Unë Besoj në…Krishtin

Dhe Simon Pjetri duke u përgjigjur tha: “Ti je Krishti, Biri i Perëndisë të gjallë”. Mateu 16:16

Shumë njerëz, gabimisht, mendojnë se fjala Krisht është mbiemri i Jezusit të Nazaretit, a thua se ai të ishte djali i Jozef dhe Marie Krishtit. Në fakt, ky term është një titull, që i referohet një detyre e ofiqi. Më saktë, i referohet detyrës që mund ta mbante në mënyrë ekskluzive vetëm një person në tërë historinë e njerëzimit. Prandaj dhe nuk flasim për krishtëra, siç flasim për presidentë apo kryeministra, pasi edhe pse ata janë të rëndësishëm, ata janë të shumtë dhe vijnë e shkojnë, por themi Krishti. Po kështu, është më biblike (si edhe për të shmangur keqkuptimin e mësipërm) që të mos themi Jezus Krishti, por Krishti Jezus. Në fakt po kështu e përdorim në jetën e përditshme formulën “Ofiq + Emër,” si për shembull “Kryeministri X” apo “Doktor Y.” Shumë nga ata që dëgjojnë apo edhe përdorin fjalën Krisht në lidhje me Jezusin nuk e kanë të qartë rëndësinë, kuptimin dhe historikun e këtij titulli. Për Judenjtë e shekullit të parë, ky term ishte i ngjeshur me kuptim dhe tepër i rëndësishëm për jetën e kombit. “Krishti,” është përkthimi në Greqisht, nga Hebraishtja i termit “Mesiah,” që do të thotë “i Vajosuri.”

Krishti është Ungjilli

Kjo është arsyeja se përse diskutohet kaq shumë për Krishtin përgjithësisht në tërë Dhiatën e Re, por në mënyrë më të theksuar në Ungjijtë. Diskutimi ka të bëjë me identitetin dhe veprën e tij. Si do të ishte Krishti? Çfarë do të bënte ai? A përkonte personi dhe vepra e Jezusit me ato që ishin profetizuar mbi personin dhe veprën e Krishtit që pritej të vinte? Qëllimi i ungjijve dhe i tërë Dhiatës së Re është që të vërtetonte, se të tëra ato mbi 300 profeci të Dhiatës së Vjetër që kanë të bëjnë me Krishtin, u plotësuar në personin dhe veprën e Jezusit të Nazaretit. Marku e fillon librin e tij kështu: “Fillimi i Ungjillit të Jezu Krishtit, Birit të Perëndisë. Ashtu si është shkruar tek profetët…,” dhe vazhdon rrëfimi i jetës dhe veprës së Krishtit. Pra, Marku, që në fjalinë e parë të Ungjillit që shkroi ai, rrëfen qëllimin e këtij libri: Krishti erdhi në përputhje me të tëra profecitë e bëra për të! Ky është lajmi i mirë i Ungjijve. Momenti kulmor në Ungjillin sipas Mateut, moment që shërben edhe si qëllimi kryesor i strukturës së librit, është pikërisht deklarata se Jezusi është Krishti. Tek Mateu 16:16, Pjetri rrëfen në emër të të gjithë Kishës se Jezusi është me të vërtetë Krishti që duhej të vinte, dhe këtë ai e bëri mbi bazën e asaj që ai pa. Ky rrëfim, ndan Ungjillin sipas Mateut në dy pjesë. Menjëherë pas këtij rrëfimi, Krishti parathotë për ngjarjet që do ti ndodhnin Atij në Jerusalem, dhe fillon rrugëtimin e Tij për atje që të kryqëzohej. Kjo është për çfarë Jezusin e arrestuan dhe e pyetën me insistim në hetuesi. “Unë po të përbej për Perëndinë e gjallë-i tha kryeprifti-të na thuash në se ti je Krishti, Biri i Perëndisë” (Mateu 26:63). Për këtë madje edhe e tallën: “O Krisht, profetizo! Kush të ra?” (Mateu 26:68); apo “Krishti, mbreti i Izraelit, le të zbresë tani nga kryqi që ta shohim dhe ta besojmë” (Marku 15:32). Pilati i pyeti Judenjtë se çfarë të bënte me Krishtin, dhe tërë populli votoi që të kryqëzohej. Gjoni, gjithashtu, jep qëllimin e tij për shkrimin e Ungjillit që mban emrin e tij: “Por këto gjëra janë shkruar që ju të besoni se Jezusi është Krishti, Biri i Perëndisë dhe që, duke besuar, ta keni jetën në emër të tij” (Gjoni 20:31). Ky ishte edhe qëllimi i predikimit apostolik. Pjetri tha “Ta dijë, pra, me siguri, gjithë shtëpia e Izraelit se atë Jezus që ju e keni kryqëzuar, Perëndia e ka bërë Zot e Krisht” (Vep. 2:36).

Krishti është Ndërmjetësi Ynë

Por le të kthehemi tek rrëfimi i Pjetrit. Kjo deklaratë ishte kaq monumentale sepse Pjetri deklaroi atë që nuk as nuk e kishin kuptuar të tjerët, dhe që as nuk do ta besonin shumë; pra që ky mrekulli-bërës, ky bir marangozi nga Galilea, ky mësues që ulej të darkonte me mëkatarë, që predikonte si asnjë tjetër, dhe që deklaronte gjëra të çuditshme, ishte Mesia i shumë pritur, ai që sillte një mbretëri të re, dhe që do të çlironte popullin e Perëndisë, ai ishte Shpëtimtari i botës dhe Mediatori ndërmjet njeriut dhe Perëndisë. Jezusi ishte Krishti, profeti, prifti, dhe mbreti që duhej të vinte.

Bibla flet gjatë tërë kohës për profetë, priftërinj e mbretër, të dhënë nga Perëndia mbi popullin e Tij. Por përse e bën Perëndia këtë gjë? Që Perëndia të na zbulonte qëllimin për të cilin ne u krijuam. Ne u krijuam në imazhin e Perëndisë, dhe si të tillë të mendonim mendimet e Perëndisë në mënyrë analoge. Por njeriu u krijua edhe që të sundonte, drejtonte e kujdesej për këtë botë si shërbëtor i Perëndisë, dhe në këtë mënyrë, t’ia dedikonte gjithçka lavdisë së Perëndisë.

Por të mendosh mendimet e Perëndisë është të funksionosh si profet, i cili flet fjalët që Perëndia i ka dhënë atij për ti shpallur. Të administrosh si shërbëtor i Perëndisë është të funksionosh si një mbret. T’ia dedikosh gjithçka Perëndisë është të funksionosh si një prift. Njeriu në gjendjen e fillesës, u krijua që të funksiononte si një profet, prift dhe mbret. Ndoshta, nëse njerëzimi nuk do të kishte rënë në Adamin, nuk do të kishte qenë nevoja për ti klasifikuar ato, apo ndoshta nuk do të ishin emëruar si tre ofiqe të dallueshme nga njëra-tjetra. Por njeriu ra në mëkat, dhe Perëndia i institucionalizoi këto tre ofiqe për të na mësuar dy gjëra: Së pari, mëkatshmërinë dhe rënien e plotë të njerëzimit dhe pamundësinë e natyrës së rënë njerëzore; dhe së dyti, se për çfarë lloj Shpëtimtari kemi nevojë. Kurdoherë që Perëndia ngrinte profetë, priftërinj dhe mbretë në Dhiatën e Vjetër, ai po theksonte se një ditë, që Ai do të jepte një ndërmjetës që do ti përfshinte të tëra këto ofiqe në veten e tij në mënyrë të përsosur. Kurdoherë që dilte në skenë një profet, prift apo mbret i pabese apo i pandershëm, Perëndia po theksonte se asnjë njeri mëkatar nuk mund të përmbushte kërkesat e Tij për një shenjtëri të përsosur. Çdo rënie në Dhiatën e Vjetër, ishte në një farë mënyre një thirrje për të dërguar Mesinë.

Nuk është e çuditshme pra, që kur Krishti më së fundi erdhi, ai e pa veten e tij si personi që do të përmbushte standardin e përsosur të Perëndisë për profetët, priftërinjtë dhe mbretërit. Si rrjedhim, Krishti si Ndërmjetësuesi i përsosur Perëndi-Njeri, është Profeti final, Prifti final, dhe Mbreti i përjetshëm. Kur ne themi se Zoti Jezus është Krishti, ne rrëfejmë se ai u shugurua nga Ati dhe u vajos nga Fryma e Shenjtë për të përmbushur një detyrë apo thirrje të veçantë. Kjo ndodhi në pagëzimin e Jezusit nga Gjon Pagëzori. Tel Marku 1:9-11 për shembull, lexojmë: “Dhe ndodhi në ato ditë që Jezusi erdhi nga Nazareti i Galilesë dhe u pagëzua nga Gjoni në lumin Jordan. Dhe menjëherë, kur po dilte nga uji, pa se qiejtë po hapeshin dhe Fryma po zbriste mbi të si një pëllumb. Dhe një zë erdhi nga qielli: “Ti je Biri im i dashur në të cilin jam kënaqur” (shiko edhe Mat. 3:16; Luka 3:21-22). Deklarata e Atit ishte mandatimi i Krishtit për të qenë Krishti, ndërsa rënia e Frymës mbi të, ishte vajosja që jo vetëm e bëri Jezusin e Nazaretit, Mesinë-të Vajosurin e Perëndisë, por edhe e fuqizoi atë që të shërbente me fuqinë e Frymës.

Sepse ai përmbushi Dhiatën e Vjetër, ne sot nuk kemi nevojë për priftërinj. Po kështu, në kishën e Krishterë ne nuk kemi as një dinasti mbretërish, sepse Krishti është biri i fundit dhe final i Davidit, i cili i vendos që të mbretërojë përgjithnjë. Le ti shikojmë këto ofiqe më ne detaj.

Krishti është Kryeprofeti Ynë

“Ai u shugurua nga Ati Perëndi dhe u vajos me Frymën e Shenjtë që të jetë profeti dhe mësuesi ynë kryesor i cili na zbulon përsosmërish këshillën dhe vullnetin e fshehtë të Perëndisë për shpëtimin tonë.” Ai i shugurua e u vajos që të predikonte lajmin e mirë të ardhjes së Mbretërisë së Perëndisë (Marku 1:14), duke thënë “U mbush koha dhe mbretëria e Perëndisë është afër. Pendohuni dhe besoni ungjillin” (15). Ai është “Fjala” i bërë mish (Gjoni 1), fjalët e të cilit janë jeta dhe e vërteta sepse ato janë fjalët që Ati ia dha atij për ti deklaruar (Gjoni 8). Ai është profeti që duhej të vinte. “Vetë Moisiu – predikoi Pjetri – në fakt, u tha etërve: ‘Zoti, Perëndia juaj do të ngjallë për ju një profet si unë nga mesi i vëllezërve tuaj; dëgjojeni në të gjitha gjërat që ai do t’ju thotë!” (Vep. 3:22, citim i LiR. 18:15, krahasoje me Heb 1). Prandaj dhe kur Ai ishte në tokë, “Ai i mësonte, si një që ka autoritet dhe jo si skribët” (Mat. 7:29; Mark 1:22). Madje, edhe armiqtë e tij, në një rast kur erdhëm për ta arrestuar, nuk e bënë dot këtë gjë pasi “Asnjeri nuk ka folur kurrë si ai njeri” (Gjo. 7:46).

Le të theksojmë se Krishti është profeti final dhe suprem. Kjo është e rëndësishme pasi kjo është çfarë e bën Krishterimin të Krishterë. Islami e lëvdon Jezusin si një profet të madh, por jo so profeti i fundit dhe më i madhi, siç pretendojnë të jetë Muhamedi. Mormonët adhurojnë Jezusin si Krishtin dhe Birin e Perëndisë (duke i kuptuar ndryshe nga të krishterët këto terma), por ata ndjekin edhe Jozef Smithin si profetin e ditëve të fundit. Madje edhe shumë Çifutë e pranojnë Jezusin si një mësues të dërguar prej Perëndisë, por jo më të madh se Moisiu, and aq më pak përmbushja e profecisë së Moisiut tek LiR 18:15, apo përmbushja finale e shërbesës së Moisiut dhe të Elias, si pararendësit e Krishtit.

Për të Krishterin, Krishti Jezus është profeti final dhe zbulesa superiore e Perëndisë. “Perëndia, mbasi u foli së lashti shumë herë dhe në shumë mënyra etërve me anë të profetëve, së fundi, këto ditë na ka folur me anë të Birit” (Heb. 1:1-2). Krishti është i vetmi që na e bën të njohur Atin (Gjo. 1:18), që na zbulon natyrën ekzakte të Perëndisë sepse vetëm Ai është “shkëlqimi i lavdisë së Tij dhe vula e qenies së Tij”  (Heb. 1:3). Si profet, Jezusi erdhi të na tregoi rrugën për tek Perëndia, dhe të na deklarojë vullnetin e Perëndisë. Por si Mesia, Kryeprofeti ynë, Ai erdhi jo vetëm që të na zbulojë vullnetin e Perëndisë, por edhe ta përmbushë atë për ne. Ai la jetën e Tij, jo si një shembull që duhet ndjekur i rrugës së Perëndisë, por si e vetmja rrugë për tek Perëndia.

Ai vazhdon të jetë edhe sot Kryeprofeti ynë. Para se të largohej, ai premtoi se do të dërgonte  një tjetër mësues ngushëllues, i cili do të qëndronte përgjithnjë me kishën e Tij, që do ta drejtonte gjithnjë drejt të vërtetës. Kjo është Fryma e Shenjtë. Sot Krishti si Profeti i flet Kishës përmes Fjalës dhe Frymës. Ai dha Shkrimet e Dhiatës së re, përmes agjencisë së Apostujve, të kontrolluar e udhëhequr nga Fryma e Shenjtë (Gjo. 14:26; 16:12-14; Efe. 2:20; 4:11; 1 Sel. 2:13). Kur ne lexojmë Biblën, ose kur ajo na predikohet nga njerëzit e zgjedhur të Krishtit, ne dëgjojmë zërin e Kryeprofeti tonë i cili pastron popullin e Tij përmes instrumentit të Fjalës (Gjo. 10:1-5).

Krishti është Kryeprifti Ynë

Krishti erdhi i mandatuar nga Ati dhe i vajosur me Frymën, “që të jetë kryeprifti i vetëm për ne i cili na ka shpenguar përmes një sakrifice të vetme të trupit të Tij, dhe që vazhdimisht të ndërmjetësojë për ne tek Ati.” Dy ishin detyrat e priftërinjve në Bibël: të ofronin sakrifica për larjen e mëkateve; dhe të ndërmjetësonin në lutje, brenda Shenjtërores, pasi ishte ofruar sakrifica e gjakshme. Krishti është Kryeprifti i përsosur që na bën të pranuar tek Ati dhe na fut në prezencën e Tij, “mbasi e bëri vetë pastrimin nga mëkatet tona, u ul në të djathtën e Madhërisë në vendet e larta.” (Heb. 1:3). Në Dhiatën e Vjetër, Levitët nuk uleshin kurrë gjatë dhe pas shërbesës, dhe as nuk kishin se ku të uleshin sepse Perëndia nuk pat lejuar ndenjëse në arkitekturën e tabernakullit dhe të tempullit. Kjo ishte e qëllimshme sepse asnjë sakrificë nuk ishte përfundimtare, vepra e shlyerjes nuk mbaronte kurrë, problemi i mëkatit nuk do të gjente zgjidhjen përfundimtare deri me ardhjen e Birit. “Ndërsa çdo prift rri përdita në këmbë duke shërbyer dhe duke mblatuar shpesh herë të njëjtat flijime, që nuk mund të heqin kurrë mëkatet, Ai, përkundrazi, pasi dha për gjithnjë një flijim të vetëm për mëkatet, u vu të rrijë në të djathtën e Perëndisë,” (Heb. 10:11-12). Kur Biri i Perëndisë erdhi, prifti i vërtetë, simbole të të cilit ishin priftërinjtë e Dhiatës së Vjetër, dhe derdhi gjakun e Tij për ne, sakrificë që simbolizohej nga sakrificat e kafshëve në Dhiatën e Vjetër, pagesa u shlye plotësisht, dhe kështu nga Kryqi Ai thirri “Ka përfunduar,” (Gjo. 19:30). Prandaj edhe perdja e Tempullit u nda më dysh, nga lart poshtë. Hyrja e njeriut për tek Perëndia ishte siguruar. Sipas Hebrenjve, sakrificat e gjasshme të Dhiatës së Vjetër kanë përfunduar. Ne nuk kemi më nevojë për priftërinj sepse nuk kemi më nevojë për sakrifica (Heb. 7:27; 9:12, 25-26; 10:10-18). i vetmi prift që kemi nevojë është Krishti Jezus sepse sakrifica e fundit e tij ishte fundi dhe përmbushja e sistemit të sakrificave të Dhiatës së Vjetër.

Si pasojë e sakrificës së Tij, Krishti “u ul në të djathtën e Madhërisë në vendet e larta,” në fronin e Tij hyjnor si Kryeprifti ynë. Kjo ishte në përmbushje të Psalmi 110:1 – “Zoti i thotë Zotërisë time: Ulu në të djathtën time deri sa t’i bëj armiqtë e tu stol të këmbëve të tua.” Krishti si Kryeprifti ynë i përsosur dhe i ngritur në prezencën e Atit, me qëllim që të ndërhyjë vazhdimisht për ne në lutje, “prandaj edhe mund të shpëtojë plotësisht ata që me anë të tij i afrohen Perëndisë, sepse gjithmonë rron që të ndërmjetësojë për ta” (Heb. 7:25). Dy ishin detyrat kryesore të Kryepriftit të Dhiatës së Vjetër, të ofronte sakrifica vazhdimit për popullin e Perëndisë, dhe të lutej vazhdimisht për ta. Në Dhiatën e Vjetër, Kryeprifti, mbante mbi gjoks një tabletë me dymbëdhjetë gurë, që simbolizonin dymbëdhjetë fiset e Izraelit, për të cilët Kryeprifti lutej kur futej në prezencën e Perëndisë.  Ndërsa atë pjesë të parë Krishti e ka përfunduar, Ai vazhdon të lutet për ne në prezencën e Atit. Prandaj Pali tha “Kush është ai që do t’i dënojë? Krishti është ai që vdiq, po për më tepër ai u ringjall; ai është në të djathtë të Perëndisë dhe ai ndërmjetëson për ne” (Rom. 8:34).

Krishti është Mbreti Ynë

Krishti erdhi i mandatar nga Ati dhe i vajosur me Frymën edhe “që të jetë mbreti ynë i përjetshëm i cili na qeveris përmes Fjalës dhe Frymës së Tij, dhe që na ruan e mban në lirinë që Ai ka fituar për ne.” Krishti është Mbreti ynë i përjetshëm (Mateu 21:5; Zak. 9:9). Ai nuk erdhi vetëm që të deklarojë lajmin e mirë të ardhjes së mbretërisë së Perëndisë, por edhe ta sjellë atë duke e ngritur përmes Fjalës dhe Frymës, mbi themelin e Apostujve e të Profetëve, ku Ai vetë është guri i qoshes së themelit (Efe. 2:20). I ngritur në të djathtë të Atit, atij i është dhënë i tërë autoriteti dhe fuqia për ti marrë kombet si trashëgimia e tij (Mat. 28:18). Ai ka thyer fuqinë e mëkatit dhe të vdekjes, ka mundur të ligun dhe ushtrinë e tij, dhe do t’ia nënshtrojë të gjithë e gjithçka vetes, e së fundi edhe Atit (1 Kor. 15:24-28).

Tek Psalmi 2:6 Ati thotë: “E vendosa mbretin tim mbi Sion, malin tim të shenjtë.” Jezusi u lind nga mbret. Ai ishte prej dinastisë së Davidit, të cilit Perëndia i pat dhënë përgjithnjë autoritetin mbretëror. Për të Birin, Ati thotë “Froni yt, o Perëndi është në shekuj të shekujve; skeptri i mbretërisë sate është skeptër drejtësie” (Heb 1:8). Kur Pilati e pyeti, nëse ai ishte vërtetë mbret, Krishti nuk e mohoi, përkundrazi e pohoi duke thënë “për këtë unë kam lindur dhe për këtë kam ardhur në botë; që të dëshmoj për të vërtetën” (Gjo. 18:37). Pas ngjallje, Ai i deklaroi dishepujve “Mua më është dhënë çdo pushtet në qiell e në tokë” (Mat. 28:18). Po kështu lexojmë se pasi “shkoi në qiell dhe është në të djathtën e Perëndisë ku i janë nënshtruar engjëj, pushtete dhe fuqie,” (1 Pje. 3:22). Ai është bërë “krye përmbi çdo gjë kishës” (Efe. 1:22; Kol. 1:18). Prandaj dhe ai quhet “i vetmi sundimtar, Mbreti i mbretërve dhe Zot i zotërve,” (1 Tim. 6:16; Zbu. 19:16). “Sepse duhet që ai të mbretërojë, derisa t’i vërë të gjithë armiqtë e tij nën këmbët e veta” (1 Kor. 15:25).

Si Mbreti i përjetshëm, Krishti na mban të lirë. Ai nuk erdhi që të na sigurojë pasuri nga të kësaj botë, shëndet të përsosur fizik, izolim nga vuajtjet, streset, sprovat dhe persekutimet e kësaj bote, apo për të na shpëtuar nga përjetimi i vdekjes. Ai kurrë nuk ia premtoi këto gjëra Kishës së Tij. “Kujtoni fjalën që ju thashë”- i paralajmëroi Krishti të vetët-“Shërbëtori nuk është më i madh se i zoti. Nëse më kanë përndjekur mua, do t’ju përndjekin edhe ju” (Gjo. 15:20). Krishti erdhi që të mbrojë lirinë që Ai fitoi për ne. Ai erdhi që të na mbrojë nga i Ligu dhe nga rënia, dhe të mos na lejojë që t’ia ofrojmë veten tonë sërish skllavërisë së kësaj bote. Ai na do ne si dhe lirinë që ai siguroi për ne.

Krishti është Vajosja Jonë

Tre ofiqet që mban e ekzekuton Krishti si ndërmjetësuesi ynë me Perëndinë, janë jetikë për shpëtimin tonë nga faji, fuqia dhe dënimi i mëkatit. Por ato janë jetike është për shenjtërimin tonë, dhe mënyrën se si ne e jetojmë jetën e Krishterë. Le të mos harrojmë se ne mbajmë emrin e Tij. Ne quhemi të Krishterë, sepse përmes besimit, ne jemi anëtarët të Krishtit, pjesë të trupit ë Tij, dhe kështu marrim pjesë në vajosjen e Tij. “Po secilit nga ne iu dha hiri sipas masës së dhuntisë së Krishtit” (Efe. 4:7). Sigurisht që ka ndryshime në masë ndërmjet vajosjes tonë dhe asaj të Krishtit, ashtu siç edhe ndryshon masa e hirit nga besimtari në besimtar. Por gjëja e mrekullueshme është kjo, që ndryshe nga besimtarët e Besëlidhjes së Vjetër, ne jemi pjesëmarrës në vajosjen e Mesisë dhe kështu në një farë mënyrë ndajmë me të ofiqet e Tij. “Në të vërtetë po ju them: ndër ata që janë lindur prej gruas nuk ka dalë kurrë ndonjë më i madh se Gjon Pagëzori; por më i vogli në mbretërinë e qiejve është më i madh se ai” (Mat. 11:11).

Kjo nuk do të thotë që ne jemi më besnik, më të perëndishëm apo më të zellshëm se sa Gjon Pagëzori. Çfarë Krishti kuptonte me këto fjalë, ishte fakti që do të vinte një ditë në historinë e shpëtimit, dhe që tashmë ka ardhur, kur ne do të bëheshim pjesëtarë të ofiqeve të Shpëtimtarit tonë. Gjon pagëzori nuk mund ta bënte dot kurrë këtë gjë. Për shembull, ishte një mëkat i madh për një mbret që të ndërhynte në funksionet e priftit (1 Sa. 13:1-14). Por kjo është e mundur për besimtarët nën Besëlidhjen e Re.

Kështu, së pari, ne marrim nga vajosja e Tij që të rrëfejmë emrin e Tij. Ne kemi fjalën e plotë të Perëndisë, pra shumë herë më shumë se sa patën besimtarët e Dhiatës së Vjetër. Së dyti, ne marrim nga vajosja e Tij që të ofrojmë veten tonë si një sakrifica e gjallë falënderimi. Pra ne kemi privilegjin “me guxim fronit të hirit,” prezencës së Atit tonë qiellor (Heb. 4:16). Kryeprifti i Dhiatës së Vjetër nuk mund ta bënte këtë gjë. Ne mund të vijmë tek Ati, sa herë dhe kurdo që të duam, për aq kohë sa vijmë me meritat dhe ndërmjetësinë e Krishtit. Së treti, marrim nga vajosja e Tij që të luftojmë me ndërgjegje të pastër kundra mëkatit dhe djallit në këtë jetë. Si bij të Mbretit të përjetshëm dhe vëllezër me Krishtin, ne jemi thirrur që të administrojmë botën për lavdi dhe nderim të Atit (Mat. 28:18-20; Rom. 16:20; 1 Kor. 15:25-28). Nuk është çudi, që Pjetri thotë se në jemi një “fis i zgjedhur, priftëri mbretërore, një komb i shenjtë, një popull i fituar, që të shpallni mrekullitë e atij që ju thirri nga terri në dritën e tij të mrekullueshme” (1 Pet. 2:9). E gjitha kjo sepse jemi pjesëmarrës në vajosjen e Krishtit. Prandaj Krishti dhe vetëm Krishti është Koka dhe sunduesi sovran i Kishës së Tij dhe i ndërgjegjes së besimtarit. Ne mohojmë ne priftërimin si të Kishës Katolike apo Ortodokse, dhe insistojmë në doktrinën biblike ungjillore të priftërimit të të gjithë besimtarëve. Ne të gjithë kemi privilegjin e lartë të ndërhyjmë për njëri-tjetrin përmes ndërmjetësimit të Krishtit si i vetmi Prift i yni. Së fundi, ne marrim nga vajosja e Tij edhe që më pas të mbretërojmë me Krishtin mbi tërë krijesën për gjatë tërë përjetësisë. Kjo do të thotë se ky është vetëm fillimi. Ne do të jemi përgjithnjë profetë, priftërinj e mbretër, si imazh mbajtës të Perëndisë, siç ishim në fillim para rënies, në union me dhe në bindje ndaj Mesisë, Zotit tonë. Është e mrekullueshme që të jesh jo vetëm imazh-mbajtës i Perëndisë, por emër-mbajtës i Krishtit Jezus, Zotit tonë.  AMEN

Unë Besoj në…Jezus

“Unë besoj në Perëndinë, Atin…dhe në Jezus Krishtin, Birin e Tij.” Kjo është deklarata e besimit tonë. Kur Kredoja e Apostujve e deklaron Perëndinë “Krijuesin e qiellit dhe të tokës,” ajo thotë se Krishterimi është ndryshe nga Hinduizmi apo paganizmi; por kur ajo deklaron se ne besojmë në Jezusin, që është Krishti dhe Biri i Perëndisë ajo distancohet plotësisht nga Judaizmi dhe Islami, dhe qëndron stoikisht plotësisht e vetme dhe hyjnore. Kjo deklaratë është si guri i themelit të Krishterimit, ashtu edhe elementi kryesor që e bën atë kaq të veçantë. E gjithë Dhiata e Re u shkrua që të bënte këtë deklaratë, të shpjegonte kuptimin e saj, dhe ta vërtetonte atë.

Krishti është Qendra

Doktrina e Krishtit është themeli dhe qendra e Krishterimit biblik. Kjo reflektohet edhe në strukturën e vetë Kredos. Nga 112 fjalë, 71 fjalë shkojnë për të artikuluar doktrinën e Krishtit. Kredoja flet më shumë për Krishtin se sa për të tëra pikat e tjera të besimit të marra së bashku. Ky bllok Kristologjik qëndron në qendër të kredos e rrethuar nga doktrina e Atit dhe e Frymës. Kjo në vetvete ose është ose blasfemia më e madhe, ose pasqyron të vërtetën më e mrekullueshme. Jezusi qëndron ndërmjet Atit dhe Frymës si diamanti i Kurorës Hyjnore. Arsyeja është sa e qartë aq edhe marramendëse, Jezusi është Krishti, vetë Perëndia i mishëruar në mesin tonë, Emanuel (Mat. 1:23). Është e pamundur që njeriu të njohë Perëndinë, Trininë, shpëtimin, ngjalljen dhe jetën e përjetshme pa Jezus Krishtin. Jezusi tha “Unë jam udha, e vërteta dhe jeta; askush nuk vjen tek Ati përveçse nëpërmjet meje…Kush më ka parë mua, ka parë Atin” (Gjo. 14:6, 9). Dhe në fakt, në origjinën e saj, kjo kredo është një zgjerim i deklaratës së thjeshtë dhe të hershme, “Jezusi është Zot” (1 Kor. 12:3; Fil. 2:11).

Por në qendër të kësaj deklaratë dhe të këtij besimi qëndron një person i vërtetë, dhe jo thjesht një paketë idesh dhe besimesh abstrakte e filozofike. Duhet ti rezistojmë tundimit që ta trajtojmë Krishterimin sikur të ishte një “izëm” tjetër, si Budizmi, Frojdianizmi, Marksizmi, Darvinizmi, Islami, etj. Tërë këto janë sisteme abstrakte që qëndrojnë dhe funksionojnë të shkëputura nga themeluesi i tyre, dhe të reduktuara në sisteme doktrinash dhe idesh. Marksi origjinoi disa ide që sot operojnë të pavarura prej tij. Marrëdhënia ndërmjet Jezusit dhe Krishterimit është krejt tjetër. Sa për fillim, Buda, Muhameti, Marksi e Frojdi janë të tërë të vdekur, ndërsa koka e Krishterimit është jo vetëm ende i gjallë, por mbi të gjitha i ngritur nga vdekja. “Perëndia e ka ringjallur, pasi e zgjidhi nga ankthet e vdekjes, sepse nuk ishte e mundur që vdekja ta mbante atë” (Vep. 2:24).

Emri Jezus

Emri i Personit të Dytë të Trinisë, i mishëruar si njeri është Jezus. Ky është një emer që iu dha atij, nga një engjëll (Luka 2:21). Lexojmë tek kapitulli i parë i Ungjillit sipas Mateut, se një engjëll i Zotit iu shfaq Jozefit, burrit të ardhshëm të Maries, dhe i thotë: “Jozef, bir i Davidit, mos ki frikë ta marrësh me vete Marinë si gruan tënde, sepse ç’është ngjizur në të është vepër e Frymës së Shenjtë. Dhe ajo do të lindë një djalë dhe ti do t’i vësh emrin Jezus, sepse ai do të shpëtojë popullin e tij nga mëkatet e tyre” (Mateu 1:20-21). Engjëlli, jo vetëm që i jep emrin Jezus, Perëndisë që do të zbriste mbi tokë përmes veprës së trupëzimit, por edhe jep arsyen se përse duhej të quhej kështu. Ai do të ishte Shpëtimtari.

Engjëlli i Zotit bën diçka që ka qenë traditë dhe thesar i civilizimeve të vjetra, dhe që dëshmon për kujdesin dhe rëndësinë që i kushtonin të vjetrit emrin që i jepej njeriut. Në ato kohë, emri që i jepej një njeriu kishte për qëllim që të komunikonte një mesazh, të dëshmonte për diçka që kishte ndodhur, apo që do të ndodhte në lidhje apo përmes këtij personi, apo të identifikonte karakterin dhe veprën e personit. Emrat kishin për qëllim që të tregonin historinë e personit. Shembujt janë të shumtë. Perëndia ia ndërroi emrin Abramit, në Abraham, që do të thotë “Ati i shumë kombeve” (Zan. 17:5).

Është një fakt interesant, që vënia e emrit të një fëmije, në vetvete, është një akt religjioz, është një shpallje besimi. Sistemi i kaluar komunist e kuptonte shumë mirë këtë gjë. Si rrjedhim, me ligj, në Shqipëri u ndaluan emrat e huaj, emrat religjioz, si dhe emrat me kuptime që mund të dëshmonin për kundra regjimit komunist. Më pas, sistemi, duke kuptuar vakuumin që krijohej, gjeti një zgjidhje po aq religjioze. Ai miratoi një indeks emrash, prej nga të cilit prindërit duhej të zgjidhnin emrat për fëmijët e tyre. Emrat në këtë indeks u grumbulluan kryesisht nga varret pellazge dhe ilire, disa nga mitologjia vendase dhe ajo greko-romane, si dhe nga personazhet historike të pranuar e lavdëruar nga sistemi. Kuptohet që këto emra ishin me prejardhje pagane, që edhe pse u kishte humbur kuptimi etimologjik, ngeleshin përsëri të tilla. Ky ishte në vetvete, përsëri një akt religjioz, një shpallje besimi apo mosbesimi.

 Kështu, emrat në Bibël tregonin qëllimin që Perëndia do të kishte për atë person. Kjo është mbi të gjitha e vërtetë për sa i përket Jezusit. Jezus është emri i Tij i vërtetë.  Ky është ekuivalenti në Greqishten e Dhiatës së Re, të emrit Jozue apo në disa përkthime gjendet si Joshua. Ky gjendet në Dhiatën e Vjetër që në Hebraisht do të thotë “Jehova (apo Jahveh) është ai që të shpëton,” apo thjesht “Shpëtimtar.” Kaq i uritur ishte Izraeli në shekullin e Parë për një shpëtimtar, për vetë Mesinë e Perëndisë, dhe kaq i nxitur ishte instinkti popullor, që ndjente se po afrohej koha e Mesisë, sa që emri Jezus-Jehova është ai që të shpëton, ishte një prej 10 emrat më të përdorshëm për meshkujt e asaj kohe. Për shembull, një prej bashkëpunëtorëve të Palit, quhej gjithashtu Jezus i quajtur gjithashtu Just (Kol. 4:11). Por vetëm Jezusi nga Nazareti, predikuesi i varfër Galileas, biri i Maries, që provoi përmes mrekullive dhe mesazhit të tij, përmes plotësimit deri në një të mbi 300 profecive të bëra për të në Dhiatën e Vjetër, e mbi të gjitha përmes vdekjes e ngjalljes së tij ditën e tretë, vetëm ky Jezus është me të vërtetë Mesia, Shpëtimtari i vërtetë, në fakt vetë Jehova që erdhi të shpëtojë. Engjëlli i tha Jozefit, “ti do t’i vësh emrin Jezus, sepse ai do të shpëtojë popullin e tij nga mëkatet e tyre” (Mateu 1:21). Vetëm Jezusi është Jehova që të Shpëton.

Çfarë historie e mrekullueshme shpëtimi na zbulohet në emrin e Zotit tonë. Përmes emrit të Tij, një emër që u caktua nga Perëndia për të, ne na tregohet se Ai është në personin dhe veprën e Tij mishërimi i plotësisë së shpëtimit. Përmes Tij ne na është dhënë shpëtimi nga fuqia, dominomi dhe pasojat e mëkatit. Kur ne rrëfejmë emrin e Tij, ne deklarojmë se vetëm Ai është Shpëtimtari i përsosur e përfundimtar. Se vepra e Tij ka përfunduar gjith­çka që ishte e nevojshme për shpëtimin tonë. Ne rrëfejmë ne fjalët e Palit se, “…kjo fjalë është e sigurt e denjë për t’u pranuar plotësisht, që Krishti Jezus erdhi në botë për të shpëtuar mëkatarët, ndër të cilët unë jam i pari” (1 Tim. 1:15).

Plotësisht Njeri

Emri Jezus e identifikon atë gjithashtu edhe si plotësisht njeri. Po! Ai është Jehova. Personi i dytë i Perëndisë Triune-At, Bir dhe Frymë e Shenjtë. Mesia duhej të ishte plotësisht njeri dhe plotësisht Perëndi. Shpëtimtari ka dy natyra, atë njerëzore dhe atë hyjnore. Këto natyra ai i pati si kur ishte këtu në tonë, në atë që njihet si gjendja e përulur e Tij, ashtu i mban edhe sot në qiell, në gjendjen e lartësuar të Tij. Deri në përjetësi Jezusi do të jetë gjithnjë Theanthropos, Perëndia-njeri. Këto dy natyra ai i mban njëkohësisht, pa i përzier ato me njëra-tjetrën, si pretendonte Eutikianizmi, një prej herezive të Kishës së hershëm, pa i shkrirë si pretendonte Monofizitizmi, dhe as duke i ndarë ato aq shumë nga njëra-tjetra, sa i largon ato përtej pikës së kontaktit, siç pretendonte Nestorianizmi. Ne i mbahemi doktrinës historike të Unionit Hipostatik të dy natyrave në personin e Jezusit, dy natyra të pandashme por edhe të papërziera e të pashkrira me njëra-tjetrën. Ai ka një natyrë të plotë njerëzore, dhe në të njëjtën kohë një natyrë të plotë hyjnore. Ai është pra plotësisht njeri dhe plotësisht Perëndi, “sepse tek ai banon trupërisht gjithë plotësia e Hyjnisë” (Kol. 2:9).

Por le të fokusohemi për një moment në natyrën e tij njerëzore. Jo shumë njerëz e mohojnë sot natyrën njerëzore të Jezusit. Në fakt ekzistenca e tij historike nuk dyshohet më nga akademia. Në shekujt e parë të Kishës, ekzistonte një sekt, Docetistët që thonin se Jezusi kishte vetëm paraqitjen e një njeriu, se ai ishte më tepër një fantazmë dhe jo një njeri i vërtetë e i plotë. Sot kjo nuk dyshohet më. Ajo që dyshohet sot është hyjnia e tij.

Por Jezusi ishte njeri në çdo drejtim. Prejardhja e tij ishte njerëzore: Ai u lind nga Maria, vinte nga fisi i Davidit, prejardhje e Adamit. Ungjijtë përshkruan në detaj këtë pemë të familjes së tij njerëzore (Luka 3:23-38; Mateu 1:1-16). Ai pati vëllezër dhe motra (Mark 6:3).

Ai gjithashtu kishte edhe një paraqitje njerëzore të zakonshme. Profeti Isaia pat profetizuar për të: “Nuk kishte figurë as bukuri për të tërhequr shikimin tonë, as paraqitje që ne ta dëshironim” (Isa. 53:2). Manteli njerëzor që Biri veshi mbi hyjninë e tij, mbuloi shumë më shumë shenjtëri e lavdi hyjnore se sa ne njerëzit mund të duronim, apo të shikonim e të mos konsumoheshim. Dishepuj e armiq e njohën atë si një njeri të plotë. “A s’është ky zdrukthëtar i biri Marisë?’’-habiteshin armiqtë e Tij,-“dhe skandalizoheshin për shkak të tij” (Marku 6:3). Pas ngjalljes nga vdekja, ai ishte po aq njeri sa edhe më parë. Maria e ngatërroi për kopshtarin e varrezave. Dy dishepujt në rrugën për në Emaus e morën për një qytetar të zakonshëm. Ai u paraqit si njeri. Ai e provoi veten të ishte njeri, me një origjinë që shkonte deri tek njeriu i parë.

Ai gjithashtu kishe jo vetëm një trup njeriu por edhe frymë njeriu. Ai përjetoi gjithçka që ne si njerëz përjetojmë në këtë jetë. Ai pati uri dhe etje (Marku 1:13). Ai qau (Luka 19:41). Ai përjetoi tronditjen e vdekjes së të dashurve të tij (Gjo. 11:33). Ai fjeti dhe përjetoi lodhjen si edhe ne (Marku 4:38). Ai vuajti, dhe së fundi edhe vdiq si edhe ne. Ai ishte vërtet dhe plotësisht njeri.

Por ai ishte gjithashtu vërtetë dhe plotësisht i pamëkatë. Shumë kanë dëgjuar apo thënë shprehjen “Të mëkatosh është njerëzore, të falësh është hyjnore.” Ne shpesh herë shfajësojmë vetveten apo njëri-tjetrin duke thënë: “Po jemi njerëz në fund të fundit, edhe bëjmë gabime.” Me këto fjalë kuptojmë se natyra njerëzore dhe të mëkatuarit janë domosdoshmërish të pandashme. Kjo nuk është e vërtetë. Kur njeriu u krijua, ai u krijua pa mëkat. Do të vijë gjithashtu edhe koha kur njerëzimi i ngjallur me një trup të ri në një botë e qiell të ri do të jetë gjithashtu pa mëkat edhe pse plotësisht njeri. Jezusi ishte njeriu i përsosur dhe në të qëndronte njerëzimi i përsosur. Ai nuk mëkatoi kurrë. Prandaj, me autorin e Letrës drejtuar Hebrenjve mund të themi “Sepse ne nuk kemi kryeprift që nuk mund t’i vijë keq për dobësitë tona, po një që u tundua në të gjitha ashtu si ne, por pa mëkatuar. Le t’i afrohemi, pra, me guxim fronit të hirit, që të marrim mëshirë e të gjejmë hir, për të pasur ndihmë në kohë nevoje” (Heb. 4:15-16).

Solo Christo

Fakti që Jezusi i Nazaretit është vetë ‘Jehova që të Shpëton,’ ka implikime shumë të rëndësishme për atë që e njeh veten për mëkatar dhe e kupton se ka nevojë që të shpëtohet prej fuqisë, fajit dhe dënimit të mëkatit. Dhe implikimi është pikërisht ky: Duke qenë se vetëm Jezusi është Jehova i trupëzuar e i ardhur për shpëtimin tonë, dhe se para se të vdiste ai deklaroi “U krye” (Gjo. 19:30), dhe fakti se ai u ngjall nga të vdekurit për të vërtetuar të gjitha deklaratat që Ai bëri mbi personin dhe veprën e Tij në tokë (Rom. 1:4), do të thotë se shpëtimi qëndron vetëm në të dhe përmes tij. Ai tha “Unë jam udha, e vërteta dhe jeta; askush nuk vjen tek Ati përveçse nëpërmjet meje” (Gjo. 14:6). “Ai që ka Birin, ka jetën; ai që nuk ka Birin e Perëndisë, nuk ka jetën” (1 Gjo. 5:12). Ky është ekskluziviteti i Krishtit. Apostulli Pjetër predikoi “Në asnjë tjetër nuk ka shpëtim, sepse nuk ka asnjë emër tjetër nën qiell që u është dhënë njerëzve dhe me anë të të cilit duhet të shpëtohemi” (Vep. 4:12). Vetëm në Emrin e Jezusit. Çfarë ka në këtë Emër? Përgjigja jonë është: “Gjithçka!”

Kjo është arsyeja, përse Reformacioni Protestant i shekullit të XVI-të insistoi në thirrjen luftarake të Reformacionit, Solus Christus-Vetëm Krishti. Sistemi mesjetar, që është ende dogma e Kishës Katolike dhe Ortodokse, mësonte se shpëtimi është nëpërmjet kombinimit të veprës së Marisë si Bashkë-shpëtimtare me Jezusin, plus përmes meritave dhe veprave të shenjtorëve, si dhe përmes veprave dhe meritave personale të besimtarit plus edhe Jezusin. E vërteta është se, edhe pse ky lloj Krishterimi flet për Krishtin dhe i beson e lutet Atij, ky lloj Krishterimi në efekt e mohon Krishtin sepse nuk i lutet vetëm Atij dhe nuk i beson vetëm dhe vetëm Atij.

Por le të mos gënjehet besimtari ungjillor. Edhe pse nuk i puthim dorën Papës, nuk i përulemi shenjtorëve, nuk adhurojmë ikonat, dhe nuk besojmë tek efekti shpëtues i pagëzimit regjenerues, ne besojmë po aq shumë në meritat tona, ne besojmë po aq shumë tek formula e vjetër dhe e mallkuar Krishti + diçka tjetër = shpëtimin. Në kohën kur Jezusi predikonte nëpër Galile e Jude, kishte shumë “që pretendonin se ishin të drejtë dhe i përbuznin të tjerët” (Luka 18:9). Sot shumë e imagjinojnë veten e tyre të Krishterë sepse kanë bërë dikur diku “lutjen e shpëtimit.” Po ajo është e njëjta gjë me “pagëzimin e rigjenerimit” të Katolikëve dhe Ortodoksëve. Njëri thotë unë u luta dhe u shpëtova, tjetri thotë unë u pagëzova dhe u shpëtova. Ty dyja palët e bazojnë shpëtimin e tyre në një instrument të Kishës, por që njeriu e përdor për të realizuar shpëtimin.

Për shumë të tjerë, Krishti është vetëm një shembull madhështor i jetës shpirtërore, dhe se Perëndia i ka pranuar ata, sepse ata, ashtu si edhe Jezusi, jetojnë sipas Rregullit të Artë. Por Bibla thotë se “asnjë mish nuk do të shfajësohet para tij përmes veprave të ligjit” (Rom. 3:20). Pali thotë se “atij që vepron, shpërblimi nuk i konsiderohet si hir por si borxh; ndërsa atij që nuk vepron, por beson në atë që shfajëson të paudhin, besimi i tij i numërohet për drejtësi” (Rom. 4:4-5).

Ka nga ata ungjillorë që besojnë se kanë prova që janë në rregull me Perëndinë. Ata kanë bërë ungjillëzim, kanë prurë mjaft të tjerë në Kishë, kanë predikuar, janë të përfshirë në shërbesat e Kishës, janë dhjakë, pleq apo pastorë, dhe kanë bërë shumë vepra të tjera si këto për Perëndinë. Por këta harrojnë dy gjëra. Së pari, Perëndia nuk ka nevojë për ta dhe për punën e tyre. Së dyti, se shumë prej tyre, Jezusi do tu thotë në fund- “Jo çdo njeri që më thotë: “Zot, Zot” do të hyjë në mbretërinë e qiejve; por do të hyjë ai që kryen vullnetin e Atit tim që është në qiej. Shumë do të më thonë atë ditë: “O Zot, o Zot, a nuk profetizuam ne në emrin tënd, a nuk i dëbuam demonët në emrin tënd, a nuk kemi bërë shumë vepra të fuqishme në emrin tënd?”. Dhe atëherë unë do t’u sqaroj atyre: “Unë s’ju kam njohur kurrë; largohuni nga unë, ju të gjithë, që keni bërë paudhësi”.” (Mateu 7:21-23). Vini re se të gjithë këta kanë përdorur emrin e Jezusit. Të gjithë këta në një farë mënyrë kanë një historik personal se si janë kapur pas këtij emri. Por vini re gjithashtu, se nëse shumë që predikojnë e profetizojnë, që kanë fuqinë për të kontrolluar e dëbuar demonë, e që mund të bëjnë vepra të fuqishme, nuk do të pranohen apo njihen nga Jezusi në fund, aq më pak ne të tjerët që nuk kemi bërë dhe as nuk mund të bëjmë asnjë nga këto gjëra, nuk duhet ta vendosim besimin dhe sigurinë tonë në meritat dhe besnikëritë tona ndaj Tij. Nuk është besnikëria jonë ndaj Krishtit që na shpëton, por besnikëria e Tij ndaj nesh. Nuk është ç’farë ne bëjmë për Atë dhe për vetën tonë, ajo që na shpëton; por është çfarë Ai bëri për ne në Kryq, dhe vazhdon të bëjë, që na shpëton.

Disa ungjillorë të tjerë e bazojnë shpëtimin e tyre në faktin se kanë pasur përjetime të veçanta të Frymës, se flasin në gjuhë të panjohura, apo se kanë pasur zbulesa a vizione nga Fryma e Shenjtë. Por Letra drejtuar Hebrenjve (6:4-6) na zbulon se ka nga “..ata që janë ndriçuar një herë, e shijuan dhuntinë qiellore dhe u bënë pjesëtarë të Frymës së Shenjtë, dhe shijuan fjalën e mirë të Perëndisë dhe mrekullitë e jetës së ardhshme,” dhe se disa nga po ky grupim bëjnë apostazi, bëjnë prapakthehu. Si? “Ata…e kryqëzojnë përsëri Birin e Perëndisë dhe e poshtërojnë.” Si e kryqëzojnë përsëri dhe e poshtërojnë Birin e Perëndisë? Duke e deklaruar Jezusin më pak se sa Shpëtimtarin e vetëm, duke e deklaruar veprën e kryqit më pak se sa plotësisht të mjaftueshëm, gjë që është në fakt tallje e përbuzje ndaj Krishtit dhe veprës së Tij. Ky ishte thelbi i veprimit që bënë Judenjtë ndërsa Krishti qëndronte i varur në Kryq (Marku 15:29-32). “Ku je ti që shpëtuake të tjerët? Ku je ti që shkatërron tempullin dhe e rindërton në tre ditë? Ku është fuqia jote? Ti nuk je Shpëtimtari përfundimtar, vepra jote nuk mjafton. Unë duhet ti shtoj atë që ngelet veprës tënde të papërfunduar.” Në thelb, ata ungjillorë që ja të fiksuar pas përjetimeve të reja, për inkurajim, për shenjtërim, për nxitje, deklarojnë se Krishti nuk është mjaft për ta. Dhe kjo është një gjë e mjerueshme.

“Shpëtimi i përket Zotit” (Jona 2:9). Ky është jo vetëm besimi Apostolik, jo vetëm deklarata e besimi i Kishës Militante këtu në tokë, por edhe por edhe refreni i Kishës Triumfante në qiell. Lexojmë tek Zbulesa, se “një turmë e madhe, të cilën askush nuk mund ta numëronte, prej të gjitha kombeve, fiseve, popujve dhe gjuhëve; qëndronte në këmbë përpara fronit dhe përpara Qengjit, të veshur me rroba të bardha dhe me palma në duart e tyre, dhe thërrisnin me zë të madh, duke thënë: “Shpëtimi është i Perëndisë tonë që është ulur mbi fron dhe i Qengjit”.” (Zbu. 7:9-11).

Kur deklarojmë me Kredon e Apostujve se “Unë besoj në Perëndinë, Atin…dhe Jezus Krishtin,” ne deklarojmë se nuk ka asnjë vend tjetër ku ne shikojmë apo duhet të shikojmë për shpëtimin tonë. I dashur lexues, ti nuk mund të thuash se i beson Jezusit nëse nuk i beson vetëm Jezusit. Pavarësisht se sa me sa pasion krenohesh për Jezusin, apo se sa shumë flet për Jezusin e për dashurinë tënde për të, apo se sa shumë e sa mirë i shërben Atij, nëse i shton ndonjë gjë Jezusit, i tërë pasioni yt, e tërë dashuria jote, e tërë sakrifica jote është e kotë. Ose Jezusi është i vetmi Shpëtimtar, i përsosuri Shpëtimtar, i mjaftueshmi Shpëtimtar, i vetmi ngushëllim për ty si në jetë ashtu edhe në vdekje, ose Jezusi nuk është për ty aspak një Shpëtimtar.

01-Një Hyrje në Letrën e Hebrenjve

Letra drejtuar Hebrenjve konsiderohet nga shumë studiues, teologë e pastorë si një nga dy librat më të rëndësishëm të Dhiatës së Re (libri tjetër është Letra e Palit drejtuar Romakëve). E megjithatë, kjo është letra më e neglizhuar e Dhiatës së Re. Arsyet mund të jenë të shumta. Përmes kësaj letre ne futemi në botën e çuditshme dhe të pastudiuar nga shumë prej nesh të Melkizedekut, të Aronit, Moisiut, engjëjve, sakrificave të Dhiatës së Vjetër dhe sistemit priftëror të saj. Tingëllon kaq Dhiatë e Vjetër, kaq e ndërlikuar dhe hutese, madje një labirint në të cilin kemi frikë të futemi. Ajo në fakt mbështetet dhe citon shumë nga Dhiata e Vjetër, dhe këtë e bën me intensitet që në kapitullin e parë të saj. Kjo mund të stepë atë që nuk e njeh Dhiatën e Vjetër, dhe veçanërisht Librin e Levetikut, një tjetër libër që të Krishterët kanë frikë ti afrohen e studiojnë. Për disa të tjerë, gjatësia e kësaj letre është faktori stepës. Për disa të tjerë është fakti që nuk dihet me siguri se kush është në të vërtetë autori i kësaj letre, kujt ia drejtoi dhe se cila ishte situata e letër-marrësve. Me pak fjalë, ne mund të mos e shikojmë menjëherë aplikueshmërinë dhe vlerën e këtij libri për kontekstin tonë modern Shqiptar.

Pse Duhet Studiuar Kjo Letër

Por përse duhet studiuar kjo letër? Faktit që na është dhënë nga Perëndia, dhe që është një argument i mjaftueshëm në vetvete, duhet të na kujtojë se është dhënë për bekimin dhe inkurajimin tonë. Perëndia na e dha këtë letër që të jetë “i dobishëm për mësim, bindje, ndreqje dhe për edukim me drejtësi, që njeriu i Perëndisë të jetë i përkryer, tërësisht i pajisur për çdo vepër të mirë” (2 Tim. 3:16-17). Në fakt arsyen e shkrimit dhe rrjedhimisht edhe të studimit të Hebrenjve e gjejmë të thënë qartë: Me qëllim që ne “…të mbajmë të patundur rrëfimin e shpresës sonë, sepse besnik është ai që premtoi. Dhe…[që] të kujdesemi për njeri tjetrin, për t’u nxitur për dashuri dhe vepra të mira,” (Heb. 10:23-24).

Por le të vëmë re edhe disa arsye të letrës që duhet ta bëjnë atë të mrekullueshme në sytë tanë. Në fakt Hebrenjve është një thesar i vërtetë nga i cili do të veçoj këto pesë diamante kryesore:

Së pari, ky libër është plot me Krishtin dhe na shpalos në mënyrë të mrekullueshme bukurinë dhe madhështinë e Tij. Mesazhi i letrës është supremacia e personit të Krishtit, dhe mjaftueshmëria e plotë dhe përfundimtare e veprës së Tij, si dhe domosdoshmëria e të besuarit në Krishtin për shpëtimin tonë. Ndërsa e studiojmë, zbulojmë se, si kjo letër ashtu edhe tërë Dhiata e Vjetër nuk ka në fokus të saj as Moisiun, as engjëjt, as Melkizedekun dhe as sistemin priftëror të Dhiatës së Vjetër, por vetë Krishtin. Krishti është mesazhi i Dhiatës së Vjetër, çelësi i kuptimit dhe i interpretimit, si dhe përmbushja e plotë e saj. Ditën e Ngjalljes nga të vdekurit, Krishti ua zbërtheu po në të njëjtën mënyrë, atyre dy dishepujve që iu shfaq rrugës për në Emaus, se e gjithë Bibla flet për Krishtin. “Dhe, duke zënë fill nga Moisiu dhe nga gjithë profetët, ai u shpjegoi atyre në të gjitha Shkrimet gjërat që i takonin atij” (Luka 24:27). Disa ditë më vonë u tha përsëri atyre “‘Këto janë fjalët që unë ju thoja kur isha ende me ju: se duhet të përmbushen të gjitha gjërat që janë shkruar lidhur me mua në ligjin e Moisiut, në profetët dhe në psalmet.’ Atëherë ua hapi mendjen, që të kuptonin Shkrimet,” (Luka 24:44-45). E vërteta është se Ati e planifikoi kursin e historisë së shpengimit në një mënyrë të tillë që mesazhi, fokusi, thelbi dhe përmbushja e gjithçkaje të ishte Krishti.  Kështu, çdo kapitull na shpalos lavdinë e Krishtit (1:3; 2:9; 3:3; 4:14; 5:9; 6:20; 7:22; 8:1; 9:15; 10:12; 11:40-12-2; 13:8). “Krishti është i njëjtë dje, sot e përjetë.” Ai na u zbulua në mënyrë të koduar e fragmentarizuar paraprakisht në besëlidhjen e vjetër, por na është zbuluar plotësisht në besëlidhjen e re. Veçanërisht në përshkrimin e detajuar të Tij si kryeprifti ynë i përsosur-prezantimi më i spikatur i këtij ofiqi në tërë biblën-ne mësojmë se përse “mund të shpëtojë plotësisht ata që me anë të tij i afrohen Perëndisë” (Heb. 7:25).

Së dyti, dhe e lidhur ngushtë me pikën e parë, Letra drejtuar Hebrenjve na zbulon lidhjen ndërmjet besëlidhjes së vjetër dhe asaj të re, nga njëra anë unitetin dhe vijueshmërinë me njëra-tjetrën, dhe nga ana tjetër, pikat e ndryshimit dhe të pavazhdimësisë.

Krishti është çelësi i interpretimit të Dhiatës së Vjetër (Luka 24:27, 44-45). Si rrjedhim, studenti i Letrës drejtuar Hebrenjve, do të fitojë një njohje të detajuar të Izraelit të Dhiatës së Vjetër, dhe një depërtim të ri biblik në qëllimet e Perëndisë në besëlidhjen e vjetër. Në këtë libër do të gjejmë të na shpaloset teologjia e besëlidhjes siç është në të vërtetë, e fokusuar në Krishtin dhe veprën e Tij. Hebrenjve luan rolin e një ciceroni, që duke na shëtitur përmes korridoreve të historisë antike të popullit të Perëndisë, na shpjegon se si elementet e ndryshme të saj, ndërthuren me njëra-tjetrën për të na sjellë tek Krishti-e tërë historia e saj, liturgjia e Tabernakullit dhe e Tempullit, tipologjia e profecia e saj, ndërthuren në një portretizim harmonik të kuptimit dhe rëndësisë së shërbesës së Krishti. Marrëdhënia e dy Dhiatave dhe e dy besëlidhjeve na shpaloset që në dy vargjet e para të saj. “Perëndia, mbasi u foli së lashti shumë herë dhe në shumë mënyra etërve me anë të profetëve, së fundi, këto ditë na ka folur me anë të Birit, të cilin e bëri trashëgimtar të të gjitha gjërave, me anë të të cilit e krijoi dhe gjithësinë” (Heb. 1:1-2). Me fjalë të tjera, zbulesa e Dhiatës së Vjetër është e pjesshme dhe e shumëfishtë, por Jezusi është i plotë dhe përfundimtar. Ai na e zbulon Perëndinë përsosmërish sepse Ai është “shkëlqimi i lavdisë së tij dhe vula e qenies së tij” (1:3). Ndërsa Dhiata e Vjetër është kopja dhe hija e gjërave që do të vinin, ndërsa vetë Krishti është realiteti dhe origjinali që këto shembuj parathanë (9:23; 10:1).

Së treti, Letra drejtuar Hebrenjve na përshkruan në mënyrë prekëse realitetin e natyrës njerëzore të Krishtit. Biri i Perëndisë bëhet si ne, tundohet, vuan, dhe madje edhe vdes si tërë njerëzimi (2:10, 11, 14, 18). Ai u bë vëllai ynë (2:17), dhe për këtë arsye ai është në gjendje që ti ndihmojë të tunduarit (18).

Biri i Perëndisë gjithashtu ndau me ne edhe dobësitë tona, dhe madje ka marrë me vete në qiell natyrën tonë njerëzore në të cilën ai përjetoi ato. Përmes Tij ne mund të vijmë plot siguri tek froni i Perëndisë, duke e ditur se atje mund do të gjejmë mëshirë për dobësinë tonë, dhe hir për mëkatin tonë (4:14-15).

Biri i Perëndisë u bë gjithashtu edhe njeri i lutjeve dhe i lotëve. Ai qëndroi në bindje ndërsa vuante. Si rrjedhim, ne mund ti besojmë Atij si burimi i shpëtimit tonë (5:7-9).

Kjo është rëndësia praktike e doktrinës së natyrës njerëzore të Krishtit. Siguria e shpëtimit, paqja me Perëndinë, futja në fronin e Perëndisë, njohja që Ai është Ati ynë, forca për të fituar mbi tundimin, të gjitha këto bazohen në këtë: Biri i Perëndisë u bë njeri si ne, mbajti mëkatet tona në një mënyrë të tillë që çdo sakrificë e mëtejshme është jo vetëm e panevojshme, por edhe paimagjinueshme. Ai vdiq vdekjen tonë, vazhdon të veshë natyrën tonë përgjithmonë, dhe në të jeton për ne në prezencën e Perëndisë At.

Së katërti, Letra drejtuar Hebrenjve, nuk na shpalos vetëm se përse duhet të qëndrojmë në Krisht, por edhe se në se si duhet bëhet kjo, përmes besimit në Krishti, si­ç bënë edhe pararendësit tanë. Letra na paralajmëron për grackat që na rrethojnë dhe që kanë për qëllim rrënimin e shpirtrave tona, por edhe na rendit burimet e pasuritë që kemi në Perëndinë në rrugëtimin tonë të besimit në këtë jetë. Në fakt kjo nuk është një letër si ato të Palit apo të Pjetrit, se sa është një predikim i shkruar nga një pastor apostolik, nën frymëzimin e Frymës për bekimin tonë. Autori ë cilëson atë të jetë “një fjalë këshillimi” (13:22) që ishte termi teknik i asaj kohe për aktin e predikimit. Por Hebrenjve është jo vetëm modeli apostolik i ndjeshmërisë, i inkurajimit dhe i këshillimit biblik për tërë drejtuesit e kishave lokale sot, por ajo është edhe shpjegimi i natyrës së besimit në Krishtin. Marrësit e këtij predikimi të shkruar ishin në një presion të madh për tu dorëzuar dhe për tu kthyer në format e mëparshme të religjionit të Dhiatës së Vjetër. Pastori apostolik nga ana tjetër u kujton se pavarësisht tundimeve dhe rënieve momentale, shpëtimi ishte i tyre sepse Perëndia u pat dhënë atyre atë lloj besimi që do ti çonte deri në fund (Heb. 6:11). Në këtë gjë, ata ishin të barabartë me heronjtë e tyre, nga Abeli e deri tek profetët e mëvonshëm, të cilët, në përputhje me masën e zbulesës që patën marrë nga Perëndia, shikonin përpara për plotësimin e premtimeve që patën marrë për Krishtin. Fiksoni vështrimin tuaj tek Krishti-na urdhëron pastori apostolik-tek Apostulli dhe Kryeprifti i rrëfimit tonë (3:1), Themeluesi dhe Plotësonjësi i besimit tonë (12;2). Shiko çdo gjë nën dritën e se kush Jezusi është, dhe se çfarë Ai ka bërë dhe vazhdon të bëjë për ne.

Cili Është Sfondi Historik i Letrës

Autorësia: Nuk dihet me siguri se cili është autori njerëzor i këtij libri. Vetë letra nuk na e thotë, dhe as nuk përmban ndonjë përshëndetje hapëse apo shënime mbyllëse që mund të na ndihmojnë në identifikimin e autorit, si­ç është rasti me të gjitha letrat e Palit apo me ato të Pjetrit. E megjithatë, kandidatët nuk kanë qenë të pakët.

Një nga kandidatët më të hershëm për autorësinë e kësaj letre, që Kisha ka nominuar që në fillimet e saj ka qenë vetë Apostulli Pal. Kjo sepse, së pari, një pjesë e përmbajtjes së letrës tingëllon Pauliniane. Heb 13:23 përmend Timoteun që dihet që ishte protozheu e Palit, dhe tema e gëzimit në mes të vështirësive, që gjendet në kapitullin 10, të kujton qëndrimin praktik dhe instruktimet e Palit. Arseja e dytë për një autorësi Pauliniane ka të bëjë me kanonicitetin e saj. Përfshirja e kësaj letre në Dhiatën e Re nuk u bë pa debate, dhe njësimi i saj me Palin ishte një arsye më tepër për kanonizimin e saj.

Por ka edhe shumë arsye që e bëjnë gati të sigurt që Pali nuk është autori i kësaj letre. Së pari, Pali gjithnjë e identifikon veten e tij si autori i shkrimeve të tij. Ai gjithnjë e në mënyrë gati të zhurmshme, mbron dhe shpall autoritetin e tij apostolik, me qëllim që më vonë, ti apelohet atij për të argumentuar apo insistuar në gjërat që do ai. Së dyti, stili letrar i greqishtes që përdoret në këtë letër nuk është ai i Palit. Në fakt është e një klasi tepër të lartë dhe jo e asaj greqishtes së përditshme për përdorte Pali në letrat e tij. Së treti, struktura letrare e letrës, me nxitjet dhe aplikimet e shpërndara e të ndërthurura përgjatë tërë letrës, është tepër e ndryshme nga stili i Palit i cili i ruante aplikimet e doktrinës që ai përçonte për në fund. Por mbi të gjitha, autori deklaron se ai nuk e pat dëgjuar ungjillin direkt nga Krishti, por i përkiste gjeneratës së dytë të besimtarëve dhe e pat marrë ungjillin nga ata që e patën dëgjuar nga vetë Krishti. Kjo është shumë e rëndësishme, pasi jo vetëm që nuk përkon me historinë e Palit, por është edhe madje edhe pika e grindjes që Pali kishte me kundërshtarët e tij. Në mbrojtje të akuzave që i bëheshin, Pali insistoi tek Gal. 1:12, se ai e pat marrë zbulesën e tij direkt nga vetë Krishti dhe jo prej apostujve të tjerë.

Kandidatë të tjerë për autorësi janë Luka, Baraba dhe Apollo. Heb. 13:22 e përshkruan letrën si një fjalë inkurajimi, dhe Baraba njihej si “biri i inkurajimit.” Baraba ishte jo vetëm një bashkëpunëtor i ngushtë i Palit, por edhe si një Levit, ai duhet të kishte një njohje të mirë liturgjisë dhe sistemit priftëror të Dhiatës së Vjetër. Por sugjerimi më intrigues vjen nga Martin Luteri, në favor të Apollos i cili ishte gjithashtu një bashkëpunëtor i Palit. Vep. 18:24 e identifikon atë si një jude “i lindur në Aleksandri, njeri orator dhe njohës i Shkrimit.” Të trija këto cilësi e kualifikojnë atë që të jetë autori i këtij predikimi të jashtëzakonshëm. Apollo vinte nga Aleksandria. Hebrenjve tregon një interes për temat teologjike që debatoheshin me mjaft interes në Aleksandri. Citimet nga Dhiata e Vjetër autori i bën nga Septuiganishtja (LXX), që ishte përkthimi në greqisht i Dhiatës së Vjetar nga Hebraishtja dhe që u bë pikërisht në Aleksandri. Stili letrar është i oratorisë dhe letërshkrimit Aleksandrian. Apollo e mori mesazhin nga Akuila dhe Priskila (Vep. 18:26).

Kështu, kush e shkroi këtë vepër? Jemi të detyruar, që deri në ardhjen e dytë të Krishtit, të mjaftohemi me thënien e studiuesit antik dhe një prej etërve të Kishës së Hershme, Origenit (A.D. 182-254) se “Kush ishte personi që e shkroi këtë letër dihet vetëm nga Perëndia). Çfarë dimë me siguri është se vjen nga pena e një figure apostolike (me këtë kuptojmë jo vetëm apostujt, por edhe bashkëpunëtorët e tyre më të afërm që punuan e shkruan nën autoritetin dhe drejtimin e tyre, siç është rasti i Markut, që shkruan ungjillin që mban emrin e tij, por që e bën këtë nën hijen e Pjetrit, dhe në fakt duke na transmetuar rrëfimin e Pjetrit për Krishtin).

Marrësit: Titulli “drejtuar Hebrenjve” nuk gjendet në manuskriptet më të hershme të saj. Por përmbajtja e letrës na tregon me siguri se marrësit e saj të parë ishin të Krishterë me origjinë judaike, të cilët ishin në presionin për të braktisur besimin e tyre në Krisht dhe për tu kthyer në Judaizëm.

Sa për lokalitetin e tyre, opsioni më i mundshëm, sipas konsensusit të studiuesve, është bashkësia e të Krishterëve me origjinë judaike në Romë. Marrësit e kësaj letre e kanë dëgjuar mesazhin e ungjillit nga të tjerë (2:3). Persekutimi që ata patën përjetuar pak më parë nuk ishte i shoqëruar me gjakderdhje si në Jerusalem (12:4), por vetëm me konfiskime pronash, tallje publike dhe humbje të statuseve sociale. Klementi i Romës që shkroi rreth vitit A.D. 95, dhe që reflekton qartë në shkrimet e tij se ka në zotërim të tij një kopje të Letrës drejtuar Hebrenjve, tregon për një kishë të madhe të besimtarëve me origjinë judaike në qutetine Romës. Atje, ata u persekutuan në vitin A.D. 49 nga Perandori Klaudius, dhe përsëri në vitet A.D. 60 e prapa nga Neroni. Ajo që dihet për persekutimin e parë përkon shumë mirë me 10:32-34 dhe 12:4. Gjatë persekutimin nën Klaudius, të Krishterët në Romë humbën pronat, përfunduan në burg dhe humbën statuset social, por nuk pati gjakderdhje. Dhe pritshmëria se në një persekutim të dytë do të ketë edhe humbje jete nga ana e tyre përkon me persekutimin e mëvonshëm nën Neronin. Së fundi kemi edhe deklaratën tek 13:24, “Ju përshëndesin ata të Italisë.” Për shkak të persekutimit të parë, shumë prej besimtarë u larguan nga Roma dhe u vendosën në rajone të tjera në jug të Romës apo edhe në rajone të tjera në Mesdhe. Një lexim normal i letrës, të bën të mendosh se letra i drejtohej komuniteti të të Krishterëve me origjinë judaike në Romë, dhe ata që kishin emigruar prej këtij komuniteti i dërgonin gjithashtu përshëndetjet e tyre bashkë-besimtarëve të tyre që kishin ngelur në Romë.

Data. Si rrjedhim, kjo letër është shkruar përpara vitit 70, vit në të cilin Romakët shkatërruar Jeruzalemin dhe Tempullin. Jo vetëm që kjo letër e përshkruan liturgjinë e tempullit si një realitet që ndodh ­çdo ditë në Jeruzalem në kohën që shkruhej letra, por edhe nëse shkatërrimi do të kishte ndodhur tashmë, autori i letrës do ta kishte përdor shkatërrimin e Tempullit dhe ndalimin një herë e përgjithmonë të liturgjisë së besëlidhjes së vjetër, si një argument dhe provë të skadimit e të kalimit një herë dhe përgjithmonë të ceremonive dhe religjionit të besëlidhjes së vjetër. Dhe nëse Roma ishte adresa e kësaj letre, atëherë ajo është shkruar përpara vitit 64, vit në të cilin Neroni persekutoi Kishën e Krishtit në Romë.

Mesazhi Kryesor i Letrës

Thirrja që autori i bën lexuesve të tij është që të mos dorëzohen, të mos tërhiqen nga besimi në Krishtin për shkak të sprovave dhe vështirësive që vijnë për shkak të identifikimit tonë me të, por të vazhdojnë drejt pjekurisë Kristiane. Letra nuk është një traktat teologjik por një predikim praktik, një fjalë nxitjeje (13:22). Por ndryshe nga mendësia bashkëkohore se teologjia u bën keq besimtarëve dhe perëndishmërisë së kishës lokale, autori apostolik e ndërton nxitjen për qëndresë mbi doktrinën e personin dhe të veprës së Krishti. Ai e di se një besimtar i paushqyer me doktrinën e Krishtit është një kandidat i sigurt për apostazi dhe mëkat.  Kështu, ai shpalos supremacinë e Krishtit mbi gjithçka. Jo, Krishti është më i mirë se sa format e vjetra të religjionit që ju latë pas. Në fakt, një prj termave që përsëritet është “më i mirë.” Personi dhe vepra e Krishtit janë jo vetëm superiore e finale, por edhe më të mira se gjithçka që kemi lënë pas.

Sot, një i Krishterë ka forma të ngjashme tundimesh. Ne e kemi të vështirë që të lemë pas mënyrat e vjetra të mendimit. Jemi të tundura nga mendësia dhe filozofia praktike e botës. Zemra jonë tërhiqet drejt dëshirave të kësaj botë. Tundimet dhe atraksionet e kësaj bote frenojnë rritjen tonë, na vjedhin gëzimin e shpëtimit dhe kënaqësinë e shenjtërisë dhe të sigurisë dhe të bekimit në Jetën Kristiane. Letra drejtuar Hebrenjve është e domosdoshme dhe e aplikueshme edhe për ne sot. Krishti është superior mbi të gjitha këto, dhe është më i mirë se të tëra ftesat, tundimet dhe atraksionet e kësaj bote.

Nëse ndjen se besimi yt është i dobët, se me vështirësi dhe pa gëzim ulesh (nëse arrin ta bësh këtë gjë) që të lexosh Biblën dhe të lutesh, nëse nuk ndjen kënaqësi në adhurimin privat, dhe se je i zhgënjyer me mënyrën se si e përjeton adhurimin publik të Perëndisë, nëse po e kërkon përgjigjen, sadisfaksionin dhe përmbushjen diku tjetër veç jo tek Krishti, nëse ecën pa shpresë në këtë botë, Letra drejtuar Hebrenjve është për ty. Mesazhi dhe ilaçi që ajo të ofron është së Krishti është më i mirë se gjith­çka që kjo botë mund të të premtojë por nuk mund të ta sigurojë. Krishti është një Shpëtimtar më i mirë, një Kryeprift më i mirë, një sakrificë më i mirë, një besëlidhje më e mirë për një mënyrë jetë më të mirë. Nëse ke mangësi e boshllëk, nuk është se Krishti është i pamjaftueshëm apo i panevojshëm, por se ti nuk ke mjaftueshëm nga Krishti në jetën tënde.

Kjo është arsyeja që frazë “më i mirë” përsëritet me dhjetëra herë në këtë letër. Pastori apostolik e njeh mirë natyrën njerëzore. Ai e di se tundimi ynë është të mendojmë se kjo botë është dhe ofron gjëra më të mira se Krishti. Dhe kështu ai shkruan për një shpëtim më të mirë (6:9); një shpresë më të mirë (7:19); besëlidhje më të mirë (7:22); premtime më të mira (8:6); një sakrificë më të mirë (9:23); një trashëgimi më të mirë (10:34); një atdhe dhe qytet më të mirë (11:16); një jetë më të mirë (11:35); një fjalë apo zbulesë më të mirë (12:24). Perëndia ka planifikuar dhe dhënë në personin dhe veprën e Krishtit “diçka më të mirë për ne” (11:40).

Prandaj, “le të mbajmë të patundur rrëfimin e shpresës sonë, sepse besnik është ai që premtoi. Dhe le të kujdesemi për njeri tjetrin, për t’u nxitur për dashuri dhe vepra të mira, pa hequr dorë nga të mbledhurit bashkë tonin, sikurse kanë zakon disa, por të nxisim njeri tjetrin, aq më tepër se e shihni ditën që po afrohet” (10:23-25).

Kisha dhe Izraeli

Në fillim, Perëndia krijoi Adamin dhe Evën për të qenë një komunitet adhuruesish, për të qenë Kisha e Perëndisë. Ai do të ishte Perëndia i tyre dhe i fëmijëve të tyre, dhe ata do të ishin populli i Tij. Por rënia e tyre shkatërroi marrëdhënien e tyre me njëri-tjetrin si edhe me Perëndinë. Përçarja u bë edhe më e madhe me gjeneratën e dytë të njerëzve kur Kaini vrau vëllanë e tij. Trajektorja e filluar nga Adami dhe e thelluar nga Kaini u vulos e u ratifikua nga pasardhja e tij kur ata themeluan një komunitet për adhurimin…e vetes së tyre në Kullën e Babelit (Zan. 11). Njëkohësisht me këtë zhvillim, shikojmë edhe linjën e adhuruesve të vërtetë të Perëndisë që vjen nga Sethi tek Abrahami. Perëndia i premtoi Abrahamit se prej tij do të dilte një komb i madh dhe se përmes tij, Perëndia do të bekonte tërë kombet e botës (Zan. 12:1-3).

Perëndia i premtoi më vonë Jakobit, nipit të Abrahamit se nga dymbëdhjetë bijtë e tij, Ai do të sillte një “kuvend popujsh” (Zan. 28:12) që do të adhuronin Perëndinë, dhe që si Jakobi vetë, ashtu edhe pasardhja e tij do të njiheshin me një emër të ri, Izrael. Termi kuvend në hebraisht ishte qahal, që në Greqisht u përkthye ekklesia, “kisha.”  Momenti i parë i arritjes së këtij qëllimi, i një komuniteti që adhuronte Perëndinë e vërtetë, u arrit menjëherë pas Eksodit të Izraelitëve nga skllavëria e Egjiptit, nën drejtimin e Moisiut në Malin Sinai. Aty, Perëndia i deklaroi Izraelit se ata ishin për të një thesar i veçantë, një mbretëri priftërore, një komb i shenjtë (Eks. 19:5-6). Perëndia u premtoi se do të banonte në mes të tyre si Perëndia i tyre (Eks. 29:45). Por populli, pa kaluar shumë kohë nga bërja e kësaj besëlidhje me Perëndinë, e harruan atë dhe iu dhanë idhujtarisë. Ndërsa Moisiu ishte në mal, për të marrë instruktimet nga Perëndia, populli në këmbë të malit po farkëtonte statuja idhujsh të rremë. Ishte e qartë, që në fillim të jetës të këtij “kombi të shenjtë”, se ata nuk e kishin forcën e duhur për ti qëndruar besnikë thirrjes së tyre.

Profetët na shpalosin pjesën tjetër të historisë së Izraelit në Dhiatën e Vjetër: Pavarësisht besnikërisë së Perëndisë ndaj tyre, ata ishin fëmijë të korruptuar e të rebelimit (Isa. 1:2), dhe një bashkëshorte kurorëshkelëse (Osea 1-3). Kjo lloj trashëgimie ishte njësoj si e fiseve apo e mbretërisë së Veriut, ashtu dhe ajo e jugut. Kështu, Izraeli dhe Judah, dy “motrat binjake” nga e njëjta familje (Eze. 16:23) morën dënimin e shkatërrimit dhe të mërgimit (Eze. 4:4-6). Perëndia nuk mund të jetonte në mes të një populli të tillë jo të shenjtë. Ai e braktisi vendin e tij të shenjtë që pat zgjedhur në Jerusalem, duke e lënë popullin e Tij në mëshirë të pushtuesit Babilonas (Eze. 8-11).

Por shkatërrimi i Izraelit në mërgim nuk mund të ishte fundi i historisë. Zoti pat lidhur Emrin e tij me atë të Izraelit, dhe si rrjedhim kombi do të rikthehej e restaurohej përsëri në tokën e premtuar me qëllim që Emri i Tij të mos përdhosej nëpër kombe (Eze. 20:14). Premtimet që u bënë në Malin Sinai duhet të përmbusheshin (Jer. 33:20-21). Kështu Izraeli dhe Juda do të ribashkoheshin në një trup të vetëm (Jer. 31:1) dhe nën një mbret të vetëm(Eze. 37:16-22). Premtimi më i rëndësishëm ishte transformimi shpirtëror i Izraelit në një komb të ri. Zemra e vjetër që nuk reagonte ndaj premtimeve dhe besëlidhjes me Perëndinë do të zëvendësohej nga një zemër e re nën një besëlidhje të re (Jer. 31:31-33), përmes derdhjes mbi ta të Frymës së Perëndisë (Eze. 36:22-28). Izraeli i ri do të bëhej më së fundi shërbëtori i Perëndisë, një dritë për të kombet e tjera, duke sjellë shërim ndaj tyre kudo (Isa. 42:6, 10).  Por Izraeli i ri, sipas Isaisë 40-48 do të vazhdonte që të ishte një popull i dobët dhe që do të kërkonte vazhdimisht nxitje për të vazhduar në bindje dhe në besimin e dashurisë besnikë të Perëndisë. Për të përmbushur premtimet e Perëndisë, një Izrael tjetër, më i mirë duhej që të vinte në ekzistencë. Ky do të ishte një tjetër shërbëtor, që do të zinte vendin e Izraelit, do të bënte atë që Izraeli nuk e realizonte dot, do të përmbushte thirrjen për ti sjellë tërë kombeve dritën e Perëndisë (Isa. 49:6).

Ky shërbëtor, Ky Izrael i ri, mori trajtë njeriu në Personin e Jezus Krishtit. Që nga momenti i lindjes së Tij, Ai bëri rolin e historisë së Izraelit, duke shkuar në Egjipt me qëllim “që të mund të përmbushej profecia e që të përmbushet ç’ishte thënë nga Zoti me anë të profetit: ‘E thirra birin tim nga Egjipti’. (Mat. 2:15 dhe Osesë 11:1).” Ashtu si/ Izraeli kaloi përmes Detit të Kuq, Ai kaloi përmes ujërave të Pagëzimit (Mat. 3), u dërgua në shkretëtirë që të ballafaqohej me të tëra vështirësitë e Izraelit të vjetër, dhe të fitonte aty ku Izraeli pat dështuar (Mat. 4). Që në fillim të shërbesës së Tij, Jezusi lexoi me zë të lartë në Isainë 61:1-2, dhe deklaroi se ky Shkrim përmbushej në personin dhe veprën e Tij (Luka 4:18-10). Ai vetë ishte Shërbëtori i premtuar mbi të cilin do të qëndronte Fryma e Perëndisë. Si Izraeli I ri dhe I vërtetë, Ai përmbushi plotësisht dhe përsosmërish të tëra kërkesat e Ligjit. Besëlidhja e Re që ai do të themelonte më vonë do të  ngrihej mbi gjakun e Tij (Luka 22:20).  Jezusi përmbushi planin fillestar të Perëndisë për shenjtërinë njerëzore, duke qenë mishërimi i Izraelit të ri që patën parathënë profetët.

Sepse Krishti është Izraeli I ri, kushdo që I bashkohet Krishtit, përmes besimit, bëhet pjesë e trupit të Krishtit, pra përfshihet në kombin e Izraelit të Perëndisë (Gal. 6:16). Ai është hardhia e vërtetë, që është imazhi klasik i Dhiatës së Vjetër për Izraelin, dhe ne jemi degët e Tij (Gjo. 15). Sepse Krishti është guri i qoshes së themelit të shtëpisë së Perëndisë, ata që i bashkohen Atij, bëhen gjithashtu gurë të gjallë në atë shtëpi (1 Pje. 2:4-5). Prandaj edhe Dhiata e Re përdor për ta të njëjtën terminologji si edhe për Izraelin e Dhiatës së Vjetër. Në Krisht, ne jemi një “racë e zgjedhur, një priftëri mbretërore, një komb I shenjtë” (1 Pje. 2:9-10).

Si rrjedhim, pasardhësit e vërtetë të Abrahamit nuk janë ata sipas mishit, por ata që kanë të njëjtin pendim dhe besim si të Abrahamit (Luka 3:8).  Ky popull i ri i Perëndisë përmban në të si Hebrenj sipas mishit, ashtu edhe Johebrenj (Gal. 3:28).  Të dyja këto grupe Perëndia i ka shartuar së bashku në një trung të ri Ulliri (Rom. 11:17-24). Kjo nuk do të thotë se Perëndia i ka harruar premtimet e bëra ndaj popullin e vjetër, atyre që fizikisht vijnë prej Abrahamit (Rom. 11:1). Por jo kushto që fizikisht vjen prej Abrahamit është pjesë e Izraelit të vërtetë dhe të Ri shpirtëror (Rom. 9:6). Restaurimi i Izraelit, I premtuar nga profetët, përmbushet ndërsa ungjilli predikohet, ashtu siç u predikua në fillim në Jerusalem, pastaj në Jude (Mbretëria e Jugut), në Samari (mbretëria e Veriut) dhe deri në skajet më të largëta të tokës, duke sjellë kështu më së fundi dritën e Perëndisë  tek Johebrenjtë (Vep. 1:8).

Tek libri i Zbulesës lexojmë se Gjoni shikon një grup prej 144,000 shpirtrash, i përbërë nga dymbëdhjetë fiset e Izraelit (Zbu. 7:4-8). Por kur pa përsëri, ky grup ishte bërë i panumërueshëm dhe përfshinte njerëz nga çdo fis dhe komb I botës (Zbu. 7:9-12). Nusja e Zotit, imazhi që përdoret për Izraelin në Dhiatën e Vjetër, është Kisha e Dhiatës së Re që një ditë, a pa përdhosur nga mëkati i saj, do ti paraqitet Zotit e zbukuruar në mënyrë të mrekullueshme (Zbu. 21:2).    Në atë ditë, qëllimi fillestar I Perëndisë dhe plani I Tij për Izraelin, të bashkuara në një, do të jetë një popull I shenjtë që I përket vetëm Atij dhe që adhuron vetëm Atë. Kjo do të përmbushet në ditën e martesës dhe në festën e madhe të bashkimit të Krishtit me Kishën e Tij.

Sovraniteti i Perëndisë

Kjo thjesht i referohet faktit që të gjitha gjërat janë nën sundimin dhe kontrollin e tij, dhe se asgjë nuk ndodh në këtë Univers pa drejtimin dhe lejen e tij. Ai është një Perëndi që kryen, jo vetëm disa gjëra, por të gjitha gjërat sipas këshillës së vullnetit të tij (shiko Efesianët 1:11). Qëllimi i Perëndisë është gjithë-përfshirës dhe kurrë nuk pengohet (shiko Isaia 46:11). Asgjë nuk është një e papritur për të.

“Nuk është vetëm që Perëndia ka fuqinë dhe të drejtën për të qeverisur të gjitha gjërat por që Ai e bën këtë gjithmonë dhe pa përjashtim.” – John Piper (Xhon Pajpër)

Perëndia është sovran mbi të gjithë universin: Psalmi 103:19; Romakët 8:28; Efesianët 1:11

Perëndia është sovran mbi të gjithë natyrën: Psalmi 135:6-7; Mateu 5:45; 6:25-30

Perëndia është sovran mbi ëngjëjt & Satanin: Psalmi 103:20-21; Jobi 1:12

Perëndia është sovran mbi kombet: Psalmi 47:7-9; Danjeli 2:20-21; 4:34-35

Perëndia është sovran mbi qëniet njerëzore: 1 Samueli 2:6-7; Galatasit 1:15-16

Perëndia është sovran mbi kafshët: Psalmi 104:21-30; 1 Mbretërit 17:4-6

Perëndia është sovran mbi “aksidentet”: Fjalët e Urta 16:33; Jona 1:7; Mateu 10:29

Perëndia është sovran mbi veprimet e lira të njeriut: Eksodi 3:21; 12:25-36; Ezekieli 7:27

Perëndia është sovran mbi veprimet mëkatare të njeriut dhe Satanit: 2 Samueli 24:1; 1 Kronikat 21:1; Zanafilla 45:5; 50.

Unë Besoj në Perëndinë…Atin

Besimi i Krishterë mbi Perëndinë mund të përmblidhet vërtetësish në këtë frazë të Kredos: ‘Unë besoj në Perëndinë, Atin!’ Kjo frazë shpreh marrëdhënien që ka Perëndia At me gjithçka që e rrethon atë. Në këtë kapitull do të shikojmë vetëm disa prej tyre, edhe pse duhet thënë që në fillim, se titulli At, ka të bëjë në radhë të parë me marrëdhënien që Personi i Parë i Trinisë ka me Personin e Dytë, Birin.

Ati i Botës

Jezusi nuk ishte i pari ai që e quajti Perëndinë, At, edhe pse kuptimi e përmbajtja që ai i dha këtij termi është krejt tjetër nga sa do të përshkruajmë në këtë pikë të parë të kapitullit. Perëndia është ati i tërë botës dhe i çdo krijese sepse Ai është Krijuesi i gjithësisë. Pali shkroi “për ne s’ka veçse një Perëndi, Ati nga i cili janë të gjitha gjërat dhe ne në të” (1 Kor. 8:6), dhe “nga i cili merr emër çdo familje në qiejt dhe mbi tokë” (Efe. 3:14-15). Kjo ishte një njohje instiktive në ndërgjegjen e çdo njeriu, e mbjellë atje nga vetë Perëndia. Autori i Hebrenjve e quan atë me të drejtë “Ati i shpirtrave’ (Heb. 12:9). Teologu e Reformatori Xhon Kalvin e quajti këtë informacion “fara hyjnore e besimit (në ekzistencën e Hyjit) e mbjellur në shpirtin e njeriut.” Kjo shpjegon se përse çdo komb, tribu a civilizim reflekton në një mënyrë apo në një tjetër, madje edhe kundra dëshirës së njerëzimit, ekzistencën e Perëndisë si Ati Krijues i gjithë botës. “Çdo gjë e mirë që na jepet dhe çdo dhuratë e përsosur vjen prej së larti dhe zbret nga Ati i dritave, pranë së cilit nuk ka ndërrim dhe as hije ndryshimi” (Jak. 1:17). Sigurisht që për ata që nuk e kanë apo nuk e pranojnë zbulesën e veçantë të Perëndisë në Personin e Krishtit dhe Biblën, ky informacion mbetet jo vetëm i pamjaftueshëm për një njohje shpëtuese të por edhe i shtrembëruar. Për këtë arsye Grekët e lashtë e quanin Zeusin si Atin e perëndive të tjera të panteonit Greko-Romak.

Ky kuptim i Atësisë së Perëndisë u kthye në pikë debati nga shumë teologë e antropologë në shekullin e tetëmbëdhjetë dhe përsëri në fund të shekullit të nëntëmbëdhjetë. Unitarianizmi ishte një rrymë ne shekullin e tetëmbëdhjetë që pati si qëllim që ta poziciononte veten si një alternativë e Krishterimit Biblik. Kredoja e kësaj lëvizjeje ishte: Atësia universale e Perëndisë dhe vëllazëria universale e njeriut. Kjo kredo prej dy pikash ishte edhe fokusi i studimeve antropologjike të fundit të shekullit të nëntëmbëdhjetë përgjatë zhvillimit të “shkencës së religjioneve të krahasuara.” Qëllimi i kësaj lëvizjeje ishte distilimi i një besimi universal nga të gjitha religjionet e botës dhe gjetja e një doktrine të përbashkët që do të ishte në gjendje që të unifikonte tërë religjionet e botës, të paktën në mënyrë konceptuale. Nëse do të tregohej se Perëndia ishte ati i tërë njerëzimit, atëherë tërë njerëzit ishin në një lidhje vëllazërimi universal dhe kështu askush nuk mund të deklarone njohjen ekskluzive të Perëndisë apo të së vërtetës.

Atësia universale e Perëndisë dhe vëllazëria universale e njeriut ishte edhe një prej komponentëve kryesorë të lëvizjeve kulturore në Botën Perëndimorë të viteve 60-70 siç edhe u artikulua në tekstin e këngës së John Lennon- Imagine (1971). Problemi me këtë lloj uniteti dhe universalizmi është se nuk i korrespondon realitetit të shenjtërisë së Perëndisë dhe është plotësisht e shkëputur nga realiteti njerëzor.

Është e vërtetë që Perëndia është Ati i tërë botës si krijuesi i saj. Pali deklaroi tek predikimi në Areopag: “Ai ka bërë nga një gjak i vetëm të gjitha racat e njerëzve, që të banojnë në mbarë faqen e dheut, dhe caktoi kohërat me radhë dhe caqet e banimit të tyre, që të kërkojnë Zotin, mbase mund ta gjejnë duke prekur, ndonëse ai nuk është larg nga secili prej nesh. Sepse në të ne jetojmë, lëvizim dhe jemi, sikurse kanë thënë edhe disa nga poetët tuaj: ‘Sepse jemi edhe ne pasardhës të tij’,” (Vep. 17:26-28). Për këtë arsye, Perëndia është i mirë dhe atëror ndaj të gjithëve. “Ai bën të lindë diellin e tij mbi të mirët dhe mbi të këqijtë, dhe bën të bjerë shi mbi të drejtët dhe të padrejtët” (Mateu 5:45).

Por Bibla gjithashtu na deklaron se diçka më shumë i duhet njeriut për të pasur një marrëdhënie të vërtetë At e bir me Perëndinë. Ajo çfarë i mungon njerëzimit është një marrëdhënie personalë që nuk mund të pretendohet jashtë një marrëdhënie personale me birin e vërtetë të Atit, Krishtin.

Ky ishte në thelb gabimi i Judenjve dhe vazhdon të jetë. Në Dhiatën e Vjetër termi At u përdor edhe në marrëdhënien që Perëndia vendosi me popullin e zgjedhur të Izraelit. Unë “jam një Atë për Izraelin, dhe Efraimi është i parëlinduri im,” (Jer. 31:9) pat deklaruar Perëndia. “Sepse ti je ati ynë, megjithëse Abrahami nuk na njihte dhe Izraeli nuk e di se ekzistojmë. Ti, o Zot, je ati ynë, Çliruesi ynë, emri yt vazhdon ngaherë” (Isa. 62:16). Perëndia ishte Ati i Izraelit, por edhe i mbretërve të tij. Perëndia i tha Davidit për Solomonin, “Unë do të jem për të një baba dhe ai një djalë për mua” (2 Sam. 7:14). Por në Dhiatën e Vjetër atësia e Perëndisë nuk ishte asnjë herë e individualizuar. Kjo marrëdhënie i përkiste një individi për aq kohë sa individi i përkiste kombit të Izraelit. Njeriu mund të ketë një marrëdhënie personale At-bir me Perëndinë vetëm në Krisht.

Kjo ishte thelbi i përplasjes ndërmjet Krishtit dhe Judenjve të kohës së tij siç lexojmë edhe tek Gjoni 8:39-44. Për ti shpëtuar padisë që Jezusi i bëri skllavërisë së tyre ndaj mëkatit, Judenjtë iu apeluan marrëdhënies që ata kishin me patriarkët. Perëndia i pat dhënë Abrahamit premtimet e besëlidhjes, dhe kështu ata thirrën “Abrahami është ati ynë.” Por Jezusi iu përgjigj:

“Po të ishit bij të Abrahamit, do të bënit veprat e Abrahamit, por ju tani kërkoni të më vrisni mua, që ju kam folur të vërtetën që kam dëgjuar nga Perëndia; Abrahami këtë nuk e bëri. Ju bëni veprat e atit tuaj’’.

Prandaj ata i thanë: “Ne nuk lindëm nga kurvërimi; ne kemi një Atë të vetëm: Perëndinë’’.

Atëherë Jezusi u tha atyre: “Po të ishte Perëndia Ati juaj, ju do të më donit, sepse kam dalë dhe kam ardhur nga Perëndia; nuk kam ardhur, pra, nga vetja ime, por ai më ka dërguar. Përse nuk e kuptoni thënien time? Sepse nuk mund të dëgjoni fjalën time.”

Jezusi, së pari, mohon atësinë universale të Perëndisë. Të qenit një bir apo bijë e Perëndisë është e lidhur me bindjen ndaj Tij. Ne në fakt, jemi bij të asaj që duam dhe i shërbejmë më shumë. Të nderosh Atin do të thotë të nderosh Birin. Të deklarosh se ke Perëndinë për At dhe të mos i besosh Birit është të mos kuptosh thelbin e atësisë së vërtetë të Perëndisë. Jezusi tha “kush nuk e nderon Birin, nuk nderon Atin që e ka dërguar” (Gjo. 5:23). Kjo doktrinë ekskluzive e atësisë së Perëndisë ishte gur pengese për Judenjtë e asaj kohe, si dhe e Judenjve, Myslimanëve dhe këdo tjetër edhe sot. Bibla bën dallimin ndërmjet “bijve të dritës” dhe “bijve të errësirës.” Ne nuk lindemi bij të Perëndisë. Gabini i Judenjve ishte se supozonin gabim një marrëdhënie automatike familjare me Atin mbi bazën e gjenealogjisë. “Ne ishim,” tha Pali, “nga natyra fëmijë të zemërimit” (Efe. 2:3). Birësimi i vërtetë vjen vetëm përmes besimit në Birin e vërtetë të Perëndisë. Por për këtë duhet kuptuar më parë kjo marrëdhënie ndërmjet Atit dhe Birit.

Ati i Birit

Kur Kredoja flet për Perëndinë si At, në radhë të parë dhe mbi të gjitha kupton “Perëndia edhe Ati i Zotit tonë Jezu Krisht” (1 Pje. 1:3). Shkrimi insiston qartë se emri “Ati” përshkruan marrëdhënien që Personi i Parë i Trinisë ka me Personin e Dytë të Trinisë. Kjo është në thelb atësia e Perëndisë. Ati është për dhe do së pari dhe mbi të gjitha Birin e tij. (Gjo. 5:19; 10:17). “Sepse ti më ke dashur para themelimit të botës” tha Jezusi kur u lut për Kishën e Tij (Gjo. 17:24). Ky fakt është i rëndësishëm. Perëndia nuk u bë At pasi krijoi botën. Ai nuk u bë Ati i Birit pasi u mishërua e u lind Krishti. Dhe aq më pak nuk u bë Ati i Birit pasi pa bindjen e tij deri në Kryq.

Personi i Parë i Trinisë ishte Ati, përpara se sa të krijohej koha e hapësira. Ai ishte At që prej përjetësisë. Ai ishte At ndaj Birit që nga përjetësia. “Në fillim ishte Fjala dhe Fjala ishte pranë Perëndisë, dhe Fjala ishte Perëndi. Ai (fjala) ishte në fillim me Perëndinë…Fjala u bë mish dhe banoi ndër ne; dhe ne soditëm lavdinë e tij, si lavdia e të vetëmlindurit prej Atit, plot hir e të vërtetë,” (Gjo. 1:1,2,14). Ati i kishte këtë marrëdhënie me Birin që nga Përjetësia. Ai ka qenë Ati i Birit gjithnjë dhe do të jetë.

Kur vargu 14 përdor termin “i vetëlinduri,” nuk i referohet mishërimit të Personit të Dytë të Trinisë përmes lindjes nga Maria, por faktit se qenia e Birit buron përjetësisht prej qenies së Atit. Kjo është një doktrinë e pakuptueshme e madje misterioze për për ne. Në doktrinën e Trinitetit njihen dy terma. Triniteti ontologjik dhe Triniteti ekonomik. Triniteti ontologjik është se si është Perëndia në të vërtetë dhe që ne nuk mund ta dinë. Triniteti ekonomik si Perëndia na është zbuluar në Shkrimin e Shenjtë, dhe se si ne duhet ta kuptojmë e besojmë.

Kështu sipas Shkrimit, qenia e Birit buron nga qenia e Atit prej përjetësisë. Për të përshkruar këtë marrëdhënie, Perëndia përdor emrat At dhe Bir. Ata ndajnë të njëjtën esencë hyjnore, të njëjtën lavdi, të njëjtat atribute. Prandaj Krishti u lut “Tani, pra, më përlëvdo, o Atë, pranë teje, me lavdinë që unë e kisha pranë teje para se të bëhej bota,” (Gjo. 17:5). Ndërsa në marrëdhëniet njerëzore, etërit tokësorë ekzistojnë përpara bijve të tyre. Në marrëdhënien hyjnore Ati dhe Biri kanë bashkekzistuar në të njëjtën kohë dhe përjetësisht. Askush prej tyre nuk ka prioritet në kohë. Ndërsa në marrëdhëniet tokësore, etërit sjellin në jetë bijtë dhe vazhdojnë dy ekzistenca të ndryshme dhe janë dy njësi të ndryshme, në këtë marrëdhënie hyjnore dhe trinitariane, edhe pse ata janë dy persona të ndryshëm, ata kanë të njëjtin ekzistencë dhe përbëjnë të njëjtin Perëndi. Kështu mund të themi se ekzistenca e Birit e bën Personin e Parë të Trinisë At. “Unë dhe Ati im jemi një” dëshmoi Krishti. Ati, përjetësisht ‘vetëmlind” Birin, por jo duke e nxjerrë jashtë qenies së Perëndisë por në qenien e Perëndisë. Po kështu, Shkrimi insiston edhe që në këtë vetëmlindje të përjetshme dhe të vazhdueshme, Ati i komunikon tërë qenien apo esencën e Tij hyjnore Birit, dhe jo një pjesë të Tij siç bëjnë etërit tokësorë. Pali na instrukton se “Atit i pëlqeu që në të të banojë e gjithë plotësia” (Kol. 1:19), dhe se tek Biri “banon trupërisht gjithë plotësia e Hyjnisë” (Kol. 2:9). Ati përjetësisht dhe pafundësisht i komunikon Birit tërë qenien e Tij. Kjo doktrinë është një prej mistereve të besimit se si e tillë mbetet përtej kuptimit tonë të plotë njerëzor. Pranimi i kësaj doktrinë është çelësi i kuptimit të shumë pasazheve Biblike të keqkuptuara dhe të keqinterpretuara nga shumë. Por çfarë ka shumë rëndësi për njeriun është marrëdhënia që ne mund të përfitojmë me Perëndinë për shkak të marrëdhënies që Biri ka me Atin.

Ati i Besimtarëve

Sepse Perëndia është një At ndaj Birit, Ai mund të jetë At edhe ndaj nesh. Kjo është gjëra e tretë që deklarojmë kur themi “Unë Besoj në Perëndinë, Atin.” Ne besojmë në zemrën atërore shpëtuese të Perëndisë. Ne besojmë se Perëndia është Ati ynë personal, dhe se të birësuar prej tij, prej hirit, ne jemi në një marrëdhënie të re me të.

Por çfarë e bën Perëndinë atin tonë? Përgjigja e shkurtër është:-Besimi! Ateistët e besimtarët e feve të tjera e shikojnë Perëndinë si Krijues dhe si rrjedhim edhe si Gjykatës, por jo një Atë. Vëtëm i Krishteri e njeh atë si një At. Vetëm përmes besimit në Birin, ne mund të kemi union shpirtëror me Krishtin, Birin e Perëndisë, gjë që na bën ne bij dhe bija të Perëndisë Atit. Kjo është rruga biblike e shpëtimit, birësimit dhe bekimit. Kjo shpjegon trullosjen e Nikodemit.

Nikodemi ishte një drejtues shpirtëror i kombit të Judenjve. Nën mbulesën e errësirës ai shkoi tek Krishti për të kuptuar të veën e Krishtit dhe të mesazhit të Tij. Ai shikonte qarte te Krishti një dimension tjetër të njohjes së Perëndisë që ai dhe drejtuesit e tjerë nuk e kishin. Ai kuptonte se kishte një lidhje të veçantë ndërmjet Krishtit dhe Perëndisë At. Ai kuptonte se mesazhi i Krishtit ishte radikal dhe përfshinte edhe mënyrën e birësimit të njeriut me Atin. Por se si ndodhte kjo, dhe se përse Krishti ishte i tillë, ishte ende një mister për të. Kështu që Jezusi i tha:

“Në të vërtetë, në të vërtete po të them që nëse një nuk ka rilindur, nuk mund ta shohë mbretërinë e Perëndisë.”

“Po si mund të lindë njeriu kur është plak?-e pyeti Nikodemi-A mund të hyjë ai për së dyti në barkun e nënës së vet dhe të lindë?”

Jezusi u përgjigj: “Në të vërtetë, në të vërtetë po të them se kush nuk ka lindur nga uji dhe nga Fryma, nuk mund të hyjë në mbretërinë e Perëndisë. Ç’ka lindur nga mishi është mish; por ç’ka lindur nga Fryma është frymë.” (Gjo. 3:3-6)

Krishti e lidh birësimin e besimtarëve me një lindje radikale dhe po aq të mrekullueshme sa edhe të lindjes së një fëmije. Birësimi nuk është diçka automatike por është vepër e Frymës së Shenjtë. “Të gjithë atyre që e pranuan, Ai u dha pushtetin të bëhen bij të Perëndisë, atyre që besojnë në emrin e Tij, të cilët nuk janë lindur nga gjaku, as nga vullneti i mishit, as nga vullneti i burrit, por janë lindur nga Perëndia” (Gjo. 1:12-13). Kjo rilindje shpirtërore nuk mund të realizohet nga përpjekja njerëzore, as trashëgimore dhe as e merituar. Është përmes fuqisë së Frymës së Shenjtë që ne bëhemi fëmijë të Perëndisë. Pali na instrukton më tej tek Romakëve 8:14-17:

Sepse të gjithë ata që udhëhiqen nga Fryma e Perëndisë janë bij të Perëndisë. Sepse ju nuk keni marrë një frymë robërie, që të keni përsëri frikë, po keni marrë frymën e birërisë, me anë të së cilës ne thërrasim: “Aba, o Atë!”. Vetë Fryma i dëshmon frymës sonë se ne jemi bij të Perëndisë. Dhe nëse jemi bij, jemi dhe trashëgimtarë, trashëgimtarë të Perëndisë dhe bashkëtrashëgimtarë të Krishtit, nëse vuajmë më të dhe lavdohemi me të.

Besimi tek Biri i Atit është instrumenti që na bën ne bij e bija të Atit. “Të gjithë ju jeni bij të Perëndisë me anë të besimit te Jezu Krishti” (Gal. 3:26). Dhe kjo vjen me shume bekime e përfitime për fëmijët e Atit. Sepse Perëndia është Ati ynë, ai do të na instruktojë e nuk do të na lërë në errësirën dhe injorancën e mendjeve dhe zemrave tona (LRip. 4:10; Isa. 48:17).  Sepse Perëndia është Ati ynë, ai do të jetë gjithnjë dhe vetëm dashuri ndaj nesh. Prandaj Pali e quan “Ati i të mëshirave dhe Perëndia e çdo ngushëllimi” (2Kor. 1:3), dhe lutet që Kishat dhe të Krishterët të njohin “dashurinë e Krishtit që tejkalon çdo njohuri, që të mbusheni me tërë plotësinë e Perëndisë” (Efe. 3:19). Sepse Perëndia është Ati ynë, të gjitha premtimet e Biblës na përkasin ne. “Do t’i pastroj nga çdo paudhësi e tyre me të cilën kanë mëkatuar kundër meje dhe do t’ua fal të gjitha paudhësitë e tyre me të cilat kanë mëkatuar dhe me të cilat kanë ngritur krye kundër meje,” (Jer. 33:8). Sepse Perëndia është ati ynë, ai edhe do të na korrigjojë e qortojë e disiplinojë për të mirën tonë, (Heb. 12:7-11). Sepse Perëndia është Ati ynë, Ai edhe na jep privilegjin e lutjes. Ne mund dhe duhet të shkojmë plot siguri e gëzim tek Ai me të gjitha peticionet, kërkesat e nevojat tona. Kur Krishti na urdhëroi “Lypni dhe do t’ju jepet; kërkoni dhe do të gjeni; trokitni dhe do t’ju çelet” (Mat. 7:7),  ai e bëri këtë të shoqëruar me sigurinë se “në qoftë se ju, që jeni të këqij, dini t’u jepni dhurata të mira bijve tuaj, aq më tepër Ati juaj, që është në qiej, do t’u japë gjëra të mira atyre që ia kërkojnë,” (Mat. 7:11). Prandaj dhe na instruktoi që të lutemi duke thënë “Ati ynë që je në qiell.” Autori i Hebrenjve na shpjegon se “duke pasur, pra, o vëllezër, liri të plotë për të hyrë në shenjtërore me anë të gjakut të Jezusit, me anë të një udhe të re dhe të gjallë që ai përuroi për ne me anë të velit, domethënë të mishit të tij, edhe duke pasur një kryeprift mbi shtëpinë e Perëndisë, le t’i afrohemi me zemër të vërtetë, me siguri të plotë besimi, duke i pasur zemrat tona të lara prej ndërgjegjes së ligë dhe trupin të larë me ujë të kulluar,” Heb. 10:19-22).

I dashur lexues, ky është lajmi më i mirë që mund ti vijë njerëzimit nga Perëndia. Ai që na krijoi dhe na gjykon, edhe na shpëton. Ai i cili më shumë të drejtë duhet të na kërkojë llogari dhe dërgojë në dënimin e përjetshëm për shkak të mëkateve tona të shumta si të qëllimshme ashtu edhe të paqëllimshme, si të mendjes, ashtu edhe të gojës dhe të veprave, për shkak se është i hirshëm, na ka birësuar në familjen e tij, përmes Jezus Krishtit, përmes besimit në të. Përmes Krishtit, Ati, Krijuesi dhe Gjyqtari është bërë Ati ynë, Shpenguesi, Adoptuesi, dhe ky është lajmi më i mirë që mund të ekzistojë për njerëzimin.

Kuptohet që kushti është besimi në Birin e Perëndisë. Vetëm “të gjithë atyre që e pranuan, ai u dha pushtetin të bëhen bij të Perëndisë, atyre që besojnë në emrin e tij,” (Gjo. 1:12). o ë gjithë janë automatikisht të shpëtuar. Vetëm ata që pranojnë Krishtin e që e hedhin veten e tyre trup dhe shpirt në krahët e Krishtit. Nëse ia ke besuar vetën në këtë mënyrë Krishtit, dashuria që Ati ka për Birin do të jetë e njëjtë edhe për ty. Ati do të të dojë po aq sa do edhe Birin, me to të njëjtën forcë e dashuri që e deshi Atë që nga Përjetësia.

Unë Besoj në Perëndinë (iv)

(Artikulli ne PDF)

“Bëhuni imitues të Perëndisë!” Ç’thirrje e jashtëzakonshme. Shembulli i çdo të Krishteri duhet të jetë vetë Perëndia i Gjallë e Triune. Imitoni Atin, bëni siç bëri Krishti, mos trishtoni Frymën e Shenjtë. Duhet të jetojmë siç jeton Ai. Në fakt, kjo nxitje nuk është e vetmja në Bibël. Tek Predikimi në Mal, Krishti na urdhëron “Jini, pra, të përkryer, ashtu siç është i përsosur Ati juaj, që është në qiej” (Mat. 5:48). Apo nxitja e Gjonit, “Shumë të dashur, në qoftë se Perëndia na ka dashur në këtë mënyrë; edhe ne duhet ta duam njeri-tjetrin” (1 Gjo. 4:11). Po kështu na vjen edhe thirrja e Pjetrit “por ashtu si është i shenjtë ai që ju thirri, të jini edhe ju të shenjtë në gjithë sjelljen tuaj, sepse është shkruar: ‘Jini të shenjtë, sepse unë jam i shenjtë’,” (1 Pje. 1:15-16). Vargu 9 flet gjithashtu edhe për frytet e mirësisë, drejtësisë, të vërtetës. A është e mundur që dikush ti ketë tërë këto cilësi? A është e mundur që njeriu të jetë i shenjtë, i mirë, i dashur, i drejtë dhe i vërtetë në tërë rrugët e tij? Përgjigja është po dhe jo!

Imitues të Atributeve të Perëndisë

Së Pari, është e mundur që njeriu ti ketë këto cilësi, apo atribute sepse Perëndia i ka këto atribute, dhe sepse këto atribute grupohen si atributet e komunikueshme të Perëndisë. Në tre kapitujt e kaluar kemi studiuar atribute si pandryshueshmëria, përjetësia, pafundësia, gjithëdija, kudogjendja, pavarësia, vetë-ekzistenca dhe vetëmjaftueshmëria e Perëndisë. Këto njihen ndrysh edhe si atributet e pakomunikueshme të Perëndisë sepse këto cilësi Ai nuk i ndan me krijesat e Tij. Apo e thënë ndryshe, nuk mund të gjejmë analogji të këtyre cilësive të Perëndisë ndër anëtarët e racës njerëzore. Këto cilësi janë ekskluzivisht vetëm të Perëndisë dhe përbëjnë qenien absolute të Perëndisë dhe që theksojnë madhështinë dhe transcendencën së Tij.

Por Perëndia ka edhe disa cilësi të tjera të cilat njihen si atributet e komunikueshme të Perëndisë. Këto janë ato cilësi që gjenden gjithashtu edhe tek njeriu, për shkak se Perëndia e ka krijuar atë në imazhin e Tij. “Perëndia krijoi njeriun sipas shëmbëlltyrës së vet, sipas shëmbëlltyrës së Perëndisë; Ai krijoi mashkullin e femrën,” (Zan. 1:27). Ndryshe nga gurët e drurët, njeriu u krijua për një marrëdhënie personale me Perëndinë. Si rrjedhim, Perëndia e krijoi njeriun që të jetë një qenie sociale dhe morale ashtu si edhe vetë Perëndia. Ashtu siç Adami nuk gjeti një shoqëruese të përshtatshme për veten e tij në botën e kafshëve, dhe Perëndisë iu desh që ti krijonte Evën nga trupi i Adamit dhe me cilësi të përbashkëta me Adamin, ashtu edhe Perëndia e krijoi njeriun për veten e tij, sipas shëmbëlltyrës së vet. Duke folur për supremacinë e Krishtit mbi gjithçka, Pali shkroi “sepse në të u krijuan të gjitha gjërat…të gjitha gjërat janë krijuar me anë të tij dhe për të” (Kol. 1:16). Perëndia na krijoi pra për veten e Tij, dhe të aftë për të pasur një marrëdhënie me të. Për këtë arsye, Perëndia e krijoi njeriun me karakteristika të përbashkëta sa ishte e nevojshme dhe e mjaftueshme që kjo marrëdhënie të ishte e mundur, e vërtetë, e lirë, dhe e bukur për të dyja palët. Kështu, nxitja e Palit për të imituar Perëndinë, në radhë të parë bazohet mbi faktin se jemi krijuar për të qenë të ngjashëm me Perëndinë, me kapacitetin për të qenë imitues të tij atributeve te tij morale, imazhmbajtës të Tij.

Atributet e Komunikueshme të Perëndisë

Por le të trajtojmë shkurtimisht atributet e komunikueshme të Perëndisë. Thamë që Perëndia është një Fryme, dhe si e tillë një qenie personale dhe morale, dhe janë pikërisht atributet e komunikueshme ato që e bëjnë atë të tillë. Atributet morale të Perëndisë konsiderohen përgjithësisht si cilësitë më të lavdishme të Perëndisë, sepse pa këto, njohja e atributeve të pakomunikueshme të Perëndisë nuk do të ishin aspak ngushëlluese dhe inkurajuese për ne. Kuptohet që tërë atributet e Perëndisë janë njësoj të lavdishme dhe të përsosura, por për sa i përket njeriut, dhe e thënë kjo në një kuptim relativist, atributet morale të Perëndisë marrin një shkëlqim të veçantë për shkak të Krishtit dhe veprës së Shpëtimit ndaj besimtarëve. Gjithashtu nuk duhet të harrojmë edhe pse i janë cilësuar si atribute të komunikueshme, këto karakteristika të Perëndisë në një farë kuptimi janë gjithashtu të pakomunikueshme sepse nga natyra, ato janë të pafundme, të përjetshme, të përsosura dhe të pandryshueshme. Për shembull dashuria që ne si krijesa mund të kemi për një krijesë tjetër nuk mund të barazohet me atë që Perëndia ka për ne. Por ne si të krishterë kemi kapacitetin për të dashur Perëndinë dhe të afërmin tonë në mënyrë të ngjashme me Perëndinë, edhe pse jo të njëjtë, dhe kjo është arsyeja që ne i quajmë këto cilësi atributet e komunikueshme të Perëndisë. Përgjithësisht këto atribute grupohen nën tre kategori kryesore: (1) shenjtëria e Perëndisë; (2) drejtësia e Perëndisë, (3) mirësia e Perëndisë.

Shenjtëria e Perëndisë

Pa shenjtërinë Perëndia nuk do të ishte objekt adhurimi. “Përlëvdoni Zotin, Perëndinë tonë, dhe bini përmbys përpara stolit të këmbëve të tij. Ai është i shenjtë” (Psa. 99:5). “Megjithatë ti je i Shenjti, që banon në lëvdimet e Izraelit” (Psa. 22:3). “I mrekullueshëm në shenjtëri” (Eks. 15:11).  Shenjtëria është në një farë mënyre përmbledhja e tërë perfeksioneve morale të Perëndisë. Kur engjëjt adhurojnë Perëndinë, ky është atributi që ata theksojnë më shumë dhe të parin. “I Shenjtë, i shenjtë, i shenjtë është Zoti i ushtrive. Tërë toka është plot me lavdinë e tij” (Isa. 6:3). Ato katër qeniet qiellore që pa Gjoni përpara fronit të Shumë të Lartit nuk pushojnë kurrë, as ditë as natë, duke thënë: “I shenjtë, i shenjtë, i shenjtë është Zoti Perëndi, i Plotfuqishmi, që ishte, që është dhe që do të vijë!” (Zbu. 4:8). Shenjtëria është emri me anë të cilës Perëndia na bëhet i njohur. “I shenjtë dhe i tmerrshëm është emri i tij” (Psa. 111:9).

Shenjtëria e Perëndisë përfshin disa koncepte. Së pari, të jesh i shenjtë do të thotë të jesh plotësisht ndryshe dhe i veçantë nga krijesa. Kështu për shembull, kur Pjetri thotë se “asnjë profeci nuk ka ardhur nga vullneti i njeriut, por njerëzit e shenjtë të Perëndisë kanë folur, të shtyrë nga Fryma e Shenjtë,” duhet të kuptojmë se edhe pse profetët dhe patriarkët jetonin në një perëndishmëri relative, ata u quajtën të shenjtë sepse Perëndia i pat veçuar ata për veten e tij edhe për një qëllim të Tij. Në këtë kuptim kemi vende të shenjta. Jo se ato kanë një cilësi morale pozitive por se janë të veçuara për tu përdorur për lavdinë e Perëndisë. Kjo është arsyeja përse Perëndia i tha Moisiut “Mos u afro këtu: hiq sandalet nga këmbët, sepse vendi në të cilin ndodhesh është vend i shenjtë” (Eks. 3:5). Po kështu Perëndia flet për mënyrën e adhurimit brenda tabernakullit dhe madje edhe vendit më të shenjtë (Eks. 26:33). Po kështu kemi kohë të shenjtë si Sabatti apo dita e Zotit, Fjala e Tij është e shenjtë, adhurimi i Tij është i shenjtë, engjëjt e tij, profetët e Tij janë të shenjtë sepse janë të Tijtë dhe të veçuar nga ai për veten e Tij. Po kështu kemi edhe një komb të shenjtë. “Por ju jeni fis i zgjedhur, priftëri mbretërore, një komb i shenjtë, një popull i fituar, që të shpallni mrekullitë e atij që ju thirri nga terri në dritën e tij të mrekullueshme” (1 Pje. 2:9). Kisha është një komb i shenjtë sepse u zgjodhën që ti shpallë mrekullitë e Atij që e thirri në shpëtim. Pra, së pari, kur themi se Perëndia është i shenjtë, kemi thënë se Ai është tërësisht ndryshe, i veçantë dhe i veçuar nga krijesa e Tij.

Së dyti, themi se Perëndia është i shenjtë pasi ai është moralisht i pastër dhe i përsosur si në veten e Tij ashtu edhe në veprim e tij. “Perëndia nuk mund të tundohet nga e keqja, dhe ai vet nuk tundon asnjeri” (Jak. 1:13). Habakuku tha “Ti i ke sytë tepër të pastër për të parë të keqen dhe nuk e shikon dot paudhësinë,” (Hab. 1:13). Prandaj dhe në prezencën e tij, njeriu ndjen menjëherë barrën e mëkatit dhe papastërtisë së Tij. Isaia tha “I mjeri unë! Unë jam i humbur, sepse jam një njeri me buzë të papastra dhe banoj në mes të një populli me buzë të papastra; megjithatë sytë e mi kanë parë Mbretin, Zotin e ushtrive” (Isa. 6:5).

Drejtësia e Perëndisë

Perëndia është gjithashtu edhe i drejtë, dhe kjo ka lidhje të drejtpërdrejtë me shenjtërinë e Tij. Drejtësia është ajo cilësi e Perëndisë me anë të së cilës ai reagon kundra çdo dhunimi apo ofendimi që mund të bëhen shenjtërisë dhe ligjit së Tij. Drejtësia është thelbësore për Perëndinë si gjykatës dhe qeverisës i botës. Kur Abrahami iu lut Perëndisë për Sodomën dhe Lotin ai tha “Gjykatësi i tërë tokës a nuk ka për të bërë drejtësi?” (Zan. 18:25). Davidi deklaroi “Drejtësia dhe e drejta përbëjnë bazën e fronit tënd” (Psa. 89:14). “Zoti është i drejtë në të gjitha rrugët e tij dhe dashamirës në të gjitha veprat e tij” (Psa. 145:17). Në malin Sinai, Jehova i deklaroi Moisiut se Ai “nuk e lë të pandëshkuar fajtorin” (Eks. 34:7). Dhe po i tillë ngelet Ai edhe në Dhiatën e Re. Tek Zbulesa lexojmë engjëllin të thotë: “Ti je i drejtë, o Zot, që je që ishe dhe që do të vish, i Shenjti që gjykoi këto gjëra…Po, o Zot, Perëndi i plotfuqishëm, gjykimet e tua janë të vërteta dhe të drejta” (Zbu. 16:5,7).

Mirësia dhe Dashuria e Perëndisë

Mirësia dhe dashuria e Perëndisë janë ato cilësi të Tij që e shtyjnë atë që të jetë bujar, i durueshëm e dashamirës ndaj krijesave të Tij, madje edhe Shpëtimtar të tyre. Shenjtëria e bën Perëndinë të adhurueshëm. Drejtësia e bën atë të drejtë dhe të frikshëm, por edhe armikun e njerëzimit. Pa atributet e mirësisë dhe dashurisë, përfundimi i tërë atributeve të tjera për ne është dënimi i përjetshëm, i pandryshueshëm dhe i tejskajshëm. Mirësia dhe dashuria e Perëndisë ndaj njerëzimit bëjnë të mundur që Ai të ribëhet miku yn, dhe që ne të mund të reflektojmë përsëri imazhin e Tij.

Mirësia e Perëndisë. Perëndia është i mirë. “O Perëndi, sa e çmuar është mirësia jote! Prandaj bijtë e njerëzve gjejnë strehë nën hijen e krahëve të tu,” (Psa. 36:7). “Zoti është i dhembshur dhe mëshirëplotë, i ngadalshëm në zemërim dhe i madh në mirësi. Zoti është i mirë me të gjithë dhe plot dhembshuri për të gjitha veprat e tij. Ti e hap dorën tënde dhe plotëson dëshirën e çdo qenieje të gjallë,” (Psa. 145:8,9,16). Madje Perëndia vazhdon të jetë i dashur edhe ndaj atyre që nuk i besojnë Atij, apo edhe që hapur e kundërshtojnë atë. Krishti tha: “Ai bën të lindë diellin e tij mbi të mirët dhe mbi të këqijtë, dhe bën të bjerë shi mbi të drejtët dhe të padrejtët,” (Mat. 5:45). “Vini re zogjtë e qiellit: ata nuk mbjellin, nuk korrin dhe nuk mbledhin në hambare; megjithatë Ati juaj qiellor i ushqen. A nuk vleni ju shumë më tepër se sa ata?” (Mat. 6:26).

Dashuria e Perëndisë. Perëndia është gjithashtu edhe dashuri. Apostulli i dashurisë, Gjoni thotë për Perëndinë: “Ai që nuk ka dashuri nuk e ka njohur Perëndinë, sepse Perëndia është dashuri,” (1 Gjo. 4:8). Vini re aspektin e komunikueshëm të këtij atributi. Sepse Perëndia është dashuri, ne mund të kemi dashuri. “Shumë të dashur, le ta duam njeri tjetrin, sepse dashuria është nga Perëndia dhe kushdo që do, ka lindur nga Perëndia dhe e njeh Perëndinë,” (4:7). Por, kushti është që njeriu duhet të jetë i rilindur pa të ketë këtë lloj dashurie. Vetëm pasi të kemi përjetuar personalisht personin dhe dashurinë e Perëndisë, ne mund ta duam atë dhe njëri-tjetrin. Ghithashtu dashuria e Perëndisë nuk është vetëm me fjalë, por mbi të fjitha me vepra. Në vargun në vazhdim ne lexojmë: “Në këtë është shfaqur dashuria e Perëndisë ndaj nesh, se Perëndia dërgoi Birin e tij të vetëmlindurin në botë që ne të rrojmë nëpërmjet tij, Në këtë është dashuria: jo se ne e kemi dashur Perëndinë, por që ai na ka dashur ne dhe dërgoi Birin e tij për shlyerjen e mëkateve tona.” (1 Gjo. 4:9-10). Dashuria e Perëndisë mund të shikohet në disa atribute të tjera që e shoqërojnë atë si:

Hiri i Perëndisë. Sipas gjuhës specifike të Shkrimeve, hiri është dashuria e pamerituar e Perëndisë ndaj njeriut që e kanë humbur atë për shkak të mëkatit dhe që janë si pasojë nën dënimin e gjykimit të drejtë të Perëndisë. Hiri i Tij është burimi i të tëra bekimeve drymorë që u dhurohen mëkatarëve të padenjë për asnjë prej mirësive e bekimeve të Perëndisë. Apostulli Pal thotë se i pëlqeu Perëndisë që të zgjidhte shumë për ti shpëtuar e birësuar “në veten e tij me anë të Jezu Krishtit…për lëvdim të lavdisë së hirit të tij.” Dhe është pikërisht për shkak të hirit dhe me anë të hirit, vazhdon Pali të thotë, që Ai “na bëri të pëlqyer në të dashurin Birin e tij, në të cilin kemi shpengimin me anë të gjakut të tij, faljen e mëkateve sipas pasurivë së hirit të tij” (Efe. 1:5-7). Një nga pasazhet më të rëndësishme që tregojnë lidhjen ndërmejt qëllimit të shpëtimit tonë, mënyrës së shpëtimit, dhe përkufizimit të hirit është gjendet po tek Letra e Palit drejtuar Efesianëve: “…për të treguar në epokat që do të vijnë pasurinë e pamasë të hirit të tij, me anë të mirësisë ndaj nesh në Krishtin Jezus. Ju në fakt, jeni të shpëtuar me anë të hirit, nëpërmjet besimit, dhe kjo nuk vjen nga ju, po është dhurata e Perëndisë, jo nga vepra, që të mos mburret askush,” (Eph 2:7-9).

Mëshira e Perëndisë. Një atribut dhe aspekt tjetër i dashurisë së Perëndisë është edhe mëshira e Tij. “Por Perëndia, që është i pasur në mëshirë, për shkak të dashurisë së tij të madhe me të cilën na deshi,” (Eph 2:4). Kështu, mëshira është dashuria e Perëndisë ndaj atyre që janë nën mjerim, fatkeqësi, pikëllim apo rrezik. Perëndia shikon gjendjen e njeriut dhe ka një keqardhje aktive e plot vepra për të. Këtë mëshirë Perëndia na e jep në përputhje me drejtësinë e Perëndisë, dhe në kontekstin e meritave të Krishtit për mëkatarët. Zakaria, ati i Gjon Pagëzorit, kur profetizoi për rolin e Gjonit si përgatitësi i udhës së Jezus Krishtit, tha për këtë të fundit, se njohnja e shpëtimit dhe falja e mëkateve po i vinte njerëzimit “për hir të thellësisë së mëshirës së Perëndisë sonë, për të cilën agimi nga lart na ka vizituar,” (Lk 1:78).

Durimi i Perëndisë. Davidi thotë: “Por ti, o Zot, je një Perëndi i mëshirshëm dhe i dhembshur që zemërohet ngadalë dhe që ka shumë mirësi dhe të vërtetë,” (Ps 86:15). Rruga e shpëtimit është e qartë: “Ai që beson dhe është pagëzuar, do të jetë i shpëtuar; por ai që nuk ka besuar, do të jetë i dënuar,” (Marku 16:16). Ftesa e Krishtit është e sinqertë dhe efikase: “Ja, unë qëndroj te dera dhe trokas; nëse dikush dëgjon zërin tim dhe të hapë derën, unë do të hyj tek ai dhe do të ha darkë me të dhe ai me mua,” (Zbu. 3:20). Por jo gjithmonë njeriu reagon menjëherë në pendim e besim. Shpesh herë predikimi i ungjillit dhe ftesa e Krishtit e bën njeriun akoma edhe më shumë kundërshtar të Perëndisë dhe rrezistues të Ungjillit. Por Perëndia nuk reagon menjëherë me një indinjatë të shenjtë. Ai Pret. Ai duron. Ai e shtyn ditën e gjykimit tonë, vetëm e vetëm që të na japë mundësi pas mundësie që të pendohemi dhe besojmë. “Zoti nuk vonon plotësimin e premtimit të tij, siç disa besojnë që ai bën; por është i durueshëm ndaj nesh, sepse nuk do që ndokush të humbasë, por që të gjithë të vijnë në pendim,” (2 Pe 3:9, shiko edhe Rom. 2:4). Po në të njëjtën mënyrë, Ai ka durim edhe ndaj nesh që besojmë. Edhe pse të shpëtuar dhe në Krisht, për një farë kohe apo shpesh here e trishtojmë Frymën e Shenjtë dhe zemrën Atërore të Perëndisë me anë të rebelimit e mëkatit të tonë të përkohshëm. Por “…kini parasysh-thotë Pjetri-se durimi i Zotit tonë është në shërbim të shpëtimit,” tonë (2 Pe 3:15).

Ky pra është Perëndia jonë që ne i besojmë e shërbejmë. Madhështor në cilësitë e tij që nuk i ndan me askënd, akoma edhe më madhështor në cilësitë e tij, që na i ka dhënë edhe neve për të patur një marrëdhënie me të dhe me njeri-tjetrin.

Imitues të Transformuar të Perëndisë

Për shkak të natyrës tonë të rënë në mëkat, ne nuk jemi të aftë që të reflektojmë siç duhet atributet e komunikueshme të Perëndisë. Perëndia na krijoi në imazhin e Tij për veten dhe kënaqësitë e Tij, të shenjtëruar për vullnetin e Tij. Por mëkati hyri në këtë botë, dhe deformoi çdo gjë. Mënyrën e si ne e konceptojmë Perëndinë, qëndrimin që mbajmë ndaj tij, mënyra se si reagojmë ndaj njëri-tjetrit, mënyra se si i perceptojmë dhe përjetojmë elementet dhe çdo moment apo person të jetës tonë. Mëkatit të Adamit ne i shtojmë çdo ditë mëkatin tonë. Por Perëndia, në dashurinë, hirin dhe mëshirën e Tij siguroi mënyrën e shpëtimit tonë, një mënyrë që nuk kundërshton asnjë prej atributeve të Tij, një mënyrë që nuk e vë atë në kundërshti me vetveten. “Mirësia dhe e vërteta u takuan; drejtësia dhe paqja janë puthur njëra me tjetrën” (Psa. 85:10). Perëndia gjeti mënyrën që të jetë në të njëjtën kohë edhe i shenjtë dhe i drejtë ndaj rebelimit tonë dhe ta dënojë atë, por edhe i mirë dhe i dashur e plot hir e mëshirë për ne. Në fakt, në veprën e kryqit ne shikojmë si drejtësinë gjykuese të Perëndisë ashtu edhe hirin e tij shpëtues. Personi i Dytë i Trinisë, morrin mbi veten e Tij, dënimin që duhet të pësonim ne, një akt dashurie e tejskajshme. Në mëshirën e Tij, ai na vdiq për ne edhe pse nuk e meritonim një gjë të tillë. Në drejtësinë e Tij, ai e shpagoi fajin dhe borxhin tonë deri në fund. Në Krishtin Jezus, “Mirësia dhe e vërteta u takuan; drejtësia dhe paqja janë puthur njëra me tjetrën.”

Duke u kthyer tek Efesianëve 5:1-10, le të vëmë re themelin e ri të imitimit të Perëndisë. Perëndia na shpëtoi dhe rikrijoi në imazhin e Krishtit, (Rom. 8:29; Kol 3:10). Thirrja jonë buron dhe kapaciteti ynë u sigurua nga Krishti. Sepse Krishti na deshi dhe dha veten e Tij si një flijim erëmirë për Perëndinë ne mund ta duam Perëndinë. Sepse Ati na bëri bij të dashur edhe ne mund të ecim në dashuri dhe të jemi imazhmbajtës të vërtetë të cilësive të Perëndisë. Sepse Krishti na çliroi, dhe sepse Fryma na rikrijoi, ne mund të bëhemi pra imitues të Perëndisë, dhe mund të kemi se fundi miqësi me të.

Unë Besoj në Perëndinë (iii)…

(Artikulli ne PDF)

J.B. Phillips, një studiues dhe teolog i Universitetit të Kembrixhit, botoi një libër në 1952, me titullin Your God is Too Small (Perëndia yt është tepër i vogël). Libri është tepër i aplikueshëm edhe për ne sot, sepse shpjegon se problemi me të cilin ballafaqohemi të gjithë sot është se nuk kemi gjetur një Perëndi aq të madh e të aftë për tu përballur me nevojat dhe vështirësitë tona moderne. Në një botë në të cilën jeta jonë shtriqet në gjithfarë drejtimesh, në të cilën horizonti ynë mendor shtrihet përtej kufijve të habisë për shkak të zbulimeve dhe avancimeve shkencore, idetë tona mbi Perëndinë janë jo vetëm statike por tepër të vogla për t’ia përshtatur apo shoqëruar atyre. Kisha moderne ka një teologji xhuxhe dhe i beson një Perëndie xhuxh e të paaftë për të adresuar botën moderne dhe për ti dhënë përgjigje problemeve të botës moderne. Antidot e këtij problemi është njohja dhe përjetimi personal i Perëndisë së Biblës. Për shembull, Psalmi 139 është një kurë e mirë për ato mendime të ulëta që mund të kemi për Perëndinë madhështor të këtij universi.

Njohja e Perëndisë

Atributi i parë i Perëndisë që Davidi veçon në këtë Psalm është njohja e përsosur dhe e pafundme që Perëndia ka për vetën e Tij dhe për gjithësinë që ai ka krijuar:

Ti më ke hetuar, o Zot, dhe më njeh. Ti e di kur ulem dhe kur ngrihem, ti e kupton nga larg mendimin tim. Ti e shqyrton me kujdes ecjen time dhe pushimin tim dhe i njeh thellë të gjitha rrugët e mia. Sepse, edhe para se të jetë fjala mbi gojën time ti, o Zot, e di atë plotësisht. Ti më rrethon nga pas dhe përpara dhe vë dorën tënde mbi mua. Njohja jote është shumë e mrekullueshme për mua, aq e lartë sa unë nuk mund ta arrij” (vargjet 1-6).

Termi teologjik që përkufizon këtë atribut të Perëndisë është omniscience-gjithëdija. Omni (të kesh të gjithë) science (njohjen). Njohja e njeriut rritet dhe shtrihet nga dita në ditë, por ajo është një njohje e fituar përmes një procesi, dhe që sado që të shtrihet, do të ngelet gjithnjë e kufizuar dhe e varur. Njohja e Perëndisë nga ana tjetër është ndryshe nga ajo e njeriut jo vetëm për nga sasia por edhe nga cilësia, si edhe nga burimi i saj. Perëndia nuk e arrin njohjen që ai ka përmes observimit dhe arsyetimit. Ai e ka atë njohje nga vetvetja në çdo moment të qenies së tij (Jobi 37:16). Për sa i përket përmbajtjes, njohja e tij është e përsosur dhe pagabueshme. Për sa i përket mënyrës, njohja e Tij është intuitive dhe imediate. Ai nuk e fiton këtë njohuri. Perëndia e njeh fundin nga fillimi përmes një akti të vetëm reflektimi:

Kujtoni gjërat e kaluara të kohëve shumë të vjetra, sepse unë jam Perëndia dhe nuk ka asnjë tjetër; jam Perëndia dhe askush nuk më ngjet mua, 10 që shpall fundin që në fillim, dhe shumë kohë më parë gjërat që ende nuk janë bërë, duke thënë: “Plani im do të realizohet dhe do të bëj gjithçka më pëlqen,” 11 duke thirrur nga lindja një zog grabitqar dhe nga një tokë e largët njeriun që do të zbatojë planin tim. Po, kam folur dhe do të bëj që të ndodhë; kam bërë planin dhe do ta realizoj. (Isaia 46:9-11)

Me qindra janë pasazhet biblike që flasim për gjithë-njohjen e Perëndisë. “Dhe do t’i godas me vdekje bijtë e saj; dhe të gjitha kishat do të njohin se unë jam ai që heton mendjet dhe zemrat; dhe do t’i jap gjithsecilit nga ju sipas veprave të veta” thotë Krishti tek Zbu. 2:23. “Dhe nuk ka asnjë krijesë që të jetë e fshehur para tij, por të gjitha janë lakuriq dhe të zbuluara para syve të Atij, të cilit ne do t’i japim llogari” (Heb. 4:13). Të gjitha veprimet e krijesave të Tij janë të njohura për të, madje edhe tradhëtimi e mëkati njerëzve, sepse është Ai që i ka paraparë dhe parathënë ato, si në rastin e tradhëtimit të Judës, e mohimit të trefishte që Pjetri i bëri Krishtit, e arrestimit, torturimit, kryqëzimit dhe ngjalljes së Tij prej të vdekurve. Profecia bazohet mbi faktin që Perëndia ka gjithë-njohjen: “Ja, gjërat e mëparshme kanë ndodhur, dhe tani po ju njoftoj gjëra të reja; unë jua bëj të njohura para se të mbijnë” (Isa. 42:9).

E gjitha kjo duhet të mbushë zëmrën e të Krishterit me lavdërim, pasi sipas Psalmit 139, jo vetëm Perëndia njeh gjithçka dhe përsosmërish, por edhe sepse Perëndia na njeh ne personalisht. “Sepse, edhe para se të jetë fjala mbi gojën time ti, o Zot, e di atë plotësisht. Ti më rrethon nga pas dhe përpara dhe vë dorën tënde mbi mua.” Për ata që i fiksojnë sytë, mendjet dhe zemrat në adhurimin privat dhe publik të Perëndisë, në kishë apo gjatë devocionit personal apo familjar, Perëndia thotë “Zoti i dëgjoi me vëmendje dhe një libër kujtimi u shkrua përpara tij për ata që kanë frikë nga Zoti dhe që e nderojnë emrin e tij” (Mal. 3:16). Ti o i Krishterë që i parashtron Perëndisë Atit dëshira e peticione që nuk guxon tua tregosh të tjerëve, ki sigurinë se ai të dëgjon çdo psherëtimë: “O Zot, çdo dëshirë që kam është para teje dhe psherëtimat e mia nuk të janë fshehur” (Psa. 38:9). Njohja e Perëndisë është ngushëllim për të Krishterin që dyshon në njohjen e vetvetes. Nëse ti o lexues, ndërsa kapesh pas Krishtit përmes besimit, dyshon në shpëtimin tënd kur shikon mëkatin në zemrën dhe jetën tënde, mos harro se Perëndia shikon farën e besimit dhe hirin e shpëtimit atje ku ti nuk e shikon dot, sepse është Ai që e ka vendosur dhe e ruan atë atje. Kur Abijahu, biri i Jeroboamit (që ishte mbreti më i lig i Israelit), u sëmur dhe vdiq, Perëndia tha se ai foshnje ishte i vetmi “tek i cili u gjet diçka e mirë dhe që i pëlqen Zotit, Perëndisë të Izraelit.” Perëndia pa hir në mes të një dinastie të ligjsh e ligësish.

Por mbi të gjitha Perëndia njohu nevojën tënde për një zëvendësues si në rastin e Abrahamit dhe Isakut. Ndërsa Abrahami ngriti dorën për të sakrifikuar birin e tij të vetëm Isakun në Malin Moria (Zan. 22), Perëndia e ndaloi. “Abrahami ngriti sytë dhe shikoi; dhe ja prapa tij një dash i zënë për brirësh në një kaçube. Kështu Abrahami shkoi, mori dashin e tij dhe e ofroi si sakrificë në vend të të birit.Dhe Abrahami e quajti këtë vend Jehovah Jireh” (Zan. 22:13-14). Jehovah Jireh do të thotë Jehova shikon dhe siguron. Dhe këtë bëri ai me nevojën tonë për një Shpëtimtar, për një zëvendësues, për një qengj të shenjtë që të vdesë në kryq për mëkatet tona dhe në vendin tonë. Në fakt, Jezus Krishti është Jehovah Jireh, Perëndia besnik i besëlidhjes që njohu nevojën tonë më thelbësorë dhe më të rëndësishme dhe siguroi gjithçka për të, vendosi veten e Tij në kryq për ne.

Prezenca e Perëndisë

Atributi i dytë që Davidi veçon në këtë psalm është edhe prezenca e pafundme dhe personale e Perëndisë.

7 Ku do të mund të shkoja larg Frymës sate, ose ku do të mund të ikja larg pranisë sate? 8 Në rast se ngjitem në qiell, ti je atje; në rast se shtrij shtratin tim në Sheol, ti je edhe aty. 9 Në rast se marr krahët e agimit dhe shkoj të banoj në skajin e detit, 10 edhe aty dora jote do të më udhëheqë dhe dora jote e djathtë do të më kapë. 11 Po të them: “Me siguri terri do të më fshehë”, madje edhe nata do të bëhet dritë rreth meje: 12 terri vetë nuk mund të të fshehë asgjë, madje nata shkëlqen si dita; terri dhe drita janë të barabarta për ty.

Perëndia është kudo. Teologët e njohin këtë atribut me termat pafundësia (imensiteti) dhe  gjithëprania (omniprezenca) e Perëndiaë. Pafundësia si koncept teologjik i referohet nuk kufozohet apo limitohet prej krijesës për sa i përket shtrirjes së prezencës së Tij. Gjithëprania i referohet marrëdhënies që Perëndia ka me tërë qenien e tij kundrejt krijesës. Perëndia është kudo prezent në gjithësi dhe këtë botë me tërë qënien e tij. Pra nuk duhet të kuptojmë se një pjesë qenies së Perëndisë është në kontinentin Afrikan, ndërsa një pjesë tjetër e Perëndisë është në kontinentin Evropian, dhe kështu në mënyrë “respektive” Perëndia është kudo. Jo, me këtë atribut duhet të kuptojmë se e tërë qenia e Perëndisë është kudo, e plotë në çdo cep të krijesës së Tij. Pra Perëndia është i plotë e i përsosur në qenien e tij si në Afrikë ashtu edhe në Evropë, ashtu edhe në skajet e gjithësisë në të njëjtën kohë. “A jam unë vetëm një Perëndi nga afër”, thotë Zoti, “apo dhe një Perëndi nga larg? A mundet dikush të fshihet në vende të fshehta në mënyrë që unë të mos e shoh?”, thotë Zoti. “A nuk e mbush unë qiellin dhe tokën?”, thotë Zoti,” (Jer. 23:23-24). “Po a është e vërtetë që Perëndia banon mbi tokë? Ja, qiejt dhe qiejt e qiejve nuk mund të të nxënë dhe aq më pak ky tempull që kam ndërtuar!” (1 Mbr. 8:27). “Kështu thotë Zoti tek Isa. 66:1: “Qielli është froni im dhe toka është mbështetësja e këmbëve të mia. Ku është, pra, shtëpia që mund të më ndërtoni dhe ku është vendi i çlodhjes sime?”

E megjithatë ky atribut i Perëndisë bëhet problematik për ne, pasi në vend që ne të rendim drejt Tij plot pendim e besim, ne rendim prej tij, dhe në budallallëkun e zemrave tona mendojmë se mund të shpëtojmë prej tij. Nga ana kronologjike, ky ishte veprimi i parë që njeriu beri pas rënies. Adami dhe Eva “dëgjuan zërin e Zotit Perëndi që shëtiste në kopsht në flladin e ditës; dhe burri e gruaja e tij u fshehën nga prania e Zotit Perëndi midis pemëve të kopshtit” (Zan. 3:8). Dhe njerëzimi vazhdon të përpiqet të rendë prej Perëndisë. Por “ku do të mund të shkoja larg Frymës sate, ose ku do të mund të ikja larg pranisë sate? 8 Në rast se ngjitem në qiell, ti je atje; në rast se shtrij shtratin tim në Sheol, ti je edhe aty” thotë Davidi.

Është interesante që Davidi përmend Sheolin. Sheoli në konceptim e teologjisë së Dhiatës së Vjetër është vendi i të vdekurve, varri. Por pas kësaj fjale fshihet lavdia e ungjillit, dhe në fakt mendoj se edhe vetë Davidi nuk e kuptonte thellësinë e kuptimit të këtyre vargjeve që ai po shkruante nën frymëzimin e Frymës së Shenjtë. Ne adhurojmë dhe i shërbejmë një Perëndie të cilit mund ti bëjmë pyetjen: Si është vdekja? Si është varri? Mund t’ia bëjmë këtë pyetje pasi Krishti ishte ai që e përjetoi vdekjen përpara nesh.  Dhe madje ai vetë e përjetoi varrin për tre ditë, përpara nesh. Ne adhurojmë një Perëndi të pavdekshëm e të padukshëm, të gjithëdijshëm e të kudogjendshëm, por që e njeh vdekjen personalisht. Kjo është arsyeja pse bashkimi jonë me Krishtin nuk prishet nga vdekja, dhe se trupat tonë thjesht prehen në varr apo “flenë” në Krisht. Pali thotë “tashmë, vëllezër, nuk duam që të jeni në mosdije për sa u përket atyre që flenë, që të mos trishtoheni si të tjerët që nuk kanë shpresë. Sepse, po të besojmë se Jezusi vdiq dhe u ringjall, besojmë gjithashtu që Perëndia do të sjellë me të, me anë të Jezusit, ata që kanë fjetur” (1 Sel. 4:14-15). Nuk ka asnjë vend ku ti o i Krishterë do të jesh pa praninë e Zotit tënd. Nuk ka asnjë vend ku ti o i Krishterë mund të shkosh, dhe ku Zoti yt nuk pret atje për ty.

Fuqia e Perëndisë

Atributi i Tretë që Davidi cilëson në këtë psalm të tij është edhe gjithëfuqishmëria e Perëndisë. Perëndia jo vetëm njeh të kaluarën, të tashmen dhe të ardhmen e gjithë krijesës së tij, dhe më personalisht tonën, por gjithashtu është Ai që në fakt kontrollon në mënyrë sovrane të kaluarën, të tashmen dhe të ardhmen tonë dhe të gjithçkaje tjetër. Davidi thotë:

Po, ti ke formuar të përbrendshmet e mia, ti më ke endur në barkun e nënës sime. 14 Unë do të të kremtoj, sepse jam krijuar në mënyrë të mrekulluar; veprat e tua janë të mrekullueshme, dhe unë e di shumë mirë këtë gjë. 15 Kockat e mia nuk ishin një e fshehtë për ty kur u formova në fshehtësi duke u endur në thellësitë e tokës. 16 Dhe sytë e tu panë masën pa trajtë të trupit tim, dhe në librin tënd ishin shkruar ditët që ishin caktuar për mua, megjithëse asnjë prej tyre nuk ekzistonte ende. 17 Oh, sa të çmuara janë për mua mendimet e tua, o Perëndi! Sa i madh është gjithë numri i tyre! 18 Po të doja t`i numëroja, do të ishin më të shumtë se rëra; kur zgjohem jam ende me ty.

 Në këto vargje ai flet për krijim e tij, një akt sovran e i mrekullueshëm i Perëndisë. Ai flet gjithashtu edhe për providencën e Perëndisë ne jetën e tij kur thotë “dhe në librin tënd ishin shkruar ditët që ishin caktuar për mua, megjithëse asnjë prej tyre nuk ekzistonte ende.” Perëndia është i Gjithëpushtetshmi, dhe kjo shihet në veprat e krijesës dhe providencës. Providenca e Perëndisë është qeverisja që ai i bën krijesës së tij materiale, imateriale dhe frymore. Ne nuk mund të kemi një konceptim të drejtë të Perëndisë, nëse nuk e shohim atë si të plotfuqishëm, ashtu si edhe të gjithë-ditur. Ai që nuk mund të bëjë atë që do dhe të kryejë gjithçka që dëshiron, nuk mund të jetë Perëndi. Ashtu si Perëndia ka një vullnet për të vendosur atë që e gjykon të mirë, ashtu ka dhe fuqinë për të zbatuar vullnetin e tij.

Fuqia e Perëndisë është aftësia dhe forca me anë të së cilës ai mund të përmbushë çfarëdo që dëshiron, çfarëdo që vendos urtësia e tij e pafund dhe çfarëdo që mund të vendosë pastërtia e pafund e vullnetit të tij…Ashtu si shenjtëria është bukuria e tërë atributeve të Perëndisë, po ashtu kjo është ajo që u jep jetë dhe veprim tërë përsosmërive të natyrës hyjnore. Sa të kota do të ishin këshillat hyjnore nëse fuqia nuk do të ndërhynte për t’i zbatuar ato. Pa fuqi, mëshira e Tij do të ishte thjesht një besim i brishtë, premtimet e tij një tingull i zbrazët dhe kërcënimet e tij nuk do të ishin veçse një dordolec. Fuqia e Perëndisë është si Vetja: e pafund, e përjetshme dhe e pakuptueshme, as nuk mund të kontrollohet, kufizohet e as të cënohet nga krijesa. Stivën Çarnok

“Sepse kush mund të krahasohet në qiell me Zotin? Dhe kush është i njëllojtë me Zotin midis bijve të të Fuqishmit?” (Ps. 89:6). “Tërë banorët e dheut përpara tij konsiderohen si asgjë; ai vepron si të dojë me ushtrinë e qiellit dhe me banorët e dheut. Askush nuk mund t’ia ndalë dorën ose t’i thotë: “Çfarë po bën?” (Dan. 4:35). Kjo u zbulua haptazi kur Perëndia u mishërua dhe banoi ndër njerëzit. Lebrozit i tha: “Po, unë dua, shërohu”. Dhe në atë çast u shërua nga lebra e tij” (Mat. 8:3). Atij që kishte katër ditë që dergjej në varr, i tha: “Llazar, dil” dhe i vdekuri doli. Era e stuhishme dhe dallgët e tërbuara u qetësuan vetëm nga një fjalë e tij. Një legjion demonësh nuk mund ta kundërshtonte urdhrin e tij autoritar. Artur Pink thotë këtë tre aplikime nga gjithëfuqia sovrane të Perëndisë. Se pari, ne duhet të kemi një ndrojtje të shëndetshme e Biblike ndaj Tij:

Të gjithë duhet të dridhen para një Perëndie të tillë! Të trajtosh paturpësisht atë që mund të na shtypë më lehtë sesa shtypim një flutur nate është vetëvrasje. Ta kundërshtosh haptazi atë që është veshur me plotfuqishmëri e që mund të na bëjë copa-copa ose mund të na hedhë në ferr, kur të dojë, është çmenduri e vërtetë. Është urtësi që t’i vëmë veshin urdhërimit të tij “Nënshtrohuni Birit, që të mos zemërohet dhe të mos vdisni rrugës, sepse zemërimi i tij mund të ndizet në një çast” (Ps. 2:12).

Së dyti ne duhet ta adhurojmë atë:

     Shpirtrat e ndriçuar ta adhurojnë një Perëndi të tillë! Përsosmëritë e mrekullueshme dhe të pafund të një Qenie të tillë kërkojnë një adhurim të zjarrtë. Nëse njerëzit e famshëm dhe me pushtet kërkojnë admirimin e botës, sa më shumë duhet të na mbushë fuqia e të Plotfuqishmit me nderim dhe mahnitje. “Kush barazohet me ty midis perëndive, o Zot? Kush barazohet me ty, i mrekullueshëm në shenjtëri, i madhërishëm në lëvdata, o çudibërës?” (Eksodi 15:11).

Së treti, ne duhet ta hedhim veten tonë trup dhe shpirt në krahët e tij përmes besimit:

     Shenjtorët duhet t’i besojnë një Perëndie të tillë! Ai është i denjë për një besim të patundur. Asgjë nuk është e vështirë për të. Nëse Perëndia do ta kishte të kufizuar fuqinë ne do të binim në dëshpërim, por kur shohim se është i veshur me plotfuqishmëri, asnjë lutje nuk është e vështirë që ai të përgjigjet, asnjë nevojë nuk është shumë e madhe që të mos ta plotësojë, asnjë pasion aq i fuqishëm që të mos frenohet prej tij; asnjë tundim aq i fuqishëm prej nga i cili të mos të të çlirojë e asnjë mjerim aq i madh prej nga i cili të të ngushëllojë. “Zoti është drita ime dhe shpëtimi im; nga kush do të kem frikë?” (Ps.27:1).

Prandaj “tani atij që, sipas fuqisë që vepron në ne, mund të bëjë jashtë mase më tepër nga sa kërkojmë ose mendojmë, atij i qoftë lavdia në kishën në Krishtin Jezus për të gjitha brezat, në jetë të jetëve. Amen” (Efes.3:20-21). AMEN.

Une Besoj Ne Perendine…(ii)

(Artikulli ne PDF)

Edhe pse disa prej cilësive të tij, Perëndia tashmë na i ka bërë të njohura përmes veprës së krijimit (Rom. 1:20), cilësi si “fuqia e tij e përjetshme dhe hyjnia e tij,” njohja e Perëndisë përmes krijesës ngelet e kufizuar për shkak të natyrës së kufizuar të krijesës për të shpjeguar apo shpalosur saktë natyrën e Perëndisë; si dhe për shkak të mëkatit që prek mendjen e njeriut si instrumenti interpretues i tërë këtij informacioni. Si rrjedhim, për shkak të mëshirës dhe dashurisë së Tij të madhe ndaj njeriut, Perëndia këlon hendekun, vjen tek njeriu, dhe na është vetë-zbuluar përmes Fjalës dhe Birit (Heb. 1:1). Tek historia e çlirimit të Popullit të Perëndisë përmes ndërmjetësimit të Moisiut, lexojmë për një prej momenteve më të jashtëzakonshme të këtij vetë-zbulimi. Pasi ka urdhëruar Moisin që të shkojë si i dërguari i Perëndisë, Moisiu rrëfen pyetjen thelbësore që ka munduar njerëzimin prej shekujsh, “Si është Perëndia?”:

-Ja, kur të shkoj te bijtë e Izraelit dhe t’u them: “Perëndia i etërve tuaj më ka dërguar te ju.” – po të jetë se ata më thonë: “Cili është emri i tij?” – ç’përgjigje duhet t’u jap?

-Perëndia i tha Moisiut: “UNÉ JAM AI QÉ JAM.” Pastaj tha: “Do t’u thuash kështu bijve të Izraelit: UNÉ JAM-i më ka dërguar tek ju.” Perëndia i tha akoma Moisiut: “Do t’u thuash kështu bijve të Izraelit: Zoti, Perëndia i etërve tuaj, Perëndia i Abrahamit, Perëndia i Isakut dhe Perëndia i Jakobit më ka dërguar tek ju. Ky është emri im përjetë. Ky ka për të qenë gjithnjë emri im me të cilin do të kujtohem nga të gjitha breznitë.”

Termi që Perëndia përdori për të na u zbuluar ka katër shkronja YHVH –  יְהֹוָה. Ky është emri i Perëndisë së Besëlidhjes, emri që ai ka për vetveten, termi përmes së cilës Ai na zbulon se kush ky Perëndi është në thelb. Dukë na thënë se emri i Tij është Jehovah (transliterimi në Shqip) – “UNÉ JAM AI QÉ JAM,” ai na ka zbuluar një numër cilësish, apo siç njihen teknikisht nga teologët dhe studiuesit e Biblës, një numër atributesh.

Vetë-Ekzistues dhe i Vetë-Mjaftueshwm

Së pari, Ai është Vetë-Ekzistues dhe i Vetë-Mjaftueshëm. Ndryshe nga njeriu, Ai nuk është i krijuar nga asgjë. Ai ekziston nga domosdoshmëria e qënies së Tij. Ai nuk ka fillim, dhe as nuk është shkaktuar nga ndonjë gjë jashtë Tij. Perëndia është në dhe nga vetja e Tij. Tomas Akuinas tha, “Ai është Shkaku i Parë, vetë i pashkaktuar nga asgjë.” Ai është יְהֹוָה – Jehovah, “Ai që Gjithmonë është.” Kjo do të thotë që Ai është jovetëm e vetmja qenie e pavarur nga gjithçka tjetër jashtë Tij, por Ai është gjithashtu i pavarur edhe në të tëra veprimet, virtytet, planet e qëllimet, dhe madje Ai bën që e tëra krijesa të varet prej tij plotësisht. Pali tha “Perëndia që bëri botën dhe të gjitha gjërat që janë në të, duke qenë Zot i qiellit dhe i tokës, nuk banon në tempuj të bërë nga duart e njeriut, dhe as shërbehet nga duart e njerëzve, sikur të kishte nevojë për ndonjë gjë, sepse ai u jep të gjithëve jetë, hukatje dhe çdo gjë” (Vep. 17:24-25).

Jehovah është Emri i Tij i Besëlidhjes. Ai është një Perëndi që i qënbdron besnik Besëlidhjes që Ai bëri me popullin e Tij. Dhe fakti që Ai është Vetë-Ekzistues dhe i Vetë-Mjaftueshëm, besëlidhja që Ai bën me të zgjedhurit e Tij qëndron përjetë pasi Ai vetë është garanti i saj, dhe Ai që e konsumon plotësisht këtë Besëlidhje për ne. Prandaj, edhe “kur Perëndia i dha premtimin Abrahamit, duke qenë se s’kishte ndonjë më të madh që të përbetohej, bëri be me veten e tij,” (Heb. 6:13).

Jesuzi tha “Sepse, sikurse Ati ka jetë në vetvete, kështu ia ka dhënë dhe Birit të ketë jetë në vetvete,” (Gjo. 5:26). Ati është Ai që është nga vetja e Tij. Sepse Ai është Vetë-Ekzistues dhe i Vetë-Mjaftueshëm, vetëm Ai është dhënësi i jetës. “Unë jam Zoti dhe nuk ka asnjë tjetër; jashtë meje nuk ka Perëndi. Të kam rrethuar, ndonëse ti nuk më njihje, me qëllim që nga lindja në perëndim të pranohet që nuk ka asnjë Perëndi përveç meje. Unë jam Zoti dhe nuk ka asnjë tjetër. Unë formoj dritën dhe krijoj terrin, sjell mirëqënien dhe krijoj fatkeqësinë. Unë, Zoti, i bëj të gjitha këto gjëra” (Isa. 45:5-7). “Sepse prej tij, me anë të tij dhe për të janë të gjitha gjëra. Lavdi atij përjetë!” (Rom 11:36).

“Unë jam Jehovah, ky është emri im; nuk do t’i jap lavdinë time asnjë tjetri, as lavdërimet e mia shëmbëlltyrave të gdhendura,” deklaron Ai xhelozine e Tij për lavdinë e Tij (Isa. 42:4). Dhe sepse Ai është Jehovah, Ai është gjithashtu edhe Shpëtimtari ynë (Isa. 43:11).

Kjo është arsyeja përse Farisenjtë u skandalizuan aq shumë nga retorika e Krishtit dhe donin ta vrisnin me gurë.  Sepse “Jezusi u tha atyre: Në të vërtetë, në të vërtetë unë po ju them: para se të kishte lindur Abrahami, UNë JAM,” (Gjoni 8:58). Krishti u deklaroi, Unë Jam Ai që Jam – Jehovah. Krishti u deklaroi se Ai ishte vetë Perëndia që u ishte zbuluar atyre në forma të ndryshme në Dhiatën e Vjetër, dhe se ishte mishëruar për t’iu zbuluar më mirë dhe më afër. “Tek ai banon trupërisht gjithë plotësia e Hyjnisë,” (Kol. 2:9).

I Përjetshëm dhe i Pafund

Sepse Ai është Jehovah – Unë Jam Ai Që Jam, Perëndia është gjithashtu i pakufuzuar edhe në marrëdhënie me kohën dhe hapësirën. Në marrëdhëni me kohën ai është i perjetshëm, ndërsa në marrëdhënie me hapësirën Ai është i pafund. Në fakt Perëndia jo vetëm mbush tërë kohën dhe hapësirën, Ai shtrihet përtej tyre dhe nuk kufizohet prej tyre. Në fakt, është Ai që ka krijuar kohën dhe hapësirën kur krijoi gjithësinë, dhe si i tillë Ai na vjen përtej tyre dhe shtrihet përtej tyre. “Përjetësia është ai atribut i Perëndisë me anë të së cilës Ai mgrihet mbi tërë kufinjtë kohorë dhe mbart të tërë ekzistencën e Tij në një të tashme të pandashme.” Prandaj edhe Pjetri thotë se “për Zotin një ditë është si një mijë vjet, dhe një mijë vjet si një ditë,” (2 Pjet. 3:8). Kjo është se si Perëndia e përjeton ekzistencën e tij. “Sepse një mijë vjet në sytë e tu janë si dita e djeshme që ka kaluar, ose sikur të gdhish një natë,” (Psa. 90:4). “Nga përjettësia në përjetësi, Ti je Perëndi,” (Psa. 90:2). Në Hebraisht fjala përjetësi përkthehet olam. Dhe kështu Ai na zbulohet tek Zan. 21:33 dhe Isa. 40:28 si El-olam, Perëndia i Përjetësisë. “Nuk e di ti, vallë, nuk e ke dëgjuar? Perëndia i përjetësisë, Zoti, krijuesi i kufijve të tokës, nuk mundohet dhe nuk lodhet, zgjuarësia e tij është e panjohshme.”

Po kështu, sepse Ai është Perëndia i Perjetësisë, edhe jeta që Ai na jep përmes Birit të Tij është e përjetëshme. “Perëndia e deshi aq botën, sa dha Birin e tij të vetëmlindurin, që, kushdo që beson në të, të mos humbasë, por të ketë jetë të përjetshme…Kush beson në Birin ka jetë të përjetshme, kurse kush nuk i bindet Birit nuk do të shohë jetë, por zemërimi i Perëndisë qëndron mbi të” (Gjoni 3:16, 36).

I Pandryshueshëm

Sepse Ai është Jehovah – Unë Jam Ai Që Jam, Perëndia është edhe i pandryshueshëm. Kjo është një nga atributet e Krijuesit që e dallon atë nga krijesat e tij. Perëndia është përjetësisht i njëjtë: nuk pëson asnjë ndryshim në qenien, atributet, ose vendimet e tij. Prandaj Perëndia krahasohet me një shkëmb (Ligji i Përtërirë 32:4, etj), që nuk lëviz fare kur dallgët e detit janë në valëzim të vazhdueshëm. Megjithëse të gjitha krijesat i nënshtrohen ndryshimit, Perëndia është i pandryshueshëm. Meqenëse Perëndia nuk ka fillim dhe fund, ai nuk e njeh ndryshimin. Ai është përjetësisht “Ati i dritave, pranë së cilit nuk ka ndërrim dhe as hije ndryshimi” (Jakobi 1:17). Por si është Perëndia i pandryshueshëm? Pastori dhe teologu i njhour Baptist, Artur Pink veçon këto aspekte:

Së pari, Perëndia është i pandryshueshëm në esencën e tij. Nuk ka patur asnjë kohë kur ai nuk ka ekzistuar dhe as nuk do të ketë ndonjë kohë në të ardhmen kur ai nuk do të ekzistojë më. Perëndia as nuk ka evoluar, nuk është rritur e as nuk është përmirësuar. Ai është sot, ashtu si ka qenë gjithnjë dhe përjetësisht do të jetë. Pohimi i tij i qartë është: “Unë jam Zoti, nuk ndryshoj” (Malakia 3:6). Ai nuk mund të ndryshojë e të bëhet më i mirë, sepse është tashmë i përsosur dhe duke qenë i përsosur, nuk mund të bëhet më i keq. Ai është përjetësisht i njëjtë. Vetëm Ai mund të thotë “UNЁ JAM AI QЁ JAM” (Eksodi 3:14). Ai nuk ndikohet aspak nga kalimi i kohës. Nuk ka asnjë rrudhë në ballin e përjetësisë. Prandaj fuqia e tij nuk mund të pakësohet e as lavdia e tij nuk mund të zbehet kurrë.

Së dyti, Perëndia është i pandryshueshëm në atributet e tij. Cilado të kenë qenë atributet e Perëndisë para se të krijohej universi, ato janë pikërisht ashtu si janë tani dhe ashtu do të mbeten përjetë. Kështu duhet të jetë sepse Perëndia është vetë atributet e Tij. Fuqia e Tij është e pacënueshme, urtësia e tij e papakësueshme dhe shenjtëria e tij e panjollë. Atributet e Perëndisë nuk mund të ndryshojnë më, ashtu si Hyjnia e tij mund të mos vazhdojë të ekzistojë. Vërtetësia e tij është e pandryshueshme, sepse Fjala e tij është e përjetshme: “Gjithnjë, o Zot, fjala jote është e qëndrueshme në qiejtë” (Ps. 119:89). Dashuria e Tij është e përjetshme: “të kam dashur me një dashuri të përjetshme” (Jeremia 31:3), dhe “duke i dashur të vetët që ishin në botë, i deshi deri në fund” (Gjoni 13:1). Mëshira e tij nuk mbaron, sepse është e “përjetshme” (Ps. 100:5).

Së treti, Perëndia është i pandryshueshëm në vullnetin e tij. Por si shpjegohen vargje si “Dhe Zoti u pendua që kishte krijuar njeriun mbi tokë dhe u brengos për këtë në zemër të vet” (Zan. 6:6). Së pari Bibla nuk ka kontradikta. “Perëndia nuk është një njeri, që mund të gënjejë, as edhe bir njeriu që mund të pendohet” (Num. 23:19). Tek 1 Samuel 15: 29 lexojmë se “…lavdia e Izraelit nuk do të gënjejë, dhe nuk do të pendohet, sepse ai nuk është njeri që pendohet”. Kur flet për veten, Perëndia e përshtat gjuhën e tij ndaj aftësive tona të kufizuara, Ai përdor antropomorfizma. Ai e përshkruan veten të veshur me gjymtyrë truporë, me sy, veshë, duar, etj. Kështu, kur ai vendos për një ndryshim në marrëdhëniet e tij me njërëzit, ai përshkruan sjelljen e tij si “pendim”.

Po, Perëndia është i pandryshueshëm në këshillën e tij. “sepse dhuntitë dhe thirrja e Perëndisë janë të pakthyeshme” (Rom. 11:29). Dy gjëra bëjnë që një njeri të ndërrojë mendje dhe të ndryshojë planet, mungesa e njohurisë për t’i parashikuar gjërat, ose mungesa e pushtetit për t’i zbatuar ato. Por Perëndia është si i gjithdijshëm, ashtu edhe i plotfuqishëm, ai nuk ka pse t’i rishikojë dekretet e tij dhe as të pendohet apo ndryshjë planin e Tij. “Plani i Zotit mbetet përjetë dhe qëllimet e zemrës së tij për çdo brez” (Ps. 33:11). Prandaj lexojmë për “palëkundshmërinë e vendimit të tij” (Heb. 6:17).

Tre aplikime apo inkurajime mund të veçojmë nga pandryshueshmëria e Perëndisë. Së pari, pandryshueshmëria e Perëndisë është një e vërtetë mjaft ngushëlluese. Sado i paqëndrueshëm mund të jem unë e sado të ndryshueshëm të rezultojnë njerëzit që na rrethojnë, Perëndia nuk ndryshon. Ndryshe si mund ti besohej Atij. Por, lavdi i qoftë emrit të tij të lavdishëm,Jehovah-Ai është gjithnjë i njëjtë. Qëllimi i tij është i fiksuar, vullneti i tij i qëndrueshëm dhe fjala e tij është e sigurtë. Ne kemi një shkëmb ku mund të vendosim këmbët, ndërsa rrëketë e vrullshme marrin me vete gjithçka që na rrethon. “Edhe sikur malet të zhvendoseshin dhe kodrat të luanin nga vendi, dashuria ime nuk do të largohet prej teje as besëlidhja e paqes nuk do të hiqet, thotë Zoti, që ka dhëmbshuri për ty” (Isa. 54:10).

Së dyti, në këtë atribut gjejmë inkurajim për lutje. Çfarë sigurie do të kishim po t’i luteshim një perëndie tekanjoz? Kush do t’i paraqiste peticionin e tij një princi tokësor që do të ishte aq i ndryshueshëm, sa një ditë do ta plotësonte peticionin, kurse një ditë tjetër do ta refuzonte? Po ç’dobi ka lutja drejtuar dikujt që e ka tashmë vullnetin e tij të fiksuar? Kjo është çfarë Perëndia kërkon, kjo është çfarë ne bëjmë. Perëndia na i ka premtuar bekimet e Tij, por me kusht që ne ti kërkojmë ato në lutje. “Nëse kërkojmë diçka sipas vullnetit të tij, ai na e plotëson” (1 Gjoni 5:14) dhe ai ka dëshiruar gjithçka të mirë për fëmijët e tij.

Së treti, në këtë atribut dhejmë edhe paralajmërimë për ata që i rebelohen Perëndisë. Ata që e sfidojnë Atë, që shkelin ligjet e tij, që nuk u interesohen lavdia e Tij, e që jetojnë sikur të mos ekzistonte Perëndia, nuk duhet të shpresojnë se kur t’i thërrasin atij për mëshirë, ditën e fundit, se ai do të ndryshojë vullnetin e tij, do të tërheqë fjalën e vet dhe do të anullojë kërcënimet e tij të tmerrshme. Ai ka shpallur: “Prandaj edhe unë do të veproj me tërbim; syri im nuk do të ketë asnjë dhembshuri dhe nuk do të kem mëshirë fare. Edhe sikur të çojnë britma të larta veshëve të mi, unë nuk do t’i dëgjoj” (Ezekiel 8:18). Perëndia nuk mund ta mohojë veten, duke kënaqur lakmitë e tyre. Perëndia është i shenjtë, e nuk mund të ndryshojë kurrë në shenjtërinë e tij. Prandaj, Perëndia e urren përjetësisht mëkatin. Kjo tregon qartë përjetësinë e ndëshkimit për të gjithë ata që vdesin në mëkatet e tyre.

Atributet dhe Ungjilli

E gjitha kjo na sjell tek Ungjilli dhe ftesa që Perëndia bën përmes saj. Sepse Perëndia është i pandryshueshëm në shenjtërinë e Tij, ai nuk mund ta kthejë kokën nga ana tjetër ndaj mëkatit tonë. Kur Jehova kaloi para Moisiut në malin Sinai, thirri “Zoti, Perëndia i përjetshëm, i mëshirshëm dhe i dhembshur, i ngadalshëm në zemërim, i pasur në mirësi dhe në besnikëri, që përdor mëshirën për mijëra njerëz, që fal padrejtësinë, shkeljet dhe mëkatin por nuk e lë të pandëshkuar fajtorin,” (Eks. 34:6-7). Si është e mundur që nga njëra anë ai është i shjenjtë dhe nga ana tjetër Ai është Shpëtimtari? “Jehovah është i ngadalshëm në zemërim dhe pushtetmadh, por nuk e lë pa e ndëshkuar aspak të ligun” (Nahum 1:3). Si është e mundur që tek Jehovah “…mirësia dhe e vërteta u takuan; drejtësia dhe paqja janë puthur njera me tjetrën” (Psa. 85:10)? Drejtësi dhe paqja?

Jehovah mori mbi veten e tij natyrën tonë, u bë njeri. Si i tillë, Krishti jetoi përmes besimit dhe fuqisë së Frymës, dhe vdiq në Kryq në vëndin tonë. Ndërsa nga njëra anë, Ati na dënonte në Birin ne dhe mëkatin tonë, duke përmbushur kështu kërkesën e shenjtërisë së Tij, drejtësinë dhe dënimin e mëkatarit, po më kryq Perëndia absorvoi mbi veten e Tij dënimin që na takonte ne. Dhe kështu, “tani, pra, nuk ka asnjë dënim për ata që janë në Krishtin Jezu” (Rom. 8:1). “Sepse ai bëri të jetë mëkat për ne ai që nuk njihte mëkat, që ne të bëhemi drejtësia e Perëndisë në të,” (2 Kor. 5:21). Drejtësia e Shenjtërisë së Perëndisë u përmbush mbi trupin e Krishtit, dhe kështu ne mund të kemi paqe me Perëndinë përmes Tij. “drejtësia dhe paqja janë puthur njera me tjetrën” në trupin e Krishtit, Perëndisë-Njeri. Prandaj dhe ftesa e Ungjillit për ne është kjo: “Kush ta ketë thirrur emrin e Zotit, do të shpëtohet” (Vep. 2:21). “Kthehuni nga unë dhe do të shpëtoni, ju mbarë skaje të tokës. Sepse unë jam Perëndia dhe nuk ka asnjë tjetër. Jam betuar në veten time, nga goja ime ka dalë një fjalë drejtësie dhe nuk do ta tërheq; çdo gju do të përkulet para meje dhe çdo gjuhë do të betohet për mua.” (Isa. 45:22-23). Krishti premtoi “ai që beson dhe është pagëzuar, do të jetë i shpëtuar; por ai që nuk ka besuar, do të jetë i dënuar” (Marku 16:16). “Sepse Perëndia nuk e dërgoi Birin e vet në botë që ta dënojë botën, por që bota të shpëtohet prej tij” (Gjo. 3:17). “Beso në Zotin Jezu Krisht dhe do të shpëtohesh ti dhe shtëpia jote” (Vep. 16:31). “Po të rrëfesh me gojën tënde Zotin Jezus, dhe po të besosh në zemrën tënde se Perëndia e ngjalli prej së vdekurish, do të shpëtohesh. Sepse me zemër, njeriu beson në drejtësi dhe me gojë bëhet rrëfim për shpëtim,” sepse Shkrimi thotë “Kushdo që beson në të, nuk do të turpërohet…kushdo që do ta thërrasë emrin e Zotit do të shpëtohet” (Rom. 10:9-13).

Unë Besoj në Perëndinë…(i)

(Artikulli ne PDF)

Çfarë duhet të kuptojmë kur, së bashku me Kishën e të gjithë kohërave, deklarojmë “Unë besoj në Perëndinë…”? A mos është kjo thjesht një aleancë që ne deklarojmë me Judenjtë, Muslimanët, Hinduistët apo teistë të tjerë si ne, kundra ateistëve të kësaj bote? Apo mos ndoshta po deklarojmë se besojmë në dicka më shumë se sa kaq? Sigurisht që është kjo e fundit. Përmes Kredos ne rrëfejmë besimin tonë në Perëndinë e Biblës, në Perëndinë Triune të kësaj Kredoje në përputhje me doktrinën e Krishtit dhe Apostujve. Ne në fakt rrëfejmë besimin tonë në Perëndinë Krijues dhe Shpëtues të kësaj bote, që na u bë i njohur përmes Birit dhe Frymës, dhe që emrin i tij është At, Bir dhe Frymë e Shenjtë. Nëse nuk është ky Perëndia që ne rrëfejmë, atëherë po recitojmë kredon e gabuar. Nëse nuk është ky Perëndia që ne besojmë, atëherë ne thjesht kemi deklaruar se i besojmë një lloj idhulli, aspak ndryshe nga paganët e kësaj bote.

Perëndia dhe Idhujtaria

Një është Perëndia,” është një nga deklaratat më të vërteta dhe në të njëjtën kohë më ngatërruese që gjendet në gojën e shqiptarit që pretendon se nuk është ateist dhe se beson në Perëndi. Po, është e vërtetë që ka vetëm një Perëndi në këtë botë. Por dy janë problemet që përmban kjo deklaratë. Së pari, kjo buron nga doktrina anti-trinitariane e Islamit. Islami gabimisht mendon se të Krishterët besojnë në tre Perëndi, pra se jemi triteistë, dhe si rrjedhim e deklaron veten monoteiste duke thënë se Perëndia është një. Në fakt Krishterimi i të gjitha kohërave dhe ngjyrimeve ka qenë dhe do të mbetet gjithashtu monoteistë. Ne besojmë në një Perëndi në tre persona, dhe jo në tre Perëndi. Për më gjatë, doktrinën e Trinisë do ta shqyrtojmë në detaj në kapitullin e radhës.

Së dyti, edhe pse ka vetëm një Perëndi të vërtetë, ajo çfarë njerëzit kanë në mendje, mund të mos jetë Perëndia i vërtetë, por një karikaturë e tij, pra një idhull. Urdhëresat “Nuk do të kesh perëndi të tjerë para meje. Nuk do të bësh skulpturë ose shëmbëlltyrë të asnjë gjëje që ndodhet aty në qiejt ose këtu poshtë në tokë ose në ujërat nën tokë” (Eks. 20:3-4), nuk ndalojnë vetëm ateizmin por edhe idhujtarinë. Në fakt është idhujtari që të kesh ide, përkufizime apo doktrina të gabuara mbi Perëndinë. Është idhujtari të kesh “keqinterpretime, opinione të gabuara, dhe mendime të liga apo thjesht të padenja” për Perëndinë.[1]

Për shembull, civilizimi antik Greko-Roman kishte bërë pikërisht këtë gjë. Ata të gjithë besonin në ekzistencën e të mbinatyrshmes. Aristoteli madje, në mënyrë të saktë e përkufizoi atë me frazën “ὃ οὐ κινούμενον κινεῖ,”-i Palëvizshmi që Lëviz Gjithçka.[2] Ata gjithashtu besonin se njeriu ishte i krijuar në një farë mënyre i ngjashëm me Perëndinë. Problemi i tyre ishte se formuluan një ide mbi Perëndinë duke u nisur nga imazhi i njeriut. Pali i referohet kësaj kur shkruan:

Ajo që mund të njihet prej Perëndisë është bërë e dukshme në ta, sepse Perëndia ua ka shfaqur atyre. Në fakt cilësitë e tij të padukshme, fuqia e tij e përjetshme dhe hyjnia e tij, duke qenë të dukshme nëpërmjet veprave të tij që nga krijimi i botës, shihen qartë, me qëllim që ata të jenë të pafalshëm. Sepse, megjithëse e njohën Perëndinë, nuk e përlëvduan as e falënderuan si Perëndi, përkundrazi u bënë të pamend në arsyetimet e tyre dhe zemra e tyre pa gjykim u errësua. Duke e deklaruar veten të urtë, u bënë të marrë, dhe e shndërruan lavdinë e Perëndisë së pakalbshëm në një shëmbëllim të ngjashëm me atë të një njeriu të kalbshëm, të shpendëve, të kafshëve katërkëmbëshe dhe të rrëshqanorëve, (Rom. 1:19-23).

Pra Pali thotë se ata që i besonin Perëndisë në kohën e tij, e kishin përkufizuar Krijuesin në shëmbëllimin e krijesës, veçanërisht të frymorëve, në vend që ta ngrinin përkufizimin e tyre mbi Zbulesën e vetë Perëndisë për vetveten. Pra, thirrja jonë është që të mos jemi inoçentë dhe të mos biem në idhujtari ndërsa besojmë në Perëndi dhe e rrëfejmë atë përmes Kredos së Apostujve. Sipas Perëndisë, nuk është e mjaftueshme për ne që të kemi një besim të sinqertë kundrejt tij, por edhe një besim të saktë, pasi është e mundur që një person ta ketë sinqerisht…dhe…gabim besimin e tij mbi Perëndinë. “Njihu, pra, me Perëndinë dhe do të kesh siguri; kështu do të kesh mirëqenie,” (Jobi 22:21) ishte këshilla e mençur që Elifazi i dha Jobit në dëshpërimin e tij. “Kështu thotë Zoti: “I dituri të mos lavdërohet me diturinë e tij, njeriu i fortë të mos lavdërohet me forcën e tij, i pasuri të mos lavdërohet me pasurinë e tij. Por kush lavdërohet të lavdërohet me këtë: të ketë gjykim dhe të më njohë mua, që jam Zoti, që bëj mirësinë, ushtroj të drejtën dhe drejtësinë mbi tokë; sepse kënaqem me këto gjëra”, thotë Zoti,” (Jer. 9:23-24). Pra, njohja e Perëndisë-teologjia-është thellësisht praktike. Në fatkeqësi, vuajtje a varfëri…njih Perëndinë. Në pasuri, dituri e pushtet…njih Perëndinë. Si në të mirë ashtu edhe në të keqe njih personin, cilësitë dhe rrugët e Perëndisë. Kjo është pra thirrja jonë. Por le të ti afrohemi kuptimit të drejtë të Personit dhe Veprës së Perëndisë.

Perëndia është Frymë

Përkufizimin më të shkurtër të Perëndisë na e jep vetë Krishti e gjendet tek Gjoni 4:24, “Perëndia është Frymë, dhe ata që e adhurojnë duhet t`a adhurojnë në frymë dhe në të vërtetën.” Perëndia është frymë. Në fakt vargu duhet përkthyer ‘Perëndia është një frymë’ edhe për arsye gramatikore të tekstit në origjinal, por edhe pasi Ai nuk është i vetmi frymë. Bibla thotë se engjëjt janë “frymëra shërbenjës, që dërgohen për të shërbyer për të mirën e atyre që kanë për të trashëguar shpëtimin” (Heb. 1:14). Nëse themi se Perëndia është frymë, atëherë nuk do të dallonim ndërmjet Perëndisë dhe qënieve të tjera që janë gjithashtu frymëra si engjëjt, dhe do të binim kështu në gabimin e panteistëve, pra në idhujtari. Panteizmi është besimi se çdo frymë është një manifestim apo pjesë e vetë Perëndisë. Perëndia dhe krijesat e tij frymërore janë një. Por kur ne themi se Perëndia është një frymë, ne e deklarojmë Atë të ndryshëm nga qeniet e tjera. Krijuesi është i dallueshëm, i ndryshëm e i veçantë nga krijesa e Tij.

Kur themi se Perëndia është një frymë, ne mohojmë se Perëndia përbëhet nga ndonjë substancë materiale. Perëndia nuk ka një trup njerëzor. Perëndia është i padukshëm. “Askush s`e pa Perëndinë kurrë; i vetëmlinduri Bir, që është në gjirin e t`Et, është ai që e ka bërë të njohur” (Gjo. 1:18; shiko edhe 1 Gjo. 4:12). Prandaj dhe është mëkat kundër urdhëresës së dytë bërja e ndonjë paraqitje vizuale të Perëndisë përmes imazheve apo statujave (Eks. 20:4). Prandaj dhe profeti Isaia, që në fakt pat parë lavdinë e Perëndisë, bën pyetjen retorike “Kujt dëshironi t`i përngjajë Perëndia dhe çfarë figure do t`i vinit përballë?” (Isa. 40:18). Me kë doni që ta ngjasoni në idhujtarinë tuaj, është pyetja që Perëndia i dërgon popullit të Tij idhujtar. Kur Krishti tha se “Perëndia është një frymë,” ai na instruktoi se si është Ati-hyjnor, i pakufizuar e i pa kushtëzuar nga realiteti fizik. Ky ishte predikimi Apostolik i Palit në Areopag: “Perëndia që bëri botën dhe të gjitha gjërat që janë në të, duke qenë Zot i qiellit dhe i tokës, nuk banon në tempuj të bërë nga duart e njeriut, dhe as shërbehet nga duart e njerëzve, sikur të kishte nevojë për ndonjë gjë, sepse ai u jep të gjithëve jetë, hukatje dhe çdo gjë” (Vep. 17:24-25). Njerëzit përcaktohet nga hapësira dhe koha, sepse jetojmë brenda kësaj kornize fizike dhe kohore. Ne na përkufizon vendndodhja jonë. Ne gjendemi gjithnjë vetëm në një vend të caktuar në një kohë të caktuar. Ndryshe nga ne, Perëndia është kudo në çdo kohë. Sepse njeriu është trup dhe frymë, fryma jonë është gjithnjë aty ku është edhe trupi, për aq kohë sa jemi gjallë. Perëndia nga ana tjetër nuk mund të lokalizohet në këtë mënyrë. Kur themi se ai është frymë, ne kemi thënë edhe se Ai është jo vetëm i padukshëm e i paprekshëm, por edhe se pse ai mbush tërë gjithësinë, Ai nuk mund të përmbahet prej saj. Përkundrazi, tërë gjithësia përmbahet në të dhe varet prej tij.

Por nëse Perëndia është një frymë, përse bibla shpesh herë flet për të sikur të kishte gjymtyrë? Kështu për shembull lexojmë për “Krahun e Zotit” (Jozueu 4:24), “sytë e Zotit” (1 Mbre. 15:5), etj. Po kështu lexojmë madje që Moisiu dhe drejtuesit e Izraelit me të “panë Perëndinë e Izraelit. Nën këmbët e tij ishte si një dysheme e punuar me safir, e qartë si qielli vetë. Por ai nuk e shtriu dorën kundër krerëve të bijve të Izraelit” (Eks. 24:10). Këto quhen antropomorfizma apo personifikim. Bibla shpesh herë shpreh në terma njerëzore veprime apo aspekte të Perëndisë që nuk ka se si të përshkruhen ndryshe dhe të kuptohen nga njeriu. Gjithashtu në Bibël ne gjejmë edhe ato që njihen si epifani. Manifestime të engjëjve në forma njerëzore, ashtu siç bëri edhe vetë Krishti gjatë periudhës së Dhiatës së Vjetër. Ishte Krishti ai me të cilin Jakobi bëri mundje tek Zan. 12:24. Ishte Krishti ai që iu shfaq shpatëzhveshur, në një epifani, Jozuesut, si Kreu i Ushtrisë së Zotit (Joz. 4:13-14). Ishte Krishti personi i katërt që qëndronte brenda në furrnaltë me Danielin dhe miqtë e tij (Dan. 3:25). Të gjitha këto sigurisht që ishin prelude të manifestimit të tij të ardhshëm, në një mishërim të vërtetë si Jezusi nga Nazareti, biri i Maries, Mesia, Biri i Perëndisë i mishërizuar. Prandaj Gjoni shkroi “Askush s`e pa Perëndinë kurrë; i vetëmlinduri Bir, që është në gjirin e t`Et, është ai që e ka bërë të njohur” (Gjo. 1:18), dhe Krishti tha askush “s`e ka parë ndonjëherë Atin, përveç atij që është nga Perëndia; ky e ka parë Atin. Në të vërtetë, në të vërtetë po ju them: Kush beson në mua ka jetë të përjetshme” (Gjo. 6:46-47). Ne mund ta njohim Perëndinë vetëm përmes Krishtit. Vetëm ai është “rruga, e vërteta, dhe jeta,” (Gjo. 14:6).  Për shkak të kësaj deklarate Filipi tha “Zot, na e trego Atin, dhe na mjafton.” Krishti iu përgjigj: “Ka kaq kohë që unë jam me ju dhe ti nuk më ke njohur akoma, o Filip? Kush më ka parë mua, ka parë Atin” (Gjo. 14:9). Çdo përpjekje për të njohur Perëndinë jashtë Krishtit është spekulim dhe përfundon gjithmonë dhe vetëm në idhujtari.

Perëndia është Personal

Fakti që Perëndia është një frymë do të thotë që Perëndia është personal. Fryma është një qenie morale, intelektuale dhe me vullnetin për të marrë vendime. Kur ne i atribuojmë një personalitet Perëndisë, ne deklarojmë se ai është një qenie i aftë për mendim, ndjenjë dhe vetëvendosje. Mund të duket e pakuptimtë për lexuesin e Krishterë insistimi në këtë pikë, por është e domosdoshme. Sot, shumë filozofë e teologë preferojnë që ta përshkruajnë Perëndinë si një “forcë” e pandërgjegjshme krijuese e gjithësisë, apo thjesht si një qenie jo-personale, pa dimensionin mendor, emocional dhe volitional. Por Bibla na e përshkruan Perëndinë të ketë tërë aspektet e spektrin e të qenit personal. Perëndia është një qenie racionale, morale, emocionale. Bibla na e përshkruan atë me personalitet, me të cilin bashkëbisedohet, që inicion i pari marrëdhënie apo besëlidhje me njeriun, që reagon ndaj zgjedhjeve morale të njeriut, që bëhet pjesë e përjetimeve të racës njerëzore, që i mbështet e mbart ata gjatë vështirësive të tyre, dhe që ua mbush zemrën me hir, gëzim e fitore. Aq më tepër, që zbulesa me a lartë e Perëndisë është ajo përmes mishërizimit të Personit të Dytë të Trinisë si Jezusi i Nazaretit. Kush më ka parë mua, ka parë Atin” (Gjo. 14:9).

Perëndia është i Përsosur

Perëndia është një frymë e pastër e përsosmërive të pafundme. Përsosmëritë për të cilat flasim janë ato cilësi apo karakteristika të Perëndisë që janë jo vetëm të pafundme e të përjetshme por edhe plotësisht të përsosura. Në këngën e tij, Moisiu me rastin e kalimit të Detit të Kuq tha “Kush barazohet me ty midis perëndive, o Zot? Kush barazohet me ty, i mrekullueshëm në shenjtëri, i madhërishëm në lëvdata, o çudibërës?” (Eks. 15:11). Perëndia është i pafundmë. Solomoni tha në dedikimin e Tempullit “Po a është e vërtetë që Perëndia banon mbi tokë? Ja, qiejt dhe qiejt e qiejve nuk mund të nxënë dhe aq më pak ky tempull që kam ndërtuar!” (1 Mbr. 8:27). “Shpallni lavdinë e tij midis kombeve dhe mrekullitë e tij midis tërë popujve. Sepse Zoti është i madh dhe i denjë për lëvdimin më të lartë; nga ai duhet të kemi frikë përmbi gjithë perënditë e tjera. Sepse gjithë perënditë e kombeve janë idhuj, por Zoti ka bërë qiejt. Shkëlqimi dhe madhështia janë para tij, forca dhe bukuria janë në shenjtëroren e tij,” (Psa. 96:3-6). “A mundet dikush të fshihet në vende të fshehta në mënyrë që unë të mos e shoh?”, thotë Zoti. “A nuk e mbush unë qiellin dhe tokën?”, thotë Zoti” (Jer. 23:24).

[1] Katekizmi i Zgjeruar i Uestminsterit, 105.

[2] Aristotle, Metafizika, XII, 1072a.

Unë Besoj (II)…

(Artikulli ne PDF)

Besimi i vërtetë nuk është vetëm një njohuri e sigurt, me të cilën unë e mbaj si të vërtetë gjithçka që Perëndia na ka zbuluar neve në fjalën e Tij, por gjithashtu një siguri e patundur për të cilën Shpirti i Shenjtë punon në zemrën time me anë të Ungjillit, që jo vetëm tek të tjerët, por edhe tek unë gjithashtu, është dhënë lirisht nga Perëndia, thjesht nga hiri, vetëm për hatër të meritave të Krishtit, faljen e mëkateve, drejtësinë dhe shpëtimin e përjetshëm. Katekizmi i Heidelbergut

5 Arsye Per Sherbesen e Darkes

1. Shërbesa e Darkës mbyll Ditën e Zotit më adhurim dhe si rrjedhim nga ndihmon dhe nxit që ta mbajmë atë të tërën të shenjtë. Dita e Zotit është dhënë që të jetë një bekim për Kishën dhe jo një barrë. Sabati na u dha që e tërë dita të përdorej për tu kënaqur me Perëndinë Triune dhe për të festuar veprat e Tij të Krijimit dhe Shpëtimit. Në kohën e sotme, tundimi është i madh për ta përdhosur atë, dhe në vend që të kemi një Ditë të Shenjtë, ne përfundojmë me një Orë të Shenjtë të Dielën në mëngjes. Kjo nuk mund të vazhdojë kështu.

Une Besoj…(i)

(Artikulli ne PDF)

Kur flasim për Krishterimin e vërtetë apo Biblik, ne me të drejtë e quajmë atë besimi i Krishterë dhe jo religjioni i Krishterë. Kjo jo pa qëllim apo arsye. Koncepti dhe praktika e besimit është në themel të Krishterimit të vërtetë sepse besimi është në qendër të kuptimit biblik të shpëtimit dhe shpengimit të njeriut nga mëkati, faji dhe pasojat e tij. Pa besim nuk ka shpëtim. Pa besim askush nuk mund ti pëlqejë Perëndisë dhe të ketë një marrëdhënie me të. Prandaj Krishti na urdhëron “Zemra juaj mos u trondittë; besoni në Perëndi dhe besoni edhe në mua!” (Gjo. 14:1). Kjo është arsyeja që Perëndia na dha edhe Biblën. Apostulli Gjon thotë “Jua shkrova këto gjëra juve që besoni në emrin e Birit të Perëndisë, që të dini se keni jetën e përjetshme dhe që të besoni në emrin e Birit të Perëndisë,” (1 Gjo. 5:13). Si në Dhiatën e Vjetër, ashtu edhe në Dhiatën e Re Perëndia na instrukton se i drejti do të jetojë për shkak apo me anë të besimit (Hab. 2:4 dhe Rom 1:17). Prandaj dhe Kredoja fillon me fjalët “Unë besoj”. Kjo kredo është shprehja e një besimi personal, sepse personalisht do të japim llogari një ditë para Perëndisë, dhe personalisht ne duhet të rrëfejmë e besojmë për shpëtimin tonë, si edhe sepse “pa besim është e pamundur t’i pëlqesh Atij, sepse ai që i afrohet Perëndisë duhet të besojë se Perëndia është, dhe se është shpërblenjësi i atyre që e kërkojnë atë,” (Heb. 11:6).

Por çdo të thotë të besosh? Besimi është një koncept me shume dimensione, aq sa shumë njerëz mendojnë se besojnë, ndërsa ata që besojnë vërtetë kanë dyshime për besimin e tyre. Në këtë kapitull, ne do të eksplorojmë ndryshimin ndërmjet besimit të vërtetë dhe atij që nuk është.

Besimi Sipas Botës

Për persona të ndryshëm dhe në kontekste të ndryshme besimi ka kuptime të ndryshme. Disa e përdorin fjalën besim për të shprehur mosbesim apo pasiguri. Një udhëtar mund të pyesë një tjetër: A do të arrijmë në destinacion në kohë? Përgjigja e bashkudhëtarit të tij “Besoj se po” shpreh pasigurinë e tij dhe nuk reflekton gjithnjë realitetin apo se ­çfarë ai mendon me të vërtetë. Në këtë rast fjala besoj qëndron si sinonim i fjalës shpresoj, i një shprese ta pasigurt dhe të bazuar në asgjë. Për disa të tjerë shprehja “Unë besoj” përdoret për të shprehur një opinion personal, të cilin jemi të gatshëm që ta debatojmë me një tjetër por që për të cilin nuk jemi absolutisht të sigurt, një opinion të cilin jemi madje edhe të gatshëm për ta ndryshuar nëse na jepen argumente të forta. Në këtë rast fjala besoj qëndron si sinonim i fjalës mendoj.

Në disa raste të tjera, ne themi besoj për gjëra që janë vërtetët të rëndësishme për ne, për vërtetësinë e të cilave jemi të bindur e madje insistojmë me ngulm madje edhe duke rrezikuar veten. Në këtë rast fjala besim qëndron sinonim me fjalën bindje apo siguri.

Po në të njëjtën mënyrë, shumë persona kanë një dimension besimi në jetën e tyre edhe për sa i përket Perëndisë, një besim që nuk ndërtohet mbi të vërtetën absolute. Shumë kanë besime fetarë për shkak të familjes në të cilin janë lindur e rritur-kështu ata kanë një besim tradicional. Shumë të tjerë i besojnë Perëndisë në përgjithësi sepse i përshtatet më mirë përjetimeve që ka pasur personi në jetë-besim subjektiv. Dikush tjetër kë një lloj besimi tek ekzistenca e Perëndisë sepse për atë vetë kjo është diçka e vërtetë, pavarësisht se si është e vërteta absolute-besim relativist apo postmodern.

Për disa të tjerë, në këtë jetë, të besosh funksionon më mirë se sa të mos besosh-një besim pragmatik. Për dikë tjetër, të besuarit e diçkaje hyjnore ka efekte pozitive emocionale-një besim psikologjik. Për disa, të besuarit i jep një kuptim dhe qëllim më të mirë ekzistencës së tyre-një besim filozofik.

Të gjitha këto nivele besimi dhe arsye për të besuar nuk ngrihen mbi të vërtetën absolute por mbi probabilitetin.

Nga ana tjetër, ka shumë nga ata që e shikojnë vetën si të Krishterë, që besojnë se janë në rregull me Perëndinë e Biblës sepse i kanë besuar atij, Birit, Frymës, dhe madje edhe Kishës së Tij, dhe madje edhe të tjerët i konsiderojnë të tillë. Por sipas Biblës, besimi i tyre kategorizohet ose si besim i përkohshëm ose si besim historik.

Besimi Historik është pranimi apo pohimi që dikush i bën të vërtetave të Biblës por pa një reagim të brendshëm shpirtëror e transformues. Dikush mund të besojë se Jezus Krishti ishte një person historik, ashtu siç se edhe Skënderbeu e Ali Pashë Tepelena. Personi që ka një besim historik beson tek detajet e jetës së Krishtit siç na renditet ato në Bibël, ai madje edhe mund të besojë se ai i ngjall vërtetë nga vdekja dhe u ngjit në të djathtë të Atit në Qiell. Por për atë, të tëra këto janë vetëm fakte historike. Ai nuk i beson Krishtit për shpëtimin e tij. Këto të vërteta të Shkrimit nuk kanë kurrfarë influence apo efekti transformues dhe asnjë rëndësi praktike për të.

Problemi është se besimi historik nuk është besim shpëtues. Jakobi 2:19 na instrukton se “edhe demonët besojnë [se ka vetëm një Perëndi] dhe dridhen.” Engjëjt e rënë kanë parë dhe përjetuar Perëndinë personalisht, ishin prezent kur ai krijoi tokën, njeriun e gjithçka tjetër. Ata ishin prezent dhe madje u përballën me Krishtin kur ishte në tonë. Por kjo njohje e tyre nuk është për shpëtim. Besimi që ata kanë tek ekzistenca e Perëndisë që i krijoi ata nuk është një besim shpëtues.

Krishti në shëmbëlltyrën e atij njeriut që e kishte ndërtuar shtëpinë e tij mbi rërë dhe jo mbi shkëmb thotë: “Përkundrazi ai që i dëgjon këto fjalë dhe nuk i vë në praktikë, do të krahasohet me një njeri budalla, që e ka ndërtuar shtëpinë e tij mbi rërë,” (Mat. 7:26). Në debatin që Apostulli Pal pati me Mbretin Agripa lexojmë për besimin historik që ky i fundit kishte ndaj Fjalës së Perëndisë. “O mbret Agripa, a u beson profetëve? Unë e di se ti beson”. Atëherë Agripa i tha Palit: “Për pak dhe po ma mbush mendjen të bëhem i krishterë”,” (Vep. 26:27-27). Besimi i Agripës në Shkrimet e Shenjta dhe Profetët nuk ishte një besim shpëtues.

Po kështu, për Simon Magjistarin shkruhet se, “besoi edhe Simoni dhe, mbasi u pagëzua, rrinte vazhdimisht me Filipin; dhe, duke parë veprat e fuqishme dhe shenjat që ishin bërë, mbeti i mahnitur,” (Vep. 8:13). Filipi e mendoi Simonin për të Krishterë duke i dhënë atij edhe privilegjet e anëtarësimit në Kishë dhe të sakramenteve. Simoni gjithashtu nuk dyshonte tek vetja e tij. Por më pas, Apostulli Pjetër i deklaron atij, “Ti nuk ke as pjesë as short në këtë gjë, sepse zemra jote nuk është e drejtë përpara Perëndisë…sepse unë të shoh se je në vrerin e hidhësisë dhe në prangat e paudhësisë,” (Vep. 8:21,23).

Besimi i përkohshëm nga ana tjetër, është besimi ndaj të vërtetave të Perëndisë siç na renditen në Bibël, një besim që shoqërohet me një nxitje të ndërgjegjes dhe afeksioneve të personit, por që nuk janë të rrënjosura në një zemër të rilindur. Termin e merr nga Mateu 13:20, 21. Ai quhet një besim i përkohshëm, sepse nuk ka një karakter të qëndrueshëm dhe nuk arrin që të mbahet fort tek perëndia në momentet e sprovave të jetës. Ky nuk është një besim hipokrit, sepse ata që e kanë atë, vërtetë mendojnë se besojnë, por një besim imagjinar pasi edhe pse duket i vërtetë ai është kalimtar e jetëshkurtër dhe në përgjithësi ngrihet mbi emocionin dhe synon shijimin e jetës dhe jo lavdinë e Perëndisë. Tek Luka 8:4-15 lexojmë për shëmbëlltyrën e mbjellësit:

Një mbjellës doli të mbjellë farën e vet; dhe, ndërsa po mbillte, një pjesë ra gjatë rrugës, u shkel dhe zogjtë e qiellit e hëngrën. Një pjesë tjetër ra në gurishte dhe, sapo mbiu, u tha për mungesë vlage. Një pjesë tjetër ra ndër ferra; ferrat u rritën bashkë me të dhe ia zunë frymën….Fara është fjala e Perëndisë. Ata përgjatë rrugës janë ata që e dëgjojnë fjalën; por pastaj vjen djalli dhe ua merr fjalën nga zemra e tyre, që ata të mos besojnë dhe të mos shpëtojnë. Ata mbi gurishte janë ata që, kur dëgjojnë, e presin fjalën me gëzim; por ata nuk kanë rrënjë, besojnë për njëfarë kohe, por në momentin e sprovës tërhiqen. Pjesa që ka rënë ndër ferra janë ata që e dëgjuan fjalën; por, gjatë rrugës, ua zënë frymën shqetësimet, pasuritë dhe kënaqësitë e kësaj jete, dhe nuk arrijnë të piqen.

Bibla flet gjithashtu edhe për persona që kanë një besim madje të prodhuar nga vetë puna e Frymës së Shenjtë në zemrat e tyre dhe që bazohet mbi deklaratat Biblike, mrekullitë, profecitë, predikimi i Fjalës së Perëndisë, dhe besimi që kanë ndaj vetë Personit të Perëndisë për shkak të mirësisë dhe bekimeve të Perëndisë në jetën e tyre. Heb. 6:4 flet për këtë kategori “besimtarësh” kur thotë “sepse ata që janë ndriçuar një herë, e shijuan dhuntinë qiellore dhe u bënë pjesëtarë të Frymës së Shenjtë.” E megjithatë ata nuk ishin të rilindur apo të rrethprerë në zemër (Lip. 30:6, Kol. 2:11). Kjo është historia e Izraelit në Dhiatën e Vjetër. Rasti i popullit të Perëndisë në Dhiatën e Vjetër, është një rast solemn dhe që kërkon ekzaminimin e zemrave tona. Për ta Perëndia tha “sepse ashtu si brezi përputhet me ijët e njeriut, kështu unë kisha bërë që të përputhej me mua tërë shtëpia e Izraelit dhe tërë shtëpia e Judës”, thotë Zoti, me qëllim që të ishin populli im për famën, lavdinë dhe zulmin tim” (Jer. 13:11). Kjo kapje pas Perëndisë, si ajo e mishit pas kockës, është e njëjtë më aktin e besimit tek Perëndia dhe e lëshimit në duart e Tij për bekimin e mbrojtjen tonë (2 Mbre. 18:5-6). E megjithatë, për ta Perëndia deklaroi “Ky popull i keq, që nuk pranon të dëgjojë fjalët e mia, që ecën kryelartë sipas zemrës së tij dhe u shkon pas perëndive të tjera për tu shërbyer dhe për të rënë përmbys para tyre, do të bëhet si ky brez që nuk vlen më për asgjë,” (Jer. 13:10).

Besimi Sipas Biblës

Bibla nuk na jep një përkufizim të plotë teologjik e sistematik mbi besimin e vërtetë. Ai përkufizim duhet deduktuar nga e tërë Bibla. Deklarata më e afërt me një përkufizim teologjik të plotë gjendet tek Hebrenjve 11:1 që thotë se besimi është “siguria e gjërave që shpresohen, tregim i gjërave që nuk shihen.”

Por vini re së pari, dallimin që autori i Hebrenjve bën ndërmjet besimit dhe shpresës. Këto janë dy ide në lidhje të ngushtë me njëra tjetrën, por që megjithatë ngelen të ndryshme nga njëra-tjetra. Pali gjithashtu vë në dukje dallimin ndërmjet besimit dhe shpresës, tek 1 Kor. 13, ku flet për triadën e virtyteve Kristiane: besimin, shpresën, dhe dashurinë. Por përpara se sa të eksplorojmë lidhjen ndërmjet këtyre dy koncepteve, le të shikojmë konceptim biblik të shpresës, sepse ajo është e ndryshme nga mënyra se si e përdorim në jetën e përditshme.

Zakonisht, ne e përdorim fjalën shpresë për t’ju referuar një gjendje emocionale të dëshirës në zemrat tona, për diçka që ne do të dëshironim të ndodhte në të ardhmen, por për të cilën ne nuk jemi të sigurt se do të ndodhë. Të gjithë ne do të dëshironim dhe sigurisht që shpresojmë se një ditë Ekipi Kombëtar i Futbollit do të kualifikohet për në Kampionatin Evropian apo atë Botëror. Kjo është një dëshirë që ne kemi, një shpresë ndoshta e kotë sepse asgjë nuk është e sigurt me mënyrën se si luajnë futbollistët Shqiptar në ndeshjet ndërkombëtarë për Shqipërinë.

Por ka një shpresë qe nuk të turpëron (Rom. 5:5), dhe shpresa për të cilën flet Bibla i referohet një dëshire për një përfundim që është absolutisht i sigurt. Kjo bazohet në premtimet e dhe personin e Perëndisë. Kur Perëndia i jep një premtim popullit të tij për të ardhmen, dhe Kisha kapet pas saj, kjo shpresë bëhet spirancë e sigurt e shpirtit. Heb 6:19 thotë “Kjo shpresë që ne kemi është si një spirancë e sigurt dhe e patundur, dhe që hyn deri në brendësinë e velit.” Premtimet e Perëndisë për të ardhmen tonë janë spiranca e besimtarit për sot.

Kur Bibla e përkufizon besimin si “siguria (substanca) e gjërave që shpresohen,” ajo kupton se besimi komunikon e transmeton thelbin e shpresës. Shpresa gjithnjë shikon përpara. Nëse shpresa bazohet në diçka që Perëndia ka bërë apo premtuar se do të ndodhë në të ardhmen, atëherë kjo shpresë e gjen substancën e saj në besimin e sigurinë në atë që ka bërë premtimin. Kështu, unë kam shpresë sepse kam besim tek Perëndia që gjithnjë i qëndron besnik fjalëve e premtimeve të tija. Për shkak se i besoj premtimeve të Perëndisë për të nesërmen, shpresa ime nuk është një fantazi apo dëshirë që projekton në murin e mendjes ëndrra që shihen me syhapur. Shpresa ime ka përmbajtje, dhe bazohet në të.

Përkufizimi i besimit vazhdon me shprehjen “tregim (evidenca) i gjërave që nuk shihen.” Autori i këtij përkufizimi përmend një prej shqisave të trupit të njeriut përmes së cilës ne grumbullojmë informacion dhe fitojmë njohuri, shqisën e të shikuarit. Kur dikush sfidon një tjetër duke i thënë: “Hë pra, ma provo,” ai i referohet parimit se të shikosh është të besosh. Kjo është mjaft Biblike, pasi Shkrimi i Shenjtë nuk na thërret që ti besojmë Perëndisë përmes një besimi të verbër dhe irracional përmes së cilës ne bëjmë një kërcim në errësirë. Thirrja për ti besuar Ungjillit bazohet në dëshmitë e shumta të dëshmitarëve okularë që regjistruan në Shkrimet e Shenjta atë që panë dhe dëgjuan më sytë e veshët e tyre. Pjetri insiston, “Sepse nuk jua bëmë të njohur fuqinë dhe ardhjen e Zotit tonë Jezu Krisht, duke shkuar pas përralla të sajuara me mjeshtri, por sepse jemi dëshmitarë okular të madhështisë së tij,” (2 Pje. 1:16). Po kështu edhe historiani Luka, e fillon Ungjillin që mban emrin e tij me fjalët “Mbasi shumë vetë ndërmorën të renditin tregimin e ngjarjeve që ndodhën në mesin tonë, ashtu si na i përcollën ata që ishin bërë nga fillimi dëshmitarë okularë dhe shërbyes të fjalës, m`u duk e mirë edhe mua, pasi i hetova të gjitha gjërat me kujdes që nga fillimi, të t`i shkruaj sipas radhës…që ti të njohësh vërtetësinë e gjërave që të kanë mësuar,” (Luka 1:1-4). Këtu Luka flet për gjëra që ai i ka provuar e evidentuar mbi bazën e dëshmive të dëshmitarëve okularë. Po më të njëjtën mënyrë e besim tek ngjallja fizike e Krishtit, flet edhe Pali kur i apelohet dëshmitarëve okularë të kësaj ngjarjeje historike: “u ringjall të tretën ditë, sipas Shkrimeve, edhe se iu shfaq Kefës dhe pastaj të dymbëdhjetëve. Më pas iu shfaq një herë të vetme më shumë se pesëqind vëllezërve, prej të cilëve më të shumtët rrojnë edhe sot, kurse disa kanë rënë në gjumë. Më pas iu shfaq Jakobit dhe pastaj të gjithë apostujve. Më së fundi m`u shfaq edhe mua, si në dështimit,” (1 Kor. 15:4-8). Pali thotë, unë besoj se Krishti u ngjall nga të vdekurit sepse mbi 500 dëshmitarë okularë e kanë parë atë me sytë e tyre, dhe madje Atë e pashë edhe unë vetë. Pra, ne kemi besuar sepse kemi parë.

Pra, ka një lidhje në Dhiatën e Re ndërmjet besimit dhe shikimit, e megjithatë, autori i Letrës së Hebrenjve e përshkruan besimin si siguria dhe bindja e patjetërsueshme e gjërave ende të papara. Ateistët nga njëra anë, dhe shumë besimtarë nga ana tjetër, gabimisht e ngatërrojnë besimin ndaj gjërave ende të papara si besim i verbër. Ata thonë se vetëm i verbëri nuk shikon, dhe se rrjedhimisht besimi tek gjërat e papara është besim i verbër, dhe se kjo është diçka e virtytshme. Ata ndajnë besimin nga arsyeja si dy gjëra vet-përjashtuese. Kjo është tepër larg asaj që thotë Heb. 11:1-2. Besimi është evidenca apo prova e gjërave që nuk i shikojmë ende. Evidenca është diçka e prekshme, e qartë. Evidenca është diçka që ne mund ta njohim përmes shqisave tona. Me fjalë të tjera ai thotë, se edhe pse ne nuk mund ta dimë se çfarë na sjell e nesërmja, Perëndia është ai që e di këtë gjë. Kështu, nëse Perëndia njeh e kontrollon të nesërmen, dhe nëse unë i besoj Perëndisë, premtimeve, fuqisë e mirësisë së tij ndaj meje për të ardhmen time, unë kam besim në diçka që nuk e kam parë ende. Ky besim më shërben si provë, si evidencë sepse objekti i saj është Perëndia. Ne e njohim Perëndinë dhe e dimë se ai nuk gënjen kurrë, nuk ndryshon kurrë, është i pagabueshëm dhe i pa-rezistueshëm në ato gjëra që bën, e mbi të gjitha i përsosur në gjithçka. Dhe kështu, besimi që unë i jap atij nuk është diçka e paarsyeshme. Përkundrazi, do të ishte e paarsyeshme që unë të mos i besoja një personi të tillë.

Kështu, kur ne deklarojmë “Unë Besoj…”, kur recitojmë Kredon e Apostujve, ne shpallim se qëndrojmë, prehemi e pushojmë të sigurt në vullnetin e pandryshueshëm të Perëndisë, pra që ai, për shkak të hirit e dashurisë së Tij për ne, do të na japë dhe madje na ka dhënë shpëtimin e premtuar e predikuar përmes profetëve dhe apostujve, në personin dhe veprën e Krishtit që ka ardhur, është kryqëzuar, ringjallur e që kthehet përsëri për bekimin tonë. Kur deklarojmë “unë besoj…”, ne rrëfejmë se prehemi e qëndrojmë në të vërtetat e Ungjillit dhe premtimet e Perëndisë që na janë bërë në Krisht. Siç thotë edhe Katekizmi i Shkurtër, “Besimi në Jezus Krisht është një hir shpëtues, përmes së cilit e marrim dhe mbështetemi vetëm në Atë për shpëtim, siç na është ofruar në ungjill.

Kredoja e Kredove

(Kredoja e Kredove ne pdf)

Unë besoj

në Perëndinë

Atin e Gjithëpushtetshëm
krijuesin e qiellit dhe të tokës;

në Jezus Krishtin,

Birin e tij të vetëm,
i cili u mbars nga Fryma e Shenjtë,
u lind nga Virgjëresha Mari,
i cili vuajti nën Pontin Pilat,
u kryqëzua,
vdiq e u varros;
ai zbriti në ferr;
ditën e tretë ai u çua prej së vdekurish,
u ngjit në parajsë
dhe ulet në krahun e djathtë të Perëndisë, Atit të Gjithëpushtetshëm,
prej nga do të vijë të gjykojë të gjallët dhe të vdekurit.

në Frymën e Shenjtë,

Kishën e shenjtë të përgjithshme,
bashkësinë e shenjtorëve,
faljen e mëkateve,
ngjalljen e trupit dhe
jetën e përjetshme.

AMEN

Ndër tërë kredot e shkruara nga Krishterimi në këto dymijë vjet, Kredoja e Apostujve është më e njohura. Pastori i famshëm Baptist F.B. Meyer shkroi një komentar mbi Kredon e Apostujve dhe e titulloi atë qëllimisht Kredoja e Kredove (The Creed of Creeds).[1]

Origjina Historike

Por çfarë të drejtë ka kjo kredo që të mbajë emrin e Apostujve në titullin e saj? Tradita e Katolike insiston se kjo kredo u shkrua nga vetë Apostujt, ditën e Rrëshajave kur Fryma ra mbi ta, dhe se secili prej Apostujve kontribuoi nga një frazë të kësaj kredoje. Kjo traditë vjen nga pena e Rufinusit të Aquileisë (340-410 Pas Krishtit), një prej etërve e shkrimtarëve të hershëm të Krishterimit, dhe teksti i plotë i saj gjendet në librin e tij Një Komentar mbi Kredon e Apostujve,[2] i shkruar rreth vitit 400. Për këtë arsye, Kisha Katolike e konsideron këtë kredo të Frymëzuar nga lart, e të barabartë me Biblën.

E vërteta është së rrëfimi i Rufinusit ka të tëra elementet letrare dhe historike të një legjende, dhe në fakt është larg të së vërtetës. Ndër Kishat në lindje të Adriatikut, kjo kredo nuk u pranua kurrë të kishte origjinën dhe autoritetin që Kisha në perëndim të Adriatikut i atribuonte asaj, dhe për këtë arsye, ndryshe nga Kredot e Nikeas dhe të Kalcedonit, nuk mund të thuhet se Kredoja e Apostujve është një kredo ekumenike. Delegatët e Kishave të Lindjes madje e sfiduan autorësinë e saj “apostolike” në Koncilin e Firences më 1438-1445. Në këtë pikë të Mesjetës, mosdashja e Kishës Ortodokse në njohjen e origjinës “apostolike” të Kredos kishte të bënte edhe me marrëdhëniet e këqija që kjo kishë kishte me Kishën Katolike pas skizmës së madhe të vitit 1054 A.D. Por mbi të gjitha ajo kishte të bënte me parimin se nëse një dokument do të ishte apostolik dhe i frymëzuar nga Perëndia ditën e Rrëshajave, ajo pa tjetër do të gjendej në atë formë në ndonjë nga faqet e Dhiatës së Re. Marcus Eugenicus, Metropolitani i Efesit dhe një prej delegatëve të lindjes në këtë Koncil, deklaroi se “Nëse do të ishte e tillë, Libri i Veprave të Apostujve do të bënte fjalë për të në përshkrimin që i bën koncilit të parë apostolik në Jerusalem.”[3] Ky është një argument i parë pse nuk kjo Kredo nuk mund të merret si e shkruar nga Apostujt.

Së dyti, nëse kjo kredo do të ishte në qarkullim që nga koha e Apostujve dhe e shkruar prej tyre, atëherë Etërit e Kishës së Hershme, që erdhën shumë dekada më vonë, do ti ishin apeluar kësaj kredoje në debatet e tyre me heretikët që dolën nga mesi tyre. Fakti që në asnjë rast nuk i apelohen zyrtarisht kësaj kredoje, provon se ajo ose nuk ishte ende në ekzistence, ose ishte në segmentet e para të evoluimit të saj.

Së treti, Etërit e Kishës së Hershme nuk do të kishin prodhuar kaq shumë kredo në 400 vitet e para të jetës së Kishës, nëse tashmë do të kishin një kredo që mbante vulën dhe autoritetin Apostolik, dhe tek e cila mund të apeloheshin për çdo debat teologjik.

Për këto arsye dhe shumë të tjera, edhe Reformatorët Protestantë me në krye John Calvin e Martin Luther, dhe si rrjedhim Kisha ungjillore kudo nëpër botë pas tyre, nuk e pranoi Kredon e Apostujve si të shkruar prej tyre, dhe as e frymëzuar prej Frymës së Shenjtë.[4]

Por përse duhet të marrin nën studim dhe përdorim këtë kredo?

Arsyeja që ne kemi për ta quajtur atë “Kredoja e Apostujve,” ka të bëjë me doktrinën dhe qëllimin që ajo përmbush. Ajo përmban doktrinën apostolike dhe pikat kryesore të predikimit apostolik. Për këtë arsye mund të themi se kjo kredo është si ajo e besimit dhe e predikimit të Apostujve. Si një përmbledhje e tyre, dhe për aq kohë sa i qëndron besnike mësimit apostolik, ne mund të themi se kjo është Kredoja e Apostujve. John Calvin shkroi:

Unë e quaj atë Kredoja e Apostujve pa u merakosur shumë për autorësinë e saj sepse edhe etërit e hershëm e konsideruan atë gjithnjë që të ishte një përmbledhje e mësimit të tyre (apostujve)…e kështu e gjykojmë atë të jetë e padebatueshme, dhe e vemja gjë që ka rëndësi për ne, është fakti që e tërë historia e besimit tonë përmblidhet në të, në një mënyrë të saktë dhe në renditjen e duhur, dhe se kjo kredo nuk përmban asgjë që nuk garantohet e mësohet nga vetë Shkrimi i Shenjtë.[5]

Për këtë arsye pra ajo mund të quhet kredoja e apostujve dhe konsiderot sot nga të gjithë një kredo ekumenike përreth së cilës të Krishterët të çdo lloj denominacioni mund të mbillen në unitet.

Në fakt kredoja është zgjerimi i Mateut 28:19: “Shkoni, pra, dhe bëni dishepuj nga të gjithë popujt duke i pagëzuar në emër të Atit e të Birit e të Frymës së Shenjtë.” Etërit e Kishës së Hershme besuan se Mateu 28:19 ishte kredoja që Jezusi i pat dhënë Kishës.

Është pikërisht besimi i Kishës mbi Atin, Birin dhe Frymën e Shenjtë që kjo kredo përkufizon, dhe ka shumë mundësi që kjo kredo u konstruktua kështu për të rrëfyer besimin e Kishës mbi këto doktrina madhështore e themeltare, të cilat kishin qenë që nga fillimet e saj thelbi i predikimit apostolik e misionar.[6]

Athanasi i Aleksandrisë (296-373 A.D) shkroi: “Përmbledhja e tërë besimit tonë gjendet në fjalët e pagëzimit të Krishterë, ‘Shkoni, pra, dhe bëni dishepuj nga të gjithë popujt duke i pagëzuar në emër të Atit e të Birit e të Frymës së Shenjtë.’”[7] Po kështu Augustini shkroi, “Zoti ynë Jezus Krisht, pas ngjalljes së tij të lavdishme prej të vdekurit, dhe pak para ngjitjes tek Ati, i besoi si trashëgimi dishepujve të tij këto mistere të besimit duke u thënë, ‘Shkoni, pra, dhe bëni dishepuj nga të gjithë popujt duke i pagëzuar në emër të Atit e të Birit e të Frymës së Shenjtë’”[8]

Ati i famshëm i Kishës së Hershme, Ambrozi i Milanit është i pari që e përmend Kredon e Apostujve në një letër të tij në vitin 389 A.D.[9] Më pas, nxënësi i tij, Augustini i Hippos gjithashtu ndërton një metodë instruktimi për të krishterët mbi këtë kredo.[10] Por kemi evidenca historike që kjo kredo ishte rrëfimi i kishës edhe shumë kohë para këtyre etërve. Tertulliani (160-225 A.D) na ka lënë një formë të hershme të saj që në vitin 220, dhe madje edhe para tij, Ireneasi (130-202) kryepastori i Lionit dokumenton ekzistencën e kësaj kredoje tashmë në formim e sipër. Historiani Philip Schaff ka dokumentar evolucionin e kësaj kredoje nga shkrimet e Etërve të Kishës së Hershme,[11] ndërsa studiues të tjerë kanë argumentuar bindshëm se që nga vitet 180 A.D. kemi një kredo të shkruar dhe në përdorim, edhe pse jo në këtë formë siç e kemi sot.[12]

Përdorimi i Kredos

Siç u tha më lart, kredoja është zgjerimi i Mateut 28:19 dhe ka një strukturë të trefishtë, për të reflektuar kështu Trininë. Në format e hershme të saj, ajo kishte një strukture pyetësori dhe ishte rrëfimi publik i besimit që bëhej nga besimtari i ri përpara dhe gjatë momentit të pagëzimit.

Besimtarit të ri i bëhej tre herë pyetja; Çfarë beson? Dhe ndërsa ai deklaronte-“Unë besoj në Perëndinë Atin e Gjithëpushtetshëm, krijuesin e qiellit dhe të tokës,” drejtuesi i kishës derdhte ujë mbi kokë duke thënë-“Unë të pagëzoj në Emër të Atit.”

Më pas pyetja bëhej përsëri, dhe përgjigja që vinte prej besimtarit ishte-“Unë besoj në Jezu Krishtin, Birin e tij të vetëm, i cili u mbars nga Fryma e Shenjtë, u lind nga Virgjëresha Mary, i cili vuajti nën Pontius Pilate, u kryqëzua, vdiq e u varros; ai  zbriti në ferr; ditën e tretë ai u çua prej së vdekurish, u ngjit në parajsë dhe ulet në krahun e djathtë të Perëndisë, Atit të Gjithëpushtetshëm, prej nga do të vijë të gjykojë të gjallët dhe të vdekurit,” drejtuesi i kishës derdhte përsëri ujë mbi kokën e tij duke i thënë-“Unë të pagëzoj në Emër të Birit.”

Herën e tretë besimtari rrëfente-“Unë besoj në Frymën e Shenjtë, Kishën e shenjtë të përgjithshme, bashkësinë e shenjtorëve, faljen e mëkateve, ngjalljen e trupit dhe jetën e përjetshme,” dhe përsëri drejtuesi i kishës derdhte ujë mbi kokën e tij duke i thënë-“Unë të pagëzoj në Emër të Frymës së Shenjtë, Amen.”

Kështu, që nga fillimet e saj, kredoja përdorej gjatë shërbesës së adhurimit. Ajo ishte një shprehje personale e besimit, por që bëhej publikisht nga një njeri që mund të mos e njihte Biblën dhe doktrinën Kristiane në tërësi dhe thellësi të saj, por kishte instruktimin e njohjen e mjaftueshme e shpëtuese për tu bërë trup i Krishtit. Besimtarët e rinj e mësonin këtë kredo dhe kuptimin e saj pas një kohe të konsiderueshme instruktimi, që do të thotë se që nga fillesat e saj, kredoja ishte jo vetëm një element i shërbesës publike të adhurimit të Perëndisë ditën e Diel, por ishte gjithashtu edhe plani mësimor për instruktimin e dishepullimin e besimtarëve të rinj, që është edhe qëllimi i këtij libri.

Që në fillesat e saj Kisha Ungjillore apo Protestante siç njihej në ato kohë, përqafoi si përdorimin e Kredos së Apostujve për qëllime liturgjike, pra ajo recitohej njëzëri nga bashkësia diku nga fillimi i shërbesës, por edhe për instruktim. Martin Luter shkroi një komentar të shkurtër mbi këtë kredo për instruktimin e fëmijëve të vegjël.[13] Institute of Christian Religion, vepra madhështore teologjike e Reformatorit John Calvin është e strukturuar përreth Kredos së Apostujve dhe është në fakt një shtjellim i saj.[14] Calvin e shkroi këtë vepër për ti provuar drejtuesve fetarë dhe politikë Evropianë, se besimi i ri protestant / ungjillor nuk ishte një besim i ri, por i vjetër sa edhe vetë Kisha, se i përmbahej mësimit biblik dhe se përqafonte doktrinat apostolike si ato që gjendeshin në Kredon e kredove. Ndërsa reformatori Holandez Herman Witsius shkroi një komentar voluminoz prej katër volumesh mbi Kredon e Apostujve.[15] Që nga kjo kohë, pastorë e teologë të çdo gjeneratë e denominacioni nuk kanë reshtur të shkruari tekste instruktimi mbi këtë kredo.

Struktura e Kredos

Së pari, kjo kredo është Trinitariane. Siç u tha më lart, kredoja ka një strukturë të trefishtë, pasi na instrukton mbi personin dhe veprën e gjithsecilit prej tre personave të Trinisë. Ajo fillon me Atin, atributet dhe veprën e tij, vazhdon me personin dhe veprën e Birit, dhe përfundon me personin dhe veprën e Frymës që aplikon veprën e Kryqit në jetën e Kishës dhe të besimtarit deri në përjetësi.

Së dyti, kjo kredo është historike. Bukuria e kësaj kredoje qëndron edhe në faktin se ajo tregon një histori, historinë e shpëtimit tonë në renditje kronologjike. Perëndia është në fillim, Ai krijon; më pas Ai dërgoi Birin, të ngjizur e lindur në mënyrë të mrekullueshme prej një virgjëreshe, i cili lindi, vuan, vdes e ngrihet, e që sot mbretëron si Perëndi fitimtar duke drejtuar historinë për drejt konsumimin përfundimtar që përfundon me ringjalljen e madhe dhe gjykimin e tërë botës. Dhe më pas, i dërguar, Fryma agon mbi Kishën, bashkësinë e shenjtorëve për ti dhënë jetë asaj, faljen e mëkateve, e madje edhe ngjalljen e trupit për në jetën e përjetshme. Bibla na tregon këtë histori shpëtimi, dhe po kështu bën edhe kredoja jonë, sepse edhe vetë jetët tona janë historia e aplikimit të shpëtimit në ne.

Së treti kjo kredo është faktuale. Ajo nuk është një liste ligjesh, teorish a spekulimesh. Ajo është një listë faktesh që kanë ndodhur në kohë dhe në hapësirë. Njeriut modern mund të mos i pëlqejnë shumë gjëra, dhe mund të ketë shumë opinione të ndryshme mbi Biblen, Krishterimin edhe Perëndinë. Çdo njeri mund të ketë opinionet e tij, por jo faktet e tij. Faktet janë ato që janë. Njeriu mund të injorojmë Perëndinë dhe të insistojë që ai nuk ekziston, por kjo nuk e ndryshon faktin që Ai është Ati i gjithëpushtetshëm, Krijues i qiellit e i Tokës.

Së katërti, kredoja gjithashtu mban edhe balancën e duhur për sa i përket prioriteteve. Historia e shpëtimit tonë buron sipas Kredos nga Perëndia drejt nesh dhe jo anasjelltas. Historia nuk fillon me ne por kur Perëndia e fillon atë (Jobi 38:4). Sa ndryshe është ky rrëfim nga dëshmia që buron nga fjalët dhe jeta e shumë besimtarëve që e vënë veten e tyre në qendër të ekzistencës së Perëndisë dhe të shpëtimit të siguruar prej Krishtit. Aq më tepër që nëse ne e njohim Perëndinë, kjo nuk është sepse ne ishim shpirtërorë apo të zgjuar. “Njeriu natyror nuk i rrok gjërat që janë të Frymës së Shenjtë; sepse për të janë marrëzi dhe nuk mund t’i njohë; sepse ato gjykohen frymërisht” (1 Kor. 2:14). Kjo është sepse Biri është ai që na e ka bërë të njohur Atin (Gjo. 14:9). Krishti tha “Askush s’e pa Perëndinë kurrë; i vetëmlinduri Bir, që është në gjirin e t’Et, është ai që e ka bërë të njohur,” (Gjo. 1:18). Ati është ai që na deshi ne i pari (1 Gjo. 4:19), dhe që na u vet-zbulua (Heb. 1:1-2), duke na zbuluar kështu mëshirshëm zemrën e tij ndaj nesh përmes historisë së shpëtimit në Bibël.

Së pesti, kjo kredo është Kristo-Centrik. Ajo ka në qendër të saj jetën dhe veprën e Krishtit. Nga 109 fjalë, 73 prej tyre kanë të bëjnë me Krishtin. Në mënyrën e saj, Kredoja mburret me dhe prezanton ungjillin. Cili është qëllimi i ungjillit? Të flasë për lumturinë tënde? Të flasë për shpëtimin nga flakët e ferrit? Të flasë për profecitë e gjuhët e panjohura apo pagëzimin me Frymën e Shenjtë? Të flasë për fundin e botës? Të flasë për pendimin, besimin, rilindjen, apo dishepullimin? Jo! Ungjilli flet vetëm për Krishtin. Apostulli Pal tha:

Tani, o vëllezër, po ju deklaroj ungjillin që ju kam shpallur dhe që ju e keni marrë dhe mbi të cilin ju qëndroni, dhe me anë të të cilit ju jeni shpëtuar, nëse do ta mbani fjalën që ju kanë predikuar, veç nëse besuat kot. Sepse unë ju kam transmetuar para së gjithash ato që edhe unë vetë i kam marrë, se Krishti vdiq për mëkatet tona sipas Shkrimeve, se u varros dhe u ringjall të tretën ditë, sipas Shkrimeve, edhe se iu shfaq Kefës dhe pastaj të dymbëdhjetëve. Pastaj iu shfaq një herë të vetme më shumë se pesëqind vëllezërve, prej të cilëve më të shumtët rrojnë edhe sot, kurse disa kanë rënë në gjumë. Më pas iu shfaq Jakobit dhe pastaj të gjithë apostujve. Më së fundi m’u shfaq edhe mua, si në dështimit. (1 Kor. 15:1-8)

Ky Kristocentrizëm i Kredos na tregon dy gjëra për Kishën e Hershme: Së pari, Kisha e hershme predikonte doktrinë dhe kishte në qendër të saj Krishtin, Së dyti, heretikët e asaj kohe e kishin sulmuar Ungjillin pikërisht në pikën e saj më qendrore, tek Doktrina e Jetës dhe Veprës së Krishtit.

Së fundi, kjo kredo ka një frymë pozitive dhe ndërtuese. Ndryshe nga disa kredo të tjera bashkëkohore, si ajo që njihet si Kredoja e Athanasit, që është e mbushur me kërcënime e mallkime kundra heretikëve, Kredoja e Apostujve ka një ton pozitiv, rrëfyes e ndërtues. Pa ju trembur deklarimit të së vërtetës, konstruktuesit e Kredos rrëfyen atë që besonin dhe e bënë këtë gjë me mjaft hir e përulësi.

Kufizimet e Kredos

Kredoja e Apostujve nuk është e përsosur. Sigurisht që asnjë kredo, katekizëm apo rrëfim besimi nuk mund të jetë. Vetëm Fjala e Perëndisë, sepse është e frymëzuar nga vetë Perëndia mund të jetë pa gabime. Kredot, si produkte njerëzore mund të gabojnë, dhe duhet të ngelen standarde teologjike të nënrenditura dhe të varura nga Bibla, dhe kredot duhet të pranohen si autoritete doktrinare vetëm për aq larg sa në mënyrë besnike përfaqësojnë dhe përmbledhin doktrinën biblike. Në këtë drejtim, par aq sa thotë, Kredoja e Apostujve është plotësisht e saktë. Kufizimet e Kredos kanë të bëjmë me ato që nuk thotë.

Kredoja nuk përmend doktrina themelore si ajo e Shfajësimit vetëm përmes besimit në Krishtin; e Frymëzimit të Biblës; e Sovranitetit të Perëndisë në shpëtimin e mëkatarëve; e Sakramentit të Pagëzimit dhe të Darkës së Zotit. Aq më pak Kredoja nuk përmend doktrina të dyta edhe pse po aq të rëndësishme si ajo e mënyrës së administrimit të Kishës apo e martesës. Si rrjedhim, shumë persona dhe Kisha që ne nuk do ti konsideronim që të Krishterët biblikë apo si Kisha të vërteta mund ti aderohen kësaj Kredoje. Dëshmitarët e Jehovait dhe Mormonët mund të thonë, ‘Unë besoj në Perëndinë Atin e Gjithëpushtetshëm, krijuesin e qiellit dhe të tokës.’ Kisha Katolike e Romës mund ta recitojë me ndërgjegje të pastër këtë kredo, edhe pse kjo Kishë mohon se shpëtimi është vetëm nga Hiri, vetëm përmes instrumentit të besimit që vihet vetëm në Krishtin. Madje edhe teologët liberalë mund të nënshkruajnë në fund të kredos sepse ajo nuk flet për doktrinën e frymëzimit të Biblës dhe për çështjet e seksualitetit njerëzor. Kjo është arsyeja, që kredoja duhet marrë dhe përdorur për aq sa na shërben, dhe shumë madje, por gjithmonë duhet suplementuar më rrëfime më të plota të besimit si Kredoja e Nikeas, Kredoja e Kalcedonit, dhe Rrëfimi i Uestminsterit. Në vetvete, Kredoja e Apostujve nuk është e tërë e vërteta Biblike, por për aq larg sa shkon, ajo është plotësisht e vërtetë, dhe për këtë arsye ajo ka qenë shumë e vlefshme dhe shume e dashur për Kishën e Krishtit në çdo vend e epokë ta saj.

Dhe kështu është për të ardhur keq që shumë pak të Krishterë e njohin dhe janë në gjendje që ta riprodhojnë nga memoria këtë kredo. Historikisht, memorizimi i kësaj kredoje ka qenë i detyrueshëm si për fëmijët që vinin në Kishë ashtu edhe për ata që besonin e pagëzoheshin pas asaj moshe. Kjo Kredo dikur recitohej njëzëri nga të Krishterët çdo të diel gjatë shërbesës së adhurimit. Humbja e këtyre praktikave është humbje për Kishën. Në një kohë kur kudo nëpër botë, të Krishterët duhet të qëndrojnë të bashkuar përreth trungut të besimit Kristian, tendenca e Kishës është defragmentarizimi doktrinal, insistimi i pa mend që doktrina është përçarëse, dhe refuzimi për të pranuar se uniteti të cilin kërkon Apostulli Pal kur thotë “ruani unitetin e Frymës në lidhjen e paqes”(Efe. 4:3) sigurohet vetëm kur kemi unitet përreth doktrinave Apostolike të “besimit dhe të njohjes së Birit të Perëndisë” (Efe. 4:13). Ne duhet të zbulojmë e vlerësojmë urtësinë e të vjetërve në konstruktimin e Kredos së Apostujve. Ndërsa fryma e kohës moderne është arrogante, nihiliste dhe zhvlerësuese për urtësinë e të vjetërve, Perëndia thotë “Ndaluni nëpër rrugë dhe shikoni, pyesni për shtigjet e vjetra, ku është rruga e mirë, dhe ecni nëpër të; kështu do të gjeni prehje për shpirtrat tuaj” (Jeremia 6:16).

 

 

 

 

[1] F. B. Meyer, The Creed of Creeds: A Series of Short Expositions of the Apostles’ Creed (New York: Revell, 1906).

[2] Kelly, J. N. D., Rufinus, Rufinus: A Commentary on the Apostles’ Creed (Westminster, Maryland: The Newman Press, 1955).

[3] J N D Kelly, Early Christian Creeds (Hoboken: Taylor and Francis, 2014), 4.

[4] Kisha Katolike e ka ndryshuar qëndrimin e saj ndaj kredos. Ne Katekizmin e Kishës Katolike, botim i vitit 1994 thuhet: “Kredoja e Apostujve quhet kështu sepse me të drejtë është një përmbledhje besnike e besimit apostolik.” (Catholic Church, Catechism of the Catholic Church (Vatican City : Chicago, IL: Libreria Editrice Vaticana ; [distributed by] Loyola University Press, 1994), faqe 53, par. 194).

[5] Jean Calvin and Ford Lewis Battles, Calvin: Institutes of the Christian Religion (Louisville, Ky.: Westminster John Knox Press, 2001), II.xvi.18.

[6] William Barclay, The Apostles’ Creed (Louisville, Ky.: Westminster John Knox Press, 1998), 3.

[7] Herman,  Fraser, Donald,, Witsius, Sacred Dissertations : On What Is Commonly Called the Apostles’ Creed (Escondido, CA; Phillipsburg, NJ: The den Dulk Christian Foundation ; Dist. by Presbyterian and Reformed Pub. Co., 1993), 12.

[8] Ibid., 12.

[9] Ambrose, The Letters of S. Ambrose, Bishop of Milan (Oxford: J. Parker, 1881), 284.

[10] Augustine, The Augustine Catechism : The Enchiridion on Faith, Hope, and Charity (Hyde Park, N.Y.: New City Press, 2008), 35.

[11] Philip., Schaff, David S., Schaff, The Creeds of Christendom: with a History and Critical Notes (Grand Rapids, Mich.: Baker Book House, 1983), 52-56.

[12] F. L. Cross and Elizabeth A. Livingstone, eds., The Oxford Dictionary of the Christian Church, 3rd ed. rev. (Oxford ; New York: Oxford University Press, 2005), 90. Henry Scowcroft Bettenson ,, Documents of the Christian Church (London; New York: Oxford University Press, 1963), 23. Joseph H. Lynch, The Medieval Church : A Brief History (London; New York: Longman, 1992), 7.

[13] Martin, Luther, Lee Wolf, Bertram, Reformation Writings of Martin Luther (Cambridge: James Clarke, 2002).

[14] Jean Calvin and Ford Lewis Battles, Calvin: Institutes of the Christian Religion (Louisville, Ky.: Westminster John Knox Press, 2001).

[15] Herman, , Fraser, Donald,, Witsius, Sacred Dissertations : On What Is Commonly Called the Apostles’ Creed (Escondido, CA; Phillipsburg, NJ: The den Dulk Christian Foundation ; Dist. by Presbyterian and Reformed Pub. Co., 1993).

Krishti u Ngjall! U Ngjall Vërtetë!

Si kaloi e shtuna, Maria Magdalena dhe Maria, nëna e Jakobit, dhe Salomeja blenë aroma për të shkuar të vajosin Jezusin. 2 Në mëngjesin e ditës së parë të javës, shumë herët, ato erdhën te varri, kur po lindte dielli. 3 Dhe thonin në mes tyre: “Kush do të na rrokullisë gurin nga hyrja e varrit?”. 4 Por, kur ngritën sytë, panë se guri ishte rrokullisur, megjithëse ishte shumë i madh. 5 Hynë, pra, në varr dhe panë një djalosh që ishte ulur në të djathtë, të veshur me të bardha, dhe mbetën të trembura. 6 Dhe ai u tha atyre: “Mos u trembni! Ju kërkoni Jezusin Nazareas që ka qenë kryqëzuar; ai u ringjall, nuk është këtu; ja vendi ku e kishin vënë. 7 Por shkoni dhe u thoni dishepujve të tij dhe Pjetrit se ai po ju pararend në Galile; atje do ta shihni, ashtu siç ju pati thënë”. 8 Dhe ato dolën shpejt dhe ikën nga va-rri, sepse i zuri tmerri dhe habia; dhe nuk i thanë asgjë kurrkujt, sepse kishin frikë. (Marku 16:1-8)

Popull i Perëndisë, ngjallja e Krishtit është një ngjarje madhështore pa të cilën asnjë ngjarje tjetër nuk ka kuptim. Pa ngjalljen e Krishtit çdo jetë njeriu shpenzohet pa një shpresë të logjikshme, pa një gëzim të vërtetë, pa një arsye për të jetuar, një jetë që përfundon vetëm në vdekje. Por Krishti u ngjall nga të vdekurit, dhe kjo ndryshon gjithçka. Krishterimi qëndron mbi doktrinën e Ngjalljes, dhe pa të Kryqi i Krishtit nuk ka kuptim. Pa të, kryqi është një akt ekstravagant nga një Jude i shekullit të parë i cili u përpoq që të bënte diçka për të tjerët. Pa të, ai që beson është ende i pa-falur e i pa-shpaguar në mëkatet e veta. Pa të ne nuk mund të shpresojmë që të futemi në prezencën e Perëndisë së Shenjtë. Pa të nuk kemi shfajësim, paqe me Perëndinë, bazën për jetën e përtejshme, për ringjalljen tonë nga të vdekurit. Tre gjëra kryesore duhet të vëmë re nga rrëfimi i Markut 16:1-8 që sapo lexuam:

Mosbesimi i Njerëzve

Tre gra u nisën për tek varri i Krishtit jo për ta përshëndetur atë për ngjalljen, por sepse besonin se ishte ende i vdekur e se do të vazhdonte të qëndronte i tillë përgjithnjë, dhe se ato duhej që t’ia mbaronin ritet e varrosjes atë ditë. Ato shkuan tek varri nga devocioni ndaj tij, edhe pse nje devocion pa besim, nga dashuria që kishin për Krishtin, për ti shërbyer atij edhe një herë të fundit. Por sepse Ai ishte ngjallur, ato nuk do të pushonin kurrë së shërbyeri atij. Në fakt urdhri që ato morën nga engjëlli kishte natyrë misionare. Ato duhej që të shkonin tek dishepujt dhe të ungjillëzonin ata, tu jepnin atyre lajmin e mirë të Ngjalljes së Zotit. Marku na jep një detaj të bukur që tregon gjendjen e tyre mendore dhe emocionale. Ato janë nisur për tek varri dhe gjatë rrugës kujtohen: Kush do të na e rrokullisë gurin? Ato mund të kishin marrë Pjetrin me shokë, por ose ata janë të tërë të shpërndarë si delja pa bari, sepse nuk besojnë ende të ringjallja, ose trishtimi i grave është aq i madh sa nuk i kanë menduar aq gjatë të tëra detajet. Në një farë mënyre këtë gjendje duket se sugjeron Marku kur thotë tek vargu katër “por ngritën sytë dhe panë…se varri ishte i hapur.” Ato erdhën atje me sytë poshtë, pa shpresë, zemërvrara, e të hidhëruara. Ato nuk po prisnin ngjalljen, vetëm ditën e parë të javës, të nesërmen e shabatit të Judenjve, ditën e diele për të larë trupin e brutalizuar nga fshikullimet e ushtarëve, vrimat e gozhdëve ndër gjymtyrë, ijen e shpuar me heshtë, kokën e çjerrë nga një kurorë plot gjemba. Kështu, çfarë u ndodhi këtyre grave atë të diel të parë ishte një surprizë. Dimë nga ungjijtë e tjerë se Maria Magdalena nuk u fut në varr, por u nis menjëherë për tek dishepujt e tjerë, dhe rrugës asaj i doli përpara Zoti i Ngjallur. Dy gratë e tjera futen në varr dhe çfarë shikojnë? Një i ri, i veshur me të bardha, i ulur në të djathtë të varrit. Ky në vetvete është një fant interesant apologjetik që flet  për vërtetësinë e mesazhit të ungjijve. Të parat që morën lajmin e mirë dhe u ngarkuan me përcjelljen e saj ishin gra. Judaizmi nuk e pranonte dëshminë e grave në gjyq. Kështu, nëse Kisha e Hershme do të ishte përgjegjësja e shpikjes së mesazhit të ringjalljes, siç pretendojnë filozofët ateistë, atëherë Kisha do të kishte shpikur dëshmitarë më të besueshëm se sa tre gra të rëndua nga hidhërimi i vdekjes së Jezusit nga Nazareti. Po këtë bën edhe detaji tjetër, ato kishin harruar të planifikonin se kush do të rrokulliste gurin. Rrëfimi i Ngjalljes nuk është historia e njerëzve të përsosur që gjejnë Zotin e Ngjallur, por e disa grave të thjeshta, harraqe, e të natyrshme në hidhërimin e mosbesimin e tyre. Dhe kështu, fakti që mesazhin e parë e morën këto gratë, jo vetëm i ngre ato shumë më lart se ç’bënte  judaizmi apo bën sot emancipimi modernist, por provon origjinën e mesazhit, që nuk është Kisha, por Perëndia.

Mesazhi i Engjëllit

Kjo për më tepër provohet, së dyti, edhe nga prezenca e një personi që qëndron i ulur në të djathtë të varrit dhe që shkakton tmerr tek këto gra. Kush është ky i ri i veshur me të bardha, dhe cili është qëllimi i tij? Së pari, reagimi i grave dhe ungjijtë e tjerë na tregojnë se ai ishte një engjëll i Perëndisë. Dimë nga Bibla se engjëjt nuk kanë gjini, por kur ata marrin forma njerëzore, ata marrin forma dhe emra meshkujsh. Një engjëll, siç dëshmon edhe termi në origjinal, është një mesazher i Perëndisë, një shërbëtor i tij i caktuar për ti ndihmuar njerëzit e Perëndisë, dhe madje edhe vetë Krishtin. Dimë se një shërbesë e tyre e veçantë është sjellja e inkurajimit dhe mbrojtjes veçanërisht kundrejt të vegjëlve dhe atyre në shtratin e vdekjes.  Engjëjt janë gjithmonë prezent në momentet kyçe të historisë së shpëtimit, si në Kopshtin e Edenit, si me patriarkët kur u dha ligji i besëlidhjes në Sinai, në lindjen e Krishtit, në tundimit e Krishtit në shkretëtirë, në Gjetsemani. Ata janë gjithashtu edhe përmbaruesit e Perëndisë. Tek 2 Mbret. 19 mësojmë se si një engjëll i vetëm shkatërroi 185.000 Asirianë brenda një nate. Dhe kështu është e kuptueshme pse gratë janë të frikësuara përtej çdo imagjinate. Perëndia po komunikon përmes prezencës së këtij engjëlli se ky është një moment kyç në historinë e shpëtimit. Ky është një moment që për nga rëndësia është i njëjtë me lindjen e Krishtit, me vdekjen e Tij, me ngritjen në të djathtë të Atit, dhe me Ardhjen e Dytë të Krishtit i cili do të jetë i shoqëruar nga një ushtri qiellore. Prezenca e tij provon identitetin e vërtetë të Jezusit, provon deklaratat e tij mbi identitetin dhe misionin e Tij; provon që ishte që nga pre-ekzistenca me Perëndinë dhe Perëndi, anëtar i Trinisë, Zoti i Lavdisë, i përfshirë në një betejë shpirtërore të përmasave të mbinatyrshme.

Një qëllim i engjëllit ishte rrokullisja e gurit. Por jo që Krishti i ngjallur të dilte jashtë, por që njerëzit mosbesues të futeshin brenda. Ky është qëllimi i engjëjve, të ç’bëjnë mosbesimin dhe ndihmojnë besimin tonë. Gratë kishin ardhur aty për të kërkuar një të vdekur, por engjëlli i përgjigjet “Ju kërkoni Jezusin Nazareas që ka qenë kryqëzuar; ai u ringjall, nuk është këtu; ja vendi ku e kishin vënë,” (v.6). Ai nuk është këtu! Ai është ngjallur. Dhe me të drejtë Kisha Ortodokse përdor në liturgjinë e saj këtë të Diel përshëndetjen e Pashkës. Krishti i Ngjall. U Ngjall me të Vërtetë! Ky ishte qëllimi dhe mesazhi i engjëllit. Sa kundra është ky mesazh nga ai i mosbesuesve modernë që thonë se gratë shkuan në varrin e gabuar. Nëse kjo është e vërtetë, çfarë po bënte engjëlli atje? Nëse ato ishin në varrin e gabuar, dishepujt, Nikodemi dhe Josefi nga Arimatea, Sinedri i Judenjve dhe Romaket do ta kishin vënë në dukje menjëherë këtë gjë. Po kaq e pamundur është versioni i një farë Hugh Schonfield i cili sugjeron se mos ndoshta Jezusi nuk kishte vdekur në kryq, dhe se iu përtërinë fuqitë në freskinë e varrit. Kjo teori ka disa probleme: Romakët dinin se si të vrisnin dhe se si të siguroheshin se dikush kishte vdekur vërtetë. Prandaj edhe e shpuan në ije, prandaj edhe ungjijtë insistojnë se nga brinja e tij rrodhi ujë e gjak. Çfarë ka ndodhur këtu është një akt i mbinatyrshëm i të Plotfuqishmit Perëndi. Perëndia ka përdorur fuqinë e tij, ka ngjallur Birin e Tij sipas besëlidhjes që kishte më të në Paktin e Paqes. Ky është një akt që shkatërron dhe çmend paragjykimet post-iluministe dhe thotë trupat mund të ngjallen përsëri nga fuqia sovrane e një Perëndie të  plotfuqishëm. Ky është një akt i mbinatyrshëm, mesazhi i Ngjalljes së Krishtit ka karakter të mbinatyrshëm, dhe ka si origjinë Perëndinë.

Mbretëria e Perëndisë

Kjo shpjegon rrjedhimisht, së treti, suksesin e Mbretërisë së Perëndisë, mbijetesën e mesazhit të Ngjalljes, dhe me të edhe të Kishës. Engjëlli u tha të mos kishin frikë, ndërsa gratë qëndrojnë të tmerruara para tij. Engjëlli i urdhëroi që të shkonin tek dishepujt, tu jepnin lajmin e mirë, dhe tu thonin atyre se Krishti po i priste në Galile, siç u pati thënë. Çfarë bëjnë gratë? Nuk i thanë asgjë, askujt nga frika. Po të ishte për këto gra, po të ishte për Pjetrin, për Thoma dyshuesin dhe dishepujt e tjerë, mesazhi i Ngjalljes nuk do të ishte dëgjuar kurrë. Marku përdor të njëjtin term për gratë, që përdori për dishepujt kur u larguan me vrap nga Krishti në Gjetsemani. Nëse Krishterimi dhe mesazhi i Pashkës do të vinte nga njeriu, nuk do të kishte mbijetuar.  Rabi Gamalieli, që nderohet ende sot nga judenjtë, foli me vërtetësi e urtësi kur tha: “Unë po ju them t’u rrini larg këtyre njerëzve (Apostujve e burgosur për predikimin e ungjillit) dhe t’i lironi, sepse në qoftë se ky plan ose kjo vepër është prej njerëzve, ajo do të prishet, por nëse është prej Perëndisë, ju nuk mund ta prishni, sepse do të gjendeshit në luftë kundër vetë Perëndisë!” (Vep. 5:38-39). Ky është realiteti dhe shpjegimi i Krishterimit. Kisha nuk filloi nga vullneti, dëshira e fuqia njerëzore, por nga vullneti dhe fuqia e  të Plotfuqishmit Perëndi. Prandaj Kisha do të jetë gjithmonë. Ne mund të mos jemi gjithmonë, kjo kishë lokale, trupat tanë, por Kisha mbarëbotërore do të jetë gjithmonë. Marku nuk do që ne të fokusohemi në besimin e grave dhe apostujve që nuk e kishim, ashtu siç edhe ne nuk duhet të fokusohemi në besimin tonë që nuk e kemi nga vetja, por është dhuratë nga hiri i Perëndisë (Efes. 2:8-9). Marku do që ne të fokusohemi vetëm në fuqinë e Perëndisë që na manifestohet në atë varr bosh. Ngjallja e Krishtit provoi vërtetësinë e deklaratave të Krishtit mbi identitetin e tij, mbi qëllimin e tij, dhe mbi përfitimet e kryqit.  Pjetri në predikimin e tij të parë tha se Krishti u vërtetua përmes veprave të fuqishme nga Perëndia (Vep. 2:22) dhe këtu përfshihet mbi të gjitha Ngjallja e Tij nga Perëndia. Ngjallja e tij na provon faljen tonë të mëkateve vetëm përmes besimit vetëm në Jezus Krishtin; na siguron për ngjalljen tonë nga të vdekurit. Kjo është siguria jonë, jo se e tha Kisha në Bibël, jo se e besuan disa gra e apostuj, por se e tha dhe e vërtetoi Perëndia përmes veprave të Tij.

Por nuk është e mjaftueshme të besojmë se Ai është ngritur nga të vdekurit. Urdhri i Engjëllit përsëritet nga Krishti pasi edhe në fakt vinte prej tij, në Urdhërimin e madh që është “Shkoni, pra, dhe bëni dishepuj,” (Mateu 28:19). Fuqia dhe lavdia e Ngjalljes shënon pikën e kthesës në historinë e njerëzimit. Jezusi sot lavdërohet e ngrihet lart në të tëra skajet e botës. Kisha universale sot dhe çdo të Diel feston Zotin e Ngjallur. Portat e Ferrit nuk do të qëndrojnë kundra Kishës sepse Krishti i Ngjall. Ai u ngjall vërtetë! Në vdekje apo vuajtje, në situata vështirësish ekonomike apo fizike, premtimet e Perëndinë janë Po dhe Amen në Krishtin e ringjallur. Ngjallja e tij është shpresa e sigurt për ne, që edhe ne një ditë do të to të ngrihemi me Atë, se vdekja e humbi hidhësinë dhe është sot vetëm porta për tek përjetësia e Perëndia. Përmes Ngjalljes, Krishti që mundi vdekjen na jep jetë. Krishti u Ngjall! Ai u Ngjall Vërtetë!

Vuajti Nën Pontin Pilat

Dhe herët në mëngjes krerët e priftërinjve me pleqtë, skribët dhe gjithë sinedrit bënin këshill, e lidhën Jezusin e çuan jashtë e ia dorëzuan Pilatit. 2 Dhe Pilati e pyeti: “A je ti mbreti i Judenjve?”. Dhe ai, duke u përgjigjur, i tha: “Ti e thua!”. 3 Dhe krerët e priftërinjve e akuzonin për shumë gjëra; por ai nuk përgjigjej aspak. 4 Pilati e pyeti përsëri, duke thënë: “Nuk po përgjigjesh fare? Shih për sa gjëra të akuzojnë!”. 5 Por Jezusi nuk u përgjigj më asgjë, aq sa Pilati mbeti i çuditur. (Mark 15:1-5)

Pika kulmore e historisë që përcjellin ungjijtë është kryqëzimi i Mesisë, Birit të Perëndisë për mëkatet e njerëzimit. Në një farë mënyre, historia e kryqit fillon me mëkatin e parë në Kopshtin e Edenit, pasi duke filluar që nga ai moment, sakrifica zëvendësuese nga një shpëtimtar bëhet e domosdoshme dhe e vetmja mënyrë shpëtimi për njerëzimin. Kuptohet që konsumimi apo plotësimi i premtimeve të Dhiatës së Vjetër për këtë shpëtimtar dhe këtë sakrificë fillon dhe plotësohet që me ngjizjen dhe lindjen e Krishtit në Betlehem, dhe kështu mund të themi se e tërë Dhiata e Vjetër udhëton për tek Krishti dhe Kryqi i tij në Golgota, ashtu siç vetë jeta dhe shërbesa e Krishtit ishte një udhëtim drejt Golgotës. Nga Luka 9:51 mësojmë se “kur po plotësohej koha që Jezusi duhet të ngrihej në qiell, ai vendosi prerazi të shkojë në Jerusalem” gjë që shkaktoi konflikte me dishepujt dhe njerëzit që i vinin për ti kërkuar ndihmë pasi “ai ecte me fytyrë të drejtuar nga Jerusalemi,” (v. 53). Darka e Fundit ishte inicimi i Besëlidhjes së Re, agonia në Gjetsemani ishte përgatitja për kryqëzim, ndërsa arrestimi dhe qëndrimi përpara akuzuesve të tij, dhe veçanërisht përpara Pontit Pilat ishte shkallarja e fundit për në destinacion.

Heshtja e Krishtit

Krishti qëndroi i heshtur para akuzuesve të tij, me një heshtje që çudiste Pilatin, që tërbonte judenjtë, që përmbushte Shkrimet e Shenjta, që lavdëronte Perëndinë dhe që vazhdon të intrigojë mendjen moderne. Sanhedrini, apo ekuivalenti i parlamentit të Judenjve të asaj kohe, e kishte akuzuar Krishtin për blasfemi, pasi ai e pat deklaruar veten e tij të ishte jo vetëm Mesia, që në vetvete nuk ishte një krim pasi Izraelitët po e prisnin daljen në skenë të Mesisë, por Krishti e pat deklaruar veten e tij të ishte vetë Perëndia i mishëruar në njeri, dhe kjo ishte akuza për blasfemi. Por Sanhedrini nuk kishte juridiksion mbi dënimin ne vdekje, dhe kështu Roma e përfaqësuar nga zyra e Pontit Pilat, si prefekti Romak mbi Judenjtë ishte hallka e duhur për ekzekutimin e Krishtit. Fillimisht, Pilati refuzoi që të merrej me këtë gjë, pasi e konsideroi si një gjë religjioze që nuk kishte të bënte me Romën, por Sanhedrini me dinakëri e përktheu Mesianizmin e Jezusit në terma politike. “Ky është Mbreti i Judenjve.” Në këtë moment, Krishti bëhet çështje e Romës. Dhe kjo është një nga hipokrizitë e judenjve. Ata dëshironin që Mesia të ishte një drejtues politik, një ngadhënjimtar ushtarak, një revolucionar çlirimtar, një Mbret i Judenjve e shpëtimtar nga pushtimi Romak. Por Jezusi refuzoi të ishte Mesia sipas përkufizimit të tyre, dhe për këtë arsye Judenjtë e sollën para Pilatit. E akuzuan të ishte kërcënim për Romën sepse ai refuzonte të merrej me Romën. Roma nuk arrestonte e kryqëzonte viktima nëse nuk i konsideronte kërcënime politike. Idetë kanë pasoja, ky është ligj i natyrës. Mesazhi i Krishtit nuk është pa pasoja sociale, ekonomike dhe politike. Por Krishti nuk ishte një zelot revolucionar. Krishti tha “Mbretëria ime nuk është e kësaj bote” (Gjoni 18:36). Përgjigja e Krishtit ndaj pyetjes së Pilatit “A je ti mbreti i Judenjve?” nuk duhet kuptuar si një mohim, por si një pohim indirek mesazhi i të cilës ishte: Do të bëje mirë ta kuptoje pyetjen tënde!

Heshtjen e Krishtit para Pilatit nuk duhet ta ngatërrojmë me mosfoljen. Kur e pyetën për identitetin e tij ai foli e tha: jam Mbret, jam Perëndia, jam Mesia. Por kur e akuzuan për mëkate, atëherë Krishti heshti. Pse? Së pari, sepse nuk kishte kuptim që ti përgjigjej akuzave që nuk i besonin as vetë akuzuesit e tij. Nuk kishte se kë të binte për pafajësinë e tij. Vendimi ishte marrë, ai duhej të vritej. Të gjithë ishin të ndërgjegjshëm se çfarë po ndodhte, dhe kështu nuk ia vlente që këto akuza e këta akuzues të nderoheshim me dinjitetin e përgjigjes. Së dyti,  Krishti po përmbushte profecitë e Dhiatës së Vjetër. “I keqtrajtuar dhe i përulur, nuk e hapi gojën. Si një qengj që e çojnë në thertore, si një dele e heshtur përpara atyre që i qethin nuk e hapi gojën,” (Isaia 53:7). Le të mos harrojmë, se të ligjtë pa dashur dhe pa e kuptuar bëhen instrumente në përmbushjen e fjalëve të Perëndisë.  Së treti, heshtja e tij ishte heshtja përpara një providence që kontrollon e siguron gjithçka. Krishti po qëndron e pushon i qetë  teksa sjell ndër mend Atin e tij në qiell, dhe se me Atit nuk ndodhin gabime, se çdo gjë po ndodh sipas planit e qëllimit të tij. Ai po mendon për besëlidhjen e paqes që ai bëri me Atin. Sipas kësaj Besëlidhje, Ati i ka zgjedhur një shumicë shpirtrash Birit, Biri vjen dhe vdes për ta, Ati kujdeset për ringjalljen e Birit dhe lavdërimin e tij më pas, dhe se të dy bashkë do të dërgojnë Frymën për aplikimin e përfitimeve të kryqit mbi të zgjedhurit e Perëndisë. Ky ishte pakti që ata kishin bërë përpara themelimit të botës. Pilati mund të ishte i plotfuqishmi politik e ushtarak mbi Judenjtë, por fuqia e autoriteti final qëndronte në duar e Atit të tij në qiell. Nga ky meditim buron përgjigja e Krishtit ndaj Pilatit. Pilati i tha: ““S’po më flet? A nuk e di që unë kam pushtet të të kryqëzoj dhe pushtet të të liroj?”. Jezusi u përgjigj: “Ti nuk do të kishe asnjë pushtet përmbi mua, po të mos të qe dhënë prej së larti”, Gjoni 19:10-11). Sa mirë do të bënin politikanët shqiptarë që ti vinin veshin këtyre fjalëve të Krishti. Së katërti, dhe me kryesorja, Krishti po hesht pasi mëkati nuk mund të flasë. Krishti është bërë mëkat për ne, i drejti për të padrejtët. Ai ka marrë mbi veten e tij mëkatin tonë dhe përgjegjësitë e mëkatit tonë. Mëkati nuk mund të ngrejë zërin, nuk mund të kundërshtojë, nuk mund të kërkojë drejtësi. Mëkati vetëm mund të heshtë dhe të marrë gjykim. Krishti po qëndronte në fakt, jo para gjykimit të Pilatit por të Perëndisë, dhe para Tij, asnjë mish nuk mund të flasë dhe të shfajësohet. Dhe kështu Krishti heshti.

I madh është kontrasti ndërmjet Adamit të parë dhe Adamit të Dytë. Paraardhësi ynë, Adami i parë ishte fajtor dhe u mundua që të shfajësonte veten. Adami i Dytë edhe pse i pafajshëm nuk u mundua që të mbronte veten. Le të marrim një mësim praktik nga shembulli i Shpëtimtarit tonë. Le të mësojmë që të vuajmë e të mbajmë plot durim dhe pa ankesa çdo sprovë që Perëndia e ka parë të mirë që të na japë. “Do të kujdesem për sjelljen time që të mos kryej mëkate me gjuhën time; do t’i vë një fre gojës sime, sa kohë që i pabesi rri para meje,” (Psa. 39:1). Asgjë në karakterin e të Krisherit nuk e përlëvdon më mirë Peëndinë se sa durimi nën vuajtje. “Sepse çfarë lavdie do të ishte po të duronit në qoftë se ju rrahin sepse keni bërë faje? Ndërsa, po të bëni të mirë dhe të duroni vuajtje, kjo është hir para Perëndisë. ²¹ Sepse për këtë ju u thirrët, sepse edhe Krishti e vuajti për ne, duke ju lënë një shembull, që të ecni pas gjurmës së tij,” (1 Pje. 2:20-21).

Dënimi i Krishtit

Pilati ishte i plotësisht i ndërgjegjshëm për pafajësinë e Krishtit. “Sepse e dinte që krerët e priftërinjve ia kishin dorëzuar nga smira,” (v. 10).  Dhe kështu shikojmë Pilatin që bën një përpjekje të pafuqishme për të siguruar faljen dhe lirimin e Zotit tonë për të paqtuar ndërgjegjen e tij. Në fund ai dorëzohet insistimit të Judenjve, votimit demokratik për të mos patur Zotin si mbretin e tyre por pikërisht atë që i kishte robëruar, Çezarin. Tek Ungjilli sipas Gjonit lexojmë: “Pilati u tha atyre-A ta kryqëzoj mbretin tuaj?” Krerët e priftërinjve u përgjigjën: “Ne s’kemi mbret tjetër përveç Cezarit!” (Gjo. 19:15). Ja, njerëzimi që vret Perëndinë që e çliron për t’iu nënshtruar Çezarëve të kësaj bote që i robëron dhe në fund edhe i shkatërron siç edhe u ndodhi atyre kur Roma shkatërroi Jerusalemin në vitin 70 Pas Krishtit. Kështu Pilati e dërgon Krishtin që të kryqëzohet, për turpin e tij të përjetshëm dhe shkatërrimin e shpirtit të tij, pavarësisht se sa dhe se si i lau duart.

Pilati, politikani, pushtetari, apo nënpunësi pa parime është qenia më e vajtueshme në këtë botë. Ai është si një anije e madhe që endet nëpër det pa busull e kompas. Madhështia, fuqia, statusi, liritë dhe pasuria bëhen për atë tundimi, kurthi dhe në fund edhe kofini e dënimi i tij. Prandaj dhe Pali na urdhëron që të lutemi për pushtetarët e qeveritarët tanë. (1 Tim. 2:1)  Ata kanë nevojë për shumë hir që të mbahen larg nga i ligu. Princi i kësaj botë (Efe. 2:2) nuk vërtitet në rezidencat e njerëzve të thjeshtë por nëpër korridoret e institucioneve qeveritare e ligjbërëse të kësaj bote. Kundërshtari i Perëndinsë, i Ligu ishte forca që operonte prapa një populli që votonte dhe një Pilati që kryqëzonte. Vendet e larta janë vende të rrëshqitshme. Le të mos i kemi zili të mëdhenjtë e të fuqishmit e kësaj bote “sepse është më lehtë që një deve të kalojë nëpër vrimën e gjilpërës, sesa i pasuri [apo i pushtetëshmi] të hyjë në mbretërinë e Perëndisë,” (Luka 18:25).

Zëvendësimi i Krishtit

Le të vëmë re së fundi se si lirimi i Barabës është simboli i planit të shpëtimit. Fajtori lirohet ndërsa i pafajshmi lidhet në vend të tij. Mëkatari shpëtohet ndërsa i Drejti dënohet. Baraba falet, Krishti kryqëzohet.

Në këtë shkëmbim vendesh ne kemi simbolin e mënyrës se si Perëndia fal dhe shfajëson njeriun. Ai e bën këtë sepse Krishti ka vuajtur në vendin tonë, i drejti për të padrejtët. Ne meritojmë dënimin e mallkimit që sjell mëkati ynë kundër Perëndisë dhe krijesave të tij. Por një Zëvendësues ka vuajtur në vendin tonë. Ne meritonim vdekjen e Përjetshme, por Krishti, Garanti i Besëlidhjes së Hirit me Perëndinë vdiq për ne. Ne të gjithë nga natyra, përmes Adamit të pare dhe për shkak të mëkatit tonë personal jemi në pozicionin e Barabës. Ne jemi fajtorë, të ligj, të denjë për dënim. Por kur ne ishim të pashpresë dhe pa Perëndinë (Efe. 2:2) në këtë botë, Krishti i pafajshmi vdiq për ne. Dhe kështu, Perëndia Ati, për shkak të Krishtit mund të jetë si i shenjtë ndaj nesh ashtu edhe shenjtëruesi i atyre që besojnë në Krishtin (Rom. 3:26).

Le të bekojmë Perëndinë sepse “e madhe është lavdia e Tij për shpëtimin tënd,” (Psa. 21:5) dhe se madhështore është shpëtimi që na është vënë përpara nesh sot. Le të mos i ngremë lutjet, adhurimin apo jetët tona mbi meritat e pafajësinë tonë, por mbi meritat e Krishtit dhe gjakun r tij të derdhur për ne. Le të bëjmë çmos që një shpëtim kaq të madh ta përdorim siç duhet për shpirtrat tanë. Mos pushofshim kurrë deri sa të themi me besim “Krishti është i imi. Krishti vdiq për mua dhe duke besuar në të unë kam paqe me Perëndinë.”

Tradhtimi dhe Arrestimi i Krishtit

Dhe në atë çast, ndërsa ai ende po fliste, erdhi Juda, një nga të dymbëdhjetët, dhe me të një turmë e madhe me shpata e shkopinj, e dërguar nga krerët e priftërinjve, nga skribët dhe nga pleqtë. 44 Dhe ai që po e tradhtonte u kishte dhënë atyre një shenjë: “Kë do të puth, ai është. Kapeni dhe çojeni me shoqërim të sigurt”. 45 Dhe si arriti, u afrua menjëherë tek ai dhe tha: “Rabbi, Rabbi!”; dhe e puthi përzemërsisht! 46 Atëherë ata vunë dorë mbi të dhe e arrestuan. 47 Dhe një nga të pranishmit nxori shpatën, i ra shërbëtorit të kryepriftit dhe ia preu veshin. 48 Atëherë Jezusi, duke iu përgjigjur, i tha: “Paskeni ardhur me shpata e me shkopinj që të më kapni sikurse të isha një cub? 49 E pra, përditë isha midis jush në tempull duke i mësuar njerëzit dhe ju nuk më kapët; por kjo po ndodh që të përmbushen Shkrimet!”. 50 Atëherë dishepujt e lanë dhe ikën të gjithë. 51 Dhe një farë djaloshi, që ishte i mbështjellur me një çarçaf mbi trupin e zhveshur, po e ndiqte, por ata e kapën. 52 Por ai e lëshoi çarçafin dhe iku lakuriq nga duart e tyre. (Ungjilli i Markut 14:43-52)

Më në fund pat ardhur momenti i parathënë nga profetët e i paralajmëruar nga Krishti. Ai i ka përgatitur dishepujt për këtë moment (aq sa mund të përgatiteshin ata), dhe pat përgatitur veten në lutje në Kopshtin e Gjetsemanesë. Tani një grup i armatosur burrash, të dërguar për ta arrestuar e shoqëruar tek godina e kryepriftit futet në skenë, ndërsa Jezusi u del përpara për ti takuar. Jezusi sapo u pat thënë tre dishepujve letargjik “Çohuni, të shkojmë; ja, ai që po më tradhton është afër!” (Marku 14:42). Në krye të këtij grupi ecën Juda Iskarioti, tradhtari. Kjo është një pamje absurde. Njerëz me shpata shtyhen përpara për të arrestuar Birin e Perëndisë. Të tjerët me pishtarë në duar (Gjoni 18:3) vinë për të arrestuar nën petkun e errësirës atë që është i vetmi burim i dritës së vërtetë.

Juda dhe Krishti

          Hera e fundit që pamë Judën ai ishte në dhomën e sipërme me Krishtin e dishepujt, ku Krishti e identifikoi atë si tradhtari. Tani Juda është në qendër të rrëfimit dhe duket sikur Marku po e vendos atë në kontrast me Krishtin. Krishti që ecën drejt Judës për tu tradhtuar dhe Juda që ecën drejt Krishtit për ta tradhtuar. Krishti i shenjtë, Juda një mëkatar. Krishti Perëndia i mishëruar për shpëtimin e njeriut, Juda njeriu që insiston në mallkimin e vet. Perëndia Krijuesi që arrestohet e dërgohet për gjykim nga njeriu krijesa. C.S. Leëis shkroi në librin e tij God in the Dock (Perëndia në bankën e të akuzuarit) se “Njerëzit e antikitetit i afroheshin Perëndisë (apo perëndive) siç i afrohet i akuzuari gjyqtarit. Por njeriu modern i ka shkëmbyer në mendjen e tij këto role. Ai është gjykuesi dhe Perëndia është ai që qëndron në bankën e të akuzuarve.” Dhe kjo është ekzaktësisht çfarë do të ndodhë nga ky moment e prapa me Krishtin. Mrekulli-bërësi duhet vrarë.

Interesante është përshkrimi që Marku i bën aktit të tradhtimit. Juda “si arriti, u afrua menjëherë tek ai dhe tha: “Rabbi, Rabbi!”; dhe e puthi përzemërsisht!” Është e vërtetë që në atë kohë dhe kulturë, puthje homazhi apo respekti shkëmbeheshin në Izrael, por puthja që Juda i jep Krishtit ishte ndryshe. Ai nuk e puth me modesti apo rezervim por me tepri madje në mënyrë pasionante (në Greqisht përdoret termi kataphilein). Një akt dashurie ekzekutohet për një mision urrejtjeje. Cilado qoftë arsyeja e tradhtimit të Jezusit me një puthje dhe jo me një akt tjetër si një shtrëngim dore apo përqafim (studiuesit kanë spekuluar shumë mbi këtë gjë), gjesti i puthjes dhe madje edhe adresimi me titullin nderues Rabbi kishin për qëllim talljen e Krishtit. Dhe kështu mënyra e tradhtimit bëhet momenti i parë i talljes dhe përqeshjes  që do ti bëhet Krishtit dhe që është një prej motiveve qendrore të rrëfimit të kryqëzimit tek kapitulli që pason. Në teologji ne kemi atë që njihet si doktrina e gjendjeve të Krishtit. Ai si Shpenguesi ynë i përmbushi dhe i përmbush përjetësisht ofiqet e Priftit, Profetit dhe Mbretit tonë si në gjendjen e përulësisë ashtu edhe atë të lavdisë. Tek Katekizmi i Uesminsterit, pyetja 27 që është “Ku konsistoi përulësia e Krishtit?” ka këtë përgjigje: “Përulësia e Krishti konsistoi në faktin që u lind, e kjo në një ambient të rëndomtë; nën pushtetin e ligjit; vuajti mjerimet e kësaj jete, zemëratën e Perëndisë, e mallkimin e vdekjes në kryq; në varrosjen dhe qëndrimin nën pushtetin e vdekjes për një farë kohe.” Gjithçka që Biri i Perëndisë përjetoi në tokë ishte një përulje për të, dhe gjithçka që realizoi për njerëzimin e bëri në këtë gjendjen e përuljes, dhe pjesë e kësaj përulje është edhe marrja e talljes nga krijesat e tij.

Për ne sot historia e Judës është moment meditimi e reflektimi. Juda ishte një Apostull i zgjedhur nga vetë Krishti, një dëshmitar i të tëra mrekullive të Tij, një dëgjues i predikimeve të Tij, pjesëmarrës i Darkës së Zotit, një bashkëpunëtor me të njëmbëdhjetët e tjerë, një rrëfyes i besimit, një ndjekës i Krishtit dhe i thirrjes së Tij. Madje ai ishte edhe shijuesi i dhuntisë qiellore dhe pjesëtar i Frymës së Shenjtë (Heb. 6:4), e megjithatë ai u bë biri i humbjes (Gjoni 17:12). Askush nuk e dyshonte atë, e gjashtë muaj para aktit të tradhtisë edhe ai vetë nuk e mendonte se do të vinte një ditë dhe do ta tradhtonte Krishtin, e megjithatë ai nuk ishte mik i Krishtit. Ai ishte i humbur dhe tani në ferr. Çfarë mësojmë nga Juda është se ne duhet ti vëmë vesh fjalëve të Pjetrit: “Prandaj, vëllezër, përpiquni gjithnjë e më shumë ta përforconi thirrjen dhe zgjedhjen tuaj, sepse, duke bërë këto gjëra, nuk do të pengoheni kurrë,” (2 Pjetrit 1:10).

Një Lloj Tjetër Mbretërie

Por çfarë mësojmë tjetër nga Juda, Pjetri dhe Krishti është edhe karakteri shpirtëror i Mbretërisë së Perëndisë. Armiqtë e Zotit nuk e kuptonin karakterin e vërtetë të mbretërisë së tij. Kjo është arsyeja përse “një turmë e madhe me shpata e shkopinj” (v.43) shkoi për ta arrestuar. Të tëra mesazhet e Krishtit që mbretëria e Perëndisë kishte ardhur në personin e Krishtit ishin kuptuar sikur kjo Mbretëri të ishte fizike dhe jo shpirtërore, dhe mbretërimi i Krishtit mbi atë të ishte mbretërim fizik, politik dhe ushtarak si ai i mbretërve e gjenëralëve të kësaj bote. Si rrjellim, duke menduar se mbretërimi i Krishtit është mbretërim fizik e i kësaj bote, ata shkuan me mendimid se edhe do të gjenin një rrezistencë fizike si të kësaj bote. Por Mbretëria e Perëndisë është një realitet shpirtëror. Ajo është në thelb mbretërimi i Krishtit në zemrat e popullit të Tij përmes punës së Frymës së Shenjtë. Ky është përkufizimi biblik i Mbretërisë së Perëndisë. Dhe si rrjedhim, arrestimi dhe kryqëzimi i Krishtit jo vetëm që nuk i jep fund kësaj mbretërie, por e themelon atë në sakrificën e Krishtit që është vepra e Perëndisë. Si rrjedhim agresioni ndaj Krishtit ishte agresion ndaj Atit që e kishte dërguar. Kjo e bën të madh fajin e atyre që e tradhtuan, dënuan e kryqëzuan.

Nga ana tjetër, interpretimi i gabuar i tyre nuk i  çliron nga faji Judenjtë dhe krerët e tyre por i bën edhe më shumë fajtor për vrasjen e Krishtit. Injoranca nuk është shfajësim. Pse? Pas ngjalljes së Llazarit drejtuesit e Izraelit logjikuan “Po ta lëmë të vazhdojë kështu, të gjithë do të besojnë në të, do të vijnë Romakët dhe do të shkatërrojnë vendin dhe kombin tonë,” dhe kështu Kajafa, kryeprifti për atë vit çohet dhe thotë “është e leverdishme për ne që të vdesë vetëm një njeri për popullin, dhe të mos humbasë gjithë kombi,” (Gjo. 11:48-50). kjo është arsyeja pse ata erdhën për ta arrestuar madje edhe të shoqëruar nga ushtarë Romakë. Këta besojnë se Jezusi është i dërguari për të ndërtuar Mbretërinë e Perëndisë, dhe këtë e vërteton rezoluta për ta vrarë atë. Nëse Mbretëria e Perëndisë do të ishte fizike dhe si e kësaj bote, vrasja e Mbretit të saj për hir të mosprishjes me Romakët, ishte të ngrije dorë kundër veprës së Perëndisë dhe agresion ndaj vetë Perëndisë. Injoranca e tyre mbi natyrën e vërtetë të Mbretërisë dhe mbretërimit të Krishtit nuk i shfajëson por i rëndon më shumë.

Kjo është arsyeja përse Pjetri nxori shpatën dhe në përpjekje për të mbrojtur Krishtin i preu veshin shërbëtorit të kryepriftit. Ai po ofronte shpatën e tij për kauzën e Krishtit. Fatkeqësisht Kisha ka bërë të njëjtin gabim në çdo shekull dhe kontinent të ekzistencës së saj. Terma si Inkuizicion, Kryqëzatë, djegie në turrën e druve, luftë religjioze apo edhe Xhihad dëshmojnë se jo vetëm armiqtë e Krishtit nuk e kuptojnë natyrën e Mbretërisë së Perëndisë por edhe vetë Kisha e ka të vështirë për të mos e harruar. Krishti i tha Pilatit “Mbretëria ime nuk është e kësaj bote,” (Gjo. 18:36), dhe ai nuk pret prej nesh që ta shtrijmë atë përmes violencës apo mjeteve të mishit. Pali tha “armët e luftës sonë nuk janë prej mishi,” (2 Kor. 10:4). Mbretëria e Perëndisë qëndron nga fuqia e Frymës së Perëndisë, e rritet prej saj në zemrat dhe ndërgjegjen e njerëzve. Ky është një revolucion i paqmë e i qetë por që jep një transformim të sigurt, radikal dhe të pandalshëm.

Që Të Përmbushen Shkrimet

Po kështu duhet vënë re interpretimi që i jep Krishti gjithçkaje që po i ndodh atij dhe rreth tij. Ai tha “Paskeni ardhur me shpata e me shkopinj që të më kapni sikurse të isha një cub? E pra, përditë isha midis jush në tempull duke i mësuar njerëzit dhe ju nuk më kapët. Por kjo po ndodh që të përmbushen Shkrimet.” Të gjitha hapat që Krishti bëri nga Gjetsemaneja në Golgotë ishin të gjitha të përcaktuara me qindra vite para ardhjes së tij. Isaia 53, Psalmi 22 e pasazhe të tjera Mesianike si këto u përmbushën plotësisht në atë javë të shenjtë në personin dhe në çdo gjë që i ndodhi Krishtit. Zemërimi i armiqve të tij, tradhtia, braktisja, trajtimi si një kriminel, gjykimi nga një asambletë ligjsh-çdo gjë ishte parathënë në Dhiatën e Vjetër. Gjithçka që ndodhi ishte pjesë e planit të Perëndisë për të siguruar shpëtimtarin e nevojshëm dhe të duhur, qengjin e Perëndisë për mëkatet e botës. Kështu madje edhe kjo bandë e armatosur së bashku me tradhtarin ishin të gjithë si Nebukadnezzari apo Kiri, instrumente të pavetëdijshme të qëllimeve të Perëndisë.

Si rrjedhim, le të gjejnë prehje e siguri mendjet dhe zemrat tona në faktin se çdo gjë që na ndodh ne apo rreth nesh rregullohet e kontrollohet nga njohja dhe urtësia e një Perëndie të plotfuqishëm e të qëllimshëm në çdo gjë që bën ai. Ne mund të mos preferojmë e pëlqejmë situatat në të cilat e gjejmë veten. Të ligjtë dhe kjo botë mund të na shkaktojnë vuajtje e hidhërime. Por nuk duhet të harrojmë që mbi ne ka një dorë që lëviz makinën e gjerë të këtij universi dukë bërë që çdo gjë të funksionojë për bekimin e Kishës dhe lavdinë e Tij. Vërtetë “mbretërit e dheut mblidhen dhe princat këshillohen bashkë kundër Zotit dhe të vajosurit të tij” (Psa. 2:2), por mëngjesi i ditës së ngjalljes do të provojë se edhe në momentin më të zymtë, çdo gjë po shkon sipas planit të Perëndisë.

I Braktisur Nga Të Gjithë

Pjesë e planit dhe një prej shkrimeve që u përmbushën në atë natë ishte edhe Zak. 13:7 “Godite bariun dhe delet do të shpërndahen.” Këtë shkrim citoi Krishti kur dishepujt insistonin dhe përbetoheshin se do të qëndronin deri në fund me të. Tre vargjet e fundit të këtij pasazhi përshkruajnë përmbushjen e trishtueshme të kësaj profecie. “Atëherë dishepujt e lanë dhe ikën të gjithë. ⁵¹ Dhe një farë djaloshi, që ishte i mbështjellur me një çarçaf mbi trupin e zhveshur, po e ndiqte, por ata e kapën. ⁵² Por ai e lëshoi çarçafin dhe iku lakuriq nga duart e tyre.” Në këtë ne mësojmë se sa shumë mund të bie edhe besimi i dishepullit të vërtetë. Disa momente më parë ata po flinin në vend që të luteshin. Tani ata vrapojnë në vend që të qëndrojnë. Insistimi i tyre i mëparshëm se do të vdisnin përkrah mësuesit të tyre ishte harruar. Fjalët i kishte marrë era. Frika nga rreziku imediat që ata mendonin se po u kanosej atyre fshiu çdo premtim a dëshirë të mirë që ata mund të kishin pasur më parë. Ndoshta ata, si Pjetri, i qëndruan për një moment pranë Krishtit me shpresën se ai do të bënte përsëri një nga ato mrekullitë e tij të shumta dhe do të shpëtonte vetveten dhe ata. Por Krishti refuzoi që ta bënte këtë dhe guximi i tyre u shua. Është e qartë se pa dorën e Perëndisë në jetën tonë ne nuk guxojmë të qëndrojmë.

Marku nuk na e jep emrin e personit që përdori shpatën dhe të djaloshit që u la çarçafin në dorë arrestuesve dhe për turp të tij ia mbathi lakuriq në mes të natës. Gjoni thotë se personi i parë ishte Pjetri (Gjo. 18:10). Nga tradita historike mësojmë se djaloshi ishte vetë…Marku. Por Marku qëllimisht nuk na i jep këto emra. Jo nga turpi, por për të na mësuar diçka. Ai i ka lënë emrat e këtyre personave bosh me qëllim që ne të shkruajmë emrin tonë aty. Këta jemi ne. Nga njëra anë mburracakë e plot besim në veten tonë, e nga ana tjetër të dobët, të frikësuar, të pakurajshëm nën testim. Le të veshim përulësinë si e vetmja stoli e logjikshme për njeriun dhe nderuese për Krishtin. Le të mos mburremi në asgjë veçse në kryqin e Krishtin. “Prandaj ai që mendon se qëndron më këmbë, le të shohë se mos bjerë” (1 Kor. 10:12). Po kështu le të mësojmë që të jemi të hirshëm e të butë në gjykimin tonë ndaj të Krishterëve të tjerë. Le të mos presim tepër prej tyre dhe as të mos i ulim aq poshtë ata sikur nuk kanë hir fare kur i shohim të rënë. Le të mos harrojmë që edhe apostujt e Zotit e braktisën atë në momentin e nevojës, dhe se u ngritëm përsëri përmes pendimit dhe u bënë nga Krishti shtyllat e Kishës. Le të kujtojmë hirin me të cilin Krishti i ripranoi dhe instrumentin e pendimit me anë të cilit ata u rikthyen tek Krishti. Pendim dhe hir. Pendim kur biem vetë dhe hir kur bien të tjerët.

Në mbyllje, le të gjejmë ngushëllim në aftësinë e Zotit tonë për tu simpatizuar me popullin e tij këtu në tokë. Një nga sprovat më të hidhura është ajo e zhgënjimit apo e tradhtimit nga një person që e do. Familjarët mund të në zhgënjejnë, miqtë në kishë apo jashtë saj, pastori apo edhe vetë kisha mund të bëhet zhgënjyese për dikë një ditë. Në këto raste mbani mend që në Krishtin ne kemi Mikun e mëkatarëve (Mateu 11:19) që nuk të zhgënjen kurrë. “Sepse ne nuk kemi kryeprift që nuk mund t’i vijë keq për dobësitë tona, po një që u tundua në të gjitha ashtu si ne, por pa mëkatuar,” (Heb. 4:15). Krishti e di se çdo të thotë të jesh i vetmuar e i braktisur në ditën më të errët të jetës tënde dhe do të jetë Ai që gjithnjë do të ofrojë ngushëllim, inkurajim, forcë e miqësi nëse ti e hedh veten tënde në krahët e tij.

Në këtë moment duhet të kujtojmë se ai u braktis jo vetëm nga ndjekësit e tij, por edhe nga vetë Ati Perëndia. Në kryq ai thirri “Perëndia im, Perëndia im, përse më ke braktisur” (Mark 15:34). Por braktisja filloi në Kopshtin e Gjetsemanesë dhe kjo jo pa kuptim. Në një kopsht të ngjashëm mëkati hyri në skenë dhe morri fitoren e parë, në Gjetsemani Krishti filloi të çbëjë fitoren e Satanit, mëkatit, vdekjes, varrit e ferrit. Në një kopsht Adami i parë u dorëzua përpara tundimeve, në këtë kopsht Krishti, Adami i dytë fitoi mbi to. Në atë kopsht të parë Adami e hodhi botën nga jeta në vdekje, ndërsa në këtë kopsht Krishti u hodh drejt vdekjes që ti sigurojë jetën e përjetshme të gjithë atyre që e hedhin veten në krahët e Tij.

Ardhja e Mbretit: Mesazhi i Dieles se Palmave

 Me përjashtim të lindjes, vdekjes dhe ngjalljes së Jezus Krishtit, asnjë histori e jetës së Krishtit nuk njihet më mirë e se sa ajo e hyrjes së tij triumfale në Jerusalem, dhe që si rrjedhim festohet rregullisht çdo vit, në atë që njihet si Dita e Palmave. E megjithatë, pak histori nga jeta e Krishtit keqkuptohen më shumë se sa hyrja e tij në Jerusalem. Shumë studiues e kanë kuptuar dhe interpretuar hyrjen e Krishtit në Jerusalem si oferta e fundit që i bëri Krishti popullit të Jerusalemit për ta pranuar atë si Mbretin e tyre. Thuhet se deri tani Krishti pat refuzuar dëshirën e Judenjve për ta bërë të famshëm e të pranuar publikisht, por me acarimin e marrëdhënieve me drejtuesit fetarë të vendit, me afrimin e shpejtë të ditës së vdekjes, Krishti bën një përpjekje të fundit, gati të dëshpëruar, për të fituar ndjekës. Dhe se vetëm pasi e njëjta turmë shkëmben Hosanat me thirrjet për kryqëzim, Krishti braktis planin e tij dhe shkon në Kalvar.

E vërteta është se në fakt, Krishti tashmë ia ka ofruar Judenjve veten si mbretin e tyre, madje shumë herët në shërbesën e tij siç lexojmë tek Mateu 4:17 ku thuhet se “Që nga ajo kohë Jezusi filloi të predikojë dhe të thotë: “Pendohuni, sepse mbretëria e qiejve është afër!”  Judenjtë e refuzuan ofertën e Krishtit, dhe tani Krishti futet në Jerusalem me një qëllim krejt tjetër.

Erdhi për të Vdekur

Cila është arsyeja pra, e hyrjes së Krishtit në Jerusalem? Përgjigja është e shumëfishtë. Së pari, Krishti erdhi në Jerusalem për të vdekur. Ungjilli sipas Markut është më i hollësishmi pasi na tregon se si dy ditë para se sa Krishti të futej me dishepujt në Jerusalem, ai u zbulon atyre qëllimin e tij për këtë udhëtim të fundit. Tek Marku 10:32-34 lexojmë se “Ata ishin në udhëtim për t’u ngjitur në Jerusalem, dhe Jezusi i paraprinte. Dhe ata ishin të tronditur dhe e ndiqnin me ndrojtje. Dhe ai i mblodhi përsëri të dymbëdhjetët mënjanë dhe nisi t’u thotë çfarë do t’i ndodhte: ³³ “Ja, ne po ngjitemi në Jerusalem dhe Biri i njeriut do t’u dorëzohet krerëve të priftërinjve dhe skribëve; dhe ata do ta dënojnë me vdekje dhe do ta dorëzojnë në duar të paganëve, ³⁴ të cilët do ta tallin, do ta fshikullojnë, do ta pështyjnë dhe do ta vrasin, por ai, ditën e tretë, do të ringjallet”.”

Pra, Krishti nuk u fut në Jerusalem për tu fituar zemrat Judenjve (koha për këtë gjë kishte kaluar), për të shfronësuar Herodin apo Pilatin dhe për tu kurorëzuar mbret. Ai po futej në Jerusalem për shtyrë Farisenjtë, Saducenjtë dhe kryepriftërinjtë në një reaksion të dhunshëm që do të sillnit ngjarjet që ai i dinte shumë mirë.

Erdhi për të Plotësuar Shkrimet

Arsyeja e dytë pse Krishti u fut në atë mënyrë triumfale në Jerusalem ishte që të plotësonte Shkrimet. Ne kjo mund të na duket diçka e çuditshme. Krishti është në fund të fundit Perëndia, dhe si i tillë ai nuk mund të kufizohet apo kushtëzohet nga asgjë. Por Krishti e konsideronte veten të lidhur nga Shkrimi i Shenjtë si një shprehje e pagabueshme dhe e detyrueshme e vullnetit të Atit të Tij për atë. Në fakt të tëra veprimet e tjera që Krishti bëri, në përputhje të profecive të shumta të Dhiatës së Vjetër për atë, tregojnë pikërisht këtë gjë. Ai në mënyrë të qëllimte, përdorte sovranitetin e tij prej Perëndie për të përmbushur si profecitë e veta, ashtu edhe të Dhiatës së Vjetër për të (që në fund të fundit vinin prej tij si Logosi i Përjetshëm i Perëndisë).

Kështu, si Mateu ashtu edhe Gjoni i referohen profecisë së Zakarisë 9:9 në të cilën thuhet “Ngazëllo me të madhe, o bijë e Sionit, lësho britma gëzimi, o bijë e Jerusalemit! Ja, mbreti yt po të vjen; ai është i drejtë dhe sjell shpëtimin, i përulur dhe i hipur mbi një gomar, mbi një gomar të ri.” Gjoni rrëfen se në atë kohë, apostujt as nuk e kuptonin këtë gjë dhe as nuk e kishin bërë këtë lidhje, por që e kuptuan më vonë pas ringjalljes dhe ngritjes së Krishtit.

Erdhi për të qenë Sovran i Vdekjes së Tij

Vëmë re së treti, se Krishti qëllimisht organizon një hyrje publike në Jerusalem, në krye të dishepujve e ndjekësve të tij. Ai kalëron qëllimisht në qytetin e shenjtë, i rrethuar nga një turmë e madhe që thërriste Hosana, ashtu siç u bë për Davidin kur u kthye në pallatin e tij në triumf (2 Samuelit 19:40). E gjitha kjo u bë kur një pafundësi njerëzish ishte dyndur në Jerusalem, nga të gjithë cepat e botës, për festimin e pashkës së Hebrenjve. Hyrja e Jezusit në Jerusalem ishte një hyrje triumfale, e planifikuar dhe ekzekutuar në mënyrë sovrane nga Krishti. Mesazhi i kësaj hyrje ishte ky: Ja Perëndia i zbuluar në Personin e Krishtit që vjen në shtëpinë e vet. Hiri Sovran i Perëndisë që i afrohet popullit të Perëndisë për ta bekuar atë.

Kështu, së pari vëmë re se Krishti i afrohet Jerusalemit nga ana e Malit të Ullinjve dhe jo nga rruga e zakonshme e asaj kohe, dhe dërgon dishepujt e tij për të përgatitur hyrjen e teksa ai pret në Malin e Ullinjve. Ky mal jo vetëm është më i lartë se sa kodrat mbi të cilin ndodhet Jerusalemi, por mbi të gjitha ishte një vend adhurimi, nga i cili besohej se do të vinte Mesia. Në vigjilje të rënies së Jerusalemit më 586 B.C., Ezekieli pati një vizion në të cilin lavdia e Zotit i largohet Jerusalemit dhe vendoset në Malin e Ullinjve (Eze. 11:23). Sipas Zamarias 14:4, Mali i Ullinjve do të bëhej vendndodhja e gjykimit të fundit, dhe tradita judaike e lidhte ardhjen e Mesisë me Malin e Ullinjve. Marku radhë herë përmend emra vendesh në ungjillin që mban emrin e tij, dhe ai e bën këtë në këtë rast që të lidhë kuptimin mesianik të Malit të Ullinjve me hyrjen e Krishtit në Jerusalem.

Po kështu, tek Ungjilli sipas Markut vëmë re kujdesim me të cilin Krishti organizoi detajet tjera të hyrjes së tij në Jerusalem. Aty lexojmë paranjohjen precize dhe sovrane të Krishtit mbi të gjitha ngjarjet që do të pasonin. Çdo detaj që vjen më pas ka kuptime mesianike. Kërriçi identifikohet në Dhiatën e Vjetër  si kafsha e Mesisë (Zak. 9:9l Zan. 49:11). Mobilizimi i kafshëve të punës ishte një prerogativë vetëm e mbretit në kohën e Krishtit, kjo në vetvete sugjeron rolin mbretëror të tij. Fakti që mbi këtë kafshë nuk kishte hipur askush na thotë të njëjtën gjë pasi tek Num. 19:2 dhe L.Rip. 21:3 një kafshë e pa-hipur konsiderohej e shenjtë  dhe sipas ligjit judaik askush nuk duhet ti hipë kafshës së mbretit. Madje kur Jezusi udhëzon dishepujt e tij mbi mënyrën e mobilizimit apo sekuestrimit të kafshës, ai përdor fjalën kurios, Zot, “Kjo i duhet Zotit.” Jezusi nuk futet në Jerusalem si një person i panjohur nga askush që rastësisht bëhet viktimë e intrigave politike të kryeqytetit. Jo! Ai futet me paranjohjen dhe sovranitetin  prej Perëndie me të cilën pat shërbyer dhe udhëtuar drejt Jerusalemit që ditën kur filloi shërbesën e tij.

Më tej, vëmë re se në hyrjen triumfale të Mesisë në Jerusalem, njerëzit shtronin rrobat e tyre në rrugë e të tjerë hidhnin degë pemësh. Sipas historisë, ato ishin degë palmash që shpjegon përse në kalendarin liturgjik të kishës e diela para Pashkës njihet si e diela e palmave. Ky ishte akti i mirëpritjes ceremoniale të mbretërve siç ndodhi në inaugurimin e Jehut mbret tek 2 Mbr. 9:13. Thirrja Hosana tek vargu 9 është një transliterim një fjalë në Hebraisht që përkthehet “Shpëtona, të lutemi!” Thirrja “Bekuar është ai që vjen në emër të Zotit!” është një citim nga Psa. 118:25-26. Ungjijtë e tjerë në mënyrë të qartë e identifikojnë hyrjen e Jezusit në Jerusalem me citimin mesianik nga Zakaria 9:9 që thotë “Ngazëllo me të madhe, o bijë e Sionit, lësho britma gëzimi, o bijë e Jerusalemit! Ja, mbreti yt po të vjen; ai është i drejtë dhe sjell shpëtimin, i përulur dhe i hipur mbi një gomar, mbi një gomar të ri.” Nuk ka dyshim që turmat nuk e kuptonin vërtetësinë e thellësinë e deklaratave të tyre, gjë që shpjegon shpërndarjen e tyre të mistershme pas hyrjes së Krishtit dhe votimin demokratik për vrasjen e tij disa ditë më pas. Në të tëra këto gjëra, ato po plotësonin profecitë mesianikë ndërsa Perëndia-Njeri po udhëtonte në mënyrë të qëllimshme e sovrane drejt kryqit për të vdekur atje për ne.

Erdhi për të Qenë Pashka Jonë

Por arsyeja më e rëndësishme se përse Krishti hyri në Jerusalem ashtu siç hyri, ishte që të tregonte se ai do të ishte pashka jonë. Krishti u kryqëzua në ditën e katërmbëdhjetë të Nisanit, që ishte muaji i parë i vitit sipas kalendarit Judaik. Krishti u fut në Jerusalem në ditën e dhjetë të Nisanit, në të njëjtën ditë kur, sipas kalendarit Judaik, me mijëra qengja që ishin caktuar që të flijoheshin për pashkë, duhej që të futeshin nga të zotërit e tyre në qytet dhe qëndronin në shtëpitë e tyre për tre ditë. Josephus, historiani Judeo-Romak dhe gati bashkëkohës i Krishtit, tregon që në një vit që u mbajt një regjistrim i përgjithshëm i popullsisë dhe mallrave që hynin në Jerusalem në javën e pashkës, u futën në Jerusalem mbi 265 mijë qengja për flijim. Kuptohet që duhej një ditë e tërë që një mori kaq e madhe qengjash të hynte e të shpërndahej nëpër shtëpitë e Jerusalemit. Kjo do të thotë, se kur Krishti u fut në qytet, ai u fut i rrethuar nga qindra e mijëra qengja pashkësh, ku në fakt ai vetë ishte krye-qengji, në fakt qengji i vërtetë i Perëndisë. Përmes kësaj hyrje në Jerusalem, Krishti po deklaronte, ashtu siç pat deklaruar edhe Gjon Pagëzori për të ditën e pagëzimit të tij “Ja, Qengji i Perëndisë, që heq mëkatin e botës!” (Gjoni 1:29). Katër ditë më vonë, në kohën kur qengjat thereshin, Krishti i kryqëzua e vdiq për mëkatet tona. Në këtë mënyrë ai u bë qengji i vërtetë dhe përfundimtar i pashkës. Për shkak të gjakut të tij të derdhur për ne dhe në ne në ditën kur ne besuam, engjëlli i vdekjes sonë shpirtërore kapërceu mbi ne, mbi të gjithë ata që besojnë në Krisht.

Për shkak të tij, mëkatet tona janë shpaguar, borxhi ynë është larë, në atë ne kemi shpengimin nga skllavëria e mëkatit, e fajit dhe e fuqisë së tij në jetën tonë. Por a është ai Pashka jote? A është ai Shpëtimtari yt? A je në një marrëdhënie paqeje me Perëndinë përmes gjakut të tij? A e ke rrëfyer me gojë e me vepra, e i beson me zemër? A e ke hedhur veten tënde trup edhe shpirt në krahët e Tij? A ke rrëfyer me besimtarët e tjerë kudo nëpër botë “Por ai u tejshpua për shkak të shkeljeve të mia, u shtyp për paudhësitë e mia; ndëshkimi për të cilin kam paqen është mbi të, dhe për shkak të vurratave të tij unë jam  shëruar” (Isaia 53:5). Sepse është e vërtetë, se… “ne të gjithë endeshim si dele; secili prej nesh ndiqte rrugën e vet,” (Isa. 53:6), por në përputhje më hirin e tij “Zoti bëri që të bjerë mbi të paudhësia e ne të gjithëve.”

Shfaqja e kishës protestante tek shqiptarët

Protestantizmi shqiptar fillon prej vitit 1818, kur edhe bëhen botimet e para në gjuhën shqipe nga Shoqata Biblike, me autor Dr. V. Meksin.

Shoqëria Biblike e Huaj dhe Britanike, Komiteti Protestant për Perandorinë Osmane, Aleksandër Thomsoni, misionarë amerikanë, si dhe shumë figura shqiptare janë faktorët të cilët mundësuan lindjen e kishës protestante te shqiptarët. A. Thomsoni është ai i cili më së shumti i deshi dhe i ndihmoi shqiptarët gjatë Rilindjes Kombëtare, ndërmjet viteve 1860-1896. Një lloj reformacioni, në Ballkan erdhi vetëm pas Luftës së Krimesë 1856, kur Turqia detyrohet të bëjë lëshime. Shqipëria ishte vendi i fundit në gjithë perandorinë Osmane, për nga idetë e reformacionit. Përherë të parë erdhën dy amerikanë ungjillorë në Manastir vetëm në vitin 1873. Këta u vendosën me shtëpi afër familjes Qiriazi. Deri sot botërisht dihet se dy shqiptarët e parë që u bën protestantë, më 1876, ishin Nikolla dhe Dhimitri nga Manastiri. Një vit më vonë i krishterë bëhet edhe Gjerasim Qiriazi. Ndërsa deri në vitin 1882 familja ungjillore shqiptare, rritet në 36 besimtarë. Kështu edhe u krijua kisha e parë protestante në Manastir, te shqiptarët gjatë kohës së re. Në këtë vit për herë të parë u mbajt adhurimi, predikimi dhe lutja në gjuhën shqipe, ndërsa një historian i huaj ka thënë se kjo sigurisht se kishte ndodhur ndoshta vetëm para 1000 vjetëve në tokat ilire.

Më 1890, kur edhe Gj. Qiriazi merr titullin “predikues”- ungjilltar i popullit shqiptar, nga Kolegji Amerikan i Samokovës, hapet kisha e dytë protestante te shqiptarët, në Korçë. Shërbesat e para janë zhvilluar në objektin e shkollës së parë shqipe. Dy vjet më vonë, u formua shoqëria e parë kombëtare brenda Shqipërisë, me emrin “Vëllazëria Ungjillore”. Programi dhe statuti i saj shtrihej në tetë pika. Pika e parë thoshte: “Vëllazëria Ungjillore ka për qëllim shpërndarjen e ungjillit në gjuhën shqipe, si dhe zhvillimin e letërsisë shqipe”. Në të njëjtin vit “Vëllazëria” vendosi që të botojë organin e saj “Letra e Vëllazërisë”. Kokë e këtyre punëve ungjillore ishte Gjerasim Qiriazi (1859-1894). Prandaj Gj. Qiriazi është Babai i kishës protestante shqiptare.

Lëvizja protestante te shqiptarët ka traditë 187 vjeçare, dhe sigurisht se nuk është “sektë” e këtyre ditëve. Asnjë lloj kishe, feje, religjioni apo besimi te shqiptarët nuk ishte lidhur për kombëtaren se sa kisha protestante. Gjithë komuniteti protestant në Shqipëri gjatë Rilindjes Kombëtare ishte ngritur në këmbë për të hapur shkolla shqipe, për të shkruar libra shqipe, për ta bërë shqipen gjuhë liturgjike, për ta ndihmuar atdheun, për të qenë shqiptarë. Mbi 100 dokumente gjenden sot në Britani të Madhe, Amerikë, Austri, Turqi, Shqipëri që i tregojnë këto fakte. Jo rastësisht Gj. Qiriazi zgjodhi jugun e Shqipërisë që të përhap protestantizmin, ndërsa jetoi në veri, dhe ishte i vetmi romantik shqiptar i cili edhe e vizitoi Kosovën (Prishtinën në vitin 1884) Priftërinjtë grekë dhe fanariotët e tyre në Shqipëri si dhe Patrikana greke me ngulm kërkonte nga Porta e Lartë që ta ndalonte këtë fe të re. Ata ankoheshin: prej se po predikon Qiriazi, feja jonë po shkatërrohet në Shqipëri.

Krerët protestantë: Vangjel Meksin, Grigor Gjirokastrin, Panajot Kapitarin, Naum Veqilharxhin, Koto Hoxhin, Nikollë Naçon, Gj. Qiriazi, Gjergj Qiriazi, Grigor Cilka, Petro Nini Laurasi, K. Kristoforidhi, Thanas Sina, Kristo Shuli, Sevasti Qiriazi etj.

Shumica e romantikëve shqiptarë e ndihmuan, e simpatizuan dhe e admiruan lëvizjen protestante shqiptare si: Elena Gjika, Asdreni, Konica, Noli, Naim Frashëri dhe shumë e shumë të tjerë. Naimi ishte ai i cili e ndihmoi lëvizjen protestante, dhe në takimet që kishte me Gjerasimin, ai insistoi që në librat e tyre të përdorin vetëm alfabetin latin.

Ç’farë Simbolizohet në Darkën e Zotit?

Qëllimi i sakramentit është që të simbolizojë apo të ilustrojë një apo disa të vërteta të brendshme shpirtërore përmes simboleve të jashtme, të përjetueshme përmes shqisave tona. Në rastin e Darkës së Zotit, simbolet e jashtme janë buka, vera, akti i ndarjes së bukës dhe i derdhjes së verës, përvetësimi i bukës dhe i verës përmes ngrënies dhe pirjes, e tëra kjo gjë në bashkësinë e njëri-tjetrit. Të tëra këto së bashku përbëjnë elementet e Darkës së Zotit. Por çfarë simbolizohet përmes këtyre elementeve?

Së pari, Darka e Zotit është një prezantim simbolik i vdekjes së Zotit Krisht. 1 Kor. 11:26 thotë “Sepse sa herë të hani nga kjo bukë ose të pini nga kjo kupë, ju shpallni vdekjen e Zotit, derisa ai të vijë.” Thelbi i doktrinës së Shpengimit, mesazhi qendror i Biblës, që u predikua në Dhiatën e Vjetër përmes sakrificave të shumta, që në vetvete ishin simbole profetike të Besëlidhjes së Re, është sakrifica zëvendësuese e Krishtit, vetë Zotit, për shpengimin e mëkatarëve. Fjalët e sakramentit “thyer për ju” dhe “derdhur për shumë” theksojnë faktin që vdekja e Krishtit ishte një vdekje sakrifikuese, për shpëtimin e popullit të tij, e bërë në vend të tyre.

Së dyti, Darka e Zotit simbolizon pjesëmarrjen e besimtarit në Krishtin e Kryqëzuar. Gjatë festimit të Darkës ësë Zotit, pjesëmarrësit, jo vetëm që vështrojnë simbolet, por edhe i marrin dhe ushqehen me to. Në një farë mënyrë, ata “hanë mishin e Birit të Njeriut dhe pinë gjakun e Tij” (Gjoni 6:53), pra në mënyrë simbolike, ata përvetësojnë bekimet që u janë siguruar përmes vdekjes sakrifikuese të Krishtit.

Së treti, Darka e Zotit simbolizon jo vetëm vdekjen e Krishtit si objekti i Besimit tonë, si dhe aktin e besimit i cili bashkon besimtarin me Krishtin, por edhe efektet e këtij akti që është dhënia e jetës, fuqia dhe gëzimi në shpirtin e tij. Kjo nënkuptohet në elementet e bukës dhe verës. Ashtu siç buka dhe vera ushqejnë dhe forcojnë jetën fizike të njeriut, po kështu edhe Krishti mbështet, ushqen, rifreskon dhe gjallëron jetën në shpirtin e besimtarit. Bibla gjithmonë Krishtin si burimi i jetës, fuqisë dhe lumturisë së besimtarit. Tek Kol. 3:3 Pali thotë se “jeta juaj është fshehur bashkë me Krishtin në Perëndinë.”

Së katërti, sakramenti gjithashtu simbolizon bashkimin e besimtarëve më njeri-tjetrin. Si anëtarë të trupit mistik të Krishtit, besimtarët formojnë një njësi shpirtërore. Ata hanë të njëjtën bukë dhe pinë nga e njëjta verë. Apostilli Pal tha “sepse ne jemi një bukë, një trup, sepse të gjithë marrim pjesë në të vetmen bukë” (1 Kor. 10:17), dhe shtoi “sepse të gjithë ne jemi pagëzuar në një Frymë të vetëm në të njëjtin trup,” (1 Kor. 12:13). Teksa ne marrim dhe i kalojmë njëri-tjetrit elementet e sakramentit, ne futemi në një marrëdhënie intime, lidhëse dhe inkurajuese me njëri-tjetrin.

Pra, sakramenti i Darkës së Zotit ka për qëllim që të simbolizojë sakrificën zëvendësuese të Krishtit, unifikimin tonë mistik e jetëdhënës më Krishtin si objekti i besimit tonë, efektet apo bekimet që burojnë nga ky bashkim unik me Krishtin, si dhe bashkësinë intime që besimtarët kanë me njeri-tjetrin si trupi i Krishtit.

Lutu me Besim

Atëherë Jezusi, duke u përgjigjur, u tha atyre: “Kini besimin e Perëndisë! ²³ Sepse ju them në të vërtetë se nëse dikush do t’i thotë këtij mali: “Luaj vendit dhe hidhu në det”, dhe nuk do të ketë dyshime në zemër të vet, por do të besojë se ajo që po thotë do të ndodhë, çdo gjë që të thotë do t’i bëhet. ²⁴ Prandaj po ju them: Të gjitha ato që ju kërkoni duke lutur, besoni se do t’i merrni dhe ju do t’i merrni. -Marku 11:22-24

 Besimi është akti i mbështetjes apo i lëshimit të vetvetes, trup dhe shpirt, në krahët e Krishtit për shpëtimin, shenjtërimin dhe bekimin tonë. Ky nuk është një akt irracional. Besimi ndërtohet mbi logjikën. Besimi ndërtohet mbi faktin se ai të cilit i ke besuar, Krishti, është në gjendje, i gatshëm e plot deshirë që të të japë ato që i kërkon apo ato që të ka premtuar. Sa për ilustrim: Kalimi mbi një urë është në vetvete një akt besimi në urën dhe në konstruktorin e saj. Kalimi mbi të zbulon se çfarë mendon apo beson dikush për urën dhe atë që e ka ndërtuar atë. Po kështu, besimi i vërtetë është vendosja e jetës tonë me tërë shqetësimet e saj në dorën e Perëndisë. A besoj unë se Perëndia di se çfarë është më mirë për mua? A reagoj me inat a mërzitje apo me mosbesim ndaj Perëndisë kur shikoj se ai nuk do ti bëj gjërat sipas mënyrës apo kohës time?

Lutja kërkon besim. Ajo kërkon qene ti besojmë Perëndisë, ta lëshojmë veten në krahët e tij, dhe ti vendosim shpresat dhe pretendimet tona në Perëndinë. “Ai që i afrohet Perëndisë duhet të besojë se Perëndia është, dhe se është shpërblenjësi i atyre që e kërkojnë atë,” (Heb. 11:6). Ne duhet ti besojmë Fjalës së Tij. Kur ne i besojmë Perëndisë, ne dëshirojmë që vullneti i tij të fitojë mbi vullnetin tonë me qëllim që tia nënshtrojë atë vullnetit të tij. Kur ne i besojmë Perëndisë, ne dëshmojmë e rrëfejmë së Perëndia është i plotfuqishëm dhe se zemrat tona dëshirojnë e përpiqen që të jenë një me vullnetin e Perëndisë.

Vargu 22 thekson se ne duhet që të kemi besim në fillim pa të lutemi. Ne duhet që të dëshirojmë Perëndinë dhe vullnetin e tij pa të lutemi në përputhje me të. Kur lutemi pa besim ne po përpiqemi që të lëvizim malet e gabuara të jetës tonë. Ka shumë lloje malesh. Male të problemeve të jashtme, dhe male të brendshme të dëshirave, planeve dhe mendimeve mëkatare. Këto male kundërshtojnë planin e Perëndisë dhe shtrirjen e Mbretërisë së tij. Jakobi shkroi se “Ju kërkoni dhe nuk merrni, sepse kërkoni keqas që të shpenzoni për kënaqësitë tuaja,” (Jakobi 4:3).

Kur lutemi siç duhet, ne jo vetëm e vendosim besimin tonë tek Perëndia, por edhe në vullnetin e tij siç na shprehet në Fjalën e Tij (Gjoni 17:17) dhe premtimet e Tij (1 Gjo. 5:14-15). “Kjo është siguria që kemi përpara tij: nëse kërkojmë diçka sipas vullnetit të tij, ai na e plotëson.”

A e përdor besimin në Krishtin kur lutesh? “Zemra juaj mos u trondittë; besoni në Perëndi dhe besoni edhe në mua!” (Gjoni 14:1) na urdhëron Krishti. A i beson personit  dhe veprën ndërmjetësuese të Krishti që të plotësojë të tëra nevojat tuaja si Profeti, Prifti dhe Mbreti  yt? A është interesi dhe shqetësimi yt kauza e Mbretërisë se Krishtit, promovimi dhe propagandimi i Emrit dhe i Fjalës së Tij, aq sa këto farkëtojnë dëshirat dhe qëllimet e tua dhe madje konsumojnë kohën dhe energjinë tuaj? Vullneti i Perëndisë bëhet parësori dhe vullneti yt bëhet dytësori kur besimi i vërtetë është aktiv në jetën tënde. Një besim i gjallë do të prodhojë dëshirën për t’iu konfirmuar vullnetit të tij. Për besimtarin e vërtetë është madje e thjeshtë për tu fokusuar në malet që na rrethojnë: malet e mosbesimit, të joshjeve të botës, të doktrinave të gabuara, të njohjes dhe aftësive tona të kufizuara. Por ne jemi të thirrur që të fokusohemi tek Perëndia në Krisht-tek ai që është më i lartë se të tërë këto male. Ne jemi të thirrur që të lutemi me besim për hir të Krishtit. Kjo është e mundur vetëm nëse lutemi në përputhje më vullnetin e Perëndisë, “ardhtë mbretëria juaj.” Vetëm atëherë këto male do të përfundojnë në detin e harresës.

A nuk është Perëndia besnik dhe i besueshëm? A nuk është kujdesur ai deri tani për familjet dhe kishat tona? A nuk na ka dhënë Ai dëshira të shumta të providencës dhe mirësisë së tij ndaj nesh si në histori ashtu edhe në Fjalën e Tij? A beson në hirin e tij sovran? A mund ti rezistojnë malet e mëkatit tënd, mosbesimit dhe ngurtësimit të zemrës, hirit të plotfuqishëm të Perëndisë? A beson se Perëndia mund të hedhë malet e mëkatit tënd në detin e faljes së Tij me anë të hirit të tij sovran? Beso dhe lutu me besim.

Kush Duhet Të Lutet?

O ju të gjithë që keni etje, ejani tek ujërat, dhe ju që nuk keni para ejani, blini dhe hani! Ejani, blini pa para dhe pa paguar verë dhe qumësht! 2 Pse shpenzoni para për atë që nuk është bukë dhe fryt i mundit tuaj, për atë që nuk të ngop? Dëgjomëni me kujdes dhe do të hani atë që është e mirë, dhe shpirti juaj do të shijojë ushqime të shijshme. 3 Vini veshin dhe ejani tek unë, dëgjoni dhe shpirti juaj do të jetojë; dhe unë do të bëj me ju një besëlidhje të përjetshme, sipas hirit të qëndrueshëm që i premtova Davidit. 4 Ja, unë ia dhashë si dëshmitar popujve, si princ dhe komandant të popujve. 5 Ja, ti do të thërrasësh një komb që nuk e njeh, dhe një komb që nuk të njeh do të vrapojë te ti, për shkak të Zotit, Perëndisë tënd, dhe të Shenjtit të Izraelit, sepse ai të ka përlëvduar”. 6 Kërkoni Zotin ndërsa mund të gjendet, e thirrni ndërsa është afër. 7 I pabesi le ta lërë rrugën e tij dhe njeriu i padrejtë mendimet e tij, dhe le të kthehet tek Zoti që të ketë dhembshuri për të, tek Perëndia ynë që fal bujarisht.  (Isaiah 55:1-7)

 Tek Isaia 55, Perëndia shfaq zemërdhembshurinë e tij e tij kur fton këdo që ka etje (vg. 1) që të përfitojë bekimet e tij që premtohen në këtë pasazh. Kjo etja e dëshirimit të thellë shpirtëror na shtyn ne tek ai për mëshirën e tij. Vargjet 6 dhe 7 theksojnë urgjencën me të cilën ne duhet ti përgjigjemi Atij. Folja kërkoni tek vargu 8 kupton përdorimin aktiv të lutjes si mjet i tërheqjes së hirit të Perëndisë drejt vetes tonë. Ai që ne kërkojmë e dëshirojmë është ZOTI: i pandryshueshmi, i hirshmi, besëlidhje-mbajtësi Jehoca. Ne nuk duhet që të vonohemi në përqafimin e ofertës së Perëndisë; ne duhet ta kërkojmë atë teksa ai mund të gjendet-tani-përpara se sa vdekja të na afrohet. Profeti thekson lutjen personale kur thotë “e thirrni”  duke na kujtuar kështu që oferta e shpëtimit është për tani, ndërsa ai na është pranë përmes Fjalës së Tij dhe bekimeve. Ne nuk duhet të refuzojmë e as vonohemi në këtë ofertë. Nëse nuk i përgjigjemi thirrjes, do të vijë dita kur ai nuk do të mund të gjendet më, oferta e tij do të jetë e revokuar, dhe ne do ta gjejmë veten tonë përgjithmonë të ndarë prej tij pa asnjë shpresë shpëtimi. Perëndia kërkon që ne më tërë qenien tonë të pendohemi për mendimet, fjalët dhe veprimet tona të mëkatshme, duke marrë përmes besimit mëshirën dhe hirin e tij falës dhe të bollshëm.

Ka që thonë se meqë njeriu nuk mund të lutet siç duhet, është më mirë që njeriu të mos lutet fare. Ata e nxjerrin këtë përfundim nga dica vargje të veçuara që flasin  se si Perëndia nuk i pranon lutjet dhe adhurimin e mëkatarëve, se ato janë një erë e qelbur për hundët e tij dhe një neveri për sytë e tij. Këta thonë se Perëndia nuk i dëgjon mëkatarët dhe se gjithçka që nuk ofrohet nga besimi është mëkat.

Pjesa e parë e argumentit-që ne nuk lutemi siç duhet-është e vërtetë, por konkluzioni që është më mirë të mos lutemi fare është i gabuar. Nëse ky konkluzion do të ishte i rregullt, atëherë, në përputhje me parimin e mësipërm, i Krishteri as duhet të lexojë biblën, as të këndojë himne, psalme e këngë frymëtore në adhurimin e Perëndisë, as nuk duhet të pagëzohet, as të marrë darkën e Zotit, as të shkojë në kishë. Ky parim do të bënte që besimtari të lutet më pak se sa jobesimtari, sepse besimtari e ndjen mëkatin e tij shumë më tepër se sa jobesimtari. Besimtari i vërtetë është i vetmi që e kupton dhe pranon pavlefshëmirë e tij apo të saj për shkak të mëkatit. Ky lloj argumenti që duket si shpirtërore në plan të para është në fakt një justifikim afetarie dhe një perversion i mesazhit të ungjillit. Është e rrezikshme që të besosh apo tu mësosh të tjerëve që ne nuk mund të lutemi e as ti afrohemi Perëndisë në lutje deri sa ne jemi shpirtërisht të përsosur. Psalmi 130:3-4 inkurajon fajtorin që nuk mund të qëndrojë para Perëndisë kur thotë “Në rast se ti do të merrje parasysh fajet, o Zot, kush mund të rezistonte, o Zot? 4 Por te ti ka falje, me qëllim që të kenë frikë prej teje.”

Ungjilli thërret të mëkatarin, atë që shpirtërisht është i varfër, i çalë e qorr, plot plagë e sëmundje shpirtërore që të vijë tek Krishti për shërim-tek ai që gjen kënaqësi në dhënien e mëshirës dhe dashurisë së Perëndisë krijesave të tij. Një thënie e Martin Luterit thotë: “”Të jesh i shpëtuar do të thotë të jesh i humbur tek këmbët e Krishtit.” Qëllimi final i Satanit është moslejimi i mëkatarëve që të shkojnë tek Krishti. Nëse ai nuk e arrin këtë qëllim si një luan që ulërin ai e realizon këtë si engjëlli i dritës. Ky është testi për të parë nëse në zemrën tënde po vepron Fryma e Shenjtë e Krishtit apo vepra mashtruese e Satanit. I pari të tërheq drejt Krishtit, i dyti përpiqet që të të izolojë ty nga Krishti.

Ne vërtetë mëkatojmë nëse nuk lutemi e adhurojmë siç duhet, por mëkatojmë dy herë nëse nuk lutemi e adhurojmë fare, nëse refuzojmë të përdorim lutjen, që është dhurata e Perëndisë ndaj nesh. Ne nuk mund të mohojmë mëkatshmërine e njeriut dhe të veprimeve të tij, por as nuk mund të mohojmë ungjillin e Perëndisë, ai kënaqet kur shpëton mëkatarin dhe i afron ata drejt vetes së tij. “Gjithçka që më jep Ati do të vijë tek unë; dhe atë që vjen tek unë, unë nuk do ta nxjerr jashtë kurrë”(Gjoni 6:37). Këto të vërteta nuk duhet të na izolojnë ne nga Jezus Krishti, ato duhet të na afrojnë drejt tij për shërimin e mëkatit tonë. Ungjilli na shtyn që të lutemi “Perëndi, ki mëshirë për mua mëkatarin. Ma hiq tërë padrejtësinë dhe më mbush me gjithçka unë kam nevojë-drejtësinë e Krishtit Jezus.”

Perëndia i foli të tërë kombit të Izraelit, të drejtë e të padrejtë kur tha “Do të jem sërish i lutur nga shtëpia e Izraelit ta kryej këtë për ta” (Ezek. 36:37). Kërkoni pra Zotin ndërsa mund të gjendet, e thirrni ndërsa është afër. Ne jemi tepër mëkatarë për të mos u lutur.

 

Çfarë është Lutja?

Lutja është akti i farkëtimit të një marrëdhënie ndërmjet dy pikave specifike: nevojave tona njerëzore dhe burimeve të Perëndisë që na ofrohen në Krisht.

Të Krishterët e vërtetë kanë zbuluar qe Perëndia, në Krisht, o ofron atyre hir, mëshirë, falje, paqe, jetë dhe dashuri. Kjo zbulohet në Ungjillin, apo në “lajmin e mirë” të Jezus Krishtit (2 Pjetrit 1:2-4). Po kështu të krishterët e vërtetë kanë përjetuar se sa shumë ata kanë nevojë për këto gjëra. Zemra jonë thërret për to në lutje. Psa. 84:2 thotë “Shpirti im dëshiron me zjarr dhe shkrihet për oborret e Zotit; zemra ime dhe mishi im i dërgojnë britma gëzimi Perëndisë të gjallë.”

Lutja identifikon dëshirat e zemrës dhe ia shpreh ato Perëndisë. Lutja mund të jetë në heshtje apo e thënë me zë të lartë. Mund të jetë po aq e thjeshtë sa edhe e tagrambledhësit mëkatar që lutej para Perëndisë duke rrahur gjoksin e duke thënë “O Perëndi, ji i mëshirshëm ndaj mua mëkatarit” (Luka 18:13) ose ajo mund të jetë e detajuar si lutja krye-priftërore e Krishtit (Gjoni 17) në të cilën ai derdhi para Perëndisë At të gjitha ato dëshira që ai kishte për ata që do të besonin në atë. Lutja madje mund të marrë edhe formën e një kënge. Psalmet janë quajtur “lutjet e Davidit” edhe pse ato ishin këngë.

Lutja Kristiane përqafon vullnetin e shpallur në Bibël të Perëndisë si norma dhe guida e lutjeve tona. Qëllimi është të kërkojmë gjëra që janë në harmoni me çfarë Perëndia dëshiron për ne. Premtimet e besëlidhjes së Perëndisë, të vulosura me gjakun e Krishtit (1 Kor. 11:25) janë themeli më i sigurtë i lutjeve tona “sepse të gjitha premtimet e Perëndisë janë në atë “po” dhe në atë “amen”” (2 Kor. 1:20). Kur vullneti njerëzor përkon me vullnetin e Perëndisë, lutjet marrin përgjigje të sigurt. “Kjo është siguria që kemi përpara tij: nëse kërkojmë diçka sipas vullnetit të tij, ai na e plotëson: Dhe nëse dimë se ai na i plotëson të gjitha ato që i kërkojmë, ne dimë se i kemi ato që i kërkuam atij,” (1 Gjo. 5:14-15).

Lutja Kristiane zhvillohet e rritet tek sa besimtarët i besojnë Krishtit gjithnjë e më shumë për gjithçka që ata kanë nevojë dhe për gjithçka ata janë të thirrur që të bëjnë. Në thelb ne nuk kemi pretendime pronësie apo sovraniteti mbi Perëndinë, dhe duhet që të mbështetemi plotësisht në meritat dhe lutjet e Krishtit dhe në ndihmën e pazëvendësueshme dhe të domosdoshme të Frymës së Shenjtë (Rom. 8:26). Kjo është arsyeja që ne Krishti na Urdhëron që të lutemi në emrin e tij (Gjo. 15:16; 16:24).

Lutja Kristiane është gjithashtu edhe pjesë e pendimit për mëkatet tona. në lutje ne rrëfejmë mëkatet tona, dhe i lutemi Perëndisë që të na falë dhe të na japë forcën që na nevojitet për ti bërë ato të vdesin në jetën tonë. Nga perspektiva e Perëndisë, një mëkat i rrëfyer vërtetësish është një mëkat i falur. “Para teje pranova mëkatin tim, nuk e fsheha paudhësinë time. Thashë: “Do t’ia rrëfej shkeljet e mia Zotit”, dhe ti e ke falur paudhësinë e mëkatit tim.” (Psa. 32:5). Po kështu, i njëjti Perëndi i cili na i fal mëkatet tona edhe na pastron nga cdo padrejtësi. Gjoni na siguron se “Po t’i rrëfejmë mëkatet tona, ai është besnik dhe i drejtë që të na falë mëkatet dhe të na pastrojë nga çdo paudhësi” (1 Gjo. 1:9).

Së fundi, lutja kristianë është një akt adhurimi. “Ty, o Perëndi, të përket lëvdimi në Sion; dhe do të kryhen zotimet para teje. 2 Te ti, që plotëson lutjen, do të vijë çdo krijesë,” (Psa. 65:1-2). Teksa ne njohim Perëndinë në Krisht, ne shtyhemi që ta lavdërojmë atë si Perëndi i Plotfuqishëm dhe si Atin tonë në qiej. Teksa ne përjetojmë veprën e Perëndisë në jetët tona të përditshme, ne mësojmë ta falënderojmë atë për të mirat e shumta dhe dhuratat e përsosura që ai na i ofron ne si hire e mëshira nga dora e tij atërore (Jakovi 1:17). Ne gjithashtu mësojmë të gëzohemi kur e gjejmë veten nën vështirësitë, sfidat, humbjet dhe hidhërimet e kësaj jete sepse e dimë që ato nuk janë produkt i një fati të verbër por në përputhje me vullnetin e Perëndisë i cili përmbush qëllimet e tij për ne dhe në ne (Rom. 8:28-29).

Ne kemi shumë për të mësuar për të pasur me të vërtetë një jetë të shëndetshme lutjeje. Lutu që hiri i Tij të të hapë zemrën ndaj Fjalës dhe Frymës së Perëndisë për të marrë instruktimin e këtyre meditimeve me një mendje të hapur dhe një ndërgjegje të modelueshme. Fillo tani duke u lutur për një zemër që kupton dhe hir për tu rritur në njohjen e Krishtit. AMEN.

Tradhtimi dhe Arrestimi i Krishtit

Dhe në atë çast, ndërsa ai ende po fliste, erdhi Juda, një nga të dymbëdhjetët, dhe me të një turmë e madhe me shpata e shkopinj, e dërguar nga krerët e priftërinjve, nga skribët dhe nga pleqtë. 44 Dhe ai që po e tradhtonte u kishte dhënë atyre një shenjë: “Kë do të puth, ai është. Kapeni dhe çojeni me shoqërim të sigurt”. 45 Dhe si arriti, u afrua menjëherë tek ai dhe tha: “Rabbi, Rabbi!”; dhe e puthi përzemërsisht! 46 Atëherë ata vunë dorë mbi të dhe e arrestuan. 47 Dhe një nga të pranishmit nxori shpatën, i ra shërbëtorit të kryepriftit dhe ia preu veshin. 48 Atëherë Jezusi, duke iu përgjigjur, i tha: “Paskeni ardhur me shpata e me shkopinj që të më kapni sikurse të isha një cub? 49 E pra, përditë isha midis jush në tempull duke i mësuar njerëzit dhe ju nuk më kapët; por kjo po ndodh që të përmbushen Shkrimet!”. 50 Atëherë dishepujt e lanë dhe ikën të gjithë. 51 Dhe një farë djaloshi, që ishte i mbështjellur me një çarçaf mbi trupin e zhveshur, po e ndiqte, por ata e kapën. 52 Por ai e lëshoi çarçafin dhe iku lakuriq nga duart e tyre. (Marku 14:43-52)

       Më në fund pat ardhur momenti i parathënë nga profetët e i paralajmëruar nga Krishti. Ai i ka përgatitur dishepujt për këtë moment (aq sa mund të përgatiteshin ata), dhe pat përgatitur veten në lutje në Kopshtin e Gjetsemanesë. Tani një grup i armatosur burrash, të dërguar për ta arrestuar e shoqëruar tek godina e kryepriftit futet në skenë, ndërsa Jezusi u del përpara për ti takuar. Jezusi sapo u pat thënë tre dishepujve letargjik “Çohuni, të shkojmë; ja, ai që po më tradhton është afër!” (Marku 14:42). Në krye të këtij grupi ecën Juda Iskarioti, tradhtari. Kjo është një pamje absurde. Njerëz me shpata shtyhen përpara për të arrestuar Birin e Perëndisë. Të tjerët me pishtarë në duar (Gjoni 18:3) vinë për të arrestuar nën petkun e errësirës atë që është i vetmi burim i dritës së vërtetë.

Juda dhe Krishti

       Hera e fundit që pamë Judën ai ishte në dhomën e sipërme me Krishtin e dishepujt, ku Krishti e identifikoi atë si tradhtari. Tani Juda është në qendër të rrëfimit dhe duket sikur Marku po e vendos atë në kontrast me Krishtin. Krishti që ecën drejt Judës për tu tradhtuar dhe Juda që ecën drejt Krishtit për ta tradhtuar. Krishti i shenjtë, Juda një mëkatar. Krishti Perëndia i mishëruar për shpëtimin e njeriut, Juda njeriu që insiston në mallkimin e vet. Perëndia Krijuesi që arrestohet e dërgohet për gjykim nga njeriu krijesa. C.S. Leëis shkroi në librin e tij God in the Dock (Perëndia në bankën e të akuzuarit) se “Njerëzit e antikitetit i afroheshin Perëndisë (apo perëndive) siç i afrohet i akuzuari gjyqtarit. Por njeriu modern i ka shkëmbyer në mendjen e tij këto role. Ai është gjykuesi dhe Perëndia është ai që qëndron në bankën e të akuzuarve.” Dhe kjo është ekzaktësisht çfarë do të ndodhë nga ky moment e prapa me Krishtin. Mrekulli-bërësi duhet vrarë.

Interesante është përshkrimi që Marku i bën aktit të tradhtimit. Juda “si arriti, u afrua menjëherë tek ai dhe tha: “Rabbi, Rabbi!”; dhe e puthi përzemërsisht!” Është e vërtetë që në atë kohë dhe kulturë, puthje homazhi apo respekti shkëmbeheshin në Izrael, por puthja që Juda i jep Krishtit ishte ndryshe. Ai nuk e puth me modesti apo rezervim por me tepri madje në mënyrë pasionante (në Greqisht përdoret termi kataphilein). Një akt dashurie ekzekutohet për një mision urrejtjeje. Cilado qoftë arsyeja e tradhtimit të Jezusit me një puthje dhe jo me një akt tjetër si një shtrëngim dore apo përqafim (studiuesit kanë spekuluar shumë mbi këtë gjë), gjesti i puthjes dhe madje edhe adresimi me titullin nderues Rabbi kishin për qëllim talljen e Krishtit. Dhe kështu mënyra e tradhtimit bëhet momenti i parë i talljes dhe përqeshjes  që do ti bëhet Krishtit dhe që është një prej motiveve qendrore të rrëfimit të kryqëzimit tek kapitulli që pason. Në teologji ne kemi atë që njihet si doktrina e gjendjeve të Krishtit. Ai si Shpenguesi ynë i përmbushi dhe i përmbush përjetësisht ofiqet e Priftit, Profetit dhe Mbretit tonë si në gjendjen e përulësisë ashtu edhe atë të lavdisë. Tek Katekizmi i Uesminsterit, pyetja 27 që është “Ku konsistoi përulësia e Krishtit?” ka këtë përgjigje: “Përulësia e Krishti konsistoi në faktin që u lind, e kjo në një ambient të rëndomtë; nën pushtetin e ligjit; vuajti mjerimet e kësaj jete, zemëratën e Perëndisë, e mallkimin e vdekjes në kryq; në varrosjen dhe qëndrimin nën pushtetin e vdekjes për një farë kohe.” Gjithçka që Biri i Perëndisë përjetoi në tokë ishte një përulje për të, dhe gjithçka që realizoi për njerëzimin e bëri në këtë gjendjen e përuljes, dhe pjesë e kësaj përulje është edhe marrja e talljes nga krijesat e tij.

Për ne sot historia e Judës është moment meditimi e reflektimi. Juda ishte një Apostull i zgjedhur nga vetë Krishti, një dëshmitar i të tëra mrekullive të Tij, një dëgjues i predikimeve të Tij, pjesëmarrës i Darkës së Zotit, një bashkëpunëtor me të njëmbëdhjetët e tjerë, një rrëfyes i besimit, një ndjekës i Krishtit dhe i thirrjes së Tij. Madje ai ishte edhe shijuesi i dhuntisë qiellore dhe pjesëtar i Frymës së Shenjtë (Heb. 6:4), e megjithatë ai u bë biri i humbjes (Gjoni 17:12). Askush nuk e dyshonte atë, e gjashtë muaj para aktit të tradhtisë edhe ai vetë nuk e mendonte se do të vinte një ditë dhe do ta tradhtonte Krishtin, e megjithatë ai nuk ishte mik i Krishtit. Ai ishte i humbur dhe tani në ferr. Çfarë mësojmë nga Juda është se ne duhet ti vëmë vesh fjalëve të Pjetrit: “Prandaj, vëllezër, përpiquni gjithnjë e më shumë ta përforconi thirrjen dhe zgjedhjen tuaj, sepse, duke bërë këto gjëra, nuk do të pengoheni kurrë,” (2 Pjetrit 1:10).

Një Lloj Tjetër Mbretërie

Por çfarë mësojmë tjetër nga Juda, Pjetri dhe Krishti është edhe karakteri shpirtëror i Mbretërisë së Perëndisë. Armiqtë e Zotit nuk e kuptonin karakterin e vërtetë të mbretërisë së tij. Kjo është arsyeja përse “një turmë e madhe me shpata e shkopinj” (v.43) shkoi për ta arrestuar. Të tëra mesazhet e Krishtit që mbretëria e Perëndisë kishte ardhur në personin e Krishtit ishin kuptuar sikur kjo Mbretëri të ishte fizike dhe jo shpirtërore, dhe mbretërimi i Krishtit mbi atë të ishte mbretërim fizik, politik dhe ushtarak si ai i mbretërve e gjenëralëve të kësaj bote. Si rrjellim, duke menduar se mbretërimi i Krishtit është mbretërim fizik e i kësaj bote, ata shkuan me mendimid se edhe do të gjenin një rrezistencë fizike si të kësaj bote. Por Mbretëria e Perëndisë është një realitet shpirtëror. Ajo është në thelb mbretërimi i Krishtit në zemrat e popullit të Tij përmes punës së Frymës së Shenjtë. Ky është përkufizimi biblik i Mbretërisë së Perëndisë. Dhe si rrjedhim, arrestimi dhe kryqëzimi i Krishtit jo vetëm që nuk i jep fund kësaj mbretërie, por e themelon atë në sakrificën e Krishtit që është vepra e Perëndisë. Si rrjedhim agresioni ndaj Krishtit ishte agresion ndaj Atit që e kishte dërguar. Kjo e bën të madh fajin e atyre që e tradhtuan, dënuan e kryqëzuan.

Nga ana tjetër, interpretimi i gabuar i tyre nuk i  çliron nga faji Judenjtë dhe krerët e tyre por i bën edhe më shumë fajtor për vrasjen e Krishtit. Injoranca nuk është shfajësim. Pse? Pas ngjalljes së Llazarit drejtuesit e Izraelit logjikuan “Po ta lëmë të vazhdojë kështu, të gjithë do të besojnë në të, do të vijnë Romakët dhe do të shkatërrojnë vendin dhe kombin tonë,” dhe kështu Kajafa, kryeprifti për atë vit çohet dhe thotë “është e leverdishme për ne që të vdesë vetëm një njeri për popullin, dhe të mos humbasë gjithë kombi,” (Gjo. 11:48-50). kjo është arsyeja pse ata erdhën për ta arrestuar madje edhe të shoqëruar nga ushtarë Romakë. Këta besojnë se Jezusi është i dërguari për të ndërtuar Mbretërinë e Perëndisë, dhe këtë e vërteton rezoluta për ta vrarë atë. Nëse Mbretëria e Perëndisë do të ishte fizike dhe si e kësaj bote, vrasja e Mbretit të saj për hir të mosprishjes me Romakët, ishte të ngrije dorë kundër veprës së Perëndisë dhe agresion ndaj vetë Perëndisë. Injoranca e tyre mbi natyrën e vërtetë të Mbretërisë dhe mbretërimit të Krishtit nuk i shfajëson por i rëndon më shumë.

Kjo është arsyeja përse Pjetri nxori shpatën dhe në përpjekje për të mbrojtur Krishtin i preu veshin shërbëtorit të kryepriftit. Ai po ofronte shpatën e tij për kauzën e Krishtit. Fatkeqësisht Kisha ka bërë të njëjtin gabim në çdo shekull dhe kontinent të ekzistencës së saj. Terma si Inkuizicion, Kryqëzatë, djegie në turrën e druve, luftë religjioze apo edhe Xhihad dëshmojnë se jo vetëm armiqtë e Krishtit nuk e kuptojnë natyrën e Mbretërisë së Perëndisë por edhe vetë Kisha e ka të vështirë për të mos e harruar. Krishti i tha Pilatit “Mbretëria ime nuk është e kësaj bote,” (Gjo. 18:36), dhe ai nuk pret prej nesh që ta shtrijmë atë përmes violencës apo mjeteve të mishit. Pali tha “armët e luftës sonë nuk janë prej mishi,” (2 Kor. 10:4). Mbretëria e Perëndisë qëndron nga fuqia e Frymës së Perëndisë, e rritet prej saj në zemrat dhe ndërgjegjen e njerëzve. Ky është një revolucion i paqmë e i qetë por që jep një transformim të sigurt, radikal dhe të pandalshëm.

Që Të Përmbushen Shkrimet

Po kështu duhet vënë re interpretimi që i jep Krishti gjithçkaje që po i ndodh atij dhe rreth tij. Ai tha “Paskeni ardhur me shpata e me shkopinj që të më kapni sikurse të isha një cub? E pra, përditë isha midis jush në tempull duke i mësuar njerëzit dhe ju nuk më kapët. Por kjo po ndodh që të përmbushen Shkrimet.” Të gjitha hapat që Krishti bëri nga Gjetsemaneja në Golgotë ishin të gjitha të përcaktuara me qindra vite para ardhjes së tij. Isaia 53, Psalmi 22 e pasazhe të tjera Mesianike si këto u përmbushën plotësisht në atë javë të shenjtë në personin dhe në çdo gjë që i ndodhi Krishtit. Zemërimi i armiqve të tij, tradhtia, braktisja, trajtimi si një kriminel, gjykimi nga një asambletë ligjsh-çdo gjë ishte parathënë në Dhiatën e Vjetër. Gjithçka që ndodhi ishte pjesë e planit të Perëndisë për të siguruar shpëtimtarin e nevojshëm dhe të duhur, qengjin e Perëndisë për mëkatet e botës. Kështu madje edhe kjo bandë e armatosur së bashku me tradhtarin ishin të gjithë si Nebukadnezzari apo Kiri, instrumente të pavetëdijshme të qëllimeve të Perëndisë.

Si rrjedhim, le të gjejnë prehje e siguri mendjet dhe zemrat tona në faktin se çdo gjë që na ndodh ne apo rreth nesh rregullohet e kontrollohet nga njohja dhe urtësia e një Perëndie të plotfuqishëm e të qëllimshëm në çdo gjë që bën ai. Ne mund të mos preferojmë e pëlqejmë situatat në të cilat e gjejmë veten. Të ligjtë dhe kjo botë mund të na shkaktojnë vuajtje e hidhërime. Por nuk duhet të harrojmë që mbi ne ka një dorë që lëviz makinën e gjerë të këtij universi dukë bërë që çdo gjë të funksionojë për bekimin e Kishës dhe lavdinë e Tij. Vërtetë “mbretërit e dheut mblidhen dhe princat këshillohen bashkë kundër Zotit dhe të vajosurit të tij” (Psa. 2:2), por mëngjesi i ditës së ngjalljes do të provojë se edhe në momentin më të zymtë, çdo gjë po shkon sipas planit të Perëndisë.

I Braktisur Nga Të Gjithë

Pjesë e planit dhe një prej shkrimeve që u përmbushën në atë natë ishte edhe Zak. 13:7 “Godite bariun dhe delet do të shpërndahen.” Këtë shkrim citoi Krishti kur dishepujt insistonin dhe përbetoheshin se do të qëndronin deri në fund me të. Tre vargjet e fundit të këtij pasazhi përshkruajnë përmbushjen e trishtueshme të kësaj profecie. “Atëherë dishepujt e lanë dhe ikën të gjithë. ⁵¹ Dhe një farë djaloshi, që ishte i mbështjellur me një çarçaf mbi trupin e zhveshur, po e ndiqte, por ata e kapën. ⁵² Por ai e lëshoi çarçafin dhe iku lakuriq nga duart e tyre.” Në këtë ne mësojmë se sa shumë mund të bie edhe besimi i dishepullit të vërtetë. Disa momente më parë ata po flinin në vend që të luteshin. Tani ata vrapojnë në vend që të qëndrojnë. Insistimi i tyre i mëparshëm se do të vdisnin përkrah mësuesit të tyre ishte harruar. Fjalët i kishte marrë era. Frika nga rreziku imediat që ata mendonin se po u kanosej atyre fshiu çdo premtim a dëshirë të mirë që ata mund të kishin pasur më parë. Ndoshta ata, si Pjetri, i qëndruan për një moment pranë Krishtit me shpresën se ai do të bënte përsëri një nga ato mrekullitë e tij të shumta dhe do të shpëtonte vetveten dhe ata. Por Krishti refuzoi që ta bënte këtë dhe guximi i tyre u shua. Është e qartë se pa dorën e Perëndisë në jetën tonë ne nuk guxojmë të qëndrojmë.

Marku nuk na e jep emrin e personit që përdori shpatën dhe të djaloshit që u la çarçafin në dorë arrestuesve dhe për turp të tij ia mbathi lakuriq në mes të natës. Gjoni thotë se personi i parë ishte Pjetri (Gjo. 18:10). Nga tradita historike mësojmë se djaloshi ishte vetë…Marku. Por Marku qëllimisht nuk na i jep këto emra. Jo nga turpi, por për të na mësuar diçka. Ai i ka lënë emrat e këtyre personave bosh me qëllim që ne të shkruajmë emrin tonë aty. Këta jemi ne. Nga njëra anë mburracakë e plot besim në veten tonë, e nga ana tjetër të dobët, të frikësuar, të pakurajshëm nën testim. Le të veshim përulësinë si e vetmja stoli e logjikshme për njeriun dhe nderuese për Krishtin. Le të mos mburremi në asgjë veçse në kryqin e Krishtin. “Prandaj ai që mendon se qëndron më këmbë, le të shohë se mos bjerë” (1 Kor. 10:12). Po kështu le të mësojmë që të jemi të hirshëm e të butë në gjykimin tonë ndaj të Krishterëve të tjerë. Le të mos presim tepër prej tyre dhe as të mos i ulim aq poshtë ata sikur nuk kanë hir fare kur i shohim të rënë. Le të mos harrojmë që edhe apostujt e Zotit e braktisën atë në momentin e nevojës, dhe se u ngritëm përsëri përmes pendimit dhe u bënë nga Krishti shtyllat e Kishës. Le të kujtojmë hirin me të cilin Krishti i ripranoi dhe instrumentin e pendimit me anë të cilit ata u rikthyen tek Krishti. Pendim dhe hir. Pendim kur biem vetë dhe hir kur bien të tjerët.

Në mbyllje, le të gjejmë ngushëllim në aftësinë e Zotit tonë për tu simpatizuar me popullin e tij këtu në tokë. Një nga sprovat më të hidhura është ajo e zhgënjimit apo e tradhtimit nga një person që e do. Familjarët mund të në zhgënjejnë, miqtë në kishë apo jashtë saj, pastori apo edhe vetë kisha mund të bëhet zhgënjyese për dikë një ditë. Në këto raste mbani mend që në Krishtin ne kemi Mikun e mëkatarëve (Mateu 11:19) që nuk të zhgënjen kurrë. “Sepse ne nuk kemi kryeprift që nuk mund t’i vijë keq për dobësitë tona, po një që u tundua në të gjitha ashtu si ne, por pa mëkatuar,” (Heb. 4:15). Krishti e di se çdo të thotë të jesh i vetmuar e i braktisur në ditën më të errët të jetës tënde dhe do të jetë Ai që gjithnjë do të ofrojë ngushëllim, inkurajim, forcë e miqësi nëse ti e hedh veten tënde në krahët e tij.

Në këtë moment duhet të kujtojmë se ai u braktis jo vetëm nga ndjekësit e tij, por edhe nga vetë Ati Perëndia. Në kryq ai thirri “Perëndia im, Perëndia im, përse më ke braktisur” (Mark 15:34). Por braktisja filloi në Kopshtin e Gjetsemanesë dhe kjo jo pa kuptim. Në një kopsht të ngjashëm mëkati hyri në skenë dhe morri fitoren e parë, në Gjetsemani Krishti filloi të çbëjë fitoren e Satanit, mëkatit, vdekjes, varrit e ferrit. Në një kopsht Adami i parë u dorëzua përpara tundimeve, në këtë kopsht Krishti, Adami i dytë fitoi mbi to. Në atë kopsht të parë Adami e hodhi botën nga jeta në vdekje, ndërsa në këtë kopsht Krishti u hodh drejt vdekjes që ti sigurojë jetën e përjetshme të gjithë atyre që e hedhin veten në krahët e Tij.

VJERSHË PËR KRISHTLINDJET

 

Nga Rilindësi, Gjerasim Qiriazi

Për shumë vjet, miq të dashur,
Qofshi të paqësuar,
Krishtlindjen me të ardhur
Na kanë gëzuar.
Sihariqe u kam prurë,
Po dëgjoni me kujdes,
Për të mos qenë më sëmurë,
Po gjithë jetën me shëndet.
Krishti, bir’ i Perëndisë,
Shpëtimtar i njerëzisë,
Duke zbritur këtë ditë,
Nga qielli na thërret:
“Ejani të gjithë tek unë,
Ju që jeni në mundim,
Do të ju marr barrën tuaj,
Dhe do të ju jap shpëtim.
Jam i bute dhe i qetë,
I përunjur në zemër,
Do të ju jap të ëmbël jetë ”
Zotërinj që më dëgjoni,
Sihariqet që ju solla
Sot ditën ta kremtoni,
Se sot gjeti shpëtim bota.
Këto erdha që të ju them,
Ju kam sjellë edhe dhurata,
Dua zemrat që të gëzoj,
Gjithkujt që më vështron…
O druzë e malit me lule,
Për Krishtlindjen na dhe,
E stolisur si nuse,
Bukuri të madhe ke.
Posi dielli lart në qiell,
Që shkëlqen mbi gjithë yjtë,
Kështu ti përpara nesh
Me dritën na vret sytë.
Qiparis me degë shumë,
Si palloi me pendë shkruar,
Dhuratat që na ke prurë
Vallë kush na i ka dërguar?
Posi bleta që rrot,
Mbushur portokaj e fiq,
Qiqra edhe sheqerka,
Dhe shumë farësh të tjera;
Si kopsht ndërtuar me lule,
Si parajsë e vërtetë,
Dhuratat që na prure
Na i sjellësh për shumë vjet.
Sihariqe dhe dhurata,
Gjithë sonte ç’na ke prurë,
Gjithnjë do t’i kujtojmë,
Do të mos i harrojmë kurrë.

Krishti: Udha, e Vërteta dhe Jeta

Jezusi i tha: “Unë jam udha, e vërteta dhe jeta: askush nuk vjen tek Ati përveçse nëpërmjet meje.” – Gjoni 14:6.

Një teolog i vjetër ka thënë që Perëndia shpesh vepron kështu: kur ne mëkatojmë më shumë kundër tij, ai qëndron gati për të na dhënë mëshirat më të mëdha. Dhe ai e bën këtë që të zmadhojë sa më tepër dashurinë e tij. Ne gjejmë një shembull të kësaj tek fjalët që sapo ju kam lexuar. Zemra e Jezusit nuk u derdh asnjëherë me një dashuri më të butë dhe më sovrane për dishepujt e tij, sesa kur u tha: Zemra juaj mos u trondittë. Ata ishin tronditur nga shumë gjëra. Ai u kishte thënë se do të largohej prej tyre; që njëri prej tyre do ta tradhtonte – që një tjetër do ta mohonte – që të gjithë do të ofendoheshin për shkak të tij po atë natë. Ndoshta ata mendonin se ai do të largohej prej tyre nga inati. Por cilido qoftë shkaku i tronditjes së tyre, gjoksi i Jezusit ishte si një enë e mbushur plot, dhe këto fjalë ishin pikat e dashurisë që u derdhën prej tij – Zemra juaj mos u trondittë; besoni në Perëndi dhe besoni edhe në mua! Sigurisht fjalë të tilla si këto, të buta dhe plot besim tek dishepujt, nuk ishin pëshpëritur asnjëherë më parë në këtë botë të ftohtë. Atëherë mendoni pak se sa e ftohtë, sa e errët, sa e pamenduar është pyetja me të cilën Thomai ndërpret fjalimin qiellor – Thomai i tha: “Zot, ne nuk e dimë se ku po shkon; pra, si mund ta njohim udhën?” Por shihni se me ç’durim duron Jezusi plogështinë e tyre zemërftohtë! Me ç’dashuri ai fillon t’u mësojë vetë alfabetin e shpëtimit, dhe i kthen Thomait jo vetëm një përgjigje, por një përgjigje që ia tejkalon pyetjes – i jep më shumë se sa mund të kërkonte apo mendonte. Ai pyeti për udhën dhe vendin, por Krishti përgjigjet, Unë jam udha, e vërteta dhe jeta: askush nuk vjen tek Ati përveçse nëpërmjet meje. Duke e vlerësuar këtë, pra, si një përshkrim të plotë të shpëtimit të ungillit, le të shqyrtojmë pjesët e ndryshme të tij.

I.     Krishti është Udha. – Unë jam udha… askush nuk vjen, etj. E gjithë Bibla dëshmon që ne nuk kemi asnjë udhë për tek Ati nëpërmjet natyrës sonë. Nga natyra jemi plot mëkat, dhe nga natyra Perëndia është pafundësisht i shenjtë – d.m.th., ai largohet nga mëkati. Ashtu si një bimë e ndjeshme e cila sipas natyrës së saj largohet nga prekja e dorës së njeriut, kështu edhe Perëndia, nga vetë natyra e tij, largohet nga prekja e mëkatit. Ai është përjetësisht i ndarë nga mëkatarët; ai i ka sytë tepër të pastër për të parë të keqen.

(1.)    Kjo u është mësuar Adamit dhe patriarkëve duke u lënë një përshtypje të thellë. Për sa kohë që Adami ecte në shenjtëri, Perëndia banonte në të, dhe ecte me të, dhe kishte bashkësi me të; por kur ra Adami, Zoti Perëndi… e dëboi njeriun [nga parajsa]; dhe vendosi në lindje të kopshtit të Edenit kerubinët që vërtisnin nga çdo anë një shpatë flakëruese për të ruajtur rrugën e pemës së jetës. Kjo shpatë flakëruese midis kerubinëve ka qenë një simbol madhështor i Perëndisë – Perëndisë të drejtë që urren mëkatin. Në ferrishte, ai iu shfaq Moisiut si zjarr konsumues – në tempull, ai u shfaq midis kerubinëve në lavdinë më të zbutur që quhej Shekinah; por këtu ai u shfaq midis kerubinëve si shpatë – një Perëndi i drejtë që urren mëkatin. Dhe ju lutem të vini re që kjo shpatë vërtitej nga çdo anë për të ruajtur rrugën e pemës së jetës. Po të mos ishte vërtitur nga çdo anë – po të kishte lënë ndonjë monopat pa vështruar – atëherë Adami shumë mirë mund të ishte përvjedhur duke përdorur atë monopat, duke çarë rrugën e tij drejt pemës së jetës. Por jo; pavarësisht se ç’rrugë ai provoi – sado të fshehtë, sado të ngushtë, sado të pjerrët dhe sado të vështirë – sado në heshtje ai zvarritej – prapë ky meteor flakërues e takonte dhe dukej sikur i thoshte, si mund të jetë i drejtë njeriu përpara Perëndisë? Asnjë mish nuk do të shfajësohet… për veprat e ligjit. Nuk është për t’u habitur që Adami u ul, i lodhur nga kërkimi i kotë për një rrugë tek jeta; sepse nga natyra njeriu nuk ka asnjë rrugë për tek Ati.

Por Krishti thotë, Unë jan udha. Siç thotë tek Psalmi 16, Ti do të më tregosh shtegun e jetës. Asnjë njeri nuk mund ta gjente këtë shteg jete; por Jezusi thotë, Ti do të më tregosh… ka shumë gëzim në praninë tënde; në të djathtën tënde ka kënaqësi në përjetësi. Jezusi mëshironte bijtë e shkretë të Adamit që po përpiqeshin më kot të gjenin ndonjë rrugë për të hyrë në parajsën e Perëndisë, dhe ai e la gjirin e Atit, vetëm me qëllim që ai të na hapte një rrugë për tek gjiri i Atit. Dhe si e bëri ai këtë? Duke shpëtuar nga vigjëlimi i shpatës flakëruese? Jo; sepse ajo vërtitej nga çdo anë. Atëherë, a e bëri duke ushtruar autoritetin e tij hyjnor, dhe duke urdhëruar tehun vezullues të tërhiqej? Jo; sepse kjo do të thoshte ta çnderonte ligjin e të Atit, në vend që ta zmadhonte. Prandaj ai u bë njeri në vendin tonë – po, madje u bë mëkat. Perëndia bëri që mbi të të binin paudhësitë e ne të gjithëve. Ai doli përpara në vendin tonë për të takuar atë meteor të zjarrtë – ai ra poshtë tehut të tij përshkues; sepse mbajti mend fjalën e Profetit, që është shkruar, “Zgjohu, o shpatë, kundër bariut tim dhe kundër njeriut që është shoku im,” thotë Zoti i ushtrive.

Dhe tani, duke parë që tehu vezullues është i mbuluar në ijet e Shpengimtarit, mëkatari më fajtor – kushdo qofsh – çfarëdo qofsh – mund të hysh nëpërmjet trupit të tij të gjakosur – mund të gjesh një rrugë për të hyrë në parajsën e Perëndisë, të hash nga pema e jetës, dhe të jetosh përgjithmonë. Eja shpejt – mos dysho; sepse ai thotë, Unë jam udha.

(2.)    I njëjti fakt – pra që njeriu nga natyra nuk ka asnjë rrugë për tek Ati – i është mësuar me përshtypje të thellë edhe Moisiut dhe popullit të Izraelit.

Kur Perëndia pranoi me hir të banonte mes bijve të Izraelit, ai banoi në mënyrë të veçantë në vendin më të shenjtë – në ndarjen më të brendshme të tempullit hebre. Atje shenja e dukshme e pranisë së tij qëndroi midis kerubinëve – të cilët herë na përshkruhen

Por Jezusi thotë, Unë jam udha. Jezusit i erdhi shumë keq që ne ishim mbyllur jashtë më të shenjtit – jashtë pranisë së Perëndisë; sepse ai e dinte nga përvoja faktin që në atë prani ka shumë gëzim. Por si e hapi ai atë rrugë? A e hoqi vellon, që të përvidheshim fshehurazi dhe kollaj në praninë e Atit? Jo, por ai e ofroi veten – një ofertë për të kënaqur drejtësinë hyjnore dhe të na pajtojë me Perëndinë. Tha: “U krye!” Dhe duke ulur kryet, dha frymën. Dhe ja, veli i tempullit u shqye në dy pjesë, nga maja e deri në fund. U krye – dënimi i ligjit u mbajt – kërkesat e ligjit u plotësuan – rruga u mbarua – veli u shqye, nga maja e deri në fund! Tani nuk na mbetet asnjë fije nga ai veli i tmerrshëm për të na e prerë rrugën. Mëkatari më fajtor – më i pështirë midis jush të gjithë tani gëzon liri për të hyrë përmes velit të shqyer, nën dritën e fytyrës së Jehovait – për të banuar në të fshehtën e tabernakullit të tij – për të soditur bukurinë e tij, dhe për të admiruar tempullin e tij. si një dritë e paafrueshme dhe lavdiplotë – herë si një re që mbushte tempullin. Por kjo ndarje më e brendshme, ose më e shenjta (ose vendi i fshehtë, siç quhet në Psalmet), ndahej nga vendi i shenjtë [që nuk ishte më i shenjti] me anë të një perdeje ose një velloje, dhe përmes asaj velloje asnjë njeri nuk lejohej të kalonte, që të mos vdiste, përveç Kryepriftit, i cili hynte njëherë në vit, gjithmonë me gjak. Tani, asnjë figurë nuk mund të shprehte më qartë faktin që rruga për tek më i shenjti nuk ishte shfaqur ende – që asnjë njeri mëkatar nuk ka asnjë rrugë për të hyrë në praninë e Perëndisë.

Dhe tani, miqtë e mi, a është kjo udha në të cilën ju i afroheni Atit? Krishti thotë,Unë jam udha… askush nuk vjen tek Ati përveçse nëpërmjet meje. Prandaj, nëse do të rrini ende në udhën tuaj të vjetër, cilado qoftë – udha e lotëve, ose e pendesave, ose e betimeve për t’u përmirësuar, ose e shpresave që Perëndia nuk do t’ju trajtojë me rreptësi – nëse nuk doni të paralajmëroheni, do të zbuloni në ditën e gjykimit që shpata e kerubinëve vërtitej nga çdo anë, dhe që ju do të liheni pre të zjarrit konsumues.

Por oh! Nëse ka ndonjë njeri që nuk gjen dot paqe në asnjë rrugë vetë-drejtësie – nëse ka ndonjë njeri prej jush i cili sheh se është i humbur në vetvete – ja, Krishti po të thotë, Unë jam udha – e vetme, ashtu siç thotë në një vend tjetër, Unë jam dera – e vetme. Është një udhë e plotë, e lirë dhe e hapur, dhe është një udhë për mëkatarët. Pse të presësh edhe një çast tjetër? Dikur ka qenë një mur ndarës midis teje dhe Perëndisë; por Krishti e ka shembur. Dikur Perëndia ka qenë i zemëruar; por zemërimi i tij është larguar nga kjo udhë e bekuar. Në Krishtin ai është gjithmonë shumë i kënaqur.

II. Krishti është e Vërteta. – E gjithë Bibla, dhe e gjithë eksperienca, dëshmojnë se ne nga natyra jemi injorantë për të vërtetën. Sigurisht, ka shumë të vërteta që njeriu i pakthyer në besim i di. Ai ndoshta di të vërtetat e matematikës dhe të aritmetikës – si dhe shumë nga të vërtetat e zakonshme dhe të përditshme; por me gjithë këtë nuk mund të thuhet që jobesimtari di të vërtetën, sepse Krishti është e vërteta. Krishti mund të quhet gurkyçi i harkut të së vërtetës. Po të hiqet gurkyçi i harkut, i gjithë harku kthehet në gërmadhë. Ata janë vërtet të njëjtët gurë, por të gjithë kanë rënë, janë mbuluar dhe ngatërruar – pa rregull – pa qëllim. Në po këtë mënyrë – po të hiqet Krishti, i gjithë harku i së vërtetës mbetet; por të gjithë gurët kanë rënë – nuk kanë koherencë – nuk kanë rregull – dhe nuk kanë qëllim. Krishti mund të quhet përmbledhja e sistemit të së vërtetës. Po të hiqej dielli nga sistemi ynë diellor, çdo planet do të turrej në konfuzion. Do të ishin të njëjtët planetë; por forcat e tyre kundërshtare do t’i tërhiqnin andej-këtej, dhe çdo rruzull do të përplasej me të tjerët në një ngatërrim të pafundëm. Gjithashtu – po të hiqet Krishti, i gjithë sistemi i së vërtetës turret në konfuzion. Të njëjtat të vërteta mund të jenë në mendje, por të gjitha ngatërrohen dhe përplasen në labirinte të pazgjidhshme; sepse rruga e të pabesëve është si terri; ata nuk shohin atë që do t’i rrëzojë. Por po të zbulohet Krishti ndaj një shpirti të pakthyer – dhe jo vetëm me anë të një njeriu që i flet për Krishtin – por nga vetë Fryma e Shenjtë, atëherë nuk i zbulohet një e vërtetë, por e vërteta. Kështu vendoset gurkyçi në harkun e së vërtetës; rimëkëmbet dielli në qendër të sistemit. Në një mendje të tillë, e gjithë e vërteta bëhet e rregullt dhe e dobishme.

Tani ai njeri di të vërtetën në lidhje me veten e tij. A është e vërtetë që Biri i Perëndisë la gjirin e të Atit për të mbajtur zemërim në vendin tonë? Atëherë kjo ka ndodhur sepse unë ndodhem nën zemërim. A u bë Zoti Jezus një shërbëtor, që t’i bindej vullnetit të Perëndisë si zëvendës i mëkatarëve? Atëherë kjo ka ndodhur sepse unë jam pa asnjë drejtësi, një fëmijë i mosbindjes.

Përsëri, kur njeriu e njeh Krishtin, ai njeh gjithashtu edhe të vërtetën në lidhje me Perëndinë. A është e vërtetë që Perëndia e dorëzoi lirisht Birin e tij për vdekje për ne të gjithë? Atëherë, nëse unë besoj në Jezusin, nuk ka dënim për mua. Perëndia është Ati im, dhe Perëndia është dashuri.

Miqtë e mi, a e keni parë Krishtin, i cili është e vërteta? A ju është zbuluar ai, jo nëpërmjet mishit dhe gjakut, por nëpërmjet Frymës së Perëndisë? Atëherë ju e dini se sa e vërtetë është që në të janë fshehur të gjitha thesaret e diturisë dhe të njohjes – që ai është Alfa dhe Omega, fillimi dhe fundi i të gjithë njohurisë. Por nëse nuk e keni parë Krishtin, atëherë nuk dini asgjë akoma siç duhet ta dini; e gjithë njohuria juaj është si një urë pa gurkyç – si një sistem planetar pa diell. Ç’të mirë do të kesh në ferr, nga fakti që dinit të gjitha shkencat e botës – të gjitha ngjarjet e historisë, dhe të gjithë politikën e nxituar të ditës suaj të vogël? A nuk e dini që vetë njohuria juaj do të kthehet në një instrument torture në ferr? Oh, në atë ditë sa do të dëshironi të kishit lexuar më pak gazetën dhe më shumë Biblën – që bashkë me gjithë fitimet tuaja do ta kishit fituar diturinë – dhe që bashkë me të gjithë njohuritë tuaja do ta kishit njohur Shpëtimtarin, njohja e të cilit është jetë e përjetshme.

III.    Krishti është Jeta. – E gjithë Bibla dëshmon se ne nga natyra jemi të vdekur në faje dhe mëkate – që ne nuk kemi aspak fuqi për të ecur në shenjtëri në këtë botë, ashtu si një njeri i vdekur nuk ka fuqi të çohet dhe të ecë. Shkrimi dhe eksperienca dëshmojnë njësoj se nga natyra jemi të vdekur në faje dhe mëkate; megjithatë në këtë vdekje nuk jemi fare joaktivë, sepse na thuhet që në këtë vdekje ne ecim sipas ecjes së kësaj bote – sipas prijësit të pushtetit të erës.

Kjo e vërtetë na mësohet me përshtypje të thellë në atë vegim të profetit Ezekiel, ku ai u çua nga Fryma dhe u vendos në mes të një lugine të hapur plot me eshtra të thata; dhe ndërsa i kaloi rreth e qark, ja, ishin në sasi të madhe mbi sipërfaqen e luginës; dhe ja, ishin shumë të thata.

Pikërisht kjo është pamja e botës në sytë e çdo fëmije të Perëndisë. Eshtrat e thata janë në sasi të madhe, dhe janë shumë të thata; dhe ai bën të njëjtën pyetje që Perëndia i bëri Ezekielit – A mund të rijetojnë këto kocka? Po, po, miqtë e mi; dhe a nuk ju mëson edhe eksperienca të njëjtën gjë? Është e vërtetë që të vdekurit nuk mund të dinë se janë të vdekur; por sikur ta prekë Zoti zemrën tuaj, do ta gjeni: ne profetizojmë përpara kockave të thata; sepse kjo është mënyra e Zotit – kur profetizojmë, hyn fryma. Ju keni qenë gjithmonë si një njeri që bën not në drejtim të rrjedhës – dhe asnjëherë si një njeri që noton kundër rrymës. Shqyrtoni zemrën tuaj, dhe shikoni se si ajo është kthyer kundër të gjitha urdhërimeve; ju e ndieni ditën e Sabatit [pushimit] si diçka të lodhshme – në vend që ta quani një gëzim dhe të nderuar. Nëse jeni përpjekur ndonjëherë t’i zbatonit urdhërimet e Perëndisë – t’i përmbanit sytë nga dëshirat jo të ligjshme, gjuhën nga fjalët e zemërimit, ose thashethemet, ose hidhërimi; ta përmbanit zemrën nga keqdashja, zilia dhe lakmia – nëse jeni përpjekur ta bënit këtë ndonjëherë, dhe supozoj që shumica e jobesimtarëve janë përpjekur ta bënin – a nuk keni zbuluar se kjo ishte e pamundur? Tamam si ringjallja e të vdekurve. A nuk zbuluat një luftë brenda vetes suaj? O sa e qartë duket që jeni të vdekur dhe jo të rilindur! Mos u habisni që ne ju themi se duhet të lindni përsëri. Duhet të bashkoheni me Krishtin, sepse Krishti është jeta.

Ta zëmë sikur do të ishte i mundur bashkimi i një gjymtyre të vdekur me një trup të gjallë, në një bashkim aq të plotë saqë të gjitha venat do të merrnin rrjedhën e purpurt të gjakut të gjallë – të bashkohen kockat, pejzat, dhe nervat – a nuk e shihni që ajo gjymtyrë, sado e vdekur më përpara, do të bëhej një gjymtyrë e gjallë? Më përpara, ajo ishte e ftohtë, e mpirë, dhe pa lëvizje, plot me kalbje; tani ajo është bërë e ngrohtë, e butë dhe plot jetë dhe lëvizje. Është një gjymtyrë e gjallë, sepse është bashkuar me atë që është jetë.

Apo, ta zëmë sikur do të ishte i mundur bashkimi i një dege të tharë me një hardhi të gjallë, aq plotësisht saqë të gjitha kanalet e saj do të merrnin rrjedhën e lëngut bujar, a nuk e shihni që ajo degë, sado e vdekur më përpara, do të bëhej një degë e gjallë? Më përpara, ajo ishte e thatë, e pafrytshme dhe e vyshkur; tani është plot me lëng, jetë dhe energji. Është një degë e gjallë, sepse është bashkuar me hardhinë, që është jeta e saj.

Epo mirë, në po këtë mënyrë, edhe Krishti është jeta e çdo shpirti që i ngjitet atij. Ai që është i bashkuar me Zotin është një frymë. A është shpirti juaj si një gjymtyrë e vdekur – e ftohtë, e mpirë, pa lëvizje, dhe plot me kalbje? Ngjitjuni Krishtit – bashkohuni me të nëpërmjet besimit, dhe do të jeni një frymë – do të bëheni i ngrohtë, energjik, plot aktivitet, në shërbim të Zotit.

A i ngjan shpirti juaj një dege të tharë – të thatë, pa fryt, të vyshkur, pa gjethe? Ngjitjuni Krishtit; bashkohuni me të, dhe do të jeni një frymë. Do të zbuloni që Krishti është jeta; jeta juaj do të fshihet me Krishtin në Perëndinë. Do të thoni se jetoj; por nuk rroj më unë, po Krishti rron në mua; dhe ajo jetë që tani jetoj në mish, e jetoj në besimin e Birit të Perëndisë, që më deshi dhe dha veten për mua.

Mbani mend, pra, miqtë e mi jobesimtarë, që e vetmja mënyrë për ju që të shenjtëroheni është të bashkoheni me Krishtin. Dhe mbani mend, miqtë e mi besimtarë, që nëse shenjtëria juaj bie ndonjëherë, kjo ndodh sepse nuk i ngjiteni Krishtit aq fortë sa më parë. “Qëndroni në mua dhe unë do të qëndroj në ju – kështu do të jepni shumë fryt. Të shkëputur nga unë, ju nuk mund të bëni asgjë.”

DUNDEE, 1836.

Qyteti i Njeriut & Qyteti i Perëndisë

Unë besoj se si pastor jam i thirrur që të jem një shërbëtor i ungjillit dhe i Mbretërisë së Perëndisë, një ungjill që qëndron mbi liberalizmin apo konservatorizmin, mbi të majtën apo të djathtën politike. Si pastor unë kam mundësinë që tu jap ungjillin si njerëzve me pikëpamje të majta ashtu edhe të djathta. Thirrja për të instruktuar në shenjtëri dhe për të predikuar Ungjillin e mbretërisë së Perëndisë ndaj një bote komplekse dhe të thyer nga mëkati, veçanërisht në një komb të polarizuar dhe gjaknxehtë do të thotë të mbash një balancë të vështirë dhe delikate por që mund të realizohet vetëm nëse predikohet dhe kuptohet doktrina e Dy Mbretërive.

Kjo doktrinë u artikulua për Kishën për herë të parë nga Shën Augustini, teologu më i madh i Kishës së Hershme, dhe sfondi teologjik i kishës Protestante. Augustini shkroi që i Krishteri jeton njëkohësisht në dy mbretëri, apo në dy qytete, në qytetin e njeriut dhe në qytetin e Perëndisë. Si të Krishterë ne jemi qytetarë të mbretërisë së Perëndisë (Fil. 3:20) por që jemi të thirrur për të qenë qytetarë të përgjegjshëm të qytetit të njeriut në shtetin ku ne bëjmë pjesë (Rom. 13:1-7). Si rrjedhim, ne jetojmë nën një tension dhe në realitetin e dhimbshëm të botës së thyer bashkëkohore ndërsa i mbajmë sytë në atë botën e përkryer, të rindërtuar dhe të ardhshme të qiellit të ri dhe të tokës së re (Zbu. 21:1-5). Ky tension i balancuar i dy mbretërive duhet ti bëjë të krishterët si nxehtësisht shpresëplotë për të ardhmen e tyre të sigurt ashtu edhe praktikisht të dobishëm në kontekstin ku gjenden.

Kisha, si shkolla e Krishtit duhet të instruktojë të Krishterin që nga njëra unë duhet të jetë i përfshire në jetën publike të shoqërisë njerëzore, por nga ana tjetër nuk duhet që të dehet me fuqinë, autoritetin dhe idetë e politikës e kështu të pështjellohet nga axhenda e partive konkurruese në qytetin e njeriut. Shpëtimtari ynë kërkon nga ne që të jemi “kripa e tokës” dhe “drita e botës” (Mateu 5:13-14) për ta ndryshuar atë përmes Fjalës dhe Lutjes dhe jo për ta idhujtarizuar atë, luftuar për të apo për ndonjërën prej axhendave në qytetin e njeriut.

Kështu, do të ishte mosbindje ndaj Krishtit dhe dënuese për botën nëse i Krishteri do të mungonte nga arena publike. Por nga ana tjetër ne duhet ti rezistojmë tundimit për tu pushtuar nga politika dhe idetë e saj. Edhe pse politika është një aktivitet i lejuar për të Krishterin, ne nuk duhet të harrojmë se Qyteti i Perëndisë nuk varet nga se kush është në pushtet apo se nga çfarë ligjesh aprovohen apo zbatohen në qytetin e njeriut. Është e thjeshtë për tu sëmurur nga ethet e politikës, dhe i krishteri nuk është i imunizuar nga këndvështrimet jo biblike të pushtetit e politikës. Por fuqia e Ungjillit të Mbretërisë së Qiellit, edhe pse e parëndësishme për sytë e botës (Mateu 13:31-32; 1 Kor. 1:27), është më e fuqishme se fuqia çdo shteti. Ajo është një fuqi e një lloji tjetër, fuqia e Frymës së Shenjtë përmes Fjalës së Perëndisë në Popullin e Perëndisë. Këto ditë kombi po dëgjon thirrje frenetike për revolucion apo revolta. E vërteta është se edhe pse nga njëra ana i krishteri nuk duhet të përfshihet nëpër revolta, nga ana tjetër tashmë ai është i përfshirë në një revolucion të pazhurmshëm, të vazhdueshëm, total dhe gjithëpërfshirës, në të vetmin revolucion që do ti ndryshojë faqen botës, në revolucionin shpirtëror që buron nga froni i hirit të Perëndisë. Ky revolucion ndodh ditën e Diel kur ne adhurojmë publikisht dhe së bashku Perëndinë; kur studiojmë dhe i bindemi Fjalës, kur jetojmë plot shenjtëri, kur dëshmojmë, ungjillëzojmë e lutemi për këtë botë që kalbëzohet nën peshën e mëkatit të vet. Shpresa e vetme për Shqipërinë dhe shqiptarët është vetëm ungjilli i Perëndisë, bindja nga instruktimeve të Krishtit, adhurimi i Perëndisë së vërtetë, fshehja nën petkat e Krishtit dhe ribërja e botës në ditën e madhe të shndërrimit.

Deri atëherë ne duhet që të mësojmë, praktikojmë dhe përçojmë parimet e qarta të Fjalës së Perëndisë, si standardi absolut për të tëra çështjet e besimit dhe jetës praktike, edhe pse ndonjëherë nuk e kemi të qartë se si aplikohen ato në botën komplekse të platformave politike dhe politikave publike. Thirrja për të krishterin është që si një qytetar i përgjegjshëm i qytetit të njeriut të jetojë, votojë, e përfshihet në arenën publike e politike me bindje të formuar nga Fjala e Perëndisë dhe jo nga traditat familjare, eksitimet situatsore, apo kushtëzimet sociale. Le ti kthehemi edhe një herë si të Krishterë ungjillorë, motos së madhe të Reformacionit Protestant që reformoi një Evropë të tërë dhe që ka fuqinë për të bërë të njëjtën gjë për vendin tonë – Sola Scriptura (Vetëm Shkrimi). Vetëm Shkrimi është standardi absolut i të Krishterit për të tëra çështjet e besimit dhe të jetës. Thirrja pra për ne si të krishterë në këto ditë që po përjeton qyteti i njeriut është të analizojmë e filtrojmë çdo gjë nga pozita e qytetit të Perëndisë përmes parimeve të Fjalës së Perëndisë.

Kuptimi i Krishtlindjes: Nje Shpetimtar Unik

Gjoni dëshmoi për të dhe thirri duke thënë: “Ky është ai, për të cilin thashë: “Ai që vjen pas meje më ka paraprirë, sepse ishte përpara meje””. 16 Dhe ne të gjithë morëm, prej mbushullisë së tij, hir mbi hir. 17 Sepse Ligji u dha nëpërmjet Moisiut, por hiri dhe e vërteta erdhën nëpërmjet Jezu Krishtit. 18 Askush s’e pa Perëndinë kurrë; i vetëmlinduri Bir, që është në gjirin e t’Et, është ai që e ka bërë të njohur. (Gjoni 1:15-18)

uptimi i Krishtlindjes është në fakt thelbi i Krishterimit historik. çfarë kombet festojnë kudo nëpër botë është deklarimi i faktit që Perëndia mishërizoi vetveten për tju afruar njeriut për shpëtimin e tij. Kjo njihet si Doktrina e Mishërizimit: Perëndia u bë njeri në Jezusin nga Nazareti. Ky është fakti dhe doktrina që e veçom Krishtërimin nga të gjitha fetë e tjera. E veçantja apo unikja e Krishtërimit është se Perëndia ka marrë iniciativën dukë i veshur vetës mishin njerëzor për ta shpëtuar njerëzimin. Biri i Perëndisë u bë njeri që njerëzit të bëheshin bij të Perëndisë. Kjo është çfarë e bën Krishterimin unik. Një nga emrat e Krishtit është Emmanuel që do të thotë “Perëndia në mesin tonë.” Dhe ky person ishte vetë Jezus Krishti, personi i Dytë i Trinisë i veshur me mish njeriu. Dhe për këtë arsye, ai është personi më unik në këtë botë. E përdor termin unik apo i veçantë pasi vetë Apostulli Gjon e përdor këtë term kur i referohet Krishtit. P. Shemb: Gjoni e quan Krishtin “i vetëmlinduri Bir.” Fjala që ai perdor në Greqishten e vjetër (monogenesis) në fakt do të thotë “i vetëm për nga lloji,” apo unik. Krishti ishte Biri unik i Perëndisë. Dhe ky është kuptimi i krishtlindjes: Perëndia i vetëm i kësaj bote, një person unik, ofroi Birin, të vetmin person të dytë të trinisë së Shenjtë për tu mishërizuar, një mënyrë unike kjo për të shpëtuar njeriun, dhe si rrjellim, çfarë na është dhuruar për Krishtlindje është një person unik, një Shpëtimtar unik. Ky deklarim është qëllimi i Apostullit Gjon në 14 vargjet që lexuam më parë. Apostulli Gjon e krahason Krishtin me Gjon Pagëzorin në fillim dhe pastaj me Mojsiun për të theksuar Krishtin si Shpëtimtarin Unik të njeriut. Unë do të hap përpara jush këtë mëngjes këto katër vargje përmes katër pikave kryesore. 1) Unik në Personin e Tij, 2) Unik në Resurset e Tij 3) Unik në Dhuratat e tij, 4) Unik në Zbulesën e Tij.

Unik në Personin e Tij

rishti është së pari unik në personin e Tij. Është e vështirë të gjesh një lider shpirtëror më impresionues se sa Gjon Pagëzori. Një engjëll anonçoi lindjen e tij duke thënë “Sepse ai do të jetë i madh përpara Zotit… dhe do të jetë i përplotë me Frymën e Shenjtë që në barkun e s’ëmës” (Luka 1;15). Gjoni pati një mesazh dhe shërbesë frymëzuese për këdo që inspiron të bëhet një lider. Ai thirri Israelin në pendim dhe bindje ngaj Perëndisë. Mbi të gjitha ai kishte guxim, karakter dhe integritet. Ai konfrontoi drejtuesit hipokritë dhe madje edhe vetë Mbretin Herod.

Por sipas vetë Gjon pagëzorit, ai nuk ishte shpëtimtari që ne duhej të dëshironim dhe ndiqnim. Vargu 15 thotë “Gjoni dëshmoi për të dhe thirri duke thënë: “Ky është ai, për të cilin thashë: Ai që vjen pas meje më ka paraprirë, sepse ishte përpara meje”” (Gjoni 1:15). Gjoni thotë që edhe pse ai lindi përpara Krishtit dhe e filloi shërbesën e tij përpara Krishtit, Krishti është një lider shpirtëror i një niveli më të lartë pasi ai është unik në personin e Tij. Me fjalët “sepse ishte përpara meje” Gjoni thekson pri-ekzistencën e përjetshme të Krishtit. Krishti është vetë Perëndia i përjetshëm dhe për këtë arsye Ai qëndron unik mbi çdo qenie tjetër njerëzore. Krishti është unik edhe në krahasim me liderët e feve të tjera. Krishti është i vetmi person që u ngrit nga të vdekurit dhe jeton përgjithmonë për të qenë Shpëtimtari ynë tek i cili ne mund të mbështetemi plotësisht.

Krishti është ai shpëtimtari për të gjithë ju që dëshironi një drejtues të vërtetë. Ne jetojmë në shekull gurush dhe vipash, dhe kjo edhe në aspektin shpirtëror. Ne ndjejmë nevojën për të pasur drejtues. Ne kemi nevojë për dikë që mund ti besohet, që mund të ndiqet, që mund ti bindemi dhe që mund të na drejtojë për në drejtimin e duhur. Tek Mateu 9 lexojmë këto fjalë: “³⁵ Dhe Jezusi kalonte nëpër të gjitha qytetet dhe fshatrat, duke i mësuar në sinagogat e tyre, duke predikuar ungjillin e mbretërisë dhe duke shëruar çdo sëmundje e çdo lëngatë në popull. ³⁶ e duke parë turmat, pati dhembshuri për to, sepse ishin të abuzuar, dhe të shpërndarë si delet pa bari.” Këtë Krishtlindje ky popull gjendet me më pak shpresë për të ardhmen se sa vjet; gjendem më i abuzuar, më i hallakatur e më i varfër. Krishti ka dhembshuri për këtë popull. Por Krishti ka gjithashtu edhe zgjidhjen unike për ne. Rrënja e çdo problemi social, civil apo kombëtar është në fakt shpirtëror. Pa u adresuar më parë problemi shpirtëror nuk do të zgjidhen problemet e tjera. Në të njëjtin kapitull (Mateu 9) ne lexojmë: “³⁷ Atëherë ai u tha dishepujve të vet: “E korra është me të vërtetë e madhe, por punëtorët janë pak. ³⁸ Lutjuni, pra, Zotit të të korrave, të dërgojë punëtorë në të korrat e tij”.” Pas kësaj, menjëherë në fillim të Mateut 10, Krishti cakton 12 Apostujt e Tij. Predikimi dhe besimi i ungjillit dhe i personit Unik të Krishtit është zgjidhja e vetme që mund të adresojë nevojat e këtij vendi. Të gjitha bekimet apo përfitimet e tjera shoqërore apo sociale burojnë nga marrëdhënia që një komb apo një person ka me Krishtin. Dhe ky është edhe kuptimi i vargut 16. Krishti është unik jo vetëm në personin e tij, por Krishti është unik edhe në resurset e tij.

Unik në Resurset e Tij

argu 16 thotë: “Dhe ne të gjithë morëm, prej plotësisë së tij, hir përmbi hir.” Krishti ka plotësinë e të gjitha bekimeve shpirtërore dhe fizike për të cilat ne kemi aq shumë vevojë. Asnjë nevojë e jona nuk është më e madhe se sa mundësia e Krishtit për ti adresuar ato. Kur vera mbaroi në Kanë, Krishti ktheu ujin në verë. Krishti rigjeneroi shpirtin e prostitutës së rënduar nga barra e mëkatit dhe e turpit. Atë që kishte qenë i çalë për 38 vjet Krishti e shëroi. Kur turmat e ndiqnin të uritura, Krishti i ushqeu. Atij që ishte i lindur i verbër, Krishti i dha shikimin. Kur Llazari dergjej i ftohtë në varrin e tij prej tre ditësh, Krishti i dha jetën. Të gjitha këto mrekulli të rreshtuara në ungjillin sipas Gjonit janë shembuj të plotësisë së natyrës së Tij hyjnore. Krishti mund të na bekojë në të gjitha nevojat tona nga plotësia e tij e pafund, nga hyjnia e Tij e plotfuqishme, dhe nga burimi i pashtershëm i dashurisë së Tij për ne. është për këtë arsye që Gjoni thotë “Dhe ne të gjithë morëm, prej plotësisë së tij, hir përmbi hir.” Hir përmbi hir nënkupton që jo vetëm Krishti na jep hir nga hiri i tij hyjnor, jo vetëm që Krishti na ka shpëtuar përmes hirit dhe na jep përsëri hir pas shpëtimit tonë, por mbi të gjitha që Krishti dërgon dallgë të vazhdueshme hiri mbi ne me qëllim që ne kurrë të mos gjendemi zbuluar, ashtu siç edhe fundi i detit nuk gjendet kurrë i zbuluar e pa ujë. Krishti është unik e i pashtershëm në resurset e tij për ne.

Hiri i Krishtit gjendet në shumë forma të ndryshme. Situata të ndryshme kërkojnë forma të ndryshme hiri. Ne kemi nevojë për një hir kur kemi dhe një hir tjetër kur nuk kemi. Ne kemi nevojë për një hir në rini dhe një tjetër në pleqëri. Ne kemi nevojë për një hir kur jemi nën persekucion dhe një tjetër nën paqe. Kemi nevojë për një hir në gëzime dhe për një hir tjetër në hidhërime.” Boshllëku i shpirtrave tonë mund të mbushet vetëm nga plotësia e hirit të tij. Paraja, fama, pushteti e njeriu nuk do ta mbushin dot kurrë atë vakuumin e pafund që është në shpirtin e gjithkujt. Krishti tha “”Kushdo që pi nga uji i kësaj bote do të ketë përsëri etje, ¹⁴ por kush pi nga uji që do t’i jap unë nuk do të ketë më kurrë etje përjetë; por uji që unë do t’i jap do të bëhet në të një burim uji që gufon në jetë të përjetshme” (Gjoni 4:13-1).

Kuptimi dhe besimi i këtij fakti, që Krishti është unik në resurset e Tij, shkakton dy efekte në jetët tona. Se pari, na mundëson që të gjejmë prehje, ngushëllim dhe siguri në çdo situatë. Është për këtë arsye që Apostulli Pal shkroi kështu nga burgu “Unë jam mësuar të kënaqem në gjendjen që jam. ¹² Unë di të jem i përunjur dhe di të jetoj edhe në bollëk; në çdo vend dhe për çdo gjë jam mësuar të nginjem dhe të kem uri, të kem me tepri dhe të vuaj në ngushticë. ¹³ Unë mund të bëj gjithçka me anë të Krishtit që më forcon” përmes hirit të tij (Filipinëve 4:11-13).

Në këtë kontekst, një rrezik që i kanoset besimtarëve zakonisht është një lloj vendpushimi shpirtëror. Shumë prej nesh pasi kanë marrë një masë të caktuar hiri, ulen në një si plate shpirtërore dhe bëjnë pushim në vend që të synojmë për më shumë nga hiri që gjendet kaq pafundësisht në Krisht. Nëse ju keni paqe, Krishti mund tju japë edhe më shumë. Nëse ju kini njohuri shpirtërore, falje, pendim, vet-disiplinim, bindje e besnikëri, gëzim e progres, Krishti ka më shumë nga këto për ju.

Efekti i dytë që shkakton hiri i Krishtit në jetët tona është që ne fillojmë që të kemi hir për të tjerët. Në mënyrë të pa evitueshme, nëse hiri po derdhet në ne, hiri do të derdhet edhe nga ne. Kur marrim hir, gjithmonë edhe japim hir. Krishti e mbush gotën tonë me hirin e tij me qëllim që ajo të derdhet edhe për të tjerët rreth nesh. Martin Luter shkroi “Ky burim është i pashtershëm. Nuk thahet kurrë, një burim i përjetshëm. Sa më shumë të tërheqim prej saj, aq më shumë do të japë.”

Unik në Dhuratat e tij

rishti nuk është unik vetëm në personin e tij dhe në resurset e tij. Krishti është së treti Unik edhe në Dhuratat e Tij. Vargu 17 thotë “Sepse Ligji u dha nëpërmjet Moisiut, por hiri dhe e vërteta erdhën nëpërmjet Jezu Krishtit” (Gjoni 1:17). Nëse gjon Pagëzoi ishte i rendësishm, Mojsiu ishte akoma edhe më shumë. Perëndia e përdori Moisiun për të shpëtuar Israelin nga skllavëria Egjiptianase, për ta udhëhequr Israeln për në tokën e Premtuar dhe për ti dhënë atij 10 Lidhet e Perëndisë. Por Krishti është akoma edhe më unik në dhuratat e Tij shpëtuese për popullin e Tij. Moisiu dha Ligjin, por , por hiri dhe e vërteta erdhën nëpërmjet Jezu Krishtit.

Le të mos e nënvlerësojmë Ligjin e Perëndisë port ë kuptojmë rolin e saj në referencë më Hirin e Perëndisë. Ligji na u dha nga vetë Perëndia për të kuptuar dhe dalluar ndërmjet të mirës dhe të keqes. Pali thotë tek Rom 7:7 “Mëkatin unë nuk do ta kisha njohur, veç se me anë të ligjit; sepse unë nuk do ta kisha njohur lakminë, po të mos thoshte ligji: “Mos lakmo!” Detyra e Ligjit është të na vërë në dukje dhe të na bindë për mëkatin tonë. Kaq! Detyra e ligjit është të na bëjë shpallë nevojën tonë për hirin dhe faljen nga Perëndia. Dhe kjo është dobësia e Ligjit. Shën Augustini shkroi “Ligji të kërcënon por nuk të ndihmon, të urdhëron por nuk të shëron, të shpalos por nuk të heq mëkatin dhe dënimin e tij.” Pali thotë tek Gal 3:24 “Kështu ligji qe mësuesi ynë për te Krishti, që ne të shfajësohemi me anë të besimit.” Ligji është i mirë pasi është udhërrëfyesi unë për tëk Krishti, por hiri vjen vetëm përmes Jezus Krishtit. Artur Pink (autori i librit mbi atributet e Perëndisë të cilin po e studiojmë të mërkurave në darke) rendit disa aspekte se si hiri është më i mirë se sa ligji. Ai thotë: “Ligji zbulon çfarë është në njeriun – mëkat, hiri zbulon çfarë është në Perëndinë – dashuri. Ligji kërkon drejtësi nga njerëzit, hiri sjell drejtësinë e Perëndisë tek njerëzit. Ligji e dënon të gjallin me vdekje, hiri e sjell të vdekurin në jetë. Ligji flet për çfarë njeriu duhet të bëjë për Perëndinë, hir flet se çfarë Perëndia bëri për njeriun.”

Krishti, thotë vargu sjell gjithashtu edhe të vërtetën. Moisiu besnikërisht deklaroi të vërtetën e Perëndisë. Fjala e Perëndisë është e vërtetë në të tera gjeneratat, por këtu vargu kupton me fjalën “e vërteta” është që është reale në krahasim me atë që është simbolike. Moisiu i dha manës Judenjve në shkretëtirë, Krishti është buka e vërtetë e jetës që vjen nga qielli (Gjoni 6:35). Moisiu dha gjenqin e sakrificës si simbol të faljes së mëkateve, ndërsa Krishti ishte qengji i vërtetë i Perëndisë i cili heq mëkatet e të gjithë atyre që besojnë në të” (Gjoni 1:29). Krishti është unik në dhuratat e tij, në resourset e tij, në personin e tij, por së fndi, Krishti është Unik edhe në Zbulesën e tij për ne.

Unik në Zbulesën e Tij

rishti është unik si shpëtimtar pasi ai është i vetmi person që mund të na zbulojë Perëndinë. Vargu 18 thotë: “Askush s’e pa Perëndinë kurrë; i vetëmlinduri Bir, që është në gjirin e t’Et, është ai që e ka bërë të njohur atë.” Në Dhjatën e Vjetër njërëz të Perëndishëm patën dëshirë të shikonin Perëndinë por ai qëndronte i fshehur “në një re të dendur” siç tha Solomoni tek (1 Mbret 8:12). Profeti Elija mundi të dëgjonte vetëm një zë. Abrahami foli me engjëj. Moisiu qëndroi i shtangur përpara shkurres që digjej dhe nuk konsumohej por asnjëri nuk arriti ta shikonte Perëndinë. Kur Mojsiu insistoi të shikonte lavdinë e Perëndisë, përgjigja që mori ishte: “Ti nuk mund të shikosh fytyrën time, sepse asnjë njeri nuk mund të më shikojë dhe të jetojë”. Lavdia e Perëndisë është shkatërruese për njeriun. Por lajmi i mirë i Krishtlindjes si edhe kuptimi i saj është ky: Perëndia më së fundi na ka zbuluar vetveten e tij duke e mbuluar atë në mishërizim. Ati Perëndi dërgoi personin e Dytë të trinisë që tu zbulojë Perëndinë njerëzve, dhe për të mos e shfarosur njerëzimin me lavdinë e shenjtërisë së Tij, Biri i Perëndisë e mbuloi lavdinë e tij duke marrë mbi vete natyrën njerëzore. Perëndia na zbulohet duke mbuluar vetveten më mishërizimin dhe lindjen e Krishtit Jezus. Dhe është për këtë arsye që Jezus Krishti është unik në zbulesën e tij, në zbulesën që ai na ofron mbi Perëndinë. Krishti erdi që të sigurojë zbulesën e Perëndisë në një mënyrë të tillë që ne të jemi në gjendje ta marrim atë. Kjo është arsyeja që Krishti është me i lartë se Gjon Pagëzori, se Mojsiu, se Buda apo se Muhameti. Krishti ishte Perëndia i mishërizuar, Perëndi i vërtetë prej Perëndie të vërtetë, i të njëjtës esencë me Atin dhe Frymën e Shenjtë, personi i dytë i Trinise, Perëndia i tmerrshëm, i përjetshëm, i pafund, i shenjtë.

Kjo do të thotë që Krishti është i vetmi Shpëtimtar për të gjithë ata që dëshirojnë të njohin Perëndinë dhe të njihen prej tij. Fjala na e ka bërë të njohur, në Greqishten Biblike është eksegesato, që studiuesit e përdorin si term për të simbolizuar procesin e interpretimit të Biblës. Dhe kjo është çfarë Krishti bën për ne. Ai na shpall, jep, interpreton Perëndinë, Ai na e zbulon neve atë. Nëse doni të dini se si është Perëndia dhe se cili është vullneti i Tij për ju dhe për këtë botë studioni Krishtin dhe Fjalën e tij. Kjo është arsyeja përse Apostulli joni e quan Krishtin Fjala. “Në fillim ishte Fjala dhe Fjala ishte pranë Perëndisë, dhe Fjala ishte Perëndi. ² Ai (fjala) ishte në fillim me Perëndinë. ³ Të gjitha gjërat u bënë me anë të tij (fjala), dhe pa atë nuk u bë asnjë nga ato që u bënë” (Gjoni 1:1-3). Kjo është se si Krishti është Unik në Zbulesën e Tij për ne.

Krishti është Unik si Shpëtimtar. Ai është unik si lider shpirtëror për të gjithë ata që dëshirojnë një të tillë pasi ai ka dhe tek ai përmblidhet e tërë njohja e vërtetë për tek Perëndia. Krishti është Shpëtimtari Unik për të tërë ata që janë bosh dhe dëshirojnë që të mbushen, shpirtrat tanë janë krijuar nga arkitekti hyjnor në një mënyrë të tillë që ato të gjejnë përmbushje në këtë jetë vetën nëse mbushemi me Perëndinë. Krishti është Shpëtimtari për të tërë ata që dëshirojnë të jenë të lirë, pasi liria gjendet në përmbushjen e qëllimit për të cilin ne njerëzit jemi krijuar – të njohim Perëndinë dhe të shijojmë lavdinë dhe prezencën e Tij. Për të gjitha këto, Krishti është i vetmi Shpëtimtar. Krishti tha “Unë jam rruga, e vërteta dhe jeta.” Që do të thotë, e vetmja rrugë e vërtetë për tek jeta e përjetshme me Perëndinë.

Kjo është arsyeja e lindjes së Krishtit. Ky është kuptimi i Krishtlindjes. Por a është Krishti Shpëtimtari yt? Nëse beson dhe lëshon veten në krahët e Tij, Krishti do të jetë Shpëtimtari yt gjithashtu. Ai vetë tha, “Kush beson në Birin ka jetë të përjetshme, kurse kush nuk i bindet Birit nuk do të shohë jetë, por zemërimi i Perëndisë qëndron mbi të” (gjoni 3:36). Nëse ju i keni besuar Krishtit, a jeni ju duke tërhequr hir nga burimi i pashtershëm i Tij? Nga plotësia e Tij çdo besimtar merr hir përmbi hir. Le të jetë motoja jonë fjalët e Apostullit Pjetër kur tha, “Por rrituni, në hirin dhe në njohjen e Zotit dhe të Shpëtimtarit tonë Jezu Krisht. Atij i qoftë lavdia, tani dhe përjetë. Amen” (2 Pjet. 3:18).

Predikuar nga Pastor Albert Kona me 23 Dhjetor, 2007, Kisha Reformuar Durres.

Me Worship

[youtube:http://www.youtube.com/watch?v=t9dvVp0Nxjo%5D

02. Sola Scriptura (I)- Vetëm Shkrimi

¹⁶ i gjithë Shkrimi është i frymëzuar nga Perëndia dhe i dobishëm për mësim, bindje, ndreqje dhe për edukim me drejtësi, ¹⁷ që njeriu i Perëndisë të jetë i përkryer, tërësisht i pajisur për çdo vepër të mirë.2 Tim 3:16-17

 

     Çfarë është Sola Scriptura? Deklarata Sola Scriptura thjesht do të thotë “Vetëm Shkrimi” dhe deklaron qe vetëm Fjala e Perëndisë siç na është zbuluar në Bibël është burimi I tërë informacionit të domosdoshëm për tiu afruar Perëndisë me besim dhe për një jetë të shenjtë si gjatë shërbesave të kishës ashtu edhe jashtë saj. Sola Scriptura gjithashtu deklaron qe vetëm Bibla është autoriteti përfundimtar dhe më I lartë për të tëra çështjet e besimit dhe jetës. Sola Scriptura po kështu deklaron që vetëm bibla është standardi pa gabime dhe i pagabueshëm në të tëra deklaratat e saj. Çdo institucion apo subjekt tjetër, përfshi këtu Koncilët e Kishës, opinionet e njerëzve apo madje edhe të papëve, bishopëve, kardinalëve apo mitropolitëve nuk janë dhe nuk mund të jenë autoriteti përfundimtar në çështjet e jetës dhe besimit pasi ato nuk janë as të pagabimta dhe as të pagabueshmë pavarësisht nga pretendimet e tyre. Historia ka provuar që të tëra këto entitete kanë dhe vazhdojnë të kundërshtojnë njëra-tjetrën. Vetëm Bibla, dukë qenë se është Fjalë e Perëndisë së gjallë, ka autoritetin final dhe pagabimshmërinë dhe pagabueshmërinë e duhur për të folur si deklarata më e lartë dhe përfundimtare për njeriun. Së fundi, me Sola Scriptura ne deklarojmë që Shkrimi është interpretuesi i vetvetes dhe në sensin më të lartë është vetë Perëndia Frymë e Shenjtë. Logjika dhe opinionet e njeriut nuk janë dhe nuk mund të jenë mbi ato të Perëndisë i cili flet për vetveten në Fjalën e Tij, Biblën.

Nuk do të mohoj asgjë deri sa të jem i bindur nga Shkrimi i Shenjtë dhe arsyeja e shëndoshë. Ndërgjegjja ime mbahet rob nga Fjala e Perëndisë dhe të shkosh kundra ndërgjegjes nuk është as e drejtë dhe as e mirë.

     Këto fjalë historike u deklaruan nga Martin Luteri në Dietin e Wormit. Worm është një qytet në Gjermani mbi lumin Rin, dhe Diet në Mesjetë ishte mbledhja e të tërë subjekteve të Perandorisë së Shenjtë Evropiane të Mesjetës, përpara Perandorit, ishte një lloj asambleje e përgjithshme e princave, kardinalëve e feudalëve përpara Perandorit. Ishte pranvera e vitit 1521. Martin Luteri ishte për gjykim përpara Perandorit të Perandorisë së Shenjtë Romane (pra Katolike) e cila kishte nën zotërim tërë Evropën me përjashtim te Francës dhe Britanisë. Martin Luteri kishte publikuar disa vite më parë 95 tezat e tij mbi derën e Kishës së Witenbergut si një ftesë për diskutim ndaj profesorëve të ndryshëm të teologjisë në Evropë. Por ajo që Luteri kishte filluar si diskutim dhe për qëllime akademike ishte shndërruar në një ortek, në një lëvizje masive intelektuale, akademike, studentore, ekonomike e madje edhe popullore. Luteri ndodhej përpara Perandorit për ta bërë atë të heshtë dhe mundësisht edhe lëvizjen masive që ai pa dashur kishte iniciuar. 95 tezat që ai pat ngjitur në derën e Kishës në Wittenberg nuk shtronin domosdoshmërish çështje të reja, e reja që Martin Luteri sillte ishte deklarata se Papët nuk janë të pagabueshëm, se Koncilët e Kishës e kardinalët nuk janë të pagabueshëm, se ata nuk janë mbi Shkrimin por nën shkrimin, dhe se Shkrimi dhe vetëm Shkrimi i Shenjtë ishte i pagabueshëm dhe mbi çdo papë. Shkrimi pat thënë Luteri është standardi dhe autoriteti më i lartë dhe përfundimtar për çdo gjë që ka të bëjë me besimin dhe jetën e njeriut. E përsëris pasi ky është thelbi i Sola Scriptura: Shkrimi i Shenjtë është standardi dhe autoriteti më i lartë dhe përfundimtar për çdo gjë që ka të bëjë me besimin dhe jetën e njeriut. Ky është kuptimi i Sola Scriptura – Shkrimi dhe vetëm Shkrimi i Shenjtë dhe asgjë tjetër nuk mund të jetë mbi të ose madje as baras me të. Kjo është deklarata që ktheu përmbys Evropën Perëndimore e Qendrore dhe që përcaktoi rrjedhën e historisë, kulturës, politikës, ekonomisë, arsimit e shkencës, besimit e jetës së përditshme për dhjetëra shtete e miliona njerëz. Deklarata më e rëndësishme që është bërë në historinë e Kishësh në këto 2000 vjetët e fundit, pas deklaratës së Krishtit “Ka përfunduar!’ është deklarata e Luterit “Sola Scriptura.”

     Çdo denominacion i Krishterë apo edhe Kishë lokale ka dhe duhet të ketë një dokument teologjik formal të shkruar ku deklaron apo rrëfen atë që beson. Kisha jonë ka Rrëfenjën e Besimit të Westminster (1646) dhe Katekizmin e Shkurtër dhe atë të Zgjeruar. Kapitulli i parë i Rr. B. Westminster përmbledh çfarë ne besojmë se bibla dëshmon për veten e saj. Seksioni 10 i këtij kapitulli të parë thotë:

Gjyqtari suprem që shqyrton e vendos për të gjitha polemikat e besimit, dekretet e kishës, opinionet e shkrimtarëve të lashtë, doktrinat e njerëzve dhe frymërat e ndryshme, të vetmet vendime të të cilit e mbi të cilat mund të mbështetemi, është askush tjetër veç Fryma e shenjtë që na flet përmes Shkrimit të Shenjtë.

     Pra, gjyqtari suprem është vetë Perëndia dhe vetëm Perëndia, as papët, as pastorët, e as qeveria, por vetëm Perëndia që na flet përmes Shkrimit të Shenjtë, Biblës. Fakti që vetëm Perëndia është ai që flet, vendos dhe gjykon, e bën të domosdoshme që edhe Fjala e shkruar e Tij të jetë gjithashtu gjyqtari suprem për të tëra çështjet e besimit dhe jetës. Kjo është arsyeja që Apostulli Pal nën frymëzimin e Frymës së Shenjtë dhe autoritetin apostolik të Krishtit deklaron:

I gjithë Shkrimi është i frymëzuar nga Perëndia dhe i dobishëm për mësim, bindje, ndreqje dhe për edukim me drejtësi, ¹⁷ që njeriu i Perëndisë të jetë i përkryer, tërësisht i pajisur për çdo vepër të mirë.

     Historianët thonë që Reformacioni si lëvizje kishte dy kauza dhe shkaqe, shkaku dhe kauza formale dhe ajo materiale. Shkaku dhe kauza materiale ishte çështja e shpëtimit apo e shfajësimit, ndërsa kauza dhe shkaku formal ishte ajo e rolit të Shkrimit për besimtarët. Reformatorët, së bashku me Etërit e Kishës së bashku me Apostujt dhe me tërë dëshminë biblike besoi që shpëtimi apo shfajësimi ynë përpara Perëndisë është vetëm përmes besimit – Sola Fide. Ne nuk mund të bëjmë asgjë për shpëtimin tonë, Krishti ka bërë gjithçka, ne duhet vetëm ta pranojmë me besim, dhe vetëm me besim pa i shtuar asgjë. Pra, çështja kryesore ishte ajo që përmenda në fillim: çfarë duhet të bëj që të shpëtohem? Përgjigja që Kisha Katolike pat dhënë gjatë Mesjetës dhe që vazhdon të jetë është (në mënyrë të përmbledhur) shiko tek Kisha. Përgjigja që Reformatorët zbuluan në Bibël ishte shiko tek Krishti me besim, vetëm tek Krishti, dhe vetëm me besim. Solus Christus dhe Sola Fide. Por që kjo betejë të zhvillohej, beteja e doktrinës së Shfajësimit vetëm me besim, që kjo betejë të fitohej, ajo duhesh mbajtur mbi fush-betejën e Shkrimit. Beteja duhej filluar, zhvilluar e mbaruar mbi Bibël. Dhe kjo domosdoshmëri bëri që motoja Sola Scriptura – Vetëm Shkrimi, edhe pse ishte një kauzë në sfond, të kthehej në një kauzë dhe shkak kryesor për Reformimin e Kishës dhe të shoqërisë. Që nga ajo kohë termi Sola Scriptura – Vetëm
Shkrimi u bë thirrja e betejës për të tërë protestantët apo ungjillorët.

     Tani, kjo thirrje deklaron që vetëm Bibla ka autoritetin për të lidhur ndërgjegjen e besimtarëve. Protestantët i pranojnë shkallët e format e tjera të autoritetit si drejtuesit kishtarë apo civik, kredot, katekizmat e rrëfenjat e besimit. Por në ndryshim nga Katolikët e Ortodoksët i pranojnë këto si subjekte nën autoritetin e Perëndisë dhe të Biblës, si subjekte që forcën dhe autoritetin e tyre e kanë të derivuar nga Perëndia dhe Bibla. Asnjë nga këto autoritete nuk është absolute, asnjë nga këto autoritete nuk është sovrani, dhe çdo njëra prej tyre është e aftë për gabim. Asnjëra prej tyre nuk është në gjendje dhe as nuk e ka të drejtën për të lidhur ndërgjegjen njerëzore.

     Një keqkuptim i zakonshëm është që Reformacioni besonte se Bibla është e pagabueshme, ndërsa katoliket besojnë që Papa dhe Tradita janë ta pagabushmërit. Ky është shtrembërim. Çështja qëndron tek fjala vetëm – Sola. Kisha Katolike dhe Ortodokse beson që ka dy burime të pagabueshme drejtimi: Bibla dhe tradita apo Kisha. Për këtë arsye, ata nuk lejonin askush që të lexonte apo interpretonte Biblën vetën nëse ai ishte i shuguruar apo dorëzuar murg apo prift. Por kjo ishte tamam ajo që Martin Luteri dhe reformatoret e tjerë deklaruan dhe që çoi në përjashtimin e tyre nga Kisha dhe formimin e Kishës së Reformuar. Djalli – shkruan diku Luteri – fshihet prapa detajeve. Dhe detaji në këtë çështje është tek fjala Sola – vetëm. Sola Scriptura, vetëm Shkrimi është gjyqtari suprem që shqyrton e vendos për të gjitha polemikat e besimit, dekretet e kishës, opinionet e shkrimtarëve të lashtë, doktrinat e njerëzve dhe frymërat e ndryshme, të vetmet vendime të të cilit e mbi të cilat mund të mbështetemi.

     Sola Scriptura është kështu pra thirrja e e betejës e reformacionit, e Kishës protestante e ungjillore, ka qenë gjithmonë e duhet të jetë gjithmonë. Por si duket situata sot? Deklarata e Kembrixhit, dokumenti që ju kam shpërndarë sot, është një dokument shumë i rëndësishëm pasi është një riafrimin dhe shpallje e besimit e shkruar më 1996 nga Aleanca e Ungjillorëve Rrëfenjës, një grup protestantësh apo ungjillorësh nga Kisha Luteriane dhe të Reformuara e Presbiterianë si kjo e jona, të cilët ishin të shqetësuar për gjendjen e Kishës ungjillore kudo nëpër botë. Ajo thotë në parathënien e saj:

Sot, drita e Reformacionit është zbehur jashtë mase. Si pasojë, fjala “ungjillore” është bërë aq gjithëpërfshirëse sa e ka humbur kuptimin. Ne rrezikojmë që të humbim unitetin dhe identitetin që është arritur për shekuj të tërë.

Dhe më poshtë në kapitullin e parë:

Vetëm Shkrimi është standardi i pagabueshëm i jetës së kishës, por sot kisha ungjillore e ka ndarë Shkrimin nga funksioni i tij autoritar. Praktikisht, shpesh kisha udhëhiqet prej kulturës. Teknikat terapeutike, strategjitë e marketingut dhe ritmi i botës së argëtimit kanë më shumë autoritet mbi dëshirat e kishës, funksionimin dhe çfarë ofron sesa Fjala e Perëndisë. Pastorët kanë neglizhuar mbikëqyrjen e tyre të ligjshme mbi adhurimin, duke përfshirë edhe përmbajtjen doktrinore të himneve. Me braktisjen në praktikë të autoritetit biblik, me venitjen e të vërtetave të tij nga vetëdija e krishterë dhe humbjen e spikatjes së doktrinave biblike, integriteti, autoriteti moral dhe drejtimi i kishës sa vjen e zbrazet.

Në vend që të adoptojmë besimin e krishterë për të kënaqur nevojat e konsumatorëve, ne duhet të shpallim ligjin, si i vetmi standard i drejtësisë së vërtetë dhe ungjillin, si njoftimi i vetëm i të vërtetës shpëtuese. E vërteta biblike është e domosdoshme për njohjen, edukimin dhe disiplinën e kishës.

Shkrimi duhet të na shpjerë përtej nevojave tona të perceptuara, tek nevojat tona të mirëfillta dhe të çlirojë nga të shikuarit e vetes përmes pamjeve, klisheve, premtimeve e përparësive të kulturës masive. Vetëm në dritën e të vërtetës së Perëndisë e kuptojmë vetveten si duhet dhe shohim çfarë siguron Perëndia për nevojat tona. Prandaj, Bibla duhet të mësohet e predikohet e mësohet në kishë. Predikimet duhet të jenë shtjellime të Biblës e mësimeve të saj e jo shprehje të mendimeve të predikuesit ose ideve të epokës. Ne duhet të synojmë vetëm për atë që ka dhënë Perëndia.

Vepra e Frymës së Shenjtë në përvojën personale nuk mund të shkëputet nga Shkrimi. Fryma nuk flet në mënyra të pavarura nga Shkrimi. Pa Shkrimin ne nuk do ta kishim njohur kurrë hirin e Perëndisë në Krishtin. Prova e të vërtetës është Fjala biblike e jo përjetimet shpirtërore.

Ne pohojmë se Shkrimi i pagabueshëm është i vetmi burim i zbulesës së shkruar hyjnore dhe vetëm ai mund ta lidhë ndërgjegjen. Vetëm Bibla mëson gjithçka që është e nevojshme për shpëtimin tonë nga mëkati dhe është standardi me anë të të cilit duhet të vlerësohet e tërë sjellja e krishterë.

Krishti, kur iu lut Atit Perëndi tha: At, shenjtëroi ata përmes të vërtetës. Vetëm Fjala juaj është e vërtetë. Vetëm Fjala jote shenjtëron, Vetëm Fjala, Sola Scriptura. Perëndia i shenjtërisë dhe i Fjalës, na dhëntë vendosmërinë për të marrë fjalën, për ta studiuar atë, për ti ju nënshtruar asaj, për të gjetur shpëtim në të, për tu shenjtëruar përmes saj dhe për të bashkuar përmes saj dhe vetëm përmes saj. Amen.

Deklarata e Kembrixhit

20 Prill 1996

Kishat ungjillore sot sundohen gjithnjë e më shumë nga fryma e kësaj epoke sesa nga Fryma e Krishtit. Si ungjillorë që jemi, i bëjmë thirrje vetes që të pendohemi nga ky mëkat dhe të rimëkëmbim besimin historik të krishterë.

Gjatë historisë fjalët ndryshojnë dhe kjo ka ndodhur në kohën tonë me fjalën “ungjillor”. Në të kaluarën kjo fjalë shërbente si një lidhje uniteti midis të krishterëve që vinin nga një larmi e madhe traditash të krishtera. Kisha ungjillore historike ishte pohuese apo shpallëse e besimit. Në të përfshiheshin të vërtetat thelbësore të krishterimit, që ishin përcaktuar nga sinodet e shquara ekumenike të kishës. Po ashtu, ungjillorët kishin një trashëgimi të përbashkët me “solat” e Reformacionit protestant të shekullit të gjashtëmbëdhjetë.

Sot, drita e Reformacionit është zbehur jashtë mase. Si pasojë, fjala “ungjillore” është bërë aq gjithëpërfshirëse sa e ka humbur kuptimin. Ne rrezikojmë që të humbim unitetin dhe identitetin që është arritur për shekuj të tërë. Për shkak të kësaj krize dhe për shkak të dashurisë sonë për Krishtin, ungjillin e kishën e tij, ne përpiqemi që të rishpallim përkushtimin tonë ndaj të vërtetave kryesore të Reformacionit dhe të kishës ungjillore historike. Këto të vërteta i pohojmë jo për shkak të rolit të tyre në traditat tona, por sepse besojmë se janë qendrore ndaj Biblës.

Sola Scriptura: Vetëm Shkrimi – Erozioni i Autoritetit

Vetëm Shkrimi është standardi i pagabueshëm i jetës së kishës, por sot kisha ungjillore e ka ndarë Shkrimin nga funksioni i tij autoritar. Praktikisht, shpesh kisha udhëhiqet prej kulturës. Teknikat terapeutike, strategjitë e marketingut dhe ritmi i botës së argëtimit kanë më shumë autoritet mbi dëshirat e kishës, funksionimin dhe çfarë ofron sesa Fjala e Perëndisë. Pastorët kanë neglizhuar mbikëqyrjen e tyre të ligjshme mbi adhurimin, duke përfshirë edhe përmbajtjen doktrinore të himneve. Me braktisjen në praktikë të autoritetit biblik, me venitjen e të vërtetave të tij nga vetëdija e krishterë dhe humbjen e spikatjes së doktrinave biblike, integriteti, autoriteti moral dhe drejtimi i kishës sa vjen e zbrazet.

Në vend që të adoptojmë besimin e krishterë për të kënaqur nevojat e konsumatorëve, ne duhet të shpallim ligjin, si i vetmi standard i drejtësisë së vërtetë dhe ungjillin, si njoftimi i vetëm i të vërtetës shpëtuese. E vërteta biblike është e domosdoshme për njohjen, edukimin dhe disiplinën e kishës.

Shkrimi duhet të na shpjerë përtej nevojave tona të perceptuara, tek nevojat tona të mirëfillta dhe të çlirojë nga të shikuarit e vetes përmes pamjeve, klisheve, premtimeve e përparësive të kulturës masive. Vetëm në dritën e të vërtetës së Perëndisë e kuptojmë vetveten si duhet dhe shohim çfarë siguron Perëndia për nevojat tona. Prandaj, Bibla duhet të mësohet e predikohet e mësohet në kishë. Predikimet duhet të jenë shtjellime të Biblës e mësimeve të saj e jo shprehje të mendimeve të predikuesit ose ideve të epokës. Ne duhet të synojmë vetëm për atë që ka dhënë Perëndia.

Vepra e Frymës së Shenjtë në përvojën personale nuk mund të shkëputet nga Shkrimi. Fryma nuk flet në mënyra të pavarura nga Shkrimi. Pa Shkrimin ne nuk do ta kishim njohur kurrë hirin e Perëndisë në Krishtin. Prova e të vërtetës është Fjala biblike e jo përvoja shpirtërore.

Teza e parë: Sola Scriptura

Ne pohojmë se Shkrimi i pagabueshëm është i vetmi burim i zbulesës së shkruar hyjnore dhe vetëm ai mund ta lidhë ndërgjegjen. Vetëm Bibla mëson gjithçka që është e nevojshme për shpëtimin tonë nga mëkati dhe është standardi me anë të të cilit duhet të vlerësohet e tërë sjellja e krishterë.

Ne mohojmë se një kredo, sinod apo individ mund të lidhë ndërgjegjen e një të krishteri, apo që Fryma e Shenjtë flet në mënyrë të pavarur apo në kundërshtim me atë që shpallet në Bibël, apo që përvoja personale shpirtërore mund të jetë një mjet zbulese.

Solus Christus: Vetëm Krishti – Erozioni i besimit të fokusuar pas Krishtit

Me shekularizimin e besimit ungjillor, interesat e tij përzihen me ato të kulturës. Si pasojë kemi humbjen e vlerave absolute, individualizmin tolerant dhe zëvendësimin e shenjtërisë me tërësinë, të pendimit me restaurimin, të vërtetën me intuitën, besimin me ndjenjat, providencën me shanset dhe shpresën e qëndrueshme me kënaqësinë e çastit. Krishti e kryqi i tij nuk janë më qendra e vizionit tonë.

Teza e dytë: Solus Christus

Ne pohojmë se shpëtimi ynë arrihet vetëm me anë të veprës ndërmjetësuese të Krishtit historik. Vetëm jeta e tij e pamëkatë dhe shlyerja e tij zëvendësuese mjaftojnë për shfajësimin e pajtimin tonë me Atin. Ne mohojmë që ungjilli predikohet nëse nuk shpallet vepra zëvendësuese e Krishtit dhe nuk kërkohet besimi në Personin e veprën e Krishtit.

Sola Gratia: Vetëm Hiri – Erozioni i Ungjillit

Besimi i papërligjur në aftësitë njerëzore është një produkt i natyrës së rënë njerëzore. Ky besim i rremë mbush tani botën ungjillore; nga ungjilli që fokusohet te vetë-vlerësimi, në ungjillin që predikon shëndetin e begatinë financiare t&
#235; domosdoshme, nga ata që e kanë shndërruar ungjillin në një produkt për t’u shitur dhe mëkatarin në një konsumator që dëshiron të blejë dhe të tjerë që e trajtojnë besimin e krishterë si të vërtetë, vetëm sepse funksionon. Kjo heshtje e doktrinës së shfajësimit, pavarësisht nga përkushtimi zyrtar i kishave tona. Hiri i Perëndisë në Krishtin nuk është thjesht i nevojshëm por është shkaku i vetëm i efektshëm për shpëtimin. Ne pohojmë se qeniet njerëzore lindin të vdekur shpirtërisht dhe nuk janë të aftë as për të bashkëpunuar me hirin ripërtëritës apo rilindës.

Teza e Tretë: Sola Gratia

Ne riafirmojmë se në shpëtim, çlirohemi nga zemërimi i Perëndisë vetëm ne anë të hirit të tij. Vetëm vepra e mbinatyrshme e Frymës së Shenjtë na sjell te Krishti, duke na çliruar nga skllavëria jonë ndaj mëkatit dhe duke na ngjallur nga vdekja shpirtërore në jetë shpirtërore.

Ne e mohojmë që shpëtimi është në një farë mënyre vepër e njeriut. Metodat, teknikat ose strategjitë njerëzore në vetvete nuk mund ta përmbushin këtë shndërrim. Besimi nuk prodhohet nga natyra jonë njerëzore e parilindur.

Sola Fide: Vetëm Besimi – Erozioni i Artikullit Kryesor te Besimit

Shfajësimi është vetëm me anë të hirit, nëpërmjet besimit vetëm dhe vetëm përmes Krishtit. Ky është artikulli me anë të të cilit qëndron apo bie një kishë. Sot ky artikull shpërfillet, shtrembërohet apo edhe mohohet ndonjëherë nga drejtues, studiues e pastorë që shpallin se janë ungjillorë. Megjithëse natyra e rënë njerëzore është tërhequr nga pranimi i nevojave për drejtësinë e numëruar të Krishtit, modernizmi e ndez zjarrin e pakënaqësisë me Ungjillin biblik. Ne kemi lejuar që kjo pakënaqësi të diktojë natyrën e shërbesës sonë dhe asaj që predikojmë.

Shumë veta në lëvizjen e rritjes së kishës besojnë se njohja sociologjike e atyre që marrin pjesë në adhurim, është aq e rëndësishme për suksesin e ungjillit, sa ç’është dhe e vërteta biblike që shpallet. Si pasojë, bindjet teologjike janë të ndara shpesh nga shërbesa. Prirja e marketingut në shumë kisha e shpie këtë edhe më tutje, duke e fshirë dallimin midis Fjalës biblike dhe botës, duke i hequr kryqit të Krishtit skandalin e vet dhe duke e redaktuar besimin e krishterë në parime e metoda që u sjellin sukses korporatave shekullare.

Megjithëse teologjia e kryqit mund të besohet, këto lëvizje po e zbrazin fare kuptimin e kryqit. Nuk ka ungjill tjetër përveç atij, sipas të cilit, me anë të zëvendësimit të Krishtit në vendin tonë, Perëndia i numëroi atij mëkatin tonë dhe na numëroi drejtësinë e tij. Për shkak se ai duroi gjykimin tonë, ne tani ecim në hirin e tij, si ata që janë të falur përjetësisht, janë të pranuar e birësuar si fëmijë të Perëndisë. Nuk ka bazë tjetër për pranimin tonë para Perëndisë, përveç veprës shpëtuese të Krishtit, as në patriotizmin tonë, apo në përkushtimin ndaj kishës apo sjelljes së mirë morale. Ungjilli shpall atë që Perëndia ka bërë për ne në Krishtin, nuk është mbi atë që ne mund të bëjmë për ta arritur atë.

Teza e Katërt: Sola Fide

Ne riafirmojmë se shfajësimi është vetëm me anë të hirit për shkak të Krishtit vetëm. Në shfajësim, drejtësia e Krishtit na numërohet si e vetmja përmbushje e drejtësisë së përkryer të Perëndisë.

Ne e mohojmë se shfajësimi varet nga ndonjë meritë që gjendet tek ne ose në bazë të injektimit+ të drejtësisë së Krishtit në ne dhe mohojmë që një institucion që pretendon se është një kishë e vërtetë, por që e mohon apo e dënon sola fiden, të pranohet apo njihet si një kishë legjitime.

Soli Deo Gloria: Lavdia i Përket Vetëm Zotit – Erozioni i Adhurimit me Qendër Perëndinë

Sa herë që autoriteti biblik në kishë humbet, Krishti zhvendoset nga vendi që i takon, ungjilli shtrembërohet, besimi deformohet, kjo ndodh gjithnjë vetëm për një arsye: se interesat tona kanë zënë vendin e atyre të Perëndisë dhe ne bëjmë shërbesën e tij sipas vullnetit tonë. Humbja e përparësisë së Perëndisë në jetën e kishës në kohën e sotme është diçka e zakonshme dhe e mjerueshme. Pikërisht kjo humbje na lejon që ta shndërrojmë adhurimin tonë në dëfrim, predikimin e ungjillit në marketing, të besuarit në teknikë, të qenit të mirë në të ndjerët mirë për veten dhe besnikërinë në të qenit të suksesshëm. Si pasojë, Perëndia, Krishti dhe Bibla kanë një domethënie mjaft të vogël për ne dhe kanë një lidhje inkonsekuente me ne.

Perëndia nuk ekziston thjesht për të kënaqur ambiciet e dëshirat tona njerëzore, oreksin tonë për konsum dhe interesat personale shpirtërore. Ne duhet të fokusohemi te Perëndia në adhurimin tonë dhe jo tek plotësimi i nevojave tona personale. Perëndia është sovran në adhurim kurse ne nuk jemi. Preokupimi ynë duhet të jetë mbretëria e Perëndisë e jo bota jonë personale, popullariteti apo suksesi ynë.

Teza e Pestë: Soli Deo Gloria

Ne pohojmë se meqenëse shpëtimi vjen nga Perëndia dhe është përmbushur prej tij, është për lavdinë e Perëndisë dhe duhet ta lavdërojmë gjithnjë. Duhet t’i jetojmë jetët tona përpara pranisë së Perëndisë, nën autoritetin e Perëndisë dhe vetëm për lavdinë e tij. Ne e mohojmë se mund ta lavdërojmë si duhet Perëndinë nëse adhurimi ynë ngatërrohet me zbavitjen, nëse neglizhojmë Ligjin ose Ungjillin n&#
235; predikimin tonë, ose nëse vetë-përmirësimi, vetë-vlerësimi apo vetë-përmbushja lihen të bëhen alternativa të ungjillit.

Një thirrje për pendim e reformim

Besnikëria e kishës ungjillore në të kaluarën bie në kontrast të theksuar me pabesinë e sotme. Në fillim të shekullit të kaluar, kishat ungjillore dalloheshin për një shërbesë të dukshme misioni dhe ngritën shumë institucione fetare për t’i shërbyer kauzës së të vërtetës biblike dhe mbretërisë së Krishtit. Aso kohe, qëndrimi dhe standardi i krishterë ishte mjaft i ndryshëm nga ai në kulturën e sotme, ndërsa sot nuk është i ndryshëm. Kisha ungjillore sot po e humbet besnikërinë e saj biblike, standardin moral dhe zellin misionar.

Ne pendohemi për dashurinë për botën. Jemi ndikuar nga “ungjijtë” e kulturës sonë shekullare, të cilët nuk janë aspak ungjij të vërtetë. Ne e kemi dobësuar kishën me mungesën e pendimit serioz, verbërinë tonë ndaj mëkateve tona që i shohim aq qartë tek të tjerët dhe dështimin tonë të pajustifikueshëm për t’u folur si duhet të tjerëve mbi veprën shpëtuese të Perëndisë në Jezu Krishtin.

Ne u bëjmë me zell thirrje pendimi ungjillorëve të shpallur që kanë devijuar nga Fjala e Perëndisë në çështjet e diskutuara në këtë Deklaratë. Kjo përfshin ata që shpallin se ka shpresë të jetës së përjetshme pa një besim të qartë në Jezu Krishtin, që shpallin se ata që e kanë refuzuar Krishtin në këtë jetë do të asgjësohen, pa duruar gjykimin e drejtë të Perëndisë përmes vuajtjeve ose që shpallin se ungjillorët janë një me katolikët romanë në Krishtin, edhe kur doktrina biblike e shfajësimit nuk besohet.

Aleanca e Ungjilloreve Rrefenjes u kërkojnë të gjithë të krishterëve që t’a konsiderojnë me kujdes zbatimin e kësaj Deklarate për sa i përket adhurimit, shërbesës, vizionit, jetës në kishë dhe ungjillëzimit.

Për hir të Krishtit. Amen.

01. Deklarata e Kembrixhit

20 Prill 1996

Kishat ungjillore sot sundohen gjithnjë e më shumë nga fryma e kësaj epoke sesa nga Fryma e Krishtit. Si ungjillorë që jemi, i bëjmë thirrje vetes që të pendohemi nga ky mëkat dhe të rimëkëmbim besimin historik të krishterë.

Gjatë historisë fjalët ndryshojnë dhe kjo ka ndodhur në kohën tonë me fjalën “ungjillor”. Në të kaluarën kjo fjalë shërbente si një lidhje uniteti midis të krishterëve që vinin nga një larmi e madhe traditash të krishtera. Kisha ungjillore historike ishte pohuese apo shpallëse e besimit. Në të përfshiheshin të vërtetat thelbësore të krishterimit, që ishin përcaktuar nga sinodet e shquara ekumenike të kishës. Po ashtu, ungjillorët kishin një trashëgimi të përbashkët me “solat” e Reformacionit protestant të shekullit të gjashtëmbëdhjetë.

Sot, drita e Reformacionit është zbehur jashtë mase. Si pasojë, fjala “ungjillore” është bërë aq gjithëpërfshirëse sa e ka humbur kuptimin. Ne rrezikojmë që të humbim unitetin dhe identitetin që është arritur për shekuj të tërë. Për shkak të kësaj krize dhe për shkak të dashurisë sonë për Krishtin, ungjillin e kishën e tij, ne përpiqemi që të rishpallim përkushtimin tonë ndaj të vërtetave kryesore të Reformacionit dhe të kishës ungjillore historike. Këto të vërteta i pohojmë jo për shkak të rolit të tyre në traditat tona, por sepse besojmë se janë qendrore ndaj Biblës.

Sola Scriptura: Vetëm Shkrimi – Erozioni i Autoritetit

Vetëm Shkrimi është standardi i pagabueshëm i jetës së kishës, por sot kisha ungjillore e ka ndarë Shkrimin nga funksioni i tij autoritar. Praktikisht, shpesh kisha udhëhiqet prej kulturës. Teknikat terapeutike, strategjitë e marketingut dhe ritmi i botës së argëtimit kanë më shumë autoritet mbi dëshirat e kishës, funksionimin dhe çfarë ofron sesa Fjala e Perëndisë. Pastorët kanë neglizhuar mbikëqyrjen e tyre të ligjshme mbi adhurimin, duke përfshirë edhe përmbajtjen doktrinore të himneve. Me braktisjen në praktikë të autoritetit biblik, me venitjen e të vërtetave të tij nga vetëdija e krishterë dhe humbjen e spikatjes së doktrinave biblike, integriteti, autoriteti moral dhe drejtimi i kishës sa vjen e zbrazet.

Në vend që të adoptojmë besimin e krishterë për të kënaqur nevojat e konsumatorëve, ne duhet të shpallim ligjin, si i vetmi standard i drejtësisë së vërtetë dhe ungjillin, si njoftimi i vetëm i të vërtetës shpëtuese. E vërteta biblike është e domosdoshme për njohjen, edukimin dhe disiplinën e kishës.

Shkrimi duhet të na shpjerë përtej nevojave tona të perceptuara, tek nevojat tona të mirëfillta dhe të çlirojë nga të shikuarit e vetes përmes pamjeve, klisheve, premtimeve e përparësive të kulturës masive. Vetëm në dritën e të vërtetës së Perëndisë e kuptojmë vetveten si duhet dhe shohim çfarë siguron Perëndia për nevojat tona. Prandaj, Bibla duhet të mësohet e predikohet e mësohet në kishë. Predikimet duhet të jenë shtjellime të Biblës e mësimeve të saj e jo shprehje të mendimeve të predikuesit ose ideve të epokës. Ne duhet të synojmë vetëm për atë që ka dhënë Perëndia.

Vepra e Frymës së Shenjtë në përvojën personale nuk mund të shkëputet nga Shkrimi. Fryma nuk flet në mënyra të pavarura nga Shkrimi. Pa Shkrimin ne nuk do ta kishim njohur kurrë hirin e Perëndisë në Krishtin. Prova e të vërtetës është Fjala biblike e jo përvoja shpirtërore.

Teza e parë: Sola Scriptura

Ne pohojmë se Shkrimi i pagabueshëm është i vetmi burim i zbulesës së shkruar hyjnore dhe vetëm ai mund ta lidhë ndërgjegjen. Vetëm Bibla mëson gjithçka që është e nevojshme për shpëtimin tonë nga mëkati dhe është standardi me anë të të cilit duhet të vlerësohet e tërë sjellja e krishterë.

Ne mohojmë se një kredo, sinod apo individ mund të lidhë ndërgjegjen e një të krishteri, apo që Fryma e Shenjtë flet në mënyrë të pavarur apo në kundërshtim me atë që shpallet në Bibël, apo që përvoja personale shpirtërore mund të jetë një mjet zbulese.

Solus Christus: Vetëm Krishti – Erozioni i besimit të fokusuar pas Krishtit

Me shekularizimin e besimit ungjillor, interesat e tij përzihen me ato të kulturës. Si pasojë kemi humbjen e vlerave absolute, individualizmin tolerant dhe zëvendësimin e shenjtërisë me tërësinë, të pendimit me restaurimin, të vërtetën me intuitën, besimin me ndjenjat, providencën me shanset dhe shpresën e qëndrueshme me kënaqësinë e çastit. Krishti e kryqi i tij nuk janë më qendra e vizionit tonë.

Teza e dytë: Solus Christus

Ne pohojmë se shpëtimi ynë arrihet vetëm me anë të veprës ndërmjetësuese të Krishtit historik. Vetëm jeta e tij e pamëkatë dhe shlyerja e tij zëvendësuese mjaftojnë për shfajësimin e pajtimin tonë me Atin. Ne mohojmë që ungjilli predikohet nëse nuk shpallet vepra zëvendësuese e Krishtit dhe nuk kërkohet besimi në Personin e veprën e Krishtit.

Sola Gratia: Vetëm Hiri – Erozioni i Ungjillit

Besimi i papërligjur në aftësitë njerëzore është një produkt i natyrës së rënë njerëzore. Ky besim i rremë mbush tani botën ungjillore; nga ungjilli që fokusohet te vetë-vlerësimi, në ungjillin që predikon shëndetin e begatinë financiare t&
#235; domosdoshme, nga ata që e kanë shndërruar ungjillin në një produkt për t’u shitur dhe mëkatarin në një konsumator që dëshiron të blejë dhe të tjerë që e trajtojnë besimin e krishterë si të vërtetë, vetëm sepse funksionon. Kjo heshtje e doktrinës së shfajësimit, pavarësisht nga përkushtimi zyrtar i kishave tona. Hiri i Perëndisë në Krishtin nuk është thjesht i nevojshëm por është shkaku i vetëm i efektshëm për shpëtimin. Ne pohojmë se qeniet njerëzore lindin të vdekur shpirtërisht dhe nuk janë të aftë as për të bashkëpunuar me hirin ripërtëritës apo rilindës.

Teza e Tretë: Sola Gratia

Ne riafirmojmë se në shpëtim, çlirohemi nga zemërimi i Perëndisë vetëm ne anë të hirit të tij. Vetëm vepra e mbinatyrshme e Frymës së Shenjtë na sjell te Krishti, duke na çliruar nga skllavëria jonë ndaj mëkatit dhe duke na ngjallur nga vdekja shpirtërore në jetë shpirtërore.

Ne e mohojmë që shpëtimi është në një farë mënyre vepër e njeriut. Metodat, teknikat ose strategjitë njerëzore në vetvete nuk mund ta përmbushin këtë shndërrim. Besimi nuk prodhohet nga natyra jonë njerëzore e parilindur.

Sola Fide: Vetëm Besimi – Erozioni i Artikullit Kryesor te Besimit

Shfajësimi është vetëm me anë të hirit, nëpërmjet besimit vetëm dhe vetëm përmes Krishtit. Ky është artikulli me anë të të cilit qëndron apo bie një kishë. Sot ky artikull shpërfillet, shtrembërohet apo edhe mohohet ndonjëherë nga drejtues, studiues e pastorë që shpallin se janë ungjillorë. Megjithëse natyra e rënë njerëzore është tërhequr nga pranimi i nevojave për drejtësinë e numëruar të Krishtit, modernizmi e ndez zjarrin e pakënaqësisë me Ungjillin biblik. Ne kemi lejuar që kjo pakënaqësi të diktojë natyrën e shërbesës sonë dhe asaj që predikojmë.

Shumë veta në lëvizjen e rritjes së kishës besojnë se njohja sociologjike e atyre që marrin pjesë në adhurim, është aq e rëndësishme për suksesin e ungjillit, sa ç’është dhe e vërteta biblike që shpallet. Si pasojë, bindjet teologjike janë të ndara shpesh nga shërbesa. Prirja e marketingut në shumë kisha e shpie këtë edhe më tutje, duke e fshirë dallimin midis Fjalës biblike dhe botës, duke i hequr kryqit të Krishtit skandalin e vet dhe duke e redaktuar besimin e krishterë në parime e metoda që u sjellin sukses korporatave shekullare.

Megjithëse teologjia e kryqit mund të besohet, këto lëvizje po e zbrazin fare kuptimin e kryqit. Nuk ka ungjill tjetër përveç atij, sipas të cilit, me anë të zëvendësimit të Krishtit në vendin tonë, Perëndia i numëroi atij mëkatin tonë dhe na numëroi drejtësinë e tij. Për shkak se ai duroi gjykimin tonë, ne tani ecim në hirin e tij, si ata që janë të falur përjetësisht, janë të pranuar e birësuar si fëmijë të Perëndisë. Nuk ka bazë tjetër për pranimin tonë para Perëndisë, përveç veprës shpëtuese të Krishtit, as në patriotizmin tonë, apo në përkushtimin ndaj kishës apo sjelljes së mirë morale. Ungjilli shpall atë që Perëndia ka bërë për ne në Krishtin, nuk është mbi atë që ne mund të bëjmë për ta arritur atë.

Teza e Katërt: Sola Fide

Ne riafirmojmë se shfajësimi është vetëm me anë të hirit për shkak të Krishtit vetëm. Në shfajësim, drejtësia e Krishtit na numërohet si e vetmja përmbushje e drejtësisë së përkryer të Perëndisë.

Ne e mohojmë se shfajësimi varet nga ndonjë meritë që gjendet tek ne ose në bazë të injektimit+ të drejtësisë së Krishtit në ne dhe mohojmë që një institucion që pretendon se është një kishë e vërtetë, por që e mohon apo e dënon sola fiden, të pranohet apo njihet si një kishë legjitime.

Soli Deo Gloria: Lavdia i Përket Vetëm Zotit – Erozioni i Adhurimit me Qendër Perëndinë

Sa herë që autoriteti biblik në kishë humbet, Krishti zhvendoset nga vendi që i takon, ungjilli shtrembërohet, besimi deformohet, kjo ndodh gjithnjë vetëm për një arsye: se interesat tona kanë zënë vendin e atyre të Perëndisë dhe ne bëjmë shërbesën e tij sipas vullnetit tonë. Humbja e përparësisë së Perëndisë në jetën e kishës në kohën e sotme është diçka e zakonshme dhe e mjerueshme. Pikërisht kjo humbje na lejon që ta shndërrojmë adhurimin tonë në dëfrim, predikimin e ungjillit në marketing, të besuarit në teknikë, të qenit të mirë në të ndjerët mirë për veten dhe besnikërinë në të qenit të suksesshëm. Si pasojë, Perëndia, Krishti dhe Bibla kanë një domethënie mjaft të vogël për ne dhe kanë një lidhje inkonsekuente me ne.

Perëndia nuk ekziston thjesht për të kënaqur ambiciet e dëshirat tona njerëzore, oreksin tonë për konsum dhe interesat personale shpirtërore. Ne duhet të fokusohemi te Perëndia në adhurimin tonë dhe jo tek plotësimi i nevojave tona personale. Perëndia është sovran në adhurim kurse ne nuk jemi. Preokupimi ynë duhet të jetë mbretëria e Perëndisë e jo bota jonë personale, popullariteti apo suksesi ynë.

Teza e Pestë: Soli Deo Gloria

Ne pohojmë se meqenëse shpëtimi vjen nga Perëndia dhe është përmbushur prej tij, është për lavdinë e Perëndisë dhe duhet ta lavdërojmë gjithnjë. Duhet t’i jetojmë jetët tona përpara pranisë së Perëndisë, nën autoritetin e Perëndisë dhe vetëm për lavdinë e tij. Ne e mohojmë se mund ta lavdërojmë si duhet Perëndinë nëse adhurimi ynë ngatërrohet me zbavitjen, nëse neglizhojmë Ligjin ose Ungjillin n&#
235; predikimin tonë, ose nëse vetë-përmirësimi, vetë-vlerësimi apo vetë-përmbushja lihen të bëhen alternativa të ungjillit.

Një thirrje për pendim e reformim

Besnikëria e kishës ungjillore në të kaluarën bie në kontrast të theksuar me pabesinë e sotme. Në fillim të shekullit të kaluar, kishat ungjillore dalloheshin për një shërbesë të dukshme misioni dhe ngritën shumë institucione fetare për t’i shërbyer kauzës së të vërtetës biblike dhe mbretërisë së Krishtit. Aso kohe, qëndrimi dhe standardi i krishterë ishte mjaft i ndryshëm nga ai në kulturën e sotme, ndërsa sot nuk është i ndryshëm. Kisha ungjillore sot po e humbet besnikërinë e saj biblike, standardin moral dhe zellin misionar.

Ne pendohemi për dashurinë për botën. Jemi ndikuar nga “ungjijtë” e kulturës sonë shekullare, të cilët nuk janë aspak ungjij të vërtetë. Ne e kemi dobësuar kishën me mungesën e pendimit serioz, verbërinë tonë ndaj mëkateve tona që i shohim aq qartë tek të tjerët dhe dështimin tonë të pajustifikueshëm për t’u folur si duhet të tjerëve mbi veprën shpëtuese të Perëndisë në Jezu Krishtin.

Ne u bëjmë me zell thirrje pendimi ungjillorëve të shpallur që kanë devijuar nga Fjala e Perëndisë në çështjet e diskutuara në këtë Deklaratë. Kjo përfshin ata që shpallin se ka shpresë të jetës së përjetshme pa një besim të qartë në Jezu Krishtin, që shpallin se ata që e kanë refuzuar Krishtin në këtë jetë do të asgjësohen, pa duruar gjykimin e drejtë të Perëndisë përmes vuajtjeve ose që shpallin se ungjillorët janë një me katolikët romanë në Krishtin, edhe kur doktrina biblike e shfajësimit nuk besohet.

Aleanca e Ungjilloreve Rrefenjes u kërkojnë të gjithë të krishterëve që t’a konsiderojnë me kujdes zbatimin e kësaj Deklarate për sa i përket adhurimit, shërbesës, vizionit, jetës në kishë dhe ungjillëzimit.

Për hir të Krishtit. Amen.

Ungjilli sipas Isaise: Një filozofi Kristologjike e Historisë (Isaia 53:12)

nga Albert Kona

Prandaj do t’i jap si pjesën e tij shumë, dhe ai do ta kete si plaçkë të fuqishmit, sepse e ka përkushtuar jetën e tij deri në vdekje dhe u përfshi midis keqbërësve; ai ka mbajtur mëkatin e shumë vetave dhe ka ndërhyrë në favor të shkelësve. Isa 53:12

Sot dua që të marrim në konsideratë deklaratën e Isaisë, të Biblës, dhe mbi të gjitha të Zotit Perëndi porsa i përket historisë së botës. Është e rëndësishme që të gjithë njerëzit, por veçanërisht të Krishterët të ngrenë herë pas herë sytë lart nga horizonti ynë personal dhe ta shikojmë jetën dhe ekzistencën njerëzore nga një këndvështrim më i plotë. Ne jemi si ata lojtarët e futbollit në fushën e lojës që rendim me topin por që nuk e shikojmë dot të tërë lojën, ndryshe nga shikuesi nga maja e stadiumit që e shikon lojën nga lart dhe plotësisht. Perëndia shpall tek Isaia 55:8-9 këtë: “Mendimet e mia nuk janë mendimet tuaja, dhe as rrugët tuaja nuk janë rrugët e mia”… ⁹ “Ashtu si qiejtë janë më të lartë se toka, kështu edhe rrugët e mia janë më të larta se rrugët tuaja dhe mendimet e mia janë më të larta se mendimet tuaja.” Perëndia është i përjetshëm, është i kudogjindshëm dhe i gjithëdijshëm. Ai ka krijuar hapësirën, ka krijuar kohën, ka krijuar njeriun që lëviz në hapësirë dhe kohë, dhe e drejton lëvizjen e njeriut nga pika a tek pika b. Perëndia ka krijuar me një qëllim në mendje, dhe përmbushja e qëllimit të Perëndisë përmes lëvizjes së njeriut në hapësirë dhe kohë është ajo që ne zakonisht e quajmë historia e njerëzimit. Edhe është kjo arsyeja që i Krishteri duhet të ngrejë sytë lart nga qielli, që i krishteri duhet të bëjë jo vetëm pyetjen: Çfarë po më ndodh mua? Por edhe pyetjen ?farë po ndodh në botë? Çfarë thotë Bibla për këto gjëra? Cili është roli i besimit tim në të tëra këto gjëra? Cili është kuptimi dhe lidhja e ngjarjeve që ndodhin në këtë botë? Ku po shkon historia? Të lëvrosh këto pyetje do të thotë të me filozofinë e historisë. A ka historia e njerëzimit kuptim e lidhje? A mund të ketë ajo kuptim dhe lidhje? Sot unë shpresoj që ju do të shikoni këndvështrimin biblik të historisë, këndvështrimin e Perëndisë porsa i përket historisë. Nëse historia botërore studiohet siç duhet përmes lenteve të Biblës, duke mbajtur para syve tanë që Krishti është Zoti i Historisë, që historia ka në qendër Krishtin dhe Kishën e Tij, dhe që historia drejtohet nga Krishti për lavdinë e tij dhe të mirën e Kishës së Tij, studimi i historisë kthehet në një mjet inkurajimi për ju dhe në një argument për ti besuar edhe më fort Krishtit, për tu mbështetur edhe më shumë tek Ai. Por më parë vini re filozofinë jo biblikë apo moderne të historisë së njerëzimit dhe e bëj këtë gjë që ju të dini se ka antiteza, se ka një ndryshim rrënjësor ndemjet të menduarit biblik mbi historinë dhe atij sekular.

I.     Filozofia Moderne e Historisë

Në këtë moment ka të paktën një gjysmë dyzime këndvështrimesh të ndryshme mbi historinë që besohen, ndiqen apo predikohen duke filluar që nga katedrat universitare apo podiumet mediatike deri tek grupet e pensionistëve që luajnë domino nëpër parqe. E vërteta është gjithmonë një dhe absolute ndërsa mënyrat e gabuara të të menduarit janë gjithmonë në shumës. Një filozofie historisë është ajo që fillon dhe ndërtohet mbi filozofin Gjerman Hegel, i cili është influenca deçizive e Engelsit dhe e Marksit. Kjo filozofi thotë që historia drejtohet apo shtyhet nga ekonomia. Që, një ngjarje ndjek tjetrën, një komb mund një tjetër, një civilizim zëvendësin një tjetër sipas një ligji të caktuar që Hegeli e quajti ligji i presionit ekonomik. Ky ligj ekonomik sipas Marksit do të prodhonte së fundmi një shoqëri pa klasa. 100 vitet e fundit nuk e kanë konfirmuar opinionin e Marksit mbi progresin dhe kuptimin e historisë.

Nga ana tjetër amerikani Henry Ford pat thënë që historia është thjesht një ngjarje e dhimbshme pas një tjetre. Historia për të nuk ka kuptim, nuk ka lidhje, e nuk ka qëllim.

Një filozofi tjetër e historisë është ajo që mbahet nga religjionet orientalë, hindutë dhe budistët, që historia është ciklike, dhe që kjo përfshin edhe doktrinën e tyrë të ri-mishërizimit apo të ri-inkarnacionit. Ai që sot është kryeministër nesër do të jetë gomar dhe në jetën e tretë mizë. Në Evropë kjo si influence shihet tek historiani gjerman Oswald Spengler i cili shkroi që historia ka karakter ciklik apo zëvendësues. Njëri civilizim zëvendëson një tjetër, një kulturë zëvendëson një tjetër.

Problemi me të treja këto filozofi të historisë që predikohet në mënyrë totalitariane nga universitetet dhe masmedia është që jo vetëm janë jo-biblike, jo vetëm që janë anti-biblike, por që nuk janë në gjendje që të shpjegojnë marshimin e evenimenteve historike, asnjëra prej tyre nuk është në gjendje që të provojë që historia ka një qëllim në vetvete, që ekzistenca e njerëzimit, e botës, e ngjarjeve ka një qëllim drejt së cilës ajo po ecën, një kuptim, një zgjidhje, një përfundim. Këto filozofi të historisë thonë që kombe ngrihen e bien, që teknologjia avancon, që lëvizje intelektuale shkojnë e vinë, që lufta ndjek paqen dhe paqja luftën, dhe e gjitha kjo nuk ka asnjë kuptim, nuk ka destinacion. Asnjëra prej tyre nuk të ofron arsye për të jetuar, për të shkuar në punë dhe për të luftuar për një ndryshim apo qëllim. Është e mrekullueshme që si pastor të çohesh në mëngjes dhe të fillosh punë duke e ditur që edhe sot ashtu si edhe çdo ditë unë do të fitoj pasi perëndia sot si edhe çdo ditë tjetër do të fitojë, pasi Krishti edhe sot si edhe çdo ditë tjetër kontrollon rrjedhën e historisë për lavdinë e Tij dhe bekimin e Kishës. Sa prej zyrtarëve, pushtetarëve dhe politikanëve mund ta thonë një gjë të tillë – Që në fund ata do të fitojnë?

II.     Filozofia Biblike e Historisë

Por nga ana tjetër ne kemi filozofinë Biblike të historisë së njerëzimit e cila është radikalisht e kundërta e çfarë u tha më parë. Perëndia thotë “Prandaj do t’i jap si pjesën e tij shumë, dhe ai do ta ketë si plaçkë të fuqishmit, sepse e ka përkushtuar jetën e tij deri në vdekje dhe u përfshi midis keqbërësve; ai ka mbajtur mëkatin e shumë vetave dhe ka ndërhyrë në favor të shkelësve.” Sipas Fjalës së Perëndisë, Perëndia jo vetëm që kontrollon historinë e njerëzimit, jo vetëm që ai përfshihet me të dhe vepron në të dhe përmes saj, por edhe që Perëndia po e drejton atë drejt një qëllimi të fiksuar që më parë, një qëllim që në qendër të saj ka Krishtin dhe Kishën.

A. Bibla i njeh dhe i konsideron ngjarjet njerëzore

Kështu së pari, Bibla i njeh dhe i konsideron ngjarjet njerëzore, ngritjen dhe rënien e kombeve dhe civilizimeve, i njeh figurat historike që dominojnë në relievin njerëzor, dhe i jep atyre vendin që i takon. Për shembull: Te Danieli 8, ne lexojmë atë që njihet si profecia e Dashit dhe e Cjapit. Perëndia përdor një gjuhë figurative letrare për të përshkruar rënien e perandorisë Persiane dhe pushtimin e saj prej mbretërit të Grekëve, Aleksandrit të Madh. Vini re, ne e quajmë atë Aleksandri i Madh, Bibla e quan atë “Cjapi leshtor – mbreti i Javanit.” (Javani=grekërit). Ky është këndvështrimi Biblik. Bibla nuk i injoron lëvizjet e historisë njerëzore, progresin e njohjes e të teknologjisë, nuk është indiferente ndaj figurave historike, por nuk i konsideron ato si çështjet e vërteta të historisë, kuptimin e vërtetë të historisë. Tek libri i Predikuesit në Dhiatën e Vjetër, Solomoni nën frymëzimin e Frymës së Shenjtë shkruan në kapitullin e parë “Ajo që ka qenë është ajo që do të jetë; ajo që është bërë është ajo që do të bëhet; nuk ka asgjë të re nën diell” (Pred. 1:9). – dhe pasi e shtjellon këtë temë për rreth 11 kapituj, tek i dymbëdhjeti shkruan:

“¹² Biri im, ruhu nga çdo gjë që del jashtë kësaj. Shkruhen shumë libra, por nuk mbarohet kurrë kjo punë, dhe studimi i tepërt e lodh trupin. ¹³ Të dëgjojmë, pra, përfundimin e gjithë ligjëratës: “Ki frikë nga Perëndia dhe respekto urdhërimet e tij, sepse kjo është tërësia e njeriut”. ¹⁴ Sepse Perëndia do të vërë të gjykohet çdo vepër, edhe çdo gjë që është fshehur, qoftë e mirë apo e keqe.”

B. Filozofia Historike e Dhiatës së Vjetër

Por Bibla jo vetëm që i njeh lëvizjet dhe figurat historike, por por gjithashtu na e jep të saktë kuptimin dhe interpretimin e progresit kronologjik të ngjarjeve historike, e cila na është dhënë në mënyrë të ngjeshur tek Isaia 53:12. pjesa e vargut 12 që thotë “Prandaj do t’i jap si pjesën e tij shumë, dhe ai do ta kete si plaçkë të fuqishmit” na zbulon, na profetizon që Krishti, Shërbëtori i drejtë i Perëndisë dhe vetë Zoti Perëndi, personi i dytë i Trinisë, pas mishërizimit të tij, lindjes, kryqëzimit të tij për mëkatet e popullit të Tij, jo vetëm që do të ngrihet nga të vdekurit – sic na e profetizoi vargu 11 – por gjithashtu do të mbledhë frytet e fitores së Tij në këtë botë. Bibla thotë që Ai do të bëjë të drejtë shumë veta përpara Perëndisë. Kur Isaia përdor fjalën shumë – ai i referohet gjithmonë popullit të perëndisë, Kishës së tij për të cilin ai dha veten e tij siç na siguron Pali tek Efezianët 5:25. Shënoni një koment të vogël në biblat tuaja pasi përkthimi që ju keni atje i frazës “Prandaj do t’i jap pjesën e tij midis të mëdhenjve, dhe ai do ta ndajë plaçkën me të fuqishmit” është shumë i pasaktë. Përkthimi korrekt është ai që ju kam dhënë në buletinin e sotshëm “Prandaj do t’i jap si pjesën e tij shumë, dhe ai do ta ketë si plaçkë të fuqishmit.”

Perëndia Atë na zbulon në këtë varg premtim që Ai i ka dhënë Birit: “Prandaj do t’i jap si pjesën e tij shumë.” Ati thotë, do ti jap Krishtit si shpërblim për sakrificën e Tij të tërë ata për të cilët Krishti vdiq në kryq, të tërë ata për të cilët Krishti pagoi. Ati do ti japi Birit të tëra ata të cilët Krishti i ka blerë e shpenguar me çmimin e gjakut të Tij. Të tërë ata, Ati premton, unë do ti bëj që të vinë tek ai, do ti besojnë Atij, do ta duan atë, do ta ndjekin Atë, do ta adhurojnë Atë. “Prandaj do t’i jap si pjesën e tij shumë” – dhe pastaj Ati shton “dhe ai do ta ketë si plaçkë të fuqishmit.” Me këtë frazë të fundit Ati i premton Krishtit dhe njerëzimit që Ati do të nënshtrojë nën këmbët e Krishtit pushtete e principata, frone e zotërime. Nëse mund tju kujtohet, kjo është një gjuhë që Ati e përdori në strofën e parë të këngës së Shërbëtorit, që janë vargjet 13-15 te Isaisë 52. vargu 15 thotë; “¹⁵ kështu ai do të spërkasë shumë kombe; mbretërit do të mbyllin gojën para tij, sepse do të shohin çfarë nuk u ishte treguar kurrë atyre dhe do të kuptojnë ato që nuk kishin dëgjuar.” Këtë premtim, këtë profeci, që Ati do ti nënshtrojë kombet nën këmbët e Krishtit ne e gjejmë edhe në shumë vende të tjera në Dhiatën e Vjetër. Tek Psalmi 2, të cilin ne e këndojmë në këtë kishë thuhet:

Pse ziejnë kombet dhe pse popujt kurdisin gjëra të kota? ² Mbretërit e dheut mblidhen dhe princat këshillohen bashkë kundër Zotit dhe të vajosurit të tij, ³ duke thënë: “Le t’i këputim prangat e tyre dhe t’i heqim qafe litarët e tyre”. ⁴ Ai që ulet në qiejtë do të qeshë, Zoti do të tallet me ta. ⁵ Atëherë do t’u flasë në zemërimin e tij dhe do t’i trembë në indinjatën e tij të madhe, ⁶ dhe do të thotë: “E vendosa mbretin tim mbi Sion, malin tim të shenjtë. ⁷ Do të shpallë dekretin e Zotit. Ai më ka thënë: “Ti je biri im, sot më linde. ⁸ Më kërko dhe unë do të jap kombet si trashëgimi për ty dhe mbarë dheun si zotërim tëndin. ⁹ Ti do t’i copëtosh me një shufër hekuri, do t’i bësh copë-copë si një enë prej argjile.”

Tek Ps 72 që ne do ta këndojmë përsëri sot thuhet:

“⁸ Ai do të mbretërojë nga një det te tjetri dhe nga lumi deri në skajet e tokës. ⁹ Banorët e shkretëtirës do të përkulen para tij, dhe armiqtë e tij do të lëpijnë pluhurin…Po, gjithë mbretërit do ta adhurojnë dhe gjithë kombet do t’i shërbejnë….¹⁷ Emri i tij do të vazhdojë përjetë, emri i tij do të përhapet deri sa të ketë diell; dhe tërë kombet do të bekohen në të dhe do ta shpallin të lumtur.”

C. Filozofia Historike e Dhiatës së Re

Dhiata e Re gjithashtu na e konfirmon këtë filozofi Kristologjike të Historisë, këtë filozofi pra të historisë me qendër Krishtin dhe veprën e Tij për Kishën e Tij. Tek Kol 1;16 Apostulli Pal e shikon Krishtin si qendra dhe arsyeja e ekzistencës së gjithësisë dhe e historisë së saj disa mijëra vjeçare. Ai thotë:

“sepse në të u krijuan të gjitha gjërat, ato që janë në qiejt dhe ato mbi dhe, gjërat që duken dhe ato që nuk duken: frone, zotërime, principata dhe pushtete; të gjitha gjërat janë krijuar me anë të tij dhe në lidhje me të.”

Krishti Krijoi gjithçka dhe në funksion të vetes së Tij – “me anë të tij dhe në lidhje me të” thotë Pali. Dhe çfarë janë këto gjëra? “ato që janë në qiejt dhe ato mbi dhe, gjërat që duken dhe ato që nuk duken: frone, zotërime, principata”…arti, teknologjia, historia njerëzore e lëvizje historike. Gjithçka është në funksion të qëllimit dhe lavdisë së Krishtit. Apostulli Pal përsëri deklaron të njëjtën gjë tek Kolosianëve 2:15, teks të cilin unë jua hapa para dy javësh me paramendim për tju dhënë juve kontekstin për këtë javë. Aty ne lexuam këto fjalë: “dhe mbasi i zhveshi pushtetet dhe principatat, ua tregoi sheshit njerëzve, duke ngadhënjyer mbi ata në të.” Dhe nëse mbani mend, përkthimi më në shqip ishte: Dita që Krishti u morr në qiell ishte dita e ngadhënjimit të madh, ishte dita kur Krishti si një gjeneral ngadhënjimtar ul në të djathtë të Ati dhe i ofroi vetes së tij dhe Ati një spektakël madhështor plaçkën që ai kishte kapur rob, “frone, zotërime, principata dhe pushtete.”

Pro Kishë e Krishtit, mos u shpërqendro në këtë moment, pasi nuk po flasim për diçka që nuk ju intereson. Këtu Krishti po flet për ju. Ju jeni po aq shumë sa edhe Krishti e kësaj profecie të Isa 53:12. Duke komentuar mbi këtë varg, Apostulli Pal deklaron tek Efesianëve 1 që Ati e ringjalli Krishtin “…prej së vdekurish dhe duke e vënë të ulej në të djathtën e tij në vendet qiellore, ²¹ përmbi çdo principatë, pushtet, fuqi, zotërim dhe çdo emër që përmendet jo vetëm në këtë epokë, por edhe në atë të ardhme, ²² dhe vuri çdo gjë nën këmbët e tij, edhe ia dha për krye përmbi çdo gjë kishës, ²³ e cila është trupi i tij, plotësia i atij që mbush çdo gjë në të gjithë.” Krishti është përmbi çdo principatë, pushtet, fuqi, zotërim, emër i kësaj epokë dhe i atyre që do të vinë, dhe duke qenë se Krishti është koka e Kishës, trupit të tij, Kisha gjithashtu është në të njëjtat pozita.” Sepse Krishti ka fituar Kisha fitoi. Sepse Krishti fiton çdo ditë, Kisha fiton çdo ditë. Dhe është për këtë arsye që Pali thotë tek Rom 8:37 “Por në të gjitha këto gjëra ne jemi më shumë se fitimtarë për hir të atij që na deshi.”

Por dikush mund të mendojë: Unë i besoj këto gjëra: por si shpjegohet që gjërat nuk duken ashtu siç janë? Arsyeja është se jo ë gjithë ata që i janë premtuar Krishtit i janë dhënë Atij. Bota duhet të vazhdojë, evenimentet botërore duhet të vazhdojnë marshimin e tyre pasi ka ende njerëz, të zgjedhurit e perëndisë që nuk janë prurë ende te këmbët e Krishtit në besim dhe dashuri. Pjetri thotë tel 2 Pjet 3 “kini parasysh se durimi i Zotit tonë është në shërbim të shpëtimit.” Krishti tha siç lexojmë tek Mateu 24:14 kur komentoi mbi ardhjen e tij dhe konsumimin e plotë të planit të tij këto fjalë: “Dhe ky ungjill i mbretërisë do të predikohet në gjithë botën si një dëshmi për gjithë kombet, dhe atëherë do të vijë mbarimi.” Dhe përsëri, Apostulli Pjetër shkroi:

“⁸ Por, shumë të dashur, mos harroni këtë gjë: se për Zotin një ditë është si një mijë vjet, dhe një mijë vjet si një ditë. ⁹ Zoti nuk vonon plotësimin e premtimit të tij, siç disa besojnë që ai bën; por është i durueshëm ndaj nesh, sepse nuk do që ndokush të humbasë, por që të gjithë të vijnë në pendim.”

Me fjalë të tjera, çfarë Krishti bleu me gjakun e tij do ti jepen Atij në momentin dhe situatën e duhur të hapësirës dhe kohës, që është pra historia njerëzore. Krishti do të sundon mbi këtë botë në atë mënyrë që është më e frytshme për kishën e Tij. Progresi i historisë njerëzore është në funksion të këtij qëllimi: mbledhja e të zgjedhurve të Perëndisë, e popullit të tij, dhënia e një zemre të re, plot pendim, besime dhe bindje, dhe e gjitha kjo do të ndodhe siç po ndodh deri në ardhjen e fundit të Krishtit.

Ky pra është qëllimi dhe interpretimi i vërtete i historisë. Historia e njerëzimit është historia e shpëtimit, është historia se si Perëndia ndërhyn vazhdimisht dhe në mënyrë konstante duke i drejtuar ngjarjet në funksion të planit të tij, duke siguruar kontekstin historik në të cilin ai thërret kishën e Tij përmes predikimit të fjalës, në të cilin ai pastron kishën e Tij përmes predikimit të fjalës dhe persekutimeve sporadike, deri sa kisha e tij është e plotë dhe e gatshme për të hyrë në prezencën e plotë të perëndisë. Historia e njerëzimit është historia e Krishtit, e armiqve të tij, e komploteve dhe përpjekjeve kundra Krishtit sic lexojmë apo këndojmë tek Psalmi 2, është historia e triumfit të Krishtit, dhe se si krishti i kthen ata në plaçkë lufte, është historia e popullit të Krishtit, e Kishës së Tij.

Filozofi dhe teologu i shekullit të 5, Shën Augustini, i pari që deduktoi nga bibla dhe artikuloi filozofinë e Krishterë të Historisë njerëzori, e bërë këtë në librin më të rëndësishëm të shkrua ndonjë herë pas Biblës, të titulluar Qyteti i Perëndisë. Në këtë libër ai thotë që ka dy qytete apo dy mbretëri në këtë botë, Qyteti i Perëndisë dhe qyteti i botës. Njeriu në mëkatin e tij mendon se qyteti i tij është qyteti i vërtetë në këtë botë, i vetmi qytet që ka rëndësi, i vetmi qytet në të cilin ia vlen të jesh anëtar. Augustini i bën një analizë tepër të thellë (dhe pak shkatërruese për trurin) qytetit të njeriut, dhe shpjegon se si historia e e qytetit të kësaj bote është vetëm një nën-temë apo një nën-linjë në në historinë e vërtetë. Historia e vërtetë është historia e Qytetit të Perëndisë dhe e popullit që jeton në të, se si u futën në të, se si u fituan për të, që në fakt është historia Atit që dërgon Birin, historia e Birit që vjen dhe jetoi ndër njerëz, që vdiq për ta dhe u ringjall për ta, është historia se si Ati dhe Biri dërgojnë frymën e shenjtë ditën e Pentakostit dhe që prej asaj kohë kjo frymë po sjell një e nga një pranë Krishtit të zgjedhurit e Atit, ata që Isaiah i quan “të shumtët,” dhe se si At, Biri, dhe Fryma e Shenjtë ngrenë dhe përmbysin popuj e mbretërira vetëm e vetëm për këtë qëllim dhe për nënshtrimin final të çdo gjëje nën këmbët e Krishtit.

III.     Aplikime:

Ne mbyllje deshiroj te rendis dy aplikime për të gjithë ju sot:

Se pari, nëse ju nuk jeni i Krishterë, nëse ju nuk i besoni Krishtit si Zotin dhe Shpëtimtarin tuaj, nëse ju nuk ia keni nënshtrua gjurin tuaj Krishtit, nëse ju nuk ja nënshtroni gjurin tuaj Krishtit çdo ditë dhe në çdo gjë, duhet të dini se një rrezik ju kanoset. Bota që juve ju duket si më e vërtetë nuk është gjë tjetër veçse ajo bezja mbi të cilën historia e vërtetë projektohet. Pavarësisht nga preference juaj ju jeni pjesë e historisë së vërtetë. Krishti tha: Ata që nuk janë me mua janë kundra meje. Ju nuk mund të jeni neutral pasi Perëndia nuk e ka lejuar një gjë të tillë. Ju jeni pjesë e historisë së vërtetë por nëse nuk jeni në Krisht, ju jeni pjesë e saj si humbës. Rezultati i kësaj lufte shpirtërore kozmikë është fiksuar që më parë. Krishti, me ngritjen e tij nga varri dhe ngritjen në të djathtë të Atit tashmë është fitimtar. Ky është realiteti, kjo është e vërteta. Ju ose do të shikoni realitetin në sy dhe ti besoni Krishtit për shpëtimin tuaj duke e shpallur atë si Zotin tuaj dhe duke ja ulur gjurin tuaj plotësisht dhe në çdo gjë Atij, ose do të zhysni kokën në rërë duke shpresuar që e gjitha kjo është vetëm një ëndërr e keqe. Urimi dhe nxitja imë është që jut ë bëni pjesë në kategorinë e parë të dëgjuesve. Eja tek Krishti, është Ai që po të thërret, pendohu, besoji Atij dhe lëshoje vetveten në kujdesin dhe dashurinë e tij.

Por nëse ju jeni i Krishterë, kujtohuni dhe mbani mend atë që ka me të vërtetë rëndësi. Sigurohu që jeta që po shpenzon në këtë tokë të shpenzohet për lavdinë e tij pasi për atë edhe është krijuar. Deklaroju Krishtin atyre “të shumtëve” siç i quan Isaia, jeto dhe puno për avancimin e Qytetit të Perëndisë në mes të qytetit të njeriut, dhe ti do të jesh në anën e fitimtarit, dhe vepra e duarve të tua do të ketë fryt dhe kuptim. Amen.

 

Adhurimi Liturgjik

nga Leonard Doka

          Adhurimi është për Perëndinë. Ai është duke dëgjuar. Prandaj dhe duhet të ketë një strukturë fikse, formalitet dhe një liturgji të caktuar. Dhe kjo për arsye se adhurimi biblik është formal dhe i strukturuar. Sot spontaniteti në adhurim dëshirohet më shumë dhe shihet si provë e “të udhëhequrit nga Fryma”. Por a do të thotë të udhëhiqesh nga Fryma më pak formalitet e rregull (1 Kor.14:40). Fjala rregull në Dhiatën e Re është një term ushtarak, që do të thotë “disiplinë ushtarake”. Kur trupat janë në rregull e të disiplinuara, Kapiteni ynë lavdërohet. Shikoni Zbulesa 4:8-11, ku adhurimi në qiell është mjaft i strukturuar dhe formal: “I shenjtë, i shenjtë, i shenjtë është Zoti Perëndi, i Plotfuqishmi, që ishte, që është dhe që do të vijë!”. Sa herë që qeniet e gjalla i japin lavdi, nder e të falenderim atij që rri ulur mbi fron, atij që rron në shekuj të shekujve, ^10 të njëzet e katër pleq bien përmbys përpara atij që rri mbi fron dhe adhurojnë atë që jeton në shekuj të shekujve dhe i hedhin kurorat e tyre përpara fronit, duke thënë: ^11 “Ti je i denjë, o Zot, të marrësh lavdinë, nderimin dhe fuqinë, sepse ti i krijove të gjitha gjëra, dhe nëpërmjet vullnetit tënd ekzistojnë dhe u krijuan”.
          Këtu, çdo pjesëmarrës në shërbesën qiellore ka rolin e tij dhe e di se ç’është ai rol. Krijesat e gjalla e dijnë se ç’të thonë dhe kur ta thonë. Ata flasin e këndojnë një zëri dhe përgjigjen me radhë ose një zëri. Nuk ka spontanitet në adhurimin e qiellit! Asnjë nga engjëjt dhe shenjtorët s’guxon që të bëjë çfarë dëshiron ose çfarë i vjen spontanisht, por bëjnë çfarë kanë përgatitur të bëjnë dhe përfshihen në përmbushjen e roleve përkatëse, madje me gëzim. Prandaj në kishën tonë ne përdorim lutje kolektive me përgjigje, lexime dhe rrëfime mëkatesh, sepse dëshirojmë të pasqyrojmë adhurimin qiellor ndërsa marrim pjesë me një zë. Duke i planifikuar me kujdes këto, ne mund të jemi më aktivë në adhurim. Në këtë adhurim askush nuk është ulur si spektator, siç ndodh në adhurimin e kishave ungjillore, por të gjithë marrin pjesë, ose në këmbë, ose ulur, ose duke ngrënë, pirë, duke u lutur, duke kënduar dhe duke folur. Në këtë mënyrë të rregullt e fiksuar, ne i shprehim dashurinë tonë Perëndisë. Pse kujdesemi aq shumë, sidomos ne si shqiptarë kur do të ftojmë dikë për drekë apo darkë, duke programuar gjithçka, përgatitur mirë ushqimet, pastruar vendin, që t’u tregojmë se i duam dhe janë të veçantë dhe do të kujdesemi më pak kur Perëndia na fton për të adhuruar dhe për të qenë në praninë e tij solemnisht, siç jemi në adhurimin e të dielës?
          Kur e vetmja formë lutje është ajo spontane, që ka vendin e duhur, atëherë ne do të tundohemi të përpiqemi të krijojmë fjalët që të impresionojmë të tjerët. Sa ndryshim kanë lutjet e “mëdha” ku shpesh përsëriten po ato fjalë, me këshillime brenda, me ato në të cilat si me një listë, fillojmë e lutemi për drejtuesit e vendit, për vendet e ndryshme, për kishat e ndryshme, për pleqtë e dhjakët, duke kaluar pastaj në nevojtarët, të sëmurët? Lutjet e spontanitetit sado brilante të jenë nga ana retorike, nuk do të jenë si fjalët e mirëfillta publike, që janë gjuhë e ndarë, ku fjalët nuk janë të folësit. Kurse ato spontane, dështojnë në rast publik, tërheqin vëmendje ndaj folësit që nuk mund ta përjashtojmë se nuk ka dëshirë për t’u lavdëruar. Gjuha liturgjike është gjuhë publike, sepse nuk i përket një personi. Ato na janë dhënë dhe sidomos për këtë qëllim publik pjesëmarrës, janë dhuratë dhe nuk janë tonat. Ndaj Psalmet dhe Lutja e Zotit duhet të jenë qendrore sepse janë fjalë të Perëndisë. Mund të mos duam të marrim lavde nga njerëzit, por përsëri lutjet private e kanë vendin në dhomën personale. Humbja e liturgjive të shëndosha ndikoi dhe në rritjen e individualizmit në kishë duke e kthyer përshpirtmërinë tonë në atë të unit dhe Jezusit, pa nevojën e tjetrit.
          Mungesa e liturgjisë shton edhe tendencën për kultin e famës. Pastorët bëhen superstar, gjithë vëmendja drejtohet tek ata, adhurimi i Zotit spostohet prej fokusit tek muzikantët në skenë, solistët e ftuar, ndërsa adhurimi liturgjik nuk e nxit sepse e kufizon pastorin brenda liturgjisë, si shërbëtor i Perëndisë që është, i vajosur për shërbesën e Fjalës dhe të sakramenteve, e si rrjedhim, personaliteti i tij duhet t’i nënshtrohet që Fjala të dëgjohet dhe shikohet.
          Vërtet që adhurimi liturgjik mund të jetë i zbrazët, i vdekur dhe hipokrit, si çdo gjë tjetër dhe disa herë nuk pranohet se të kërkon diçka dhe përmirësohet me përvojën e tij e është armik i dembelëve e atyre që mërziten lehtë. Përgjigjja për formalizmin e vdekur në adhurim nuk është risia, mohimi i liturgjisë.
          Tani le të shohim pak muzikën në këtë adhurim publik liturgjik. Muzika ka një rol qendror në adhurimin e Perëndisë, si dhuratë që na ka dhënë Ai. Nëse do të adhuroni me ne do të shihni se ne nuk përdorim si normë atë që quhet adhurim “bashkëkohor” ose muzikë lavdërimi, sepse besojmë se pjesa dërrmuese e këngëve të tilla nuk janë me vend për adhurimin e Perëndisë. Kjo çështje nuk përcaktohet me urdhërime direkt nga Zoti se ç’melodi duhet të përdorim por është çështje urtësie, për të përcaktuar se ç’lloj muzike është e denjë për një rast të caktuar-në këtë rast adhurim publik. Ne nuk vëmë muzikë funerali në një dasmë ose anasjelltas. Kisha një trashëgimi të pasur të një muzike të tillë. Në përgjithësi, para disa dekadash kjo trashëgimi i la vendin muzikës pop që gjoja i nxit njerëzit, e si rrjedhim kisha duhet ta përdorë këtë formë që të joshë më shumë njerëz, por e dimë se joshja e tillë nuk është faktor që ka të bëjë me përgatitjen e adhurimit tonë. Dhe a është e urtë që kisha të flakë rreth 2000 vjet trashëgimie? Kjo muzikë ka vendin e vet në një restaurant apo gjetkë por jo kur i afrohemi fronit të lavdishëm të Zotit. Nuk është fjala për të thënë se preferojmë atë “tradicionale” përkundrejt “bashkëkohores”, por atë që është e denjë për adhurim. Madje nuk mund ta quajmë muzikën që përdorim “tradicionale” por thjesht “adhurimi publik”, pasi nuk kemi të bëjmë me atë nëse është e vjetër apo e re, por lloji i muzikës, nëse shpreh format muzikore që kanë qenë efektive në të kaluarën. A shprehin fjalët dhe muzika respekt e nderim ndaj Zotit? Apo shprehin thjesht ndjenjat tona mbi adhurimin e tij, sa të gëzuar jemi, apo sa mirë po e kalojmë? Sepse shpesh kjo e fundit është çfarë shprehet, ndonëse jo qëllimisht.
          Por çfarë duhet të këndojmë? Nga koha e gjatë gjatë së cilës psalmet, si të psalura ashtu dhe ato metrike u larguan nga kisha, përgjigjja jonë do të përjashtojë pikërisht ato që janë muzika e Perëndisë, pra psalmet. Por vetëm ato, po himnet e shkruara? Me përparësinë e psalmeve, sigurisht që ka vend për himnet, të vjetra dhe të reja, mjafton që të jenë brenda normave biblike. Që nga koha e Davidit, këndimi i psalmeve ka qenë në qendër të lutjeve dhe këngëve për popullin e Perëndisë. Gjatë kohës së judaizmit, në tempullin e Solomonit dhe në Dhiatën e Re, Psaltiri ishte himnorja e kishës. Edhe në kishën e hershme, psalmet ishin baza e adhurimit e psaleshin nga murgjërit gjatë mesjetës dhe një nga arritjet më të mëdha liturgjike të Reformacionit ishte kultivimi i psalmeve që mund të këndoheshin në adhurimin bashkësimor. Të kënduarit e psalmeve i pëlqen Perëndisë. “Këndoni, dhe bëni melodi në zemrën tuaj me psalme, himne dhe këngë shpirtërore”. Duhen kënduar edhe himne, por këto himne, si ato të trashëgimisë së çmuar të kishës gjatë të gjitha kohërave dhe ato që shkruhen sot, duhet të vijnë pas psalmeve, që janë himnet e Perëndisë, në mënyrën më të drejtpërdrejtë të frymëzimit. Ai kënaqet tej mase kur sidomos e lavdërojmë me këngët që na ka dhënë nga dora e tij. Ashtu si predikimi ekspozues apo shtjellues është më i miri se na parashtron tërë Fjalën pa kufizim, edhe psaltiri ka këtë avantazh, që përmban një gamë të gjerë temash, që Davidi apo psalmistët përshkruajnë, dëshpërim, gëzim, kënaqje në triumfin e shenjtorëve mbi armiqtë e Zotit e shumë të tjera. Kur ne i këndojmë ato, i thërrasim Jehovës, Luftëtarit Hyjnor që të luftojë për ne dhe na fuqizon për luftë. Të kënduarit e tij të vrullshëm ngre shpirtrat e na bën gati për veprim. Këngët luftarake të nxisin për fitore, edhe bota e sportit e di këtë, prandaj këngët e tifozëve japin aq inkurajim. Prandaj psalmet duhet të jenë mbizotëruesit e adhurimit, sepse nuk duhet shumë shqyrtim për përmbajtjen, sepse fatkeqësisht në mes të himneve ka shumë që janë këngë disfatiste, sesa beteje, zmbrapsje pasive sesa psalme përparimi ngjadhnjyes. Këndojini psalmet me entuziazëm e vrull gazmor.
          Duke u kthyer te adhurimi biblik i të dielës, të shohim faktin sesa qendror është adhurimi për njeriun dhe sidomos ai publik. Ngaqë nuk kuptohet kjo rëndësi, ndaj ka një indiferencë apo dhe neglizhim apo nënvleftësim të adhurimit nga të krishterët, që shihet aq shpesh në kishat ungjillore. Pyetja e parë e katekizmës se për çfarë jemi krijuar, jep përgjigjen e problemit. Kisha ungjillore duke e mënjanuar këtë pyetje, e sheh adhurimin e të dielës me përparësi ungjillëzuese dhe kjo shihet edhe kur pyet besimtarë që të përgjigjen se njeriu është krijuar për të ungjillëzuar. Në fakt adhurimi publik ka lidhje me ungjillëzimin por jo siç mendohet. Një nga traktet më të mira ungjillëzuese që mund të ndani, sigurisht me shpjegim është buletini që përmban liturgjinë. Çfarë i tha Jezusi gruas te burimi? Që të adhuronte Perëndinë në frymë e në të vërtetë. Ungjillëzimi në thelb është të thërrasësh njerëz që të jenë adhurues të Zotit e Krijuesit të tyre. Prandaj kjo shërbesë e ripërtëritjes së besëlidhjes është shërbesa më ungjillëzuese. Elementet i tregojnë jobesimtarit lajmin e mirë. Një pastor tregon se ndërsa po drejtonte adhurimin, vuri re se një vajzë e re, që kishte ardhur për here të parë, po qante pas rrëfimit të mëkateve në fillim të shërbesës. Me vazhdimin e shërbesës, vazhdoi të qante në heshtje. Edhe gjatë predikimit e deri në fund, e pa duke qarë. Pas bekimeve, u largua për t’u qetësuar. Më vonë ai mësoi se megjithëse ishte rritur në shumë kisha, nuk ishte penduar kurrë për mëkatet, por atë ditë në atë kishë, ishte hera e parë kur ia kishte rrëfyer mëkatet Zotit! Atë ditë ajo i besoi ungjillit të Krishtit për faljen e mëkateve të saj dhe e gjitha kjo pa thirrje apo ftesë për të dalë përpara, pa lutje me kokë të ulur e sy të mbyllur, pa ndonjë predikim të madh ungjillëzues, por vetëm sepse iu tregua besëlidhja e Perëndisë nëpërmjet Krishtit në shërbesë dhe vetëdija se ajo ishte një shkelëse e besëlidhjes, që duhet të pendohej nga mëkatet. Perëndisë i pëlqeu që ta përdorte adhurimin, për t’i hapur zemrën.
          Mos të kuptuarit e rëndësisë apo së adhurimit publik, ndikon edhe në frekuentimin e këtyre shërbesave. Të shkuarit apo jo, përveç rasteve madhore si sëmundjet apo vështirësi të tjera, është shumë e kushtëzuar nga gjëra të vogla dhe shpesh, të krishterët ngaqë nuk e kuptojnë këtë rëndësi të adhurimit publik, zgjedhin opsionin e shtëpisë, ku mund të bëjnë një kohë të qetë në vend të mbledhjes solemne të shenjtorëve dhe shpesh shprehen se meqë janë të lodhur, do bëjnë pushim duke mos shkuar në kishë. Adhurimi përkufizon dhe brumos shenjtorët. Por injorimi i vullnetshëm i thirrjes për të adhuruar është akt përbuzjeje ndaj Zotit. Perëndia nuk thotë që është mirë po ta adhurojmë por urdhëron pjesëmarrjen në adhurimin publik të kishës (Ps.100, Heb.10:24-25). Nuk mund të jemi të krishterë besnikë pa adhuruar Zotin në mbledhjen e shenjtorëve.
          Po si duhet të adhurojmë?
          Aktiviteti ynë i adhurimit na tregon shumë se kë adhurojmë. A i afrohemi me respekt e frikë të perëndishme? Fatkeqësisht kjo nuk shihet sot në shumë kisha shqiptare. Këngët, veprimet e adhurimit, toni mbizotërues bëhet shpesh me një qëllim tjetër në mendje. Ai synon të tërheqë vizitorë ose të shkaktojë ndjenja të këndshme te pjesëmarrësit. Kjo s’përputhet fare me të afruarit e Perëndisë me frikë e nderim. Adhurimi është për lavdi të Perëndisë e jo për lëvdatat e njerëzve. Atmosfera e një klubi argëtues apo një spektakli që mbizotëron në shumë kisha, që synojnë rehatinë dhe entuziazmin e audiencës nuk ka fare të bëjë me qëndrimin e duhur në adhurim. Por ky nuk është vendi apo koha për ungjillëzim, por është koha “familjare” kur i afrohemi Perëndisë. Jo se nuk duhet të mirëpresim jobesimtarë, por prania nuk e tyre nuk duhet të diktojë se çfarë duhet apo çfarë nuk duhet në adhurim. Por si mund ta dimë se ç’e kënaq Perëndinë? Kisha duhet të shohë te Fjala, për të përcaktuar se si duhet të jetë shërbesa dhe kjo do t’u sjellë dobi edhe jobesimtarëve. Sepse duke na parë në adhurim, do ta kuptojnë se nuk janë në besëlidhje me Perëndinë nëse do Perëndia, do të binden për mëkatin dhe do të pendohen. Karakteri argëtues që shihet në kisha nuk ka gjë të përbashkët me adhurimin e Perëndisë që tund qiellin e tokën (Heb.12:18).
          Një tjetër koncept i gabuar është ai që koha e adhurimit duhet të jetë një kohë e gëzuar dhe kjo ka të bëjë me mos aplikimin e psalmeve, që siç thamë përfshijnë një gamë të gjerë gjendjesh shpirtërore apo emocionale, nga gëzimi i pranisë së Perëndisë tek përleshjet e besimtarit me tundimet, vuajtjet dhe përndjekjet.
Ja elementet e një shërbese të zakonshme adhurimi, të lidhura me flijimet në Dhiatën e Vjetër, përsa u përket simboleve që paraqesnin:
          *Thirrja për adhurim*: Megjithëse nuk është i lidhur me një flijim, shpreh të vërtetën që askush nuk mund t’i afrohet Perëndisë nëse Ai nuk na afrohet më parë. Ne mund ta adhurojmë Zotin sepse na ka thirrur dhe ditën e Zotit ne duhet ta dëgjojmë zërin e Perëndisë për të dalë para Tij.
*Rrëfimi i mëkateve: *Në fillim të shërbesës, silleshin flijimet e mëkatit (Lev.9:7-11). Populli i Perëndisë duhet të merrej me mëkatet para se të vazhdonin me shërbesën. Kjo përputhet me praktikën tonë të rrëfimit të mëkateve. Ne duhet ta pranojmë gjithnjë nevojën që kemi për hirin e Perëndisë në Krishtin. Ne jemi shenjtorë por akoma përleshemi me mëkatin dhe na duhet vazhdimisht falja dhe forca për t’i mposhtur ato. Pa rrëfimin, adhurimi bëhet hipokrizi dhe arrogancë. Kishat që nuk kanë rrëfim liturgjik të fiksuar, por kur kujtohen, shpallin mesazhin se nuk kemi asgjë për të rrëfyer dhe jemi mirë siç jemi, por Perëndia nuk i dëgjon lutjet dhe nuk e konsideron adhurimin e atyre që nuk janë në bashkësi me Të dhe njëri-tjetrin, për shkak të mëkatit të tyre. Ne dëgjojmë pastaj nga Shkrimet mbi nevojën për faljen dhe më pas, rrëfejmë mëkatet si kolektivisht ashtu edhe personalisht.
          *Shenjtërimi ose kushtimi* : Flijimi i ngjitjes ofrohej pas atij të mëkatit (Lev. 9:12-14), gjatë së cilit kafsha e flijuar ngjitej në qiell në formë tymi, në renë e lavdisë së Perëndisë së hapur mbi çadër. Kjo simbolizon ngjitjen e besimtarit në praninë e Perëndisë, ku megjithëse gjaku i derdhur i Krishtit dhe me anë të fuqisë së Frymës së Shenjtë, adhurimi ynë ndodh para fronit të Perëndisë (Heb.10:19-22). Ne marrim deklaratën e faljes së Perëndisë dhe na kujtohen përgjegjësitë tona si marrës të hirit të tij. Në këtë flijim, e tërë kafsha digjej, në kontrast me flijimet e tjera. Prandaj, ngjitja e holokaustit tregon se i përkasim krejtësisht Zotit. Në këtë moment, ne dëgjojmë ligjin e Perëndisë që na mëson çfarë i pëlqen atij, ofrojmë veten në lutje dhe lavdërim ndaj Perëndisë dhe dëgjojmë predikimin, ndërsa Zoti flet përmes pastorit të caktuar për ndërtimin tonë. Perëndia na kërkon që t’i bindemi Fjalës së tij siç mësohet e predikohet. Ju do të shenjtëroheni e shndërroheni nga kjo Fjalë, duke u bërë më të ngjashëm me Vetë Krishtin.
          *Kungimi, Darka ose Tryeza e Zotit*: Flijimi i paqes sillej pas ngjitjes (Lev.9:18-21). Një pjesë e kafshës digjej, një pjesë tjetër tundej para Zotit dhe pastaj i jepej adhuruesit që ta hante (Lev.7:11-21). Ky flijim ishte unik, sepse ishte flijimi i vetëm në të cilin adhuruesi lejohej që të hante një pjesë. Në Bibël, të ngrënit me një tjetër është shprehje e bashkësisë së besëlidhjes (siç shihet te Eksodi 24:9-11). Në flijimin e paqes, adhuruesi hante me Perëndinë si shprehje e dashurisë, besimit dhe miqësisë së madhe. Përreth tryezës së Zotit, ka paqe dhe siguri të dashurisë së tij për ne. Kështu përkujtimorja e besëlidhjes së Darkës së Zotit na ofrohet me anë të Krishtit, flijimi ynë i paqes dhe Ai bisedon me ne përmes saj (1 Kor. 10:16). Si pjesë e adhurimit të Ditës së Zotit, Perëndia na jep privilegjin e të ndarit të një ushqimi besëlidhës me Të, si shenjë se na do dhe jemi pjesëtarë të familjes së tij besëlidhëse përjetë.
          *Mandati ose Dërgesa: *Aaroni dhe Moisiu e mbyllnin shërbesën duke bekuar popullin me bekimet e Perëndisë (Lev.9:22-24). Ka një bekim në adhurimin e Perëndisë sipas vullnetit të tij dhe për lavdinë e tij. Ndërsa e lëmë asamblenë e shenjtorëve, duhet ta dimë se nuk po e lëmë Perëndinë nga pas, por Ai shkon me ne që të na mbrojë e të na aftësojë që të jetojmë sipas udhëzimeve të Fjalës. Perëndia i bekon ata që e nderojnë atë duke iu bindur thirrjes së adhurimit ditën e Zotit.
Thirremi solemnisht prej Perëndisë që ta adhurojmë, ngrihemi në vendet e larta duke u bashkuar me shenjtorët në tokë dhe engjëjt e shenjtorët që kanë shkuar atje para nesh dhe ne përgjigjemi sepse jemi të gëzuar që na ka thirrur, pastrohemi e lahemi me ujë të kulluar duke rrëfyer mëkatet tona që të jemi të denjë për adhurim të pranueshëm në Frymë, marrim sigurinë e faljes nëpërmjet Fjalës së shpallur nga pastori në emrin e Krishtit, marrim Fjalën e tij nëpërmjet pastorit, që na shenjtëron, ushqen e na rrit në besim, duke na kujtuar se kush jemi si popull i tij dhe si duhet të jetojmë. Pastaj ulemi në tryezën e tij me të, duke kuvenduar e duke u kënaqur në praninë e tij, por edhe duke u ushqyer në Frymë, me trupin e gjakun e tij që Ati na ofron që të na bëjë të sigurt se me aq siguri e prekim me gojë bukën dhe me buzë verën, po aq të sigurta janë bekimet e vdekjes së Krishtit. Tani jemi gati të ndahemi me njëri-tjetrin e të lëmë shërbesën, e të shkojmë në botë, në thirrjet tona, që ta ndihmojnë edhe botën të ndjekë Jezusin, duke dishepullizuar të tjerët.
Kjo është pra liturgjia jonë e adhurimit. Por ç’do të thotë liturgji? Ajo duket si një fjalë që ka të bëjë me “katolikët romakë” siç ndodh edhe me katekizmin. Kjo fjalë rrjedh nga “leitourgia” në greqisht, shpesh përdoret për shërbesën ndaj Zotit, pra adhurim, por do të thotë edhe “vepër e popullit”. Ajo pasqyron bindjen tonë se adhurimi nuk është thjesht diçka që besimtari frekuenton, por që bën. Çdo besimtar duhet të marrë pjesë aktivisht në liturgji duke bashkuar zemrën lavdërimit që i ofron atij populli i Perëndisë. Esenca e një liturgjie të gjallë është një zë, një njeri.
          Në fakt çdo kishë ka një liturgji, në e quajnë apo jo me atë fjalë, sepse çdo shërbesë kishe është një liturgji, nëse ka disa elemente të një farë përgatitje. Në mënyrën siç i quajmë, kishat jo liturgjike janë ato që nuk i kushtojnë kujdes mënyrës sesi të adhurojmë Perëndinë, ashtu si Ai kërkon. Kishat jo-liturgjike pandehin se kujdesen ta adhurojnë Perëndinë, por duan ta bëjnë këtë në liri, spontanitet por siç thamë standardi është në Fjalën e tij. E vetmja gjë për të cilën këto kisha përgatiten është shpesh vetëm praktika e këngëve që do të këndohen në shërbesë, që për ironi janë shumë intensive, duke shpërfillur atë që vlen më shumë-si ta adhurojmë Atë, që kërkon studim, meditim dhe përgatitje të kujdesshme për atë që do të bëjmë në këtë shërbesë. Shërbesa liturgjike shpesh shihet si monotone dhe ritualistike, por pse duhet të besojmë se ritualet janë të mërzitshme. Ka disa rituale që ne i presim dhe i vlerësojmë, si ai i të ngrënit tre herë në ditë, që na pëlqen. Po ashtu bëjmë dush dhe lajmë dhëmbët çdo ditë. Vetë Perëndia në mënyrë ritualiste bën që dielli të dalë dhe të perëndojë çdo ditë, mos mërzitet Ai prej kësaj? Po të mendojmë mirë, ritualet përbëjnë një pjesë të madhe të jetës sonë. Në fakt, jeta pa ritual, përsëritje, zakon tregon një patologji serioze dhe do të ishte e karakterizuar nga kaosi dhe çrregullimi. Prandaj nuk do të ishte e tepërt të themi se arsyeja pse kishat e sotme që nuk e pranojnë liturgjinë, siç e përkufizojmë, janë në gjendje kaosi dhe sëmundje të sëmura shpirtërisht, është edhe mungesa e liturgjisë. Por dhe kishat e lira e përdorin liturgjinë fikse sidomos kur ndahet Darka e Zotit, lexohet Fjala, bëhet lutja, bëhen të njëjtat gjëra dhe përdorin një farë liturgjie kur ka shërbesë dasme në kishë. Kur Perëndia dëshiron që ta bëjmë diçka në një farë mënyre, ashtu duhet ta bëjmë. Edhe engjëjt në qiell nuk pushojnë ditë e natë së thëni “I shenjtë, i shenjtë, i shenjtë Zoti Perëndi…”. Nëse adhurimi liturgjik është apo i mërzitshëm varet nga ne, sepse sigurisht që ritet mund të bëhen keq, nëse pastori dhe bashkësia thjesht bëjnë lëvizjet formale, por kur ka dashuri të vërtetë për Perëndinë dhe një zell për ta nderuar atë, liturgjia e mirë do t’i bëjë të aftë që ta bëjnë efektivisht. Ashtu si vajza ime dëshiron që ta lexojë të njëjtin libër vazhdimisht sepse mrekullohet prej tij, edhe ne duhet të dëshirojmë ta adhurojmë Perëndinë vazhdimisht ashtu si Ai do. Siç thamë, çdo kishë ka një liturgji, por çështja është cilën lloj liturgjie. Ja një skicë imagjinare që e ilustron krijuar nga një pastor që dëshiron të theksojë këtë pikë:

*Kjo kishë:*
*Pastori*: Në emrin e Atit, të Birit e Frymës së Shenjtë
*Bashkësia*: Amen
*Pastori*: Ndihma jonë është te emri i Zotit…
*Pastori* Ki mëshirë për ne, o Perëndi…
*Bashkësia*: sepse i pranojmë të ligat që kemi bërë dhe mëkati ynë na rri gjithnjë përpara. Kemi mëkatuar kundër teje…

*Ne një kishë e lire ungjillore (jo- “liturgjike”):*

*Pastori:* Mirmëngjes
*Bashkësia: *(murmuritje)
*Pastori: *(duke buzëqeshur) edhe një herë.
Unë thashë “Mirmëngjes!”
*Bashkësia:* Mirmëngjes.
*Pastori:* Më mire tani. Çfarë dite e bukur. Dhe jemi të gëzuar sepse jemi kampionë bote në boks tani që….ose.
Sa mirë që shoh shumë veta megjithëse bie shumë shi.
Mirë le ta lëmë pak boksin tani dhe le të përqendrohemi te adhurimi. Le të kemi një kohë të mirë lavdërimi.
Këndojnë: ……..Të dua ty, të dua ty, të dua ty.

          Liturgjia është sidomos e mirë për fëmijët, sepse mund të mësojnë më lehtë lutjen e Zotit, një kredo, përgjigjet liturgjike dhe mund të marrin pjesë aktivisht në adhurim publik që të vegjël. Atyre u pëlqen veprimi fizik, të ngriturit në këmbë, të ulurit. Është e mirë edhe për të moshuarit, sepse u jep një thesar në kujtesë, që do t’i mbajë deri në vdekje e sidomos për ata që kanë probleme mendore apo me kujtesën, sepse fjalët e zakonet e depozituara prej kohe të gjatë qëndrojnë gjatë. Pikërisht një liturgji e shëndoshë e lidhur me predikimin besnik dhe jetën e bindur, na duhet që të rritemi në lavdi, pjekuri dhe efektshmëri në botën që na rrethon. Të mos harrojmë se si adhurojmë tani, si lutemi dhe si i afrohemi Perëndisë në kishat tona do të përcaktojë se si do të besojnë, mësojnë e pohojnë një ditë nipërit tanë shpirtërorë.

Doktrina Biblike e Ngjalljes se Trupit

Nga Leonard Doka

Mësimi i zakonshëm i krishterë është se kur një person vdes trupi ndahet nga shpirti dhe shkon në qiell dhe madje edhe kur flasim për ngjalljen, besojmë se do të ngjallemi në trup, nëse besojmë, sepse disa besojnë se ekzistenca edhe pas ngjalljes është si një fantazmë, thjesht shpirt i ngjallur dhe do të jemi përsëri në qiell. Shpesh idetë tona mbi ngjalljen janë njësoj me ato të grekërve të lashtë por do ta shohim këtë më vonë.

     Besimi në ekzistencën e parajsës është më i lehtë për ne por jo ai i ngjalljes në trup, sepse shkenca moderne thotë se mrekullitë nuk ndodhin dhe kjo ka ndikuar edhe Kishën. Por po të shohësh me kujdes katër ungjijtë, nuk është fjala për të shkuar thjesht në qiell kur vdes. Shumë të krishterë e ngatërrojnë gjendjen e ndërmjetme me shpresën e ngjalljes. Shumë flasin për të shkuar në qiell por shumë pak që presin me padurim ditën e ngjalljes. Kur Krishti të kthehet ne do të marrim trupa të përlëvduar. Ngjallja nuk ndodh në qiell por këtu në tokë. Kemi dy faza shprese- Pali pret me dëshirë të jetë me Krishtin por shpresa finale është Filip.3:20-21. Pra ne presim që të vijë këtu e të shndërrojë trupat. Siç e përmenda, shumë të krishterë e marrin besimin mbi gjendjen e ngjalljes nga filmat multiplikativë dhe jo nga Shkrimi. Për shkak të agnosticizmit, rrymë greke filozofie sipas së cilës ka një ndarje të materiales dhe shpirtërores, duke pandehur se shpirtërorja është e mirë kurse materialja jo, edhe të krishterët kanë një koncept të gabuar, që duket se është ndikuar edhe nga filozofi Filo, i cili e quante trupin e tashëm si burg prej nga duhet të arratisesh dhe besonte në një pas-jetë eterale dhe nga platonizmi në përgjithësi. Sipas Platos, shpirti është i përjetshëm, që ekzistonte para trupit dhe nuk mund të shkatërrohet pas vdekjes së trupit. Por si Jezusi vetë, që iu shfaq dishepujve, ata e prekën, edhe ne do të jemi në trupa të prekshëm. Sipas Biblës mishërimi i Krishtit ishte i përhershëm. Kryeprifti ynë jeton për të ndërmjetësuar për ne e në trupin e tij ka ende shenjat e kryqit. Meqë shumë besojnë se Ai u bë fantazmë pas ngjitjes, edhe ne do të bëhemi ashtu. Si të krishterë, ne nuk e pranojmë idenë pagane greke të pavdekësisë së shpirtit, në paketën greke, por sigurisht që besojmë se shpirti është i pavdekshëm por ka më shumë se kaq. Ne besojmë në ngjalljen e të vdekurve, siç pohohet te 1 Kor.15:42-44 dhe te Kredo e Apostujve. Ne do të jetojmë gjithnjë në trupa siç është edhe Krishti gjithnjë në trup, edhe pse ai është unik, si Personi i Dytë i Trinisë. Edhe kur të krishterët janë torturuar, kanë pasur shpresë se shihnin lidhjen midis çfarë bëhet në trup dhe çfarë merret në trupin e ardhshëm. Heb.11:35 thotë se ata shpresonin për një ngjallje më të mirë. Lavdia e trupit të ngjallur është një nxitje e madhe edhe për të jetuar në pastërti tani. Po të mos kesh një besim të drejtë për ngjalljen, nuk ke motivim për shenjtëri. 1 Gjoni 1:3, ata që kanë shpresën e ngjalljes pastrohen. Ne rënkojmë (Rom.8:23) tani nga dobësitë, sëmundjet por kemi mall që të çlirohemi nga kjo çadër e konsumuar dhe të mbështillemi me një trup që nuk do të konsumohet kurrë (2 Kor.5:2). Si rrjedhim, ne duhet të disiplinojmë trupat e tërë veten tonë e duhet të meditojmë mbi ngjalljen. Adhurimi ynë idhujtar i rinisë së përjetshme është pengesë ndaj këtij disiplinimi biblik, duke harruar se trupat po konsumohen dhe është bekim një fakt i tillë. Kush e do këtë trup për përjetësi? Perëndia ka premtuar një tjetër. Tomas Uatson, puritani i shquar ka thënë se siç ngrihem nga shtrati, po aq i sigurtë jam edhe që do të ngrihem nga varri. 1 Kor. 15:22-28: “Sepse, ashtu sikur të gjithë vdesin në Adamin, kështu të gjithë do të ngjallën në Krishtin, por secili sipas radhës së vet: Krishti, fryti i parë, pastaj ata që janë të Krishtit, në ardhjen e tij. Pastaj do të vijë fundi, kur ai t’ia dorëzojë mbretërinë Perëndisë Atë, pasi të ketë asgjësuar çfarëdo sundimi, çdo pushtet e fuqi. Sepse duhet që ai të mbretërojë, derisa t’i vërë të gjithë armiqtë e tij nën këmbët e veta. Armiku i fundit që do të shkatërrohet është vdekja. Sepse Perëndia i vuri të gjitha nën këmbët e tij. Por, kur thotë se çdo gjë i është nënshtruar, është e qartë se përjashtohet ai që ia ka nënshtruar çdo gjë. Dhe kur t’i ketë nënshtruar të gjitha, atëherë Biri vetë do t’i nënshtrohet Atij që i nënshtroi të gjitha, që Perëndia të jetë gjithçka në të gjithë”.

Një pyetje interesante për të shkuar tek e vërteta biblike mbi ngjalljen që po adresojmë, është: Kush është trashëgimia jote? Shumë mendojnë se është qielli përkundrejt tokës, por në tërë Dhiatën e Re, te Rom. 8:17-25 e në fund te Zbulesa e sidomos te kapitujt e fundit shihet qartë se nuk është qielli ajo që do të marrim, trashëgojmë në fund, por krijimi i ri, apo me saktë toka e re dhe qielli i ri. Pra, e gjithë bota e restauruar apo krijimi i ri, çliruar nga prishja, vuajtjet e tanishme. Ne kemi keqkuptuar qytetarinë e qiejve, dhe themi se bota nuk është shtëpia jonë, por qielli. Por është fjala për vlera, për pikëpamje e jo si botë, si krijim fizik. Është e çuditshme që ne e dimë mirë se bota për të cilën Gjoni na thotë të mos ta duam nuk është bota fizike, por kur është fjala për gjendjen tonë të ardhshme ne e shohim botën duke përfshirë edhe trupat tanë. Por bota si krijim është po ajo që u krijua në fillim e Perëndia e shpalli të përkryer, por që u prish e u ndot e në fund do të restaurohet dhe në të do te banoje Perëndia me ne, Jerusalemi do te zbresë nga qielli. Një tjetër mënyrë e gabuar interpretimi është dhe ajo në lidhje me pasazhe që ndonëse në Bibël është e qartë se kanë të bëjnë me të ardhmen para se Krishti të kthehet, ato merren si profeci të ngjarjeve që do të ndodhin në mijëvjeçarin tokësor pas kthimit të tij në tokë, diçka brenda sistemit të së ardhmes që beson në mbretërimin e Krishtit për një mijë vjet me qendër në Jeruzalem, gjatë së cilës tempulli do të rindërtohet. Të tilla janë pasazhet e Isaias apo vende të tjera ku flitet për restaurimin e krijimit, si ai ku thuhet se nuk ka më ferra, apo ai ku thuhet se luani do të rrijë me viçin (Isaiah 11.6-9: “Ujku do të banojë bashkë me qengjin dhe leopardi do të rrijë me kecin; viçi, luani i vogël dhe bagëtia e majmur do të rrinë bashkë dhe do të udhëhiqen nga një fëmijë. Lopa do të kullosë bashkë me arushen, të vegjëlit e tyre do të rrinë bashkë, dhe luani do të ushqehet me kashtë si kau.Foshnja e gjirit do të lozë mbi vrimën e gjarpërit dhe fëmija e zvjerdhur do të vërë dorën e tij në çerdhen e nëpërkës.Nuk do të bëhet asnjë e keqe, asnjë shkatërrim mbi tërë malin tim të shenjtë, sepse vendi do të mbushet me njohurinë e Zotit, ashtu si ujërat mbulojnë detin”, apo që të gjithë do ta njohin nga më i madhi e më i vogli Perëndinë apo ligjin e tij (sigurisht një pjesë e mirë, por do të ketë prapë armiqësi e kundërshtarë por do jenë më pak, ndërsa Krishti avancon derisa të nënshtrojë edhe armikun më të fundit, vdekjen e ngjallja do të ndodhë) dhe ato ku bëhet fjalë për rritjen e jetëgjatësisë, që është në fakt kthim te periudha para Noeut, përmbytjes që ndodhi nga kulmi i mëkatit e i të keqes ku jetonin 130 apo më shumë vjeç.

     Sot ekziston ideja (siç pasqyrohet në filmin Left Behind) se në kthimin e Krishtit ai do të rrëmbejë të tijët e bota do të shkojë drejt rrënimit por në fakt ai nuk do të na shpëtojë nga bota por do ta shndërrojë atë. Kur Pali thotë që shpëtimi ju pret në qiell, nuk duhet kuptuar sikur flet për parajsën, si vendin përfundimtar. Dikush ka thënë bukur që nëse dikush vjen për vizitë, e thoni që kam ruajtur birrë të ftohtë për ju në frigorifer, kjo s’do të thotë që ai duhet të hyjë brenda në frigorifer e të pijë birrën, por kur të vijë në shtëpi, do ta nxjerrim atë e ta pimë në dhomën e pritjes. Po ashtu, kur thuhet për qiellin që na pret, nuk dmth që do ta marrim kur të shkojmë në qiell, por që do të vijë nga qielli, realiteti i Perëndisë, pra kur qielli e toka të jenë një, do të marrim trashëgiminë tonë. Fryma e Shenjtë do të bëjë për ne atë që bëri për Krishtin. Fuqia që ngriti Jezusin na është dhënë ne nëpërmjet Frymës. Siç thamë kjo doktrinë është mjaft ndikuese, sepse duke menduar për këtë shpresë shndërrohemi. Vërtet ne jemi duke u shndërruar nga lavdia në lavdi, ndërsa meditojmë mbi lavdinë e ardhshme, por nuk mbaron me kaq. Një tjetër e vërtetë biblike që nuk theksohet sot në Kishë është çfarë nënkuptohet me Ungjillin. Jemi mësuar me idenë se shpëtohemi, do të shkojmë në qiell e duhet ta ndajmë me të tjerët e kaq. Por shpëtimi është vetëm fillimi, bashkë me pagëzimin, ky shpëtim, apo shndërrim nuk prek veç individin, por familjen, komunitetin, kishën, biznesin, qytetin e kombe të tjera. Jemi të shpëtuar me një thirrje apo punë për të bërë, që të transformojmë kulturën e gjithçka përreth, duke qenë aktorët e Restaurimit të madh që Perëndia ka filluar të sjellë. Gjithçka do t’i nështrohet Krishtit. Nuk është e vërtetë teoria e Left behind që çdo gjë do të keqësohet dhe në fund do të vijë Krishti, por siç pamë te 1 Kor.15, gjithçka do t’i nënshtrohet Krishtit pak nga pak. Ne duhet edhe të meditojmë për përjetësinë, për gjërat atje lart, por edhe të punojmë e të shërbejmë këtu si qytetarë të mbretërisë së tij. Po të shohësh mirë në Dhjatën e re, nuk ka asgjë me atë që jemi mësuar-të shkosh në parajsë kur vdes”. Mesazhi atje është meqë Jezusi është ngjallur, Izraeli “Kisha” është shpëtuar, edhe bota dhe ne pasuesit e tij kemi një punë të re. Cila është kjo punë e re? Të sjellim jetën qiellore në realitetin tokësor e fizik. Theksimi kryesor në Bibël është të kthehemi në trup të ngjallur për të jetuar në krijimin e rilindur të Perëndisë. Ngjallja e Jezusit është fillimi i projektit të ri të Perëndisë, jo që të marrë njerëz nga toka në qiell por që të kolonizojë tokën me jetën e qiellit. Për këtë është edhe Lutja e Zotit, kur thotë që vullneti i Zotit, si në qiell të bëhet edhe në tokë. Ngjallja është në fakt themeli i një mënyre të re të jetuari dhe për botën. Kur Pali e shkroi kapitullin e tij mbi ngjalljen, nuk e përfundoi duke nxitur besimtarët që të festonin të ardhmen e madhe por duke i nxitur që të vazhdonin punën. Pse nuk ka predikime për Pashkën, mbi Romakëve 8, apo Zbulesën 21,22, duke përcjellë mesazhin e ripërtëritjes së tërë krijimit, që ne me gjithë krijesat pret me mall. Mesazhi i vërtetë i Pashkës që nuk gjendet në himnet apo predikimet tipike të Pashkës është që Krishti është i gjallë, u ngjall dhe si rrjedhim ne si dëshmitarë të kësaj ngjallje duhet ta shpallim dhe të përfshihemi në restaurimin e madh që ka filluar. Ngjallja nuk pranohet edhe pse prej saj rrjedh fakti që kulmi i historisë arriti me ditën e Ngjalljes dhe jo siç e sheh demokracia liberale perëndimore, me Revolucionin Francez apo ngjarje të tjera.

     Një tjetër fakt i shpalljes së Pashkës, është që në emrin e Jezusit falja e mëkateve për tërë ata që besojnë. Në kryq ai i mundi fuqitë e prishjes, të së keqes dhe vdekjes. Por kur shpallej falja e mëkateve në kishën e hershme, nuk ishte thjesht për individë edhe pse e përfshinte atë por ishte e përgjithshme, një mënyrë krejt e re të jetuari në besëlidhje, në të cilën restaurimi përfshin familje e komunitete, pikëpamje dhe sjellje. Pjetri i tha Kornelit “Perëndia e ngjalli dhe na urdhëroi që të dëshmojmë se ai është i caktuari nga Perëndia si gjykatës i të gjallëve e të vdekurve. Të gjithë profetët dëshmojnë për Të se çdo njeri që beson në të merr faljen e mëkateve nëpërmjet emrit të tij”. Meqë Pashka nuk është thjesht ngjallja por edhe e ardhmja e Perëndisë, atëherë ç’është kjo e ardhme? Qiejt e toka e re. Në bibël nuk flitet për një qiell jo fizik, por për qiej e tokë të re. Ne nuk e besojmë këtë se na duket njësoj me mësimet apo ato pikturat e ndritshme në revistat e Dëshmitarëve të Jehovait me fëmijët e lumtur e vilet e rrushit, që kanë të bëjnë me tokën e re. Si gjithnjë, çështja është çfarë mëson Bibla? Kjo botë e ardhshme do të jetë më reale, më solide, më e prekshme dhe e dukshme se e tanishmja, sepse e tanishmja është plot prishje, kalbje, dhunë, mëkat e vdekje. Ngjallja është një nga shenjat që krijimi i ri i Perëndisë dhe se e ardhmja ka vërshuar në të tashmen. Dikush e ka krahasuar bukur këtë me rastin e natës së fundit të vitit të vjetër, ndërsa jemi akoma në këtë vit, shohim në tv festimet që bëhen në Australi kur tashmë ka nisur viti i Ri. Ne jemi krijuar njerëz, me trupa, ndaj plotësia jonë arrihet vetëm kur do të kemi trupat tanë përsëri. Vërtet që pas vdekjes të krishterët shkojnë në parajsë te Krishti, por kjo nuk përbën fundin, se atje ata presin me mall ngjalljen. Te fundi i Zbulesës nuk bëhet fjalë për parajsën por për qiellin e tokën e re. Ngjallja skenizon në avancë pjesmarrjen tonë në botën e ardhshme. Që të jemi të plotë në mesazhin tone, duhet t’u themi njerëzve që nëse besojnë te Jezusi jo thjesht do të shkojnë në parajsë, por meqë ka nisur krijimi i ri, duhet t’u tregojmë edhe për qiejt e token e re. Mesazhi i pagëzimit, kur ai që pagëzohet shpall se do të heqë dorë nga mëkati është figurë e bukur e këtij mesazhi, që jeta e vjetër lihet pas dhe tani kemi jetën e re, për të qenë pjesë e krijimit të ri që ka nisur tashmë, edhe pse në mes të errësirës së kësaj bote, duke qenë agjentë të Restaurimit të Madh. Kjo pjesmarrje është një ripërtëritje e mandatit fillestar për të sunduar krijimin.

Doktrina Biblike e Ngjalljes se Trupit – Riperpunim

Nga Leonard Doka

 

     Mësimi i zakonshëm i krishterë është se kur një person vdes trupi ndahet nga shpirti dhe shkon në qiell dhe madje edhe kur flasim për ngjalljen, besojmë se do të ngjallemi në trup, nëse besojmë, sepse disa besojnë se ekzistenca edhe pas ngjalljes është si një fantazmë, thjesht shpirt i ngjallur dhe do të jemi përsëri në qiell. Shpesh idetë tona mbi ngjalljen janë njësoj me ato të grekërve të lashtë por do ta shohim këtë më vonë.
     Besimi në ekzistencën e parajsës është më i lehtë për ne por jo ai i ngjalljes në trup, sepse shkenca moderne thotë se mrekullitë nuk ndodhin dhe kjo ka ndikuar edhe Kishën. Por po të shohësh me kujdes katër ungjijtë, nuk është fjala për të shkuar thjesht në qiell kur vdes. Shumë të krishterë e ngatërrojnë gjendjen e ndërmjetme me shpresën e ngjalljes. Shumë flasin për të shkuar në qiell por shumë pak që presin me padurim ditën e ngjalljes. Kur Krishti të kthehet ne do të marrim trupa të përlëvduar. Ngjallja nuk ndodh në qiell por këtu në tokë. Kemi dy faza shprese- Pali pret me dëshirë të jetë me Krishtin por shpresa finale është Filip.3:20-21. Pra ne presim që të vijë këtu e të shndërrojë trupat. Siç e përmenda, shumë të krishterë e marrin besimin mbi gjendjen e ngjalljes nga filmat multiplikativë dhe jo nga Shkrimi. Për shkak të agnosticizmit, rrymë greke filozofie sipas së cilës ka një ndarje të materiales dhe shpirtërores, duke pandehur se shpirtërorja është e mirë kurse materialja jo, edhe të krishterët kanë një koncept të gabuar, që duket se është ndikuar edhe nga filozofi Filo, i cili e quante trupin e tashëm si burg prej nga duhet të arratisesh dhe besonte në një pas-jetë eterale dhe nga platonizmi në përgjithësi. Sipas Platos, shpirti është i përjetshëm, që ekzistonte para trupit dhe nuk mund të shkatërrohet pas vdekjes së trupit. Por si Jezusi vetë, që iu shfaq dishepujve, ata e prekën, edhe ne do të jemi në trupa të prekshëm. Sipas Biblës mishërimi i Krishtit ishte i përhershëm. Kryeprifti ynë jeton për të ndërmjetësuar për ne e në trupin e tij ka ende shenjat e kryqit. Meqë shumë besojnë se Ai u bë fantazmë pas ngjitjes, edhe ne do të bëhemi ashtu. Si të krishterë, ne nuk e pranojmë idenë pagane greke të pavdekësisë së shpirtit, në paketën greke, por sigurisht që besojmë se shpirti është i pavdekshëm por ka më shumë se kaq. Ne besojmë në ngjalljen e të vdekurve, siç pohohet te 1 Kor.15:42-44 dhe te Kredo e Apostujve. Ne do të jetojmë gjithnjë në trupa siç është edhe Krishti gjithnjë në trup, edhe pse ai është unik, si Personi i Dytë i Trinisë. Edhe kur të krishterët janë torturuar, kanë pasur shpresë se shihnin lidhjen midis çfarë bëhet në trup dhe çfarë merret në trupin e ardhshëm. Heb.11:35 thotë se ata shpresonin për një ngjallje më të mirë. Lavdia e trupit të ngjallur është një nxitje e madhe edhe për të jetuar në pastërti tani. Po të mos kesh një besim të drejtë për ngjalljen, nuk ke motivim për shenjtëri. 1 Gjoni 1:3, ata që kanë shpresën e ngjalljes pastrohen. Ne rënkojmë (Rom.8:23) tani nga dobësitë, sëmundjet por kemi mall që të çlirohemi nga kjo çadër e konsumuar dhe të mbështillemi me një trup që nuk do të konsumohet kurrë (2 Kor.5:2). Si rrjedhim, ne duhet të disiplinojmë trupat e tërë veten tonë e duhet të meditojmë mbi ngjalljen. Adhurimi ynë idhujtar i rinisë së përjetshme është pengesë ndaj këtij disiplinimi biblik, duke harruar se trupat po konsumohen dhe është bekim një fakt i tillë. Kush e do këtë trup për përjetësi? Perëndia ka premtuar një tjetër. Tomas Uatson, puritani i shquar ka thënë se siç ngrihem nga shtrati, po aq i sigurtë jam edhe që do të ngrihem nga varri. 1 Kor. 15:22-28: “Sepse, ashtu sikur të gjithë vdesin në Adamin, kështu të gjithë do të ngjallën në Krishtin, por secili sipas radhës së vet: Krishti, fryti i parë, pastaj ata që janë të Krishtit, në ardhjen e tij. Pastaj do të vijë fundi, kur ai t’ia dorëzojë mbretërinë Perëndisë Atë, pasi të ketë asgjësuar çfarëdo sundimi, çdo pushtet e fuqi. Sepse duhet që ai të mbretërojë, derisa t’i vërë të gjithë armiqtë e tij nën këmbët e veta. Armiku i fundit që do të shkatërrohet është vdekja. Sepse Perëndia i vuri të gjitha nën këmbët e tij. Por, kur thotë se çdo gjë i është nënshtruar, është e qartë se përjashtohet ai që ia ka nënshtruar çdo gjë. Dhe kur t’i ketë nënshtruar të gjitha, atëherë Biri vetë do t’i nënshtrohet Atij që i nënshtroi të gjitha, që Perëndia të jetë gjithçka në të gjithë”.
     Një pyetje interesante për të shkuar tek e vërteta biblike mbi ngjalljen që po adresojmë, është: Kush është trashëgimia jote? Shumë mendojnë se është qielli përkundrejt tokës, por në tërë Dhiatën e Re, te Rom. 8:17-25 e në fund te Zbulesa e sidomos te kapitujt e fundit shihet qartë se nuk është qielli ajo që do të marrim, trashëgojmë në fund, por krijimi i ri, apo me saktë toka e re dhe qielli i ri. Pra, e gjithë bota e restauruar apo krijimi i ri, çliruar nga prishja, vuajtjet e tanishme. Ne kemi keqkuptuar qytetarinë e qiejve, dhe themi se bota nuk është shtëpia jonë, por qielli. Por është fjala për vlera, për pikëpamje e jo si botë, si krijim fizik. Është e çuditshme që ne e dimë mirë se bota për të cilën Gjoni na thotë të mos ta duam nuk është bota fizike, por kur është fjala për gjendjen tonë të ardhshme ne e shohim botën duke përfshirë edhe trupat tanë. Por bota si krijim është po ajo që u krijua në fillim e Perëndia e shpalli të përkryer, por që u prish e u ndot e në fund do të restaurohet dhe në të do te banoje Perëndia me ne, Jerusalemi do te zbresë nga qielli. Një tjetër mënyrë e gabuar interpretimi është dhe ajo në lidhje me pasazhe që ndonëse në Bibël është e qartë se kanë të bëjnë me të ardhmen para se Krishti të kthehet, ato merren si profeci të ngjarjeve që do të ndodhin në mijëvjeçarin tokësor pas kthimit të tij në tokë, diçka brenda sistemit të së ardhmes që beson në mbretërimin e Krishtit për një mijë vjet me qendër në Jeruzalem, gjatë së cilës tempulli do të rindërtohet. Të tilla janë pasazhet e Isaias apo vende të tjera ku flitet për restaurimin e krijimit, si ai ku thuhet se nuk ka më ferra, apo ai ku thuhet se luani do të rrijë me viçin (Isaiah 11.6-9: “Ujku do të banojë bashkë me qengjin dhe leopardi do të rrijë me kecin; viçi, luani i vogël dhe bagëtia e majmur do të rrinë bashkë dhe do të udhëhiqen nga një fëmijë. Lopa do të kullosë bashkë me arushen, të vegjëlit e tyre do të rrinë bashkë, dhe luani do të ushqehet me kashtë si kau.Foshnja e gjirit do të lozë mbi vrimën e gjarpërit dhe fëmija e zvjerdhur do të vërë dorën e tij në çerdhen e nëpërkës.Nuk do të bëhet asnjë e keqe, asnjë shkatërrim mbi tërë malin tim të shenjtë, sepse vendi do të mbushet me njohurinë e Zotit, ashtu si ujërat mbulojnë detin”, apo që të gjithë do ta njohin nga më i madhi e më i vogli Perëndinë apo ligjin e tij (sigurisht një pjesë e mirë, por do të ketë prapë armiqësi e kundërshtarë por do jenë më pak, ndërsa Krishti avancon derisa të nënshtrojë edhe armikun më të fundit, vdekjen e ngjallja do të ndodhë) dhe ato ku bëhet fjalë për rritjen e jetëgjatësisë, që është në fakt kthim te periudha para Noeut, përmbytjes që ndodhi nga kulmi i mëkatit e i të keqes ku jetonin 130 apo më shumë vjeç.
     Sot ekziston ideja (siç pasqyrohet në filmin Left Behind) se në kthimin e Krishtit ai do të rrëmbejë të tijët e bota do të shkojë drejt rrënimit por në fakt ai nuk do të na shpëtojë nga bota por do ta shndërrojë atë. Kur Pali thotë që shpëtimi ju pret në qiell, nuk duhet kuptuar sikur flet për parajsën, si vendin përfundimtar. Dikush ka thënë bukur që nëse dikush vjen për vizitë, e thoni që kam ruajtur birrë të ftohtë për ju në frigorifer, kjo s’do të thotë që ai duhet të hyjë brenda në frigorifer e të pijë birrën, por kur të vijë në shtëpi, do ta nxjerrim atë e ta pimë në dhomën e pritjes. Po ashtu, kur thuhet për qiellin që na pret, nuk dmth që do ta marrim kur të shkojmë në qiell, por që do të vijë nga qielli, realiteti i Perëndisë, pra kur qielli e toka të jenë një, do të marrim trashëgiminë tonë. Fryma e Shenjtë do të bëjë për ne atë që bëri për Krishtin. Fuqia që ngriti Jezusin na është dhënë ne nëpërmjet Frymës.
Siç thamë kjo doktrinë është mjaft ndikuese, sepse duke menduar për këtë shpresë shndërrohemi. Vërtet ne jemi duke u shndërruar nga lavdia në lavdi, ndërsa meditojmë mbi lavdinë e ardhshme, por nuk mbaron me kaq. Një tjetër e vërtetë biblike që nuk theksohet sot në Kishë është çfarë nënkuptohet me Ungjillin. Jemi mësuar me idenë se shpëtohemi, do të shkojmë në qiell e duhet ta ndajmë me të tjerët e kaq. Por shpëtimi është vetëm fillimi, bashkë me pagëzimin, ky shpëtim, apo shndërrim nuk prek veç individin, por familjen, komunitetin, kishën, biznesin, qytetin e kombe të tjera. Jemi të shpëtuar me një thirrje apo punë për të bërë, që të transformojmë kulturën e gjithçka përreth, duke qenë aktorët e Restaurimit të madh që Perëndia ka filluar të sjellë. Gjithçka do t’i nështrohet Krishtit. Nuk është e vërtetë teoria e Left behind që çdo gjë do të keqësohet dhe në fund do të vijë Krishti, por siç pamë te 1 Kor.15, gjithçka do t’i nënshtrohet Krishtit pak nga pak. Ne duhet edhe të meditojmë për përjetësinë, për gjërat atje lart, por edhe të punojmë e të shërbejmë këtu si qytetarë të mbretërisë së tij. Po të shohësh mirë në Dhjatën e re, nuk ka asgjë me atë që jemi mësuar-të shkosh në parajsë kur vdes”. Mesazhi atje është meqë Jezusi është ngjallur, Izraeli “Kisha” është shpëtuar, edhe bota dhe ne pasuesit e tij kemi një punë të re. Cila është kjo punë e re? Të sjellim jetën qiellore në realitetin tokësor e fizik. Theksimi kryesor në Bibël është të kthehemi në trup të ngjallur për të jetuar në krijimin e rilindur të Perëndisë. Ngjallja e Jezusit është fillimi i projektit të ri të Perëndisë, jo që të marrë njerëz nga toka në qiell por që të kolonizojë tokën me jetën e qiellit. Për këtë është edhe Lutja e Zotit, kur thotë që vullneti i Zotit, si në qiell të bëhet edhe në tokë. Ngjallja është në fakt themeli i një mënyre të re të jetuari dhe për botën. Kur Pali e shkroi kapitullin e tij mbi ngjalljen, nuk e përfundoi duke nxitur besimtarët që të festonin të ardhmen e madhe por duke i nxitur që të vazhdonin punën. Pse nuk ka predikime për Pashkën, mbi Romakëve 8, apo Zbulesën 21,22, duke përcjellë mesazhin e ripërtëritjes së tërë krijimit, që ne me gjithë krijesat pret me mall. Mesazhi i vërtetë i Pashkës që nuk gjendet në himnet apo predikimet tipike të Pashkës është që Krishti është i gjallë, u ngjall dhe si rrjedhim ne si dëshmitarë të kësaj ngjallje duhet ta shpallim dhe të përfshihemi në restaurimin e madh që ka filluar. Ngjallja nuk pranohet edhe pse prej saj rrjedh fakti që kulmi i historisë arriti me ditën e Ngjalljes dhe jo siç e sheh demokracia liberale perëndimore, me Revolucionin Francez apo ngjarje të tjera.
     Një tjetër fakt i shpalljes së Pashkës, është që në emrin e Jezusit falja e mëkateve për tërë ata që besojnë. Në kryq ai i mundi fuqitë e prishjes, të së keqes dhe vdekjes. Por kur shpallej falja e mëkateve në kishën e hershme, nuk ishte thjesht për individë edhe pse e përfshinte atë por ishte e përgjithshme, një mënyrë krejt e re të jetuari në besëlidhje, në të cilën restaurimi përfshin familje e komunitete, pikëpamje dhe sjellje. Pjetri i tha Kornelit “Perëndia e ngjalli dhe na urdhëroi që të dëshmojmë se ai është i caktuari nga Perëndia si gjykatës i të gjallëve e të vdekurve. Të gjithë profetët dëshmojnë për Të se çdo njeri që beson në të merr faljen e mëkateve nëpërmjet emrit të tij”. Meqë Pashka nuk është thjesht ngjallja por edhe e ardhmja e Perëndisë, atëherë ç’është kjo e ardhme? Qiejt e toka e re. Në bibël nuk flitet për një qiell jo fizik, por për qiej e tokë të re. Ne nuk e besojmë këtë se na duket njësoj me mësimet apo ato pikturat e ndritshme në revistat e Dëshmitarëve të Jehovait me fëmijët e lumtur e vilet e rrushit, që kanë të bëjnë me tokën e re. Si gjithnjë, çështja është çfarë mëson Bibla? Kjo botë e ardhshme do të jetë më reale, më solide, më e prekshme dhe e dukshme se e tanishmja, sepse e tanishmja është plot prishje, kalbje, dhunë, mëkat e vdekje. Ngjallja është një nga shenjat që krijimi i ri i Perëndisë dhe se e ardhmja ka vërshuar në të tashmen. Dikush e ka krahasuar bukur këtë me rastin e natës së fundit të vitit të vjetër, ndërsa jemi akoma në këtë vit, shohim në tv festimet që bëhen në Australi kur tashmë ka nisur viti i Ri. Ne jemi krijuar njerëz, me trupa, ndaj plotësia jonë arrihet vetëm kur do të kemi trupat tanë përsëri. Vërtet që pas vdekjes të krishterët shkojnë në parajsë te Krishti, por kjo nuk përbën fundin, se atje ata presin me mall ngjalljen. Te fundi i Zbulesës nuk bëhet fjalë për parajsën por për qiellin e tokën e re. Ngjallja skenizon në avancë pjesmarrjen tonë në botën e ardhshme. Që të jemi të plotë në mesazhin tone, duhet t’u themi njerëzve që nëse besojnë te Jezusi jo thjesht do të shkojnë në parajsë, por meqë ka nisur krijimi i ri, duhet t’u tregojmë edhe për qiejt e token e re. Mesazhi i pagëzimit, kur ai që pagëzohet shpall se do të heqë dorë nga mëkati është figurë e bukur e këtij mesazhi, që jeta e vjetër lihet pas dhe tani kemi jetën e re, për të qenë pjesë e krijimit të ri që ka nisur tashmë, edhe pse në mes të errësirës së kësaj bote, duke qenë agjentë të Restaurimit të Madh. Kjo pjesmarrje është një ripërtëritje e mandatit fillestar për të sunduar krijimin.

Fëmijët në Adhurim

nga Leonard Doka

          Ne i mirëpresim fëmijët në shërbesën e adhurimit publik. E dimë se ata shpesh bëjnë zhurmë, por ndonëse u kërkojmë prindërve që të jenë të ndjeshëm ndaj nevojave të të tjerëve, si bashkësi kemi një tolerim të madh ndaj pranisë së fëmijëve në bashkësi. Kuptohet që prindërit duhet të punojnë me fëmijët gjatë javës, nëpërmjet trajnimit të nevojshëm për adhurimin e të dielës gjatë kohës së adhurimit familjar të përditshëm dhe që ata të jenë të qetë, të vëmendshëm dhe respektues sepse ndodhen në shtëpinë e Zotit. Por hyrja në praninë e Perëndisë dhe pjesëmarrja në liturgji janë të drejta të “pagëzimit” që u përkasin si pjesëtarë të priftërisë mbretërore. Ne ju nxisim që t’i trajnoni fëmijët që jo thjesht të rrinë ulur qetësisht gjatë shërbesës, por edhe të përfshihen sa më shumë gjatë saj. Këtë avantazh atyre ua jep në fakt mënyra liturgjike që përmban shumë përsëritje në përgjigjet e liturgjisë. Ata mësojnë shpejt edhe gjestet trupore dhe pozicionet që përdorim, kur duhet të ulen, kur të ngrihen, të përgjunjen, të ngrenë duart dhe të thërrasin “Amen”! Nëse fëmijët bëjnë pak rrëmujë, mos u bezdisni apo që të kërkoni menjëherë që të dalin jashtë apo në vendin (për ato kisha që e kanë) ku qëndrojnë foshnjet apo fëmijët më të vegjël). Kur ata e teprojnë dhe meritojnë disiplinim është përgjegjësia e prindërve që ta trajtojnë. Edhe në kohën e Jezusit, fëmijët ishin po ata dhe megjithatë ai i ftoi ata tek vetja pa përfillur shqetësimet që sjellin (Mat.18:19). Edhe psalmisti thekson te Ps.8 rolin domethënës që luajnë ata në “luftën e shenjtë” liturgjike të kishës, për t’u mbyllur gojën armikut. Vini re edhe Ps.34:11: “Ejani, o bij, dëgjomëni; unë do t’ju mësoj frikën e Zotit”.
          Mos pjesëmarrja e fëmijëve në adhurim është diçka serioze, që jo vetëm kërkohet nga Zoti por edhe ka një ndikim të madh në gjithë gjendjen e kishës. Nuk është habi pse sot të rinjtë nuk gjenden shpesh në kishat perëndimore, kur në shumicën e kishave ungjillore nxiten që të veçohen nga prindërit, në një program të veçantë, duke ndjekur video apo diçka tjetër. Një pastor vërejti një herë që sapo filloi predikimi një grup adoleshentësh u larguan nga ballkoni dhe u kthyen vetëm pak para himnit përmbyllës. Edhe javën vijuese ndodhi e njëjta gjë. Pas interesimit, doli se para disa vitesh pastori i të rinjve i lejonte ata që të shikonin video të krishtera në sallën e miqësisë. Kjo praktikë kishte vazhduar me vite duke arritur deri në atë kohë, por fillimet e kësaj mund t’i gjejmë që në vitet e fëmijërisë. Përtej kësaj praktike gjendet ideja që të rinjtë e shohin shërbesën të mërzitshme dhe të rriturit kishin frikë se ata do ta linin kishën kur të rriteshin, po të mos gjenin mënyra për t’i argëtuar, që të qëndronin në po atë ndërtesë. Por kjo strategji nuk funksionon dhe ironik është fakti që e kundërta ndodh, kur gjërat bëhen në mosbesim e mosbindje ndaj Fjalës, sepse ndodhi pikërisht çfarë ata kishin frikë. Jo më kot, ata largohen nga besimi, nuk kanë fare interes te Perëndia, Fjala e tij, pa i shtuar edhe frekuentimin e përditshëm në vlerat anti-kristiane të shkollës publike. Shikoni sa pa vlerë janë orvatjet “argëtuese”, apo Shkolla e të dielës, grupi i të rinjve, me lojërat e veprimtaritë e tjera tërheqëse pa integrimin në adhurimin familjar, jetën e krishterë në familje dhe adhurimin në kishë. Për këta fëmijë adhurimi njësohet në mendjen e tyre me “dëfrimin shpirtëror”. Ja pse një brez i tërë humbet ndaj Mbretërisë, kur sipas statistikave kishat ungjillore konservatore humbasin rreth 70 % të fëmijëve në moshën 25 vjeçare. Një tjetër problem i shkëputjes nga adhurimi i kishës në “kishën e fëmijëve” është që ata mësohen që të shoqërohen më shumë me bashkëmoshatarët sesa me prindërit, për sa i përket vlerave që përqafojnë. Imagjinoni se ç’ndodh kur kjo kombinohet edhe me problemin e përqafimit të vlerave të bashkëmoshatarëve edhe në orët e mësimit që kalojnë në shkollat publike. Çfarë kisha ka bërë duke i përjashtuar fëmijët ngjan me përkëdheljet që u bëjnë prindërit fëmijëve duke u plotësuar çdo tekë që t’u plotësojnë dëshirën, duke i larguar nga vetja, rruga e drejtë dhe duke bërë që të humbasin respektin prej tyre. Por shumë thonë se është e vështirë t’i mbash të përqendruar gjatë adhurimit. Të vegjlit shkaktojnë bezdi, nga zhurmat dhe prania e tyre i ofendon njerëzit. Vizitorët kërkojnë vend të veçantë për fëmijët që të adhurojnë në qetësi. Qetësia është normale por disa herë individualizmi ka nxitur si fokusimin e tepërt të kohës së qetë në shtëpi përkundrejt adhurimit publik ashtu edhe kërkimin e një qetësie absolute, që është egoizëm. Thuhet se nuk duhet të rrinë në predikim sepse nuk e kuptojnë dhe nuk mund të qëndrojnë gjatë tij, duke i rënë shkurt, pa iu futur punës (në këtë rast prindërit, që duhet të nxiten nga kisha) për t’i mësuar fëmijët, duke i stimuluar që të kenë vëmendjen. Problemi i vërtetë është në fakt që prindërit nuk duan t’i disiplinojnë fëmijët seriozisht . Kurse kur fëmijët sillen mirë por kanë ato lëvizjet e tyre normale e të pashmangshme, disa kthejnë sytë vëngër dhe nuk i durojnë, sepse kujtojnë se janë duke bërë kohën e qetë në shtëpi. Kurse disa të tjerë tolerojnë të rriturit që në fund të kishës bisedojnë gjatë predikimit dhe ngrihen menjëherë nga “zhurma” e fëmijëve që ndjehet më shumë se është e natyrshme e spontane. Për fëmijët vërtet problematikë, zgjidhja nuk është largimi i tyre por trajnimi i prindërve që të edukojnë fëmijë të perëndishëm. Perëndia kërkon që t’i mësojmë fëmijët si ta adhurojnë Atë (Ligji i Përt.6:4; Efes.6:27). Shumë kujtojnë se fëmijët mësojnë që ta adhurojnë atë si duhet kur përplasin këmbët, ndërsa këndojnë “Babi Abraham”.
          Siç thamë zgjidhja nis me adhurimin familjar, që është kthyer në një ide të harruar krejt sot në familjet e krishtera. Në 1647, Asambleja e Përgjithshme e Kishës së Skocisë u kërkon etërve e krerëve të familjes që t’i drejtojnë familjet çdo ditë në adhurim (shih Udhëzuesi apo Manuali i Adhurimit Familjar). Për kishën skoceze, kjo detyrë ishte aq e rëndësishme saqë etërit që dështonin në kryerjen e adhurimit familjar i nënshtroheshin disiplinës, që përfundonte deri në përjashtim kishe. Kur burrat i merrnin seriozisht këto detyra, ata e kthenin botën përmbys dhe kur Adhurimi familjar ra, ra edhe gjendja fetare e sociale e kombit. Kur një fëmijë nuk mësohet në familje si të adhurojnë Perëndinë çdo ditë, do të humbasë, hutohet e do të mërzitet kur të vijë në adhurimin e së dielës.
Pra, hapi i parë në mësimin e fëmijëve tanë për adhurimin e duhur, është që etërit të rikultivojnë detyrën e të udhëhequrit të familjeve në adhurimin e përditshëm. Babai të drejtojë familjen në fjalën, këndimin e psalmeve e himneve, duke e shpjeguar dhe zbatuar fjalën. Kur babai (sigurisht edhe nëna, por ai është kreu) nuk i kontrollon dot fëmijët që të rrinë qetë për 15 minuta çdo ditë, si mund të kontrollohet fëmija të dielën për një orë e gjysmë shërbesë apo veçanërisht 30 minuta predikim? Ruhuni nga televizori që jo i vetëm u merr kohën fëmijëve (edhe prindërve) por edhe i mëson pasivë, duke ua zvogëluar diapazonin e vëmendjes. Etër, ju jeni përgjegjës për mirëqenien shpirtërore të familjes suaj, që t’i rrisni fëmijët në frikën e Zotit. Është koha që të mos luajnë me telekomandën, sportin apo gazetat dhe të bëhen më seriozë për këtë.
Për t’iu kthyer temës sonë, le ta mbyllim me këtë pasazh: Mat.18:1-6: “* *Në atë orë dishepujt iu afruan Jezusit dhe e pyetën: “Kush është, pra, më i madhi në mbretërinë e qiejve?”. ^2 Dhe Jezusi, pasi thirri një fëmijë të vogël pranë vetes, e vuri në mes tyre ^3 dhe tha: “Në të vërtetë po ju them: në qoftë se nuk ktheheni dhe nuk bëheni si fëmijët e vegjël, ju nuk do të hyni fare në mbretërinë e qiejve. ^4 Kush, pra, do të përulet si ky fëmijë i vogël, do të jetë më i madhi në mbretërinë e qiejve. ^5 Dhe kushdo që e pranon një fëmijë të vogël si ky në emrin tim, më pranon mua. ^6 Por ai që do të skandalizojë një prej këtyre të vegjëlve që besojnë tek unë, do të jetë më mirë për atë t’i varet në qafë një gur mulliri (që e sjell rrotull gomari) dhe të zhytet në thellësi të detit”.

Pse e vesh pastori rrobën?

nga Leonard Doka

Çdo gjë që ne bëjmë duhet ta dimë mirë pse e bëjmë dhe me vetëdije. Një praktikë e jona është edhe veshja e veçantë klerikale apo pastorale, siç quhet, apo ajo që pastori vesh në shërbesën e të dielës. Ajo njihet si “tunika e predikimit” apo “Rroba Gjenoveze.” Në kishën Ungjillore apo Protestante, në përputhje me traditën e Reformacionit, ne përpiqemi gjithnjë që ta bazojmë adhurimin në Fjalën e Perëndisë. Në këtë rast pyetja është: Pse pastori e vesh këtë rrobe? Çfarë kuptimi ka? A është biblike? Apo është një traditë që ka mbetur? Mos është më afër Perëndisë se një besimtar i thjeshtë?  Tani ai nuk është më prift dhe sistemi i Dhiatës së Vjetër nuk qëndron më, pse atëherë?

Veshja, ndihmon sidomos në theksimin e ofiqit të pastorit përkundrejt personalitetit të njeriut. Ajo gjithnjë ka një tipar dallues. Një polic dallohet nga uniforma e tij blu, nga arma apo nga shenjat dalluese; një doktor dallohet nga rroba e bardhë, dhe po kështu edhe një gjyqtar dallohet në sallën e gjyqit gjatë ekzekutimit të prerogativave të tij dhe të fuqisë që i ka dhënë ligji nga pozicioni në të cilin gjendet në sallë dhe nga tunika e gjyqtarit. Kur hyjmë në kishë, ne e lëmë të zakonshmen dhe hymë në të shenjtën, sferën e adhurimit kolektiv. Kush është pastori që drejton shërbesën? Në kishat ungjillore nuk dihet dhe mund të jetë kushdo derisa dikush del para podiumit ose ngjitet në skenë, ose që ka veshur kollaren. Por kjo rrobë e veçantë e dallon në çast nga bashkësia. Dhe kjo jo sepse pastori dëshiron të duket, por përkundrazi sepse nuk dëshiron të duket. Ai nuk dëshiron që të jetë ai në qendër të vëmendjes por Krishti. Ai dëshiron që të humbasë në sfond dhe bashkësia të shikojë dhe fokusohet tek Krishti. Detyra e pastorit është që njerëzit të shikojnë Krishtin dhe jo njeriun që proklamon Fjalën e Perëndisë i dërguar në emër të Tij. Në këtë rast Krishti lartësohet dhe pastori del në sfond ndërsa mbetet ofiqi i tij. Kjo rrobe i kujton bashkësisë se ç’po ndodh – Fjala po del në pah. (Shih 1 Sel.2:13). Kjo thekson rëndësinë e Fjalës që duhet të dëgjohet si Fjala e Gjallë e Perëndisë. Pastori është shumë dhe duhet të jetë i afërt për familjen e tij dhe më tej edhe për tërë bashkësinë si familja e tij e besimit, por gjatë shërbesës ai nuk është më thjesht një shok apo familjar, por instrumenti që Perëndia përdor për të deklaruar hirin e Tij të pamerituar e sovran. Kur ai qëndron para jush me një rrobe të tillë, ky akt demonstron atë që diçka krejt e pazakontë do të ndodhë. Kjo i kujton bashkësisë se është i “shenjtëruar” apo i veçuar në rolin e zëdhënësit të Fjalës së Perëndisë. Kjo rrobe duke theksuar ofiqin e tij, ndihmon në respektimin më serioz të asaj që po ndodh dhe thekson faktin që autoriteti i tij vjen prej Krishtit dhe apostujve. Kjo rrobe thekson shërbesën e tij si pastor dhe e dallon atë, përkundrejt figurës së biznesmenit apo bankierit që shfaq kostumi me kollare që shihet zakonisht sot në podiume.

Në jetën e përditshme, veshja ka lidhje me mënyrën si punojmë. Psh, kur një person vjen në punë sikur sapo është ngritur nga shtrati dhe do të punojnë ashtu produktiviteti i tij është i disktueshëm. Por kur një person përgatitet mirë në veshje, krihet, rruhet dhe rregullon paraqitjen, kjo e shtyn atë dhe të tjerët me të cilët punon ai ta marrin punën seriozisht. Kur kjo vlen në vendin e punës, sa më shumë vlen në kishë për rolin e pastorit. Kjo ka qenë praktika bazë e Kishës Ungjillore apo Protestante që nga koha e Kalvinit, me të ashtuquajturën Rroba Gjenoveze. Kjo rrobe e nxjerr në pah kontrastin me “normalitetin” e Kishës ungjillore sot. Kjo rrobe krijon ndjenjën e formalitetit e solemnitetit që ka humbur me spektaklet e paradat që ndodhin sot në shërbesat e kishës ungjillore. Pastori është shërbëtori i Perëndisë për Fjalën e tij kur del para bashkësisë e nuk është më ai miku, bashkëshorti, apo kushdo tjetër. Ai kryen shërbesën solemne të thirrjes për në adhurim apo të përcjelljes së Fjalës së shenjtë të Perëndisë. Në sferën shpirtërore nuk ka asnjanësi dhe kjo përfshin edhe veshjen klerikale apo liturgjike. Sot theksohet të bërit e pastorit “gjithçka ndaj të gjithëve” duke iu përshtatur njerëzve e ku përfundon kjo logjikë? Nëse shumica e kulturës vesh diçka degraduese, mos duhet edhe pastori ta bëjë këtë?

Të vërtetat e nënshtrimit e respektimit të pleqve të kishës, të tilla si te Veprat 20:17, 28-35; 1 Kor. 12:28; 16:16; Efes. 4:11-16; 1 Sel. 5:12, 13; 1 Tim. 3:1; 4:14; 5:17; Heb. 13:7, 17; & 1 Pjet. 5:1-7., përforcohen kur pastori vesh diçka që u kujton bashkësisë thirrjen e tij të veçantë Ditën e Zotit. Në Bibël, veshja me thirrjen janë të lidhura, thirrja ose ofiqi i dikujt bashkë me atë autoritet që lidhet me ofiqin, simbolizohet shpesh nga rrobat e tij (Zan.9:20-27; 39:1-13; Ezdra 9:3-5; Ester 8:15; Isa.22:21; Luka 15:22; Zbul.1:13; 4:4). Rroba shërben të mbulojë njeriun dhe të theksojë ofiqin apo thirrjen e tij të caktuar nga Perëndia. Plaku mësues që drejton adhurimin luan një rol simbolik gjatë adhurimit. Kur ai e drejton bashkësinë në lutje para Perëndisë, ai simbolizon Krishtin që udhëheq kishën në lutje para Atit. Kur lexon e predikon Fjalën, simbolizon Krishtin, bashkëshortin, që i flet nuses së tij të shenjtë (një arsye pse gruaja nuk mund të jetë pastre, se nuk mund të paraqesë Krishtin, Dhëndrin ndaj Nuses, Kishës-Efes.5:22-33; 1 Tim.2:11-15). Rroba nuk synon ta ngrejë mbi bashkësinë por veç tyre për shkak të ofiqit të tij unik si pastor gjatë shërbesës së adhurimit Ditën e Zotit. Ja çfarë thotë teologu kalvinist francez Riçard Paquier:

“Është e natyrshme që ai i cili kryen shërbesën e adhurimit të Kishës duhet të vishet në një mënyrë që përputhet me detyrën e caktuar dhe shpreh dukshëm atë që bën. Po ashtu, kushdo që udhëheq në adhurim nuk e kryen këtë si akt privat por si shërbëtor drejtues i kishës, si përfaqësues i bashkësisë dhe zëdhënës i Zotit. Prandaj kemi dhe një veshje të posaçme, një farë “uniforme” kishtare, që i kujton besnikëve dhe vetes se në këtë akt ai nuk është zotëri filani por një shërbyes kishe, pastor në mes të një morie të tjerësh.”

Të krishterët duhet të kenë besim te ofiqi i pastorit dhe i plakut sepse Perëndia e ndërmjetëson praninë dhe autoritetin e tij përmes ofiqarëve të tij në kishë, që kanë një autoritet dytësor. Një shenjë e jashtme e këtij autoriteti i ndihmon njerëzit. Uniforma na kujton trajnimin e përkushtimin e tij. Sa e vërtetë thënia që ti je çfarë vesh dhe vesh atë që je. Ashtu si rroba e doktorit, policit, gjykatësit, edhe rrobat e tij dalluese e vesh duke qenë simbol i skllavit, sepse pastori është skllav i Krishtit. Ai përfaqëson dhe i shërben Krishtit në botë. Ashtu si një gjykatës apo polic me uniformën tregon se nuk vepron në emër të vet, edhe pastori me rroben e demonstron këtë, e në rastin tonë, ai tregon se përfaqëson ligjin dhe qeverisjen e një mbretërie tjetër dhe që është nën urdhërat e dikujt më të lartë në hierarki (2 Tim.2:3-7).  Autoriteti i tij nuk rrjedh nga statusi i tij socio-ekonomik e as nga karizma e tij natyrore.

Sipas kërkimeve historike, pyetjes se a kanë veshur gjithnjë pastorët presbiterianë veshje pastorale dhe qafore, Dr.Calhoun i përgjigjet duke pohuar se praktika e të veshurit të uniformës pastorale u bë problematike në shekullin e 19-të me demokratizimin në rritje të kishës.”

Disa kundërshtime që bëhen zakonisht nga njerëz të ndryshëm janë:

(a) Kjo praktikë është tipike katolike romake. Përgjigje: Edhe pse katolikët romakë janë gabim në shumë drejtime, jo çdo praktikë e tyre është e gabuar dhe çështja është përputhja me Shkrimin. Katolikët i Besojnë Doktrinës së Trinisë së Shenjtë. A duhet Kishat Protestanto apo Ungjillore të mohojnë Trinitetin thjesht sepse e besojnë katolikët? Çfarë duhet të vihet re është abuzimi që u bë në Kishën e Romës me këto veshje, duke u bërë qëllim në vetvete, gjë që ua errësoi kuptimin simbolik. Po të kërkosh në të kaluarën, do të zbulosh se pastorët Protestantë (të Kishave Luterianë, Reformuara, Anglikane, Baptiste e Ana-baptiste, të gjithë anti-katolikë të fortë) vishnin uniforma të tilla, jo vetëm në adhurim, por edhe gjatë javës. Portrete që disponohen i shfaqin ata me rrobën klerikale apo akademike. Për shembull, piktura në kapakun e Kishës së Krishtit të James Banerman (Banner of Truth), që është një nga apologjetët më të nderuar presbiterianë skocezë për formën e qeverisjes së kishës. Piktura në kapakun e vëllimit është punuar nga Xhon Lorimer, dhe quhet “Vajosja e pleqve”. Në të pastori ka veshur një tunikë të zezë dhe ka një qafore të veçantë me dy lidhëse të bardha që dalin prej saj. Askush tjetër nuk e ka këtë veshje në shërbesë. Pastorët presbiterianë skocezë që njihen si anti-katolikë të fortë e kanë veshur gjithnjë këto rroba.

(b) Formalizmi do t’i largojë njerëzit. Përgjigje: Shumë veta mendojnë se shmangja e formalitetit dhe ceremonisë është provë e besimit thjeshtë dhe përuljes. C.S.Lewis ka thënë: “Zakoni modern i të bërit të gjërave ceremoniale në mënyrë jo-ceremoniale nuk është provë e përuljes por tregon më shumë për paaftësinë e adhuruesit për të harruar veten gjatë ritit dhe gatishmërinë e tij për t’ua prishur edhe të tjerëve balancën e duhur të ritualit”.  Krahasojeni këtë prirje anti-formaliste që shihet me Heb.12 dhe Zbul.4-5. Heb.12: 22-24 përshkruan një besëlidhje të re në kontrast me adhurimin në Besëlidhjen e Vjetër që gjendet në vargjet 18-21 dhe një shërbesë adhurimi publike në Ditën e Zotit. Kur kisha mblidhet Ditën e Zotit ajo hyn në qiell me besim për të adhuruar Perëndinë me gjithë ushtrinë engjëllore dhe shenjtorët e larguar nga kjo botë. Sipas Zbul.4-5, adhurimi qiellor është një veprimtari formale dhe e koordinuar. Aty shihen reagime kooperative dhe formale nga grupe adhuruesish. Të gjithë përgjigjen së bashku me të njëjtat fjalë. Shihet pra një formë e para-fiksuar adhurimi, por kjo përbën një temë tjetër.

Kredot e Katekizmat

Nga Leonard Doka

Mbi Kredot…    

Fjala kredo vjen nga latinishtja, qe do te thote “une besoj”. Kur Jezusi pyet Pjetrin “Kush besoni se jam une”, ky i fundit u pergjigj “Ti je Krishti, Biri i Perendise se gjalle (Mat. 16:15-16). Ajo eshte nje rrefim publik dhe deshmi publike. Ne Bibel na kerkohet qe te shpallim besimin (Mat.10:32-33) qe heret kisha ka formuluar nje permbledhje doktrinore per rrefim e udhezim publik. Kredo me e perhapur, njohur e perdorur eshte ajo qe quhet Kredo e Apostujve:

Besoj te Perendia Ati i plotfuqishem; beresi i qiellit dhe dheut dhe ne Jezu Krishtin, Birin e tij te vetemlindur, Zotin tone. Ai u ngjiz nga Fryma e Shenjte, lindi nga virgjeresha Mari. Vuajti nen poncin Pilat, u kryqezua, vdiq e u varros. Ai zbriti ne Hades. Te treten dite u ngjall dhe u ngjit ne te djathte te Perendise Atit te Plotfuqishem, pewj nga do te vije per te gjykuar te gjallet e te vdekurit. Besoj ne Frymen e Shenjte, kishen e shenjte mbareboterore, bashkesine e shenjtoreve, faljen e mekateve, ngjalljen e trupit dhe jeten e perjetshme.

     Martin Luteri ka thene se nuk ka deklarate me te shkurter e koncize, e te pershtatshme per perdorim publik, duke permbledhur bazat e besimit. Kredo ne vend qe te fokusohet ne ndjenjat personale apo pervojat, na drejton te vepra objektive e Perendise ne histori, per ne. Na largon nga subjektiviteti i jeteve tona ne dicka qe eshte kryer tashme. Para belbezimit te besimtareve ne sherbesen e adhurimit, shpallja e Kredos me dashuri e entuziazem eshte nje pervoje besimi. Te nxit shume me shume per ta praktikuar besimin sesa thjesht ta shpallim. Shume te krishtereve ungjillore u ngjall dyshime perdorimi i kredove ne adhurim, duke menduar se mungon spontaneiteti por cdo perseritje sjell tundimin e formalizmit apo mosmirenjohjes. Tre vaktet e ushqimit cdo dite, akti i dashurise, lutjet, te hapurit e adhurimit me lutje, etj. Tundimi per te harruar dhenesin nuk duhet te na beje qe te mohojme dhuratat. Ato jane ne vetvete bekime dhe mundesi per mirenjohje. Edhe kishat me anti-liturgjike i zhvillojne traditat e tyre. Ceshtja eshte qe te mos adhurojme pa njohje e dashuri.

     Dëshmitarët e Jehovait, Mormonët, myslimanët e të tjerë shpallin se i besojnë biblës. Por çeshtja e vërtetë është a besojnë ata çfarë bibla mëson? . Slogani “Asnjë kredo përveç biblës” është i kotë, sepse nuk të jep mjet dallimi midis grupeve kuktike apo heretike dhe Kishës së Zotit Krisht. Rreziku është real që autoriteti e mjaftueshmëria r Biblës do të mbytet nga kredo e pohime njerëzore, por frika e abuzimit të tyre nuk mjafton që të përjashtohen nga adhurimi apo jeta kishtare. Ato përbëjnë një shërbim të dobishëm në jetën e kishës.

     Dy kredot ekumenike të kishës janë përdorur për shumë shekuj në adhurimin publik të kishës. A duhet ta vazhdojmë praktikën? Çfarë ndodh kur i recitojmë ato në adhurim? Por që të jemi besnikë ndaj Biblës, këto kredo duhen përdorur, sepse ajo kërkon që ta shprehim publikisht besimin tone në gjuhë precise. Kur dikush të pyet se çfarë beson si i krishterë, duhet t’i përgjigjesh me një përmbledhje të asaj që beson se mëson Fjala. Mund të thuash : Besoj se Bibla mëson…besoj se…(jo domosdo duhet përdorur Kredo e Apostujve, por diçka e tillë që përmbledh saktë besimin). Edhe ata që pretendojnë se nuk kanë kredo kanë në fakt një të tillë. Bibla e kërkon që të bëjmë një pohim personal e publik të besimit (Mat. 10:32-33; 16:13-17; Gjoni 6:66-69; Rom. 10:9-10; 1 Tim. 6:13).

     Kredoja është e pashmangshme, por çështja është a do të jetë kredo personale një përmbledhje e saktë dhe besnike e besimit të krishterë? Sa here që një pastor ngjitet në podium, ai i shpjegon bashkësisë çfarë beson se shkrimi mëson. Ai thotë “unë besoj (kredo-latinisht) se ky pasazh do të thotë…. A duhet t’i refuzojë bashkësia shpjegimet e përmbledhjet e tij suplementare ndaj biblës, me sloganin “asnjë kredo përveç Krishtit apo biblës”? Sigurisht që jo. Ne e njohim ndryshimin midis autoritetit dytësor të fjalëve shpjeguese të pastorit (kredos së tij) dhe atij kryesor të Fjalës së Perëndisë. Akoma më shumë, kredot historike na pajisin jo thjesht me kredon e një pastori të asaj që mëson bibla, por me kredon e kishës së lashtë të të gjitha kohërave! Sa më shumë autoritet ka Kredo e Apostujve se predikimi i një pastori, si përmbledhje e besimit apostolik.

     Këto kredo janë rrëfyer nga kisha universale. Atëherë, nëse Fryma e Shenjtë e ka drejtuar kishën në këto përmbledhje të besimit, ne duhet të mendojmë mirë para se t’i refuzojmë ato. Kur i recitojmë në dielave në mëngjes, ti bashkohesh me bashkësinë e shenjtorëve, duke u solidarizuar me kishën e të gjitha kohërave. Kur këto kredo hiqen nga shërbesa, siç ndodh në shumë kisha ungjillore, ato zëvendësohen nga të tjera që nuk mund të jenë kurrë “katolike” apo universale.

Një fjalë për katekizmat..

     Shumë të krishterë kanë një dyshim të madh ndaj katekizmave, duke i parë si të kishës katolike të Romës. Ata mendojnë po ashtu se nëse Bibla predikohet, atëherë katekizmat s’janë të nevojshme. Ka dhe një prirje ndaj përvojave, sa kundërshtojnë doktrinën precise apo formulimin e saj. Kisha e hershme ka qenë shumë familjare me largimin nga besimi të besimtarëve të shpallur, që e nxiste atë të kultivonte metoda për të udhëzuar të konvertuarit para pagëzimit. Kjo periudhë instruktimi edhe nëpërmjet katekizmave e lejonte katekumenin (kandidatin që do të pagëzohej) që të vendoste nëse donte t’i nënshtrohej pagëzimit të krishterë dhe i jepte mundësi kishës që të dallonte vërtetësinë e konvertimit. Pastaj, pas një periudhe agjërimi dhe lutje me kishën, kandidatët pagëzoheshin. Katekizmat përdoreshin pra për ruajtjen e pastërtisë së kishës.

    Etër të kishës si Tertuliani dhe Augustini kanë shërbyer si katekistë në kishë. Julian apostati (v.360 pas Kr.) i druhej aq shumë efektshmërisë së këtij përdorimi saqë i mbylli tërë shkollat e krishtera dhe vendet e literaturës publike dhe e ndaloi mësimin e të rinjve.

    Më vonë, Sharlemanje insistoi që çdo i pagëzuar duhet të dijë të paktën Lutjen e Zotit dhe Kredon. Por epoka e artë e katekizmave ishte gjatë reformacionit. Si Luteri edhe Kalvini u jepnin përparësi udhëzimit katekizmor dhe e shihnin suksesin e reformacionit si të varur nga besnikëria e protestantëve ndaj këtij procesi. Ja çfarë i shkruan Kalvini protektorit të Eduardit të VI, Somersetit, më 1548: “Më beso, lartmadhëri, se Kisha e Perëndisë nuk mund të ruhet pa katekizmin, se është si fara që duhet të ruhet që gruri të mos mbarojë por edhe të shtohet, ndaj nëse dëshiron që të kesh një punë të qëndrueshme, mundohu që të vegjlit të udhëzohen në një katekizëm të mirë”. Katekizma e Hedelbergut dhe ajo e Uestminsterit kanë pasur një ndikim të madh mbi protestantizmin. Ajo e Heidelbergut, nis me dy pyetje që vendosin formatin për tërë mbetjen e dokumentit.

Pyet. Kush është i vetmi ngushëllim i juaji në jetë dhe vdekje?

Përgj. Që unë, me trup dhe me shpirt,a në jetë dhe vdekje, nuk jam i vetvetes,b por i përkas Shpëtimtarit tim besnik Jezus Krishtit,c i cili me gjakund e Tij të çmuar ka larë plotësisht të gjitha mëkatet e mia,e dhe më ka çliruar mua nga e gjithë fuqia e djallit,f dhe kështu më ruan muag që pa vullnetin e Atit tim qiellor asnjë fije floku të mos më bjerë,h që vërtet të gjitha gjërat të mund të jenë nën shërbim për shpëtimin tim,i për këtë arsye me anë të Frymës së Tij të Shenjtë Ai më siguron mua për jetën e përjetshme,j dhe më bën mua, që me gjithë shpirt, që këtej e tutje, të jem i vullnetshëm dhe i gatshëm për të jetuar në Të.

     Megjithëse me qindra katekizma janë shkruar në Angli, në shekullin e 17-të, më ndikueset kanë qenë ato që dolën nga Asembleja e Uestminsterit, ajo e Shkurtër dhe e Zgjeruar. Xhon Bunian thotë: “Katekizma është një udhëzim për të paditurit, që Perëndia ta bekojë për zgjimin e shumë shpirtrave dhe shpëtimin me anë të besimit në Krishtin”. Kurse puritanët i përdornin katekizmat si mjete ungjillëzuese. Edhe baptistët, duke përfshirë ato jugorë prodhuan një sërë katekizmash dhe i kanë përdorur në mënyra të ndryshme. Përveç mësimeve nga historia, shkrimi vetë na nxit që t’i përdorim. Metju Henri, një studiues biblik puritan thotë: “Katekizmat kanë një dobi aq të efektshme ndaj predikimit të Fjalës, sa kishte ofiqi i Gjon Pagëzuesit ndaj Krishtit, përgatit udhën dhe drejton rrugën”. Marrëdhënia midis udhëzimit përgatitor dhe pastërtisë së adhurimit është ndërthurur në historinë e Izraelit. Populli urdhërohej që t’i mësonte fëmijëve në rrugët e Perëndisë. Kur një fëmijë izraelit pyeste të atin “Ç’kuptim kanë dëshmitë, statujat dhe gjykimet që Zoti Perëndi ju ka urdhëruar” prindi do t’i përgjigjej me një përmbledhje të veprave të fuqishme të Perëndisë për shpengimin e popullit (Ligji i Përt. 6:20-25). Dikush ka thënë se e tërë historia e Izraelit ka qenë përgatitje katekizmore për predikimin e Pjetrit në Ditën e Rrëshajave (Veprat 2:16). Apolli, para se të takohej me Akuilën dhe Prishilën ishte “katekizmuar” në rrugët e Zotit dhe po mësonte besnikërisht gjërat që kishin të bënin me Krishtin (Veprat 18:25). Ç’efektshmëri vetëm nga ky “katekizmimim” i tij!

     Shkrimi e mbështet këtë metodë. Ligji i Përt.6 “Dhe këto fjalë që sot po të urdhëroj do të mbeten në zemrën tënde; do t’ua ngulitësh bijve të tu, do të flasësh për to kur rri ulur në shtëpinë tënde, kur ecën rrugës, kur ke rënë në shtrat dhe kur çohesh. Do t’i lidhësh si një shenjë në dorë, do të jenë si shirita midis syve, dhe do t’i shkruash mbi pllakat e shtëpisë sate dhe mbi portat e tua”. Ky lloj instruktimi përfshinte mësimin përmendësh të bazave kryesore. Edhe meditimi nuk ndodh pa një përmbajtje ekzistuese dhe meditimi i përshkruar te Ps.119, mbi Ligjin, është i lidhur domosdo me këtë metodë udhëzimi. Pra, shihet qartë se katekizma ndihmon në ngulitjen e Ligjit apo të vërtetave.

     Studiuesit i shohin përmbledhjet e besimit, në formë pohimi të besimit apo katekizëm, në Dhiatën e Re. Ato shërbejnë për nxitje, këshillim, ndërtim e paralajmërim. Këto copëza pohimesh të tilla duken në pasazhe të tilla si Efes. 4:4-6; 1 Tim. 1:15-17; 3:12-16; 2 Tim. 1:8-10; 2:11-13; and Titit 1:11-14.

     Fraza “thënie besnike” te Tim.1:15 dhe 3:1 dhe 4:9, paraqet një formulë konfesionale apo madje katekizmore. “Krishti Jezus erdhi në botë për të shpëtuar mëkatarët”. Pohimi i Palit “Misteri i perëndishmërisë” nis me një frazë që ka një formë ndajfoljore të fjalës “rrefej” apo “pohoj” dhe përkthehet fjalë për fjalë “rrëfyeshmërisht e madhe”. Idiomatikisht dmth “pamohueshmërisht”. Duket se Pali e sheh këtë rrëfim si mburojë ndaj mësimeve të rreme, se te 1 Tim.4:6 ai paralajmëron Timoteun mbi gabimet e dualizmit asketik, që mohon mirësinë e krijimit dhe realitetin e mishërimit, vdekjes, ngjalljes dhe ngjitjes trupore të Krishtit në qiell. Fraza “fjalë besimi” te v.6 ka një marrëdhënie të fortë verbale ndaj “thënieve besnike” te 1:15, 3:1,4:9, and 2 Tim. 2:11. Një thënie besnike duket se mishëron fjalë që përmbledhin të vërteta të caktuara të besimit, që identidikohen me “doktrinën e shëndoshë” që Timoteu ndjek. Pali i kujton atij se ushqimi shpirtëror dhe doktrinor që ka marrë në fëmijëri është një themel i fortë dhe madje esencial për një shërbesë efektive me popullin e Perëndisë. Tomas Uatson dhe Metju Henri janë të bindur se “forma, modeli, standardi i fjalëve të shëndosha” janë një lloj katekizme: “parimet bazë të orakujve të Perëndisë”. Praktika e të mësuarit me modele të sakta verbale ishte vendosur mirë me mandat hyjnor në kulturën judaike. Disa kanë frikë se katekizmat kanë prirje që të zëvendësojnë shkrimet. Në dritën e rasteve ekstreme në mesjetë, kjo është e drejtë, por në fakt katekizmat na mësojnë qartë dhe saktë çfarë mëson Shkrimi.

Disa dobi praktike të katekizmës:

Eshtë praktike. Të kursen kohë nga saktësia formuluese dhe sistematike e të vërtetave. Shumë prindër mundohen me gjetjen e një mjeti për të krijuar diskutime shpirtërore dhe biblike me fëmijën. Disiplina e katekizmimit e tërheq prindin e fëmijën, studentin e mësuesin, së bashku në aktivitetin më të dobishëm dhe ndërtues-nënshtrimin e zemrës e mendjes ndaj mësimeve të Biblës. M.Henri thekson: “Katekizmimi juaj ju detyron që të shpenzoni së paku një farë kohe mirë dhe më pas të reflektoni me kënaqësi çastet tuaja të çmuara”. Së dyti, katekizma jep bazën ndërtuese prej nga mund të kuptohet Shkrimi. Kalvini e ka kuptuar këtë vërtetën e këtij parimi dhe e ka përdorur shkëlqyeshëm. Ai ka shkruar një katekizëm për të gjitha familjet gjenoveze dhe e shpjegon përkushtimin e tij ndaj këtyre ideve në parathënien ndaj botimit francez të 1545 të “Institutes of the Christian Religion”. Ai flet për përfitimet e kishës duke pasur me shkrim një trajtimin e çështjeve bazë, që përbëjnë të vërtetën e krishterë. Ata që e shfrytëzojnë mirë këtë avantazh do të “jenë gati që të përparojnë më shumë në shkollën e Perëndisë brenda një dite se një tjetër për tre muaj”, pasi ai e di bazën preferenciale të çdo fjalie dhe ka një standard prove për çdo gjë që i paraqitet”.

Ndonëse një katekizëm nuk përmban tërë bukurinë e Shkrimit, përmban “esencialet e besimit, themelet dhe shtyllat kryesore”. Sipas Henrit, katekizma është si një “hartë e tokës së premtuar, me ndihmën e së cilës mund të udhëtojmë me sytë tanë brenda një kohe të shkurtër”. Pra, katekizma nuk mund ta zëvendësojë biblën, ashtu si një hartë nuk e zëvendëson udhëtimin. Ashtu si harta ndihmon për udhëtimin, të nxit dhe të jep një ide të përgjithshme dhe udhëtimi të ndihmon që ta kuptosh hartën më mirë, edhe katekizma është ndaj Shkrimit.

Po ashtu, një bashkësi e katekizmuar sjell predikime dhe predikues më të mirë’. Sipas Uatsonit “Të predikosh pa katekizmim, është si të ndërtosh pa themel”. Autori i hebrenjve mundohet me vështirësi, pasi lexuesit e tij nuk ishin themeluar si duhet në parime themelore teologjike (Heb.5:11-14). Besimtarët janë në gjendje të ushqehen me qumështin e kulluar të fjalës dhe dimensioni pastoral i kullotjes së kopesë merr një nuancë të re dhe mjaft nxitëse.

Përdorimi tjetër i saj është dëshmia ndaj besimit tonë se shkrimi është i qartë dhe mund të mësohet sistematikisht.

Ajo ndihmon në prodhimin e mendjeve që janë të prirur ndaj logjikës dhe analizimit.

Katekizmimi biblik shërben për nxitjen e besimit në konfktin e besimtarit me botën, mishin e djallin.

Ato po ashtu sigurojnë themelin teologjik për të reformacion, zgjim shpirtëror dhe për shmangien e entuziazmit fanatik.

Ja si e përmbledh Spërxhën çështjen:

Në çështjet e doctrines, do të shihni bashkësi që shpesh kthehen në heterodoksë gjatë 30 apo 40 viteve, për shkak të mungesës së katekizmimit të fëmijëve në doktrinat esenciale të Ungjillit. Edhe sikur fëmijët të mos i kuptojnë tërë pyetjet e përgjigjet, thjesht që qëndrojnë në kujtesë, do të kenë një dobi të madhe kur të vijë mosha e kuptimit, që i njohin këto përkufizime të shkëlqyeshme të gjërave të Perëndisë…do të jetë bekim për ata, më i madhi…në jetë dhe vdekje, kohë e përjetësi, më i madhi që Perëndia mund të japë.

Ngjallja e Krishtit

       Ngjallja e Krishtit ishte një akt hyjnor në të cilin u përfshinë të tre Personat e Hyjnisë (Gjon. 10:17-18; Vep. 13:30-35; Rom. 1:4). Ajo nuk ishte thjesht një ripërtëritja e trupit të lodhur, vuajtur dhe të kryqëzuar të Krishtit që ishte zbritur nga Kryqi dhe vendosur në varr. Ajo ishte në fakt transformimi i trupit të Krishtit i cili tani me të do të ishte në gjendje që të lëvizte në mënyrë ë lirshme dhe të padëgjuar deri atëherë (Luka 24:31, 36). Ajo ishte ribërja krijuese e trupit të Krishtit, një trup i cili është tani plotësisht i lartësuar në lavdi dhe i pavdekshëm (Filip. 3:21; Heb.7:16, 240. Biri i Perëndisë i ngritur në qiell jeton në dhe përmes trupit të Tij dhe do të jetojë përgjithmonë. Apostulli Pal shkruan tek 1 Korintasve 15:50-54 që të krishterët të cilët do të jenë të gjallë në këtë botë në momentin e ardhjes së Krishtit do ti nënshtrohen një transformimi të tillë. Ata që kanë vdekur në Krisht to të ngjallen për t’ju nënshtruar të njëjtit transformim për të mos vdekur më kurrë.

       Krishterimi është i themeluar mbi sigurinë e ngjalljes së Krishtit si një fakt historik. Ky është qëllimi i Ungjijve kur regjistron dhe insiston në varrin e zbrazur dhe në shfaqjet e Krishtit dishepujve të Tij me trupin e ngjalljes. Po ky është edhe qëllimi i Veprës së Apostujve (Vep. 1:3; 2:24-35; 3:15; 4:10; 5:30-32; 13:33-37). Apostulli Pal e konsideroi Ngjalljen si prova e padiskutueshme që mesazhi i Krishtit si Gjykatësi dhe Shpëtimtari hyjnor ishte i vërtetë (Veprat 17:31; 1 Kor. 15:1-11, 20).

       Ngjallja e Krishtit demonstroi fitoren e Tij mbi vdekjen (Vep. 2:24; 1 Kor. 15:54-57), provoi drejtësinë e Tij (Gjoni 16:10), provoi hyjninë e Tij (Rom. 1:4). Ngjallja e Krishtit hapi rrugën për Ngritjen e Tij në Qiell dhe uljen e Tij në të djathtë të Atit në një mbretërim të përjetshëm e total. Ngjallja e Krishtit i garanton besimtarëve faljen e mëkateve dhe shfajësimin prej tyre (Rom. 4:25; 1 Kor. 15:17). Ajo është gjithashtu edhe shpresa e jetës së përjetshme në Krisht për këdo që beson me të gjithë qenien e tij Jezus Krishtit si Zotin Perëndi, Profet, Prift, Mbret, Shpëtimtar dhe ndërmjetës i Perëndisë me Njeriun (Gjoni. 11:25, 26; Rom. 6; Efes. 1:18-2:10; Kol. 2:9-15; 3:1-4).

Pyetja 1: Cili është synimi përfundimtar i njeriut?

Pyetja 1: Cili është synimi përfundimtar i njeriut?

Përgjigja: Synimi përfundimtar i njeriut është të lavdërojë Perëndinë dhe të gjejë kënaqësinë në Të.

Katekizmi i Shkurter i Westminsterit

     Me frazën synimi përfundimtar kuptojmë qëllimin fillestar, kryesor, më të lartë dhe më të rëndësishëm për të cilin u krijua njeriu, të cilin ai duhet ta ketë parësore gjatë gjithë jetës dhe aktivitetit të tij. Synimi përfundimtar është arsyeja e ekzistencës së njeriut, arsyeja për të cilin ai u krijua nga Perëndia Krijuesi, përmbushja apo mospërmbushja e së cilës ndan jetët e jetuara nga jetët e çuara dëm. Synimi i Perëndisë në krijimin e njeriut, në administrimin, shpëtimin, shenjtërimin dhe ruajtjen e tij deri në fund është lavdia e po vetë Perëndisë (Fjal.Urta 16:4; 1 Kor. 6:19-20). Synimi përfundimtar nuk përjashton pasjen e synimeve sekondare apo pasardhëse (puna, familja, argëtimi, etj), përkundrazi njeriu duhet ti përdorë ato si mjete në vetvete për të përmbushur synimin përfundimtar (Ps. 73:25-26; 1 Kor. 10:31; 1 Sel. 4:11-12; 1 Tim. 5:8). Synimi përfundimtar konsiston në dy pjesë të ndërthurura në mënyrë të pandashme, në detyrën përfundimtare dhe në kënaqësinë përfundimtare.

     Së pari, vini re që synimi përfundimtar i njeriut ndaj Perëndisë është ta lavdërojë Atë. Lavdia e Perëndisë kategorizohet në lavdinë esenciale dhe në lavdinë deklaruese. Lavdia esenciale e Perëndisë është çfarë Ai është në mënyrë absolute në vetvete dhe nga vetvetja e Tij. “Unë jam Ai që jam,” (Dalja 3;14) tha Perëndia. Është ajo lavdi që Ai e ka nga vetvetja dhe që refuzon qe ta ndajë me dikë tjetër. Kjo lavdi është e përjetshme, e pafund, e pandryshueshme dhe si rrjedhim as nuk mund të rritet dhe as të zvogëlohet (Job.35:7; Ps. 16:2). Lavdia deklaruese është shpallja që Perëndia i bën lavdisë së Tij në dhe përmes krijesave të Tij. Krijesa jo-frymore e lavdëron Perëndisë në mënyrë pasive duke ofruar arsye të dukshme për adhurimin e Tij (Ps. 19:1; Isa. 44:23; 2 Sel. 1:10; Ps. 145:10), ndërsa ne njerëzit si krijesa racionale të Perëndisë duhet ta lavdërojmë atë në mënyrë aktive.

     Disa nga mënyrat se si duhet ta lavdërojmë Atë në mënyrë aktive janë: Ne duhet ta lavdërojmë Perëndinë duke i besuar Atij dhe duke u mbështetur në të me të tërë qenien tonë (Ps. 63:4; Ps 103:1-2; Ps. 96:7; Luka 10:27), – duke ia nënshtruar dhe përdoruar të tëra qëllimet dytësorë adhurimit të Perëndisë dhe duke i përdorur ato si mjete për të plotësuar synimin përfundimtar (1 Kor. 10:31), – duke qenë të gatshëm për tu ndarë nga gjithçka që është më e shtrenjtë për ne nëse nuk i shërben lavdërimit të Perëndisë, – duke vënë në përdorim tërë fuqinë dhe aftësinë tonë për të cilin qëllim na janë dhënë nga Perëndia (1 Kor. 6:20; Mateu 5:16), – duke iu bindur urdhëresave të Tij (Gjo. 15:8), – dhe duke vënë në dukje të tëra cilësitë e Tij të përsosura gjatë devocionit personal dhe familjar, gjatë adhurimit publik në lutje apo këngë, gjatë ungjillizimit apo dëshmimit përpara një bote vështruese.

     Duhet të vëmë re që njeriu nuk është gjithmonë në gjendje të përmbushë synimin e tij përfundimtar. Njeriu i parë në gjendjen e pafajësisë (përpara se sa Adami dhe Eva të mëkatonin) mund ta përmbushte këtë synim përmes një bindjeje të përsosur, personale, të vazhdueshme ndaj ligjit të Perëndisë (Zanafilla 1:27, 2:19). Pas rënies, i tërë njerëzimi nuk është më në gjendje që ta përmbushë synimin përfundimtar (Rom. 3:23) dhe Perëndia nuk mori një bindje të përsosur nga asnjë deri me ardhjen e Krishtit i cili është Adami i Dytë (Isa 42:21; 49:3). Krishti i dha lavdinë Atit duke përfunduar veprën që i ishte dhënë për të bërë (Gjon. 17:4). Njeriu e lavdëron Perëndinë në mënyrë të pranueshme nga Perëndia vetëm pasi ai i ka besuar Krishtit pasi pa besim është e pamundur të kënaqësh Perëndinë dhe çfarë nuk vjen nga besimi është mëkat (Heb. 11:6; Rom. 14:23, Gjon. 3:33; Hosea 14:8). Perëndia lavdërohet në jetët e besimtarëve kur ne japim frute besimi (Gjo. 15:8; Gal. 5:6; Flp. 4;13; 1 Kor. 3:21-23; 1 Tim. 4:4-5) dhe adhurimi (Kol. 3:17; Fili. 3:3).

     Arsyet përse synimi ynë përfundimtar është të lavdërojmë Perëndinë janë këto: – Perëndia është Ai që na ka krijuar, dhe këtë për lavdinë e Tij (Isa 43:21; Ps. 100:3; Fjal. Urt 16:4), për të qenë Zoti ynë (Ps. 12:4, Job 34:33), për të jetuar për të (Rom. 14:7), për të mos jetuar sipas mishit (Rom. 8:12) apo botës ((Gjon. 17:16). – Perëndia na pat krijuar të aftë për ta lavdëruar atë (Ps. 103:1-5; Isa 43:21). – Perëndia siguron për bijtë e Tij (Ps. 66:8-9, Ps. 95:6-7) – Mirënjohja për shpëtimin që na është dhuruar në Krisht është një arsye e mjaftueshme në vetvete për të pasur si synimin tonë përfundimtar lavdinë e Shpëtimtarit tonë (Ps. 50:3 1 Kor. 6:19-20). – Perëndia na ka dhënë Fjalën dhe Frymën për të na drejtuar dhe shenjtëruar në këtë jetë (Ps. 147:19-20; Rom 8:26; Jakobi 2:1). – Shpresa jonë është vetëm në të (Ps. 39:7; Ps. 62:5; Ps. 87:7).

     Së dyti, vini re që synimi përfundimtar i njeriut është ta lavdërojë Perëndinë dukë e gjetur kënaqësinë në të. “Cilin kam në qiell veç teje? Dhe mbi tokë nuk dëshiroj tjetër njeri veç teje” (Ps. 73:25). Isa 16:8 thotë “Dëshira e shpirtit tonë i drejtohet emrit tënd dhe kujtimit tënd.” Të gjesh kënaqësi në Perëndinë do të thotë prehesh në Perëndinë si burimi i vetëm i të gjithë mirësisë (Ps. 36:9), lumturisë (Ps. 144:15) dhe përfitimeve në këtë botë (Ps. 16:5-6). Ne gjejmë kënaqësi në Perëndinë kur ne lidhemi dhe mbështetemi tek Ai për çdo gjë duke i besuar Atij (Joz. 23:8). Ne e lavdërojmë Perëndinë duke gjetur kënaqësi në të, kur ne shijojmë mirësinë e Perëndisë (Ps. 34:8), kur kënaqemi në prezencën plot hir e mëshirë të Tij, si dhe kur gjejmë siguri, përmbushje dhe plotësim në veprat e dashurisë së Perëndisë ndaj nesh (Rom 5:5). Nuk është lumturia jonë synimi ynë kur ne dëshirojmë të gjejmë kënaqësi, përmbushje dhe plotësim në Perëndinë por e kundërta. Lumturia jonë vjen si pasojë e të gjeturit kënaqësi në Perëndinë (Ps. 144:15, 1 Pjet. 4:14. Mate. 5:8). “Kush i kushton kujdes Fjalës do të gjejë të mirën, dhe kush i beson Zotit është i lumtur” (Fjal. Urta 16:20).

     Besimtarët gjejnë kënaqësi në Perëndinë si në këtë botë ashtu edhe në atë që vjen (Zan. 5:24; 1 Gjon. 1:3; 1 Kor. 1:9), por me disa ndryshime. Në esencë është e njëjtë dhe ndryshon gradualisht për sa i përket mënyrës dhe masës së kënaqësisë që gjejmë në Perëndinë. Në këtë botë mënyra e gjetjes së kënaqësisë në Perëndinë është mediate, pra e ndërmjetësuar përmes mjeteve të hirit që Perëndia ka vendosur të përdorë. Mjetet e jashtme të hirit janë leximi dhe predikimi i Fjalës, meditimi, sakramentet, lutja, adhurimi privat, familjar dhe publik i Perëndisë, agjërimi, miqësia e shenjtorëve, Kisha dhe jeta në të, urdhëresat e Krishtit, etj). Në botën që vjen ne do të gjejmë kënaqësi në Perëndinë në mënyrë imediate, Fjala, sakramentet dhe mjetet e tjera të hirit nuk do të ekzistojnë. “Tashti njoh pjesërisht, kurse atëherë do të njoh thellë ashtu sikurse njihem” (1 Kor. 13:12). Këtu kënaqësia në Perëndinë është ende në fillim, atje ajo do të jetë e përfunduar. Këtu ajo do të jetë e pjesshme, atje ajo do të jetë e plotë (Ps. 16:11; Ps. 126:5-6; 1 Gjon. 3:2; 1 Kor:13:12). Kjo kënaqësi e tanishme, e pjesshme dhe e ndërmjetësuar është gjithashtu garancia dhe kapari që Perëndia na ka dhënë për kënaqësinë dhe lumturinë e plotë që ne do të gjejmë në Atë në jetën e përjetshme (Efes. 1:13-14; Ps. 84:11). Në këtë botë, kënaqësia në Perëndinë konsiston në unitetit (lidhjen) frymore që ne kemi me Perëndinë në Krisht përmes besimit në të. Nga kjo rrjedh marrëdhënia me Perëndinë në këtë botë.

     Arsyeja përse ne duhet të dëshirojmë dhe kërkojmë kënaqësinë në Perëndinë është pasi Perëndia është mirësia absolute (Mateu 19:17; Ps. 144:15); kënaqësia në Perëndinë është burimi dhe përmbushja e lumturisë (Ps. 4:6-7); gjithçka e mirë vjen nga Ai (Bes. Rip. 26:11; Ps. 36:9); gjiçka e mirë përjetohet vetëm në të (Ps. 16:5); në favoret e Tij është jeta (Ps. 30:5); mirësia e tij vlen më tepër se jeta (Ps. 63:3); marrëdhënia me Perëndinë është kënaqësia më e lartë (Ps. 73:28); në praninë e Tij në përjetësi ka shumë gëzim dhe kënaqësi (Ps. 16:11). Në jetën e përjetshme besimtari do të ketë miqësi jo vetëm me Perëndinë në Krisht por edhe me engjëjt dhe me të tërë Kishën e Tij që ndodhet në qiell.

     Së treti, vini re lavdërimi i Perëndisë dhe të gjeturit kënaqësi në të janë të ndërthurura në mënyrë të pandashme. Lavdërimi dhe kënaqësia në Perëndinë janë të lidhura si i njëjti qëllim nga vetë Perëndia me qëllim që njëra të mos fitohet pa tjetrën. Asnjë njeri të mos pretendojë lumturinë në prezencën e Perëndisë në qiell nëse nuk jeton për lavdinë e Perëndisë në tokë. Jeta këtu është përgatitja për përjetimin e një jetë të përsosur në prezencën e Perëndisë në qiell. Ata që kanë shkelur mbi lavdinë e Perëndisë në tokë nuk do të kurorëzohen me kurora lavdie, nderi dhe pavdekësie përpara tij në qiell (Psalmi 84; 2 Sel. 1:10). Lumturia në Perëndinë është e kushtëzuar nga lavdërimi i Perëndisë, si tani ashtu edhe në jetën që vjen. Lavdërimi i Perëndisë është mjeti se si lumturia fitohet. Shenjtëria në tokë i paraprin lumturisë si në tokë ashtu edhe në qiell dhe ata që nuk kanë dëshirë të lavdërojnë atë në këtë botë nuk do të kenë privilegjin e kënaqësisë dhe prezencës së Perëndisë në botën që vjen.

Aplikime

1. Kemi një shkak për të vajtuar që Perëndia dhe lavdia e Tij nuk janë objekt i meditimit tonë. 2. Është e domosdoshme ekzaminimi i vetvetes për të parë nëse lavdia e Perëndisë është synimi ynë suprem, nëse ne dëshirojmë të përmbushim urdhërimet e Perëndisë dhe nëse ne abstenojmë nga gjithçka që revolton Perëndinë. 3. Të jemi të bindur që nga vetja jonë ne nuk do të jemi kurrë në gjendje që të jetojmë për lavdinë e Perëndisë, si rrjedhim ne detyrimisht duhet të kërkojmë në lutje dhe agjërime ndihmesën e Frymës së Shenjtë për të na mundësuar në lavdërimin e Perëndisë me të gjithë trupin dhe frymën tonë, të cilat i përkasin Atij. 4. Fryma (shpirti) e njeriut është e pavdekshme, dhe si rrjedhim ne duhet të bëjmë investime frymore në të. 5. Mos harroni trashëgiminë frymore që e pret popullin e Perëndisë përtej kësaj jetë. 6. Vini re domosdoshmërinë e shenjtërisë në Krisht. 7. Të mos dëshpërohemi nga vështirësitë e shumta të kësaj jetë pasi është veç udhëtimi për në jetën e përjetshme, ato nuk do të zgjasin përjetësisht (Rom. 8:18). 8. Le të jetë synimi ynë që për sa kohë që ne do të jemi në këtë botë, në fuqinë e Frymës së Shenjtë ne të lavdërojmë Perëndinë në çdo gjë në mënyrë që të gjejmë kënaqësi dhe lumturi në të tani dhe përgjithmonë. Amen.

Pastor Albert Jani Kona

KSW 2: Çfarë standardi na ka dhënë Perëndia për të na drejtuar si ta lavdërojmë dhe të gjejmë kënaqësinë në Të?

Pyetja 2: Çfarë standardi na ka dhënë Perëndia për të na drejtuar si ta lavdërojmë dhe të gjejmë kënaqësinë në Të?

Përgjigja: Fjala e Perëndisë, e përmbajtur në Shkrimet e Dhiatës së Vjetër e të Re¹, është i vetmi standard i cili mund të na drejtojë si ta lavdërojmë dhe të gjejmë kënaqësinë në Të².

1) Efesianeve 2:20 2) 1 Gjonit 1:3

Katekizmi i Shkurter i Westminsterit

Domosdoshmëria e një Standarti Hyjnor

Së pari, kjo pyetje-përgjigje e katekizmës së Shkurtër të Westminsterit na mëson domosdoshmërinë e një standardi për të na drejtuar në lavdërimin e Perëndisë dhe gjetjen e kënaqësisë në të. Simboli i besimit Westminster, i shkruar nga grupi më i shquar dhe solid i teologëve protestant më 1642-1646 thotë:

“Drita e natyrës dhe veprat e krijimit e të providencës zbulojnë mirësinë, urtësinë, dhe fuqinë e Perëndisë duke e lënë njeriun pa asnjë shfajësim; ato nuk janë të mjaftueshme të ofrojnë atë njohuri mbi Perëndinë dhe vullnetin e Tij, të domosdoshëm për shpëtim” (Westminster I:1).

Me dritën e natyrës ne kuptojmë aftësitë mendore, frymore dhe perceptuese që i përkasin njeriut nga natyra e tij. Njeriu është i lindur që nga krijimi me një masë informacioni të caktuar mbi Perëndinë dhe obligimet e tij ndaj Perëndisë. Kjo njohuri e ruajtur në frymën e njeriut, të cilin teologët e quajnë Fara Hyjnore, e bëjnë njeriun (1) një qenie morale; (2) një qenie të përgjegjshëm për të tëra veprimet e tij; (3) një qenie frymore në dijeni të ekzistencës së Perëndisë dhe të atributeve të Tij; (4) një qenie që e din fare mirë obligimin që nga ndaj Krijuesit të Tij për ta adhuruar Atë, për të jetuar për lavdinë e Tij dhe për të gjetur kënaqësi në të; (5) një qenie që nëse rebelon kundra Perëndisë mbetet pa asnjë shfajësim për fajin dhe dënimin që i takon atij. Kjo njohje e Perëndisë, obligimeve dhe fajit me ë cilin çdo njeri është i lindur ka lënë çdo njeri pa asnjë shfajësim përpara Perëndisë. Rom 1:19-21 thotë:

“Ajo që mund të njihet prej Perëndisë është bërë e dukshme në ta, sepse Perëndia ua ka shfaqur atyre. ²⁰ Në fakt cilësitë e tij të padukshme, fuqia e tij e përjetshme dhe hyjnia e tij, duke qenë të dukshme nëpërmjet veprave të tij që nga krijimi i botës, shihen qartë, me qëllim që ata të jenë të pafalshëm. ²¹ Sepse, megjithëse e njohën Perëndinë, nuk e përlëvduan as e falënderuan si Perëndi, përkundrazi u bënë të pamend në arsyetimet e tyre dhe zemra e tyre pa gjykim u errësua” (2:14; 1 Kor. 1:21; Heb. 11:6; Rom 10:17; Vepr. 4:12, etj).

Me veprat e providencës ne kuptojmë qeverisjen që Perëndia i bënë të tërë krijesës së tij e cila nëse vërehet me një mendje të pa-errësuar nga mëkati duhet të na shtyjë të lavdërojmë Perëndinë dhe të gjejmë të tërë kënaqësinë tonë në të (Kol. 1:16-17; Heb. 1:3; Mateu 10:29-30; Jobi 37-38; Ps 104. Ps. 66:7; Dan. 2:21; 4:25; Zan. 50:20; Vep. 3:13; etj). Pas rënies në mëkat, mendja e njerëzimit është errësuar dhe nuk e lexon dhe interpreton siç duhet informacionin frymëzues kozmik por e interpreton atë sipas predispozitave që ai ka drejt mëkatit dhe rebelimit. Kjo zbulesë kozmike njihet në teologji si Zbulesa e Përgjithshme. Zbulesa e Përgjithshme, edhe pse i zbulon njeriut karakteristikat kryesore të Perëndisë dhe e lë atë pa asnjë justifikim përpara Tij, nuk përmban në të atë informacion shpëtues që i nevojitet njeriut për të dalë nga gjendja në të cilin ndodhet. Për më tepër, Zbulesa e Përgjithshme në natyrën e saj nuk është arkitekturuar nga Perëndia për të na zbuluar ndonjë njohuri të vlefshme për shpëtim. Qielli dhe yjet nuk mund të na zbulojnë dashurinë dhe mëshirën e Perëndisë në Krisht; nuk mund të na zbulojnë e si Perëndia dëshiron të adhurohet e lavdërohet prej nesh; nuk mund të na zbulojnë se si na kërkohet që të gjejmë kënaqësi në Perëndinë tani dhe në botën që vjen. Si rrjedhim, njeriu ka nevojë për një Zbulesë të Veçantë prej Perëndisë. Zbulesa e Veçantë, Fjala e Perëndisë e përmbajtur në Shkrimet e Dhiatës së Vjetër dhe të Re është standardi i dhënë nga Perëndia për të na drejtuar për tek Krishti, mënyra e shpëtimit, mënyra e adhurimit, dhe mënyra e jetesës. Fjala e Perëndisë, e përmbajtur në Shkrimet e Dhiatës së Vjetër e të Re, është standardi i cili mund të na drejtojë si ta lavdërojmë dhe të gjejmë kënaqësinë në Të.

Përmbajtja e Standartit Hyjnor

Së dyti, katekizmi na mëson që Zbulesa e Veçantë e Perëndisë, Fjala e Tij përmbahet vetëm në Shkrimet e Dhiatës së Vjetër dhe të Dhiatës së Re. Simboli Westminster thotë:

“… i pëlqeu Perëndisë, që në kohëra të ndryshme, dhe në mënyra të ndryshme ti zbulojë Vetveten dhe vullnetin e Tij Kishës së Tij; dhe më pas, për ruajtjen dhe përhapjen e të vërtetës, si dhe për themelimin sa më të sigurte e ngushëllim sa më të mirë të Kishës kundër korrupsionit të mishit, dhe ligësisë të Satanit e botës, Ai e la këtë zbulesë plotësisht të shkruar; gjë që e bën Shkrimin e Shenjtë të domosdoshëm. Mënyrat e mëparshme, me anë të cilave Perëndia u zbuloi vetveten si the vullnetin e Tij popullit te Tij, tashmë kanë reshtur” (Simboli Westminster I:1).

Arsyeja përse Perëndia e përmblodhi të tërë Fjalën e Tij dhe “… e la këtë zbulesë plotësisht të shkruar” në Shkrimet e Dhiatës së Vjetër dhe të Re janë tre: “… (1) për ruajtjen dhe përhapjen e të vërtetës, (2) si dhe për themelimin sa më të sigurte e (3) ngushëllim sa më të mirë të Kishës kundër (a) korrupsionit të mishit, dhe (b) ligësisë të Satanit e (c) botës.” Pasi rendit të 39 Librat e Dhiatës së Vjetër dhe të 37 Librat e Dhiatës së Re, Simboli gjithashtu thotë:

“Të gjitha këto libra janë dhënë të frymëzuara nga Perëndia të jenë norma e besimit dhe jetës… Librat, të njohura me emrin Apokryfa, duke mos qenë the frymëzuara nga Perëndia, nuk janë pjesë e kanunit të Shkrimit të Shenjtë, dhe si rrjedhim nuk kanë autoritet mbi Kishën e Perëndisë, ato nuk duhen pranuar apo përdorur veçse si çdo libër tjetër njerëzor” (Simboli Westminster I:2-3).

Në fakt, librat të njohur me emrin Apokryfa nuk kanë qenë kurrë në listën e librave kanonikë (pra të dhënë me inspirimin e Perëndisë dhe si rrjedhim me autoritetin e Perëndisë për të qenë standard apo kanun) deri më 1546 kur isha Katolike Romane i deklaroi ato në Koncilin e Trentit si kanonike thjesht për ti u kundërvënë Kishave Protestante të lëvizjes së Reformacionit. Përpara kësaj, themeluesi i Myslimanizmit pati shpallur rreth viteve 600 Pas Krishtit që fjala e perëndisë ndodhej edhe brenda librave të Kuranit. Më pas, rryma të ndryshme teologjike luajtën apo e përdorën shprehjen “Fjala e Perëndisë, e përmbajtur në Shkrimet” për të futur teza rrënuese për doktrinën dhe praktikën e Krishterë. Për shembull, liberalizmi teologjik Gjerman (apo Modernizmi i Vjetër) propozoi tezën që vetëm disa pjesë të Biblës janë Fjala e Perëndisë, dhe pjesët e tjera fjala e njeriut. Pra, Bibla përmban Fjalën por jo e gjithë Bibla është Fjala. Pas kësaj, Modernizmi i Ri i quajtur ndryshe Neo-ortodoksi apo Barthianism (pas teologut të famshëm Svicerian Karl Barth, një figuro kjo jo domosdoshmërish e lavdishme për Kishën), propozoi tezën se e gjithë Bibla është fjala e njeriut, por kur njeriu e lexon këtë fjalë, Perëndia ndërhyn dhe në një farë mënyre e shndërron atë në Fjalën e Perëndisë në varësi të situatës, vendit dhe pasazhit Biblik. Përveç këtyre lëvizjeve famëkeqe teologjike dhe historike kemi dhe atë karizmatike. Kisha Karizmatike beson që Perëndia vazhdon që të prodhojë dhe ti dërgojë njerëzimit pjesëza të reja të Fjalës. Karizmatikët Ungjillorë e besojnë këtë gjë e megjithatë kanë ndershmërinë për të mos ia bashkangjitur Biblës (66 Librave të saja) këto “zbulesa” personale që kanë “marrë” nga Perëndia. Nga ana tjetër, Kisha Katolike, që teknikisht është Kishë karizmatike, beson që Perëndia i jep njerëzimit Zbulesa të reja përmes ofiqit të Koncilëve të Kishës dhe ofiqit të Papës, veçanërisht kur ai bën deklarime ex–cathedra. Parimi interpretues në Kishat Karizmatike Ungjillore është që çdo besimtar e interpreton Biblën në mënyrë personale dhe subjektive. Në Kishën Katolike Romake, kjo është e centralizuar. Aty vetëm Papa e ka të drejtën e interpretimit personal dhe subjektiv duke imponuar veçanërisht traditën e Koncilëve të Kishës dhe të Papëve të mëparshëm, ndërsa në Kishat karizmatike ungjillore çdo besimtar është në fakt “papa” i vetvetes. Sektet Protestante nga ana tjeter, e bëjnë këtë gjë duke i shtuar Biblës “Zbulesën e Jozef Smithit” apo “Librin e Mormonëve” për Mormonët apo “Kullën e Rojes” për “Dëshmitarët” e Jehovait. Së fundi kemi edhe Neo-Gnosticizmin që beson se fjala e Perëndisë gjendet në të tëra librat e “shenjtë” të të tëra religjioneve të Botës; si edhe Humanizmit ideologjik i cili beson fjala e njeriut është autoriteti absolut për çdo gjë në këtë botë.

Kundra të tëra këtyre tezave, rrymave dhe ideve qëndron doktrina Biblike e Protestantizmit të Reformuar dhe reformues. Ne si Kishë e Reformuar besojmë në përputhje me Biblën dhe Krishterimin Historik në Tota Scriptura dhe në Sola Scriptura. Këto ishin motot e Reformacionit të shekullit të XVI^të që do të thonë se e gjithë Bibla (Tota Scriptura) është plotësisht dhe ekskluzivisht Fjala e Perëndisë; dhe se vetëm Bibla (Sola Scriptura) është Fjala e Perëndisë, standardi i pagabueshëm, i pagabimshëm, hyjnisht-i-frymëzuar, plot autoritet i vetë Perëndisë së Gjallë. Kjo është çfarë ne besojmë si Kishë. Së pari ne besojmë që e tërë Fjala e Perëndisë është përfshirë në Bibël dhe asnjë pjesë e Fjalës së Perëndisë nuk gjendet në Libra të tjerë. Së dyti, e gjithë bibla është e tëra Fjala e Perëndisë dhe nuk ka asnjë pjesëz së saj që nuk është Fjala e Perëndisë. Së treti, çdo fjalë, koncept, mendim dhe doktrinë në Bibël është e frymëzuar dhe dhënë nga vetë Perëndia.

Ekskluziviteti i Standartit Hyjnor

Së treti, dhe si rrjedhim i çfarë u tha më lart, katekizmi na mëson që Bibla “…është i vetmi standard i cili mund të na drejtojë si ta lavdërojmë dhe të gjejmë kënaqësinë në Të.” Bibla është i vetmi standard besimi, adhurimi dhe jete e Krishterë pasi (1) vetëm Perëndia është autori i saj, (2) pasi Perëndia është ekskluziv në zgjedhjet e Tij, vetëm Perëndia ka të drejtën për të zgjedhur dhe vendosur se si i pëlqen Atij që të adhurohet prej krijesave të Tija; (3) pasi vetëm Perëndia mund të na e zbulojë këtë zgjedhje dhe vendim që Ai ka marrë për ne, jetën, besimin tonë, dhe për adhurimin që ne duhet ti ofrojmë Atij (Mikea 6:6-9; Mateu 11:25-28). Kjo bëhet akoma edhe më evidente kur marrin në konsideratë që:

1. “Autoriteti i Shkrimit të Shenjtë, për të cilën arsye Shkrimi duhet besuar dhe i duhet bindur, nuk mbështetët në dëshminë e njeriut, apo atë të Kishës; por plotësisht në atë të Perëndisë (i cili vetë është e vërteta), autorit të tij; rrjedhimisht Shkrimi duhet pranuar, sepse ajo është Fjala e Perëndisë“ (Simboli Westminster I:4). 2 Pjet. 1:19-21; 2 Tim. 3:16; 1 Gjonit 5:9; 1 Sel. 2:13.

2. Shkrimi i Shenjtë është një standard plotësisht i mjaftueshëm për të në drejtuar dhe dhënë atë njohje të Perëndisë dhe të vullnetit të Tij është i nevojshëm për shpëtimin tonë dhe lavdërimin e Tij nga ne (Gal 1:8; Gjoni 5:3).

3. Shkrimi i Shenjtë është një standard i përsosur. Simboli i Westminster thotë: “I gjithë vullneti i Perëndisë për gjithçka të nevojshme për lavdinë e Tij, shpëtimin e njeriut, besimin dhe jetën, ose është deklaruar qartë në Shkrimin, ose si një rrjedhim i pashmangshëm mund të deduktohet nga Shkrimi„ (2 Tim. 3:15-17; Gal 1:8-9). Pasi është një standard i përsosur, Autori i saj na ka urdhëruar që as të mos i shtojmë asaj dhe as të mos i heqim asaj (Bes. Rip 4:2; Zbulesa 22:18-19).

4. Shkrimi Shenjtë është një standard i qartë dhe i thjeshtë. Përsëri Simboli i Westminster na vjen në ndihmë me këtë formulim: “Në Shkrimin e Shenjtë, jo çdo gjë është njëlloj e thjeshtë në vetvete apo njëlloj e qartë për të gjithë; Megjithatë ato gjëra që janë të domosdoshme të dihen, besohen, dhe të ndiqen për shpëtim, janë ofruar kaq qartë, dhe shpjeguar nga vetë Shkrimi, sa që jo vetëm i arsimuari, por edhe i pa-arsimuari, duke përdorur mjete të zakonshme, mund të përfitojë e ti kuptojë mjaftueshëm ato„ (1 Kor. 11:11:13-14; 1 Kor. 14:26, 40). Rregulla bazë e interpretimit të biblës është aksioma e Reformacionit: Shkrimi interpreton Shkrimin. çdo varg apo pasazh duhet interpretuar në përputhje me kontekstin letrar dhe teologjik të saj, përndryshe një tekst pa kontekst kthehet në një pretekst për të bërë atë që është e pakërkuar dhe e padëshiruar nga Perëndia dhe si rrjedhim edhe e keqe në sy të Tij (lexo Kodin Priftëror 10). Aty ku një pasazh duket më i pa-penetrueshëm vazhdo të lexosh dhe një Shkrim tjetër do të të ofrojë interpretimin e saj. Mjeti më i lartë i interpretimit të Shkrimeve është vetë Perëndia i cili na drejton përmes veprës së Frymës së Shenjtë gjatë procesit të ndriçimit të brendshëm të mendjeve tona i cili është absolutisht i nevojshëm për një kuptim shpëtues të tekstit Biblik (Gjoni 6:45; 1 Kor. 2:9-12).

5. Shkrimi i Shenjtë është vetmi standard për të ndërtuar një doktrinë ashtu si edhe për ta hedhur poshtë atë (Isaia 8:20). Traditat dhe opinionet e njerëzve duhen gjykuar bazuar mbi këtë standard (Mateu 15:3), frymërat e ndryshme dhe zbulesat (1 Gjonit 4;1), duke bërë kujdes që asgjë të mos i shtohet standardit (Fjal. Urta 30:6; Zbulesa 22:18).

Aplikime

1. Mbani mend që opinionet e etërve të Kishës, dekretet e koncilëve, aktet e asambleve, besëlidhjet, predikimet e pastorëve nuk janë standardë besimi, dhe as nuk mund të lidhin ndërgjegjen e lirë të besimtarit, me përjashtim të rasteve kur ato janë në përputhje me Fjalën e Perëndisë pasi në ato raste ato janë Fjala e Perëndisë qe flet përmes instrumenteve të Tij (Isaia 6; Isaiah 8:20). 2. Ju inkurajoj dhe nxis që të lexoni dhe studioni Shkrimet e Shenjta. Lexojini dhe studiojini ato gjatë devocionit personal dhe familjar (nëse dhe kur të jeni të martuar), dhe thirrini Frymës së Shenjtë e cila edhe i dha ato, që tju ndihmojë me ndriçim të brendshëm shpirtëror. Bibla nuk është talisman që ju mbron nga syri i keq nëse e vini tek etazheri apo korskoti i makinës, por Fjala e gjallë e Perëndisë dhe vetëm si e tillë ajo ju mbron dhe bekon. 3. Shpërndajeni atë si në formë traktesh apo fletushkash ashtu Bibël të tërë. Shumë prej nesh janë shpëtuar vetëm duke e lexuar atë. 4. Besoni që gjithçka që ndodhet në Bibël është Fjala e Perëndisë. 5. Mos i bëni bisht studimit të biblës, grupeve dhe mundësive të dishepullizimit. Kërkoni në lutje, agjërime dhe studime të mësoni më shumë për vullnetin e Perëndisë për jetën tuaj si të krishterë në këtë botë. 6. Mos jini vetëm dëgjues të Fjalës por edhe bërës të saj (Gjoni 13:17; Jakobi 1:22). 7. Lavdëroni mirësinë dhe dashurinë e Perëndisë që na e siguroi fjalën e tij në të Shkruar “ për ruajtjen dhe përhapjen e të vërtetës, si dhe për themelimin sa më të sigurte e ngushëllim sa më të mirë të Kishës kundër korrupsionit të mishit, dhe ligësisë të Satanit e botës.” 8. Mësoni se çfarë është e mirë dhe e pranueshme nga Perëndia dhe se çfarë është e papranueshme dhe e pështire prej Tij dhe veproni me Perëndishmëri. 9. zbuloni dhe mësoni nga Shkrimet se cili është vullneti i Perëndisë për mënyrën se si Ai dëshiron që ne ti afrohemi Atij në adhurim dhe lavdërim (Kodi Priftëror 10).

Soli Deo Gloria

Pastor Albert Jani Kona